Сауат ашу "Х дыбысы мен әрпі"

1 сынып.     Сауат ашу

Тақырыбы:              Хх дыбысы мен әрпі

Мақсаты:                        1. Білімділік.

                                           Хх дыбысы мен әрпін таныстыру, х әрпі бар    

                                           сөздерді дұрыс оқып, сауатты жаза білуге үйрету.

                                           Кітап туралы ойларын, хат тасушы мамандығы

                                           бойынша түсініктерін кеңейту.

                                           2. Дамытушылық.

                                           Оқушылардың ой-өрісін, тіл байлығын, тапқырлық,                                           

                                            ізденімпаздық қабілеттерін дамыту.

                                           3. Тәрбиелік.

                                           Кітапты күтіп ұстай білуге, кітапханашы, хат тасушы 

                                           мамандық иелерінің еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу.

Сабақ типі:  жаңа сабақ

Сабақ түрі:  дамытпалы

Сабақ әдісі: ізденушілік, танымдық сұрақ-жауап, талдау-жинақтау, жеке,                 

                      жұптық, ұжымдық жұмыс формалары.

Пәнаралық байланыс: дүниетану, математика, күнделікті өмірмен        

                                          байланыс.

Көрнекілігі: теледидар, таспа, компьютер, суреттер, кеспе әріптер,

                      үлестірме қағаздар.

Барысы:

І Ұымдастыру кезеңі.

- Балалар, қазір қандай сабақ болғалы тұр?

- Әліппе сабағында біз не істейміз?

- Олай болса мына тақтадағы сөздерді оқиықшы: «Қайталау - оқу анасы»

- Бұл сөздерді қалай түсінесіңдер?

ІІ Үй тапсырмасын тексеру.

- Сабақты қайталаудан бастайық. Ол үшін мына үйдің тұрғындарын атап шығайық. (киіз үйдің ішінен шыққан әріптерді  жарыса атау я, ю).

- Бұл дыбыстар туралы не білеміз? (қосарлы дауысты дыбыстар, жеке тұрғанда буын құрайды)

- «Жарыс» сөзіне қатысты қандай тапсырма беріліп еді? («Жарыс» мәтінін оқыту). Сұрақтармен қорыту. (тірек сөздер арқылы ойларын сұрау)

- Мәтін не туралы?

- Жарысқа қатысқан аю қандай бұрыс әрекет жасады?

- Аю неге мәреге бірінші болып келді?

- Жеңіске жету үшін осылай арадан қашып, жеңімпаз атану қажет пе?

Сергіту сәті. Теледидардан жаңалық есту. №32 орта мектептің ашылуы.

ІІІ Жаңа сабақ.

-                                                      Теледидардан не көрдіңіздер?

1.                                                  Балалардың сөзінен хабар, тарих сөздеріне түсінік беру.

        1 желтоқсан елімізде Елбасы күні .

2. Хх дыбысына тоқталу – дауыссыз дыбыс, араб, парсы тілінен енген әріп.

3. Жазылуы – Хх, баспа түрі – Хх.

Жұмбақ: Аяғы жоқ, қолы жоқ,

                  Жүрмейтұғын жолы жоқ.      (хат)

(Дәл осы сәтте мектеп хатшысы келіп хат әкелу керек.)

-                                                      Бізге кім келді? Хатшы бізге не әкелді?

-                                                      Хат әкелді. Хатты не арқылы жазамыз? Тағы да қалай жазуға болады?

-                                                      Компьютер арқылы хат жазуға болады. Оны интернет арқылы жазуға болады.    

      Компьютердегі х әрпі бар сөздерді оқыту. Ол туралы білетіндерін сұрау.

-                                                      Хат тасушы адамды кім дейді? (Пошташы)   

-                                                      Пошташылар күнделікті 46 000 адамдарға хат тасиды, поштаға барған 1500-2000 адамдарға қызмет көрсетеді екен. Олар суық, ыстық күндерге қарамай елдің көптен күткен хаттарын  тасиды екен. (Дәл осы сәтте сыныпқа мектеп хатшысы кіріп келеді). Ал, енді, осы хатпен танысайық:

-                                                      х әріптері бар сөздермен жұмыстар жүргіземіз, жарыса отырып орындайық;

Жекелей жұмыс.

1-қатар – тақтадағы берілген сөздерді оқиды, пойызға буын санына сәйкес салады;

(1терезелі - 1 буынды, 2 терезелі - 2 буынды, 3 терезелі -3 буынды)

2-қатар – сызба (торкөздер) бойынша осы сөздерді орналастыу қажет;

 (сөзде неше әріп болса, сонша торкөзге орналастыру қажет)

3-қатар – саяхат сөзіне дыбыстық талдау жүргізеді

(дауысты, дауыссыз дыбыстар, буын, оның түрлері)

Ұжымдық жұмыс: топтастыру, сөздердің мағынасын сұрау.  

                                  Ем               дәрі                  шебер

 

                           Ас            дәм                ұста         кітап

Тексеру, бағалау.

-                                                      Біздің мектебімізде кітапхана бар. Кітапханада жұмыс істейтін қызметкерлерді кім дейді? (кітапханашы)

-                                                      Бізде қонақта кітапханашы Галина  апай мен Нина  апайларымыз келіп отыр. Сол кісілерге сөз берейік (кітапханашылар кітапхананадан келіп кітап жаздыртып алуларын, кітапты сақтаудың ережесін айтып береді).

-                                                      Кітапханадан кітап алу үшін жақсы оқи білу керек. Ол үшін мына мәтінмен танысып, өзіміздің қалай оқитынымызды көрсетейік.

Мәтінмен жұмыс.

1.                                                  Мұғалімнің мәнерлеп оқуы. Оқушылардың тізбектей оқуы.

2.                                                  Сөздік жұмысы: кітапханашы – кітапхана қызметкері

3.                                                  Тірек сөздермен жұмыс: кітапхана, кітап.

-                                                      Кітап туралы не білесіңдер? Ол үшін не керек? Кітап туралы мақалдар білесіздер ме?

Дәптермен жұмыс. Жұптық жұмыс.

-                                                      Балалар, біз қалай оқығанымызды көрсетсек, енді қалай жаза алатынымызды көрсетейік. (Ауада жазу арқылы Х әрпінің жазылуын көрсету, оқулықтағы сөйлемді жаздырту, өзара тексерту: Х, х, Мен кітапханаға бардым.

IV. Қорыту.

Ойын « Кім тапқыр?». Шарты: біздің сыныптағы балалардың атынан қонақтардың ішінен х дыбысы аттарын табу.

-                                                      Жарайсыңдар! Бүгін қай дыбыспен таныстық?

-                                                      Х әрпі сөздің қай жерлерінде кездеседі?

-                                                      Кітапты көп оқып, болашақта сіздерден ақылды, білімді ел азаматы шығып, осындай президенттік сайлауға түсетін үміткерлер қатарында болуларыңызға тілектеспін!

V Үйге тапсырма. «Кітапхана» мәтінін оқу. Аталарыңа, әжелеріңе хат жазып келу.