Сан есім

Қазақ тілі  

21.04.2011ж.

Сабақтың тақырыбы: Сан есім

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларды сан есіммен олардың түрлерімен,

    сұрақтарымен таныстыру. Оларға сөйлем ішінен

   сан есімді табу арқылы, сұрақ қоюға үйрету.

  2. Сөз таптарын ажырата білуін, сөйлем ішінен мәнін

   терең ұғып, мағынасын аша білуге оқушылардың ойлау

   қабілетін, тілін дамыту.

 3. Оқушылардың логикалық ойлау сезімін оятып,

  кішіпейілділікке, адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Саяхат сабақ 

Сабақтың әдісі: ой қозғау, симантикалық карта, сұрақ – жауап, ауызша,

   жазбаша жұмыс түрлері.

Сабақтың көрнекілігі: ереже, тірек – сызба, ребус, сөзжұмбақ,

интерактивті тақта.

                                      Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру.

Психологиялық дайындық

                                      Үлкенге де «Сіз»,

                                      Кішіге де «Сіз».

                                      Сәлем бердік сіздерге

                                      Құрметпенен «Біз»

ІІ Үй тапсырмасы

-         Үйге берілген жаттығуды сұрау.

-         Сын есім нені білдіреді ?

-         Оның сұрақтары қандай ?

-         Сөзжұмбақ шешеміз

Сөзжұмбақты шешу арқылы біз өткен сабақтарды қайталаймыз, еске түсіреміз және бүгінгі өткелі тұрған тақырыптың атын шығарып аламыз.

1.    Біздің сыныбымызда есімінде «С» дыбысы бар оқушы бар ма?

2.    Біздің астанамыз қай қала?

3.    Қандай? Қай? деген сұраққа жауап болатын сөз табы.

4.    Сөз табының ішінде «Е» дыбысынан басталатын сөз табы.

5.    Осы ай қай ай?

6.    Өмір азығы не?

7.    Қазір жылдың қай мезгілі?

 
 

ІІІ Жаңа сабақ

         Оқушылар неше сөз табы бар? Оның ішінде біз қайсыларын өттік?

 

        

 

                                                                       

Ал, балалар бүгін біздің сабағымыз ерекше болмақ, өйткені біз «Сөз таптары» еліне саяхатқа шығамыз. Саяхатта біз сендермен көп нәрселерді көреміз. Түрлі кедергілерге ұшыраймыз. Солардың бәрін жеңіп, біз бүгін осы сабақта «Сөз таптары» еліне жетіп, саяхаттан көңілді оралуымыз керек. Ал сол «Сөз таптары» еліне жету үшін, бірнеше бекет бар екен, сол бекеттерде 2 – жаттығудан тұратын тапсырмалары бар екен. Соны дұрыс және мұқият орындасақ қана біз «Сөз таптары» еліне жетеміз.

Дәптермен жұмыс:

                                      Сәуірдің жиырма бірі

                                               Сан есім

Көркем жазу. Еңбек адамның екінші – анасы.   

Бірінші бекетке келеміз. Ол – «зат есім» бекеті екен.

-         Ал, енді зат есім туралы кім біледі?

Анықтама дұрыс айтылса, онда бізді келесі бекетке жібереді. Енді осы зат есім бекетінің жаттығулары бар екен, сол жаттығуларын орындайық.

1 – жаттығу. Өтірік өлеңді мәнерлеп оқы.

Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қой. Олардың қай сөз табы екенін айт.

2 – жаттығу. «Ой қозғау» Жұмбақ шешу.

Сандарды сөзбен жазып, сөйлемдерді көшір. Сан есім қай сөзбен байланысып тұрғанын айт.

         Бір ағаштың он екі бұтағы бар,

         Әр бұтағында отыздан жапырағы бар.

         Жапырақтың бір жағы ақ,

         Бір жағы қара.

         (жыл, ай, тәулік, күн мен түн)

Жұмбақты шешіп, жауабын дәптерге жазбаша түрде жазамыз.

Ал, ендеше балалар келесі бекетке келеміз, ол қандай бекет деп ойлайсыңдар ?

-         Етістік.

Ал, енді балалар бұл етістік бекетінің де бізге дайындап қойған 2 – жаттығуы бар екен, соны орындап тастап әрі қарай келесі бекетімізге көшейік.

3 – жаттығу. Ауызша. Мәтінді оқып, сан есімдердің қай сөзге қатысты екенін анықта.

Сергіту сәті.

Оң қолымда бес саусақ,

Сол қолымда бес саусақ.

Қосып едім екеуін,

        Болып шықты он саусақ.

4 – жаттығу. «Кім шапшаң» ойыны. Өз бетімен жұмыс.

Сан есімдердің қасына, тиісті зат есімдерді қойып жаз.

Жазған сан есім мен зат есімдерді қатыстырып, үш – төрт сөйлем құра.

         Енді балалар бұл үшінші бекетіміз, бұл қандай бекет деп ойлайсыңдар?

-         Сын есім

Ал, жақсы балалар жоғарыда айтып өткендей бұл бекеттің де тапсырмасы бар, соны да орындап тастап, «Сөз таптары» еліне жетейік.

5 – жаттығу. Жұмбақтың шешуін тап. Жатқа жаз. «Есту диктанты».  

Сан есімдерді тап, сұрақ қой. Олардың қай сөзбен байланысып тұрғанын айт.

6 – жаттығу. «Кім тапқыр» Ауызша. 

                   Есепжұмбақты оқып, шешуін тап.

Міне, балалар кедергілерден сүрінбей біз сендермен сөз таптары еліне де жеттік. Бұл жерде де біздерді тапсырмалар күтіп отыр екен

8 – жаттығу. Ауызша. Көңілді шумақты оқы.

Қорытынды.

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
Бала
Қызыл
Жеті
Жүгірді

Кім? Не?                                                                   Не істеді? Не қылды?

 

                                              

 

Қандй? Қай?                                                            Қанша? Неше? Нешінші?      

Үйге тапсырма: 7 – жаттығу

Бағалау: Оқушыларды салыстыра отырып бағалау.

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
	+
		+
			+
				+

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
	+
		+
			+
				+

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
		+
	+
			+
				+

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
	+
		+
			+
				+

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
				+
			+
		+
	+

Краткое описание документа:

Сабақтың тақырыбы: Сан есім

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларды сан есіммен олардың түрлерімен,

сұрақтарымен таныстыру. Оларға сөйлем ішінен

сан есімді табу арқылы, сұрақ қоюға үйрету.

2. Сөз таптарын ажырата білуін, сөйлем ішінен мәнін

терең ұғып, мағынасын аша білуге оқушылардың ойлау

қабілетін, тілін дамыту.

3. Оқушылардың логикалық ойлау сезімін оятып,

кішіпейілділікке, адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Саяхат сабақ

Сабақтың әдісі: ой қозғау, симантикалық карта, сұрақ – жауап, ауызша,

жазбаша жұмыс түрлері.

Сабақтың көрнекілігі: ереже, тірек – сызба, ребус, сөзжұмбақ,

интерактивті тақта.

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру.

Психологиялық дайындық

Үлкенге де «Сіз»,

Кішіге де «Сіз».

Сәлем бердік сіздерге

Құрметпенен «Біз»

ІІ Үй тапсырмасы

-Үйге берілген жаттығуды сұрау.

-Сын есім нені білдіреді ?

-Оның сұрақтары қандай ?

-Сөзжұмбақ шешеміз

Сөзжұмбақты шешу арқылы біз өткен сабақтарды қайталаймыз, еске түсіреміз және бүгінгі өткелі тұрған тақырыптың атын шығарып аламыз.

1.Біздің сыныбымызда есімінде «С» дыбысы бар оқушы бар ма?

2.Біздің астанамыз қай қала?

3.Қандай? Қай? деген сұраққа жауап болатын сөз табы.

4.Сөз табының ішінде «Е» дыбысынан басталатын сөз табы.

5.Осы ай қай ай?

6.Өмір азығы не?

7.Қазір жылдың қай мезгілі?

ІІІ Жаңа сабақ

Оқушылар неше сөз табы бар? Оның ішінде біз қайсыларын өттік?

Ал, балалар бүгін біздің сабағымыз ерекше болмақ, өйткені біз «Сөз таптары» еліне саяхатқа шығамыз. Саяхатта біз сендермен көп нәрселерді көреміз. Түрлі кедергілерге ұшыраймыз. Солардың бәрін жеңіп, біз бүгін осы сабақта «Сөз таптары» еліне жетіп, саяхаттан көңілді оралуымыз керек. Ал сол «Сөз таптары» еліне жету үшін, бірнеше бекет бар екен, сол бекеттерде 2 – жаттығудан тұратын тапсырмалары бар екен. Соны дұрыс және мұқият орындасақ қана біз «Сөз таптары» еліне жетеміз.

Дәптермен жұмыс:

Сәуірдің жиырма бірі

Сан есім

Көркем жазу. Еңбек адамның екінші – анасы.

Бірінші бекетке келеміз. Ол – «зат есім» бекеті екен.

-Ал, енді зат есім туралы кім біледі?

Анықтама дұрыс айтылса, онда бізді келесі бекетке жібереді. Енді осы зат есім бекетінің жаттығулары бар екен, сол жаттығуларын орындайық.

1 – жаттығу. Өтірік өлеңді мәнерлеп оқы.

Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қой. Олардың қай сөз табы екенін айт.

2 – жаттығу. «Ой қозғау» Жұмбақ шешу.

Сандарды сөзбен жазып, сөйлемдерді көшір. Сан есім қай сөзбен байланысып тұрғанын айт.

Бір ағаштың он екі бұтағы бар,

Әр бұтағында отыздан жапырағы бар.

Жапырақтың бір жағы ақ,

Бір жағы қара.

(жыл, ай, тәулік, күн мен түн)

Жұмбақты шешіп, жауабын дәптерге жазбаша түрде жазамыз.

Ал, ендеше балалар келесі бекетке келеміз, ол қандай бекет деп ойлайсыңдар ?

-Етістік.

Ал, енді балалар бұл етістік бекетінің де бізге дайындап қойған 2 – жаттығуы бар екен, соны орындап тастап әрі қарай келесі бекетімізге көшейік.

3 – жаттығу. Ауызша. Мәтінді оқып, сан есімдердің қай сөзге қатысты екенін анықта.

Сергіту сәті.

Оң қолымда бес саусақ,

Сол қолымда бес саусақ.

Қосып едім екеуін,

Болып шықты он саусақ.

4 – жаттығу. «Кім шапшаң» ойыны. Өз бетімен жұмыс.

Сан есімдердің қасына, тиісті зат есімдерді қойып жаз.

Жазған сан есім мен зат есімдерді қатыстырып, үш – төрт сөйлем құра.

Енді балалар бұл үшінші бекетіміз, бұл қандай бекет деп ойлайсыңдар?

-Сын есім

Ал, жақсы балалар жоғарыда айтып өткендей бұл бекеттің де тапсырмасы бар, соны да орындап тастап, «Сөз таптары» еліне жетейік.

5 – жаттығу. Жұмбақтың шешуін тап. Жатқа жаз. «Есту диктанты».

Сан есімдерді тап, сұрақ қой. Олардың қай сөзбен байланысып тұрғанын айт.

6 – жаттығу. «Кім тапқыр» Ауызша.

Есепжұмбақты оқып, шешуін тап.

Міне, балалар кедергілерден сүрінбей біз сендермен сөз таптары еліне де жеттік. Бұл жерде де біздерді тапсырмалар күтіп отыр екен

8 – жаттығу. Ауызша. Көңілді шумақты оқы.

Қорытынды.

	Зат есім	Сан есім	Сын есім	Етістік
Бала
Қызыл
Жеті
Жүгірді

Кім? Не? Не істеді? Не қылды?

Қандй? Қай? Қанша? Неше? Нешінші?

Үйге тапсырма: 7 – жаттығу

Бағалау: Оқушыларды салыстыра отырып бағалау.