Сауат ашу сабағы "Я дыбысы мен әрпі" (1 сынып)

Ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы:  Я дыбысы мен әрпі.

Сабақтың мақсаты:

          Балаларға Я әрпі мен дыбысының айтылуын және сөздегі орнын тапқыза отырып таныстыру.

          Әр түрлі ойын ойнату арқылы сөзжұмбақ, ребус шештіру арқылы логикалық ойлауын дамыту.

          Өлең айтқызу, жұмбақ жасыру арқылы тілдерін дамытып,туған жерді, жануарды т.б. қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: кеспе әріптер, текшелер, суреттер, сөзжұмбақ.

Сабақтың барысы:

           1.Ұйымдастыру

«Шаттық» шеңбері: 
- Балалар, мен сендерді көргеніме қуаныштымын. Бүгін бізге келген қонақтарға қуанып, ризашылығымызды білдіреміз. 

Қуанамын мен де, 
Қуанасың сен де, 
Қуанайық достарым, 
Арайлап атқан күнге! 
(Күн бейнесін көтереді.) 
Үлкенге де сіз, 
Кішіге де сіз. 
Қонақтарды құрметтеп, 
Бас иеміз біз! 
(Сәлем беріп, орындарына отырады.) 

           2.Өткен материалдарды қайталау.

-Балалар, біз өткен сабақта сендермен қандай дыбыс, әріппен танысып едік?

-Дыбысты біз естиміз, ал әріпті көзімізбен көріп, қолымызбен жазады екенбіз.

«Ой қозғау»: 
- Я дыбысы қандай дыбыс? 
- Я дыбысын айтқанда қандай қосарлы дыбыстар естіледі? 

Жұмбақ жасыру

 Қоянда бар,

Түйеде жоқ.

Шаянда бар,

Биеде жоқ. (Я)

Аязда бар,

Боранда жоқ.

Таязда бар,

Тереңде жоқ        (Я)

а) Қолы жоқ - сурет салады, 
Тісі жоқ - тістеп алады. 
(Аяз) 
ә) Жесең ащы, 
Көзіңнен шығарар жасты. 
(Пияз) 

б) Есек құлақты, 
Ешкі құйрықты, 
Мысық аяқты, 
Көрдім жүйрікті. 
(Қоян) 
в) Тал басында 
Тамаша үй. 
(Ұя) 

3.Жаңа сабақ. 

Ендеше балалар, біз бүгін сендермен Яя дыбысының бас әрпімен танысамыз.

- Бүгін біз Я дыбысымен танысуды жалғастырамыз. Дыбыстың әріптен айырмашылығы қандай?

-Дұрыс. Я дыбысын айтып көрейкші, қандай дыбысқа жатады екен, хормен: Я.

-Мына суреттерде нені көріп тұрсыңдар?

Я дыбысының дауысты дыбыс екенін, сөздің ортасында, соңында және жеке буын құрай алатын -дыбыс екенін қайталау.

-         Оқулықтың 111 – бетіндегі «Сыйлық»  мәтінін оқу, суретпен жұмыс жасау

-         Аяулым кім?

-         Саят пен анасы дүкенге не үшін келді?

-         Олар қандай сыйлық таңдады?

-         Аяулым неге қуанды?

-         Жақсы, балалар, бүгін бізге де тапқышбек ойын ретінде көп сыйлық әкеліпті. Тапқышбектің тапсырмаларын орындайық.

4. Сергіту сәті.

          -Бәріміз сергіту сәтін жасайық.

Ұзын құлақ сұр қоян,

Естіп қалып сыбдырды.

Ойлы-қырлы жерлерден

Ытқып-ытқып жүгірді.

Қарап еді артына,

Қиығын салып көзінің.

Келе жатқан томпаңдап.

Көжегі екен өзінің.

5. «Жоқ әріптерді тап» ойыны

Мақсаты: сөздегі жоғалған әріптерді тауып, жазу, дыбыстау, буынға бөлу.
Қи... р, а... з, та... қ, а... қ, ша...н, қо...н.

6. Жазу жұмысы.

-         Я – ның үлкен, кіші әрпін жаздыру.

-         Қияр, сәбіз, қоян сөздерін жазғызу. Осы сөздермен сөйлем құрастыру

7. «Сөз құрастыр» ойыны

Мақсаты: буындардан сөз құрастыру

Қи         қо               ян               жи              һаз             яқ               яр               та
Әр сөздердің астына суреттерін тауып ілу

8. «Қай сөзді жоғалттым» ойыны

Мақсаты: сөздерден сөйлемдер құрастыру.
Қанат / ұя /жасады. /Ұясы / әдемі /болды. /Аян / жақсы /оқушы.

Құрастырған сөйлемде дауысты және дауыссыз дыбыстарды тауып, астын сызу қажет.

Сергіту сәті.         

Ойын  -«Қандай дыбыс?»

Ойын шарты: Балалар, мен қазір дыбыстарды айтамын. Дауысты дыбыс болса қол шапалақтау, дауыссыз дыбыс аяқ соғу керек.  

 9. Сабақты қорытындылау:

Буын-ұйқас : 

Ян-ян қорқақ ....б:        -Қоян.

                    Яз-яз  ащы  ....б:  -Пияз.

                    Яр-яр  дәмді ...б:  -Қияр.

Тізбек сөздер:

Жая, мая, сая,

Аяз, пияз, сия,

Аяқ, таяқ, қия,

Шаян, қоян, ұя,

Бәрінде бар ... (Я)

–    Біз қандай дыбыспен таныстық?

–   Я  қандай дыбыс?

–   Қандай екі дыбыстың  қосарлануы  арқылы жасалады? (й + а)

–  я дыбысы бар қандай сөздермен таныстық?

              10. Үйге тапсырма: Я дыбысы бар сөздер ойлап келу.

• 1 слайд

  
  “Я я дыбысы мен әрпі”
  
  
  Сауат ашу
  
  

• 2 слайд

  «Шаттық» шеңбері 
  
  Қуанамын мен де, 
  Қуанасың сен де, 
  Қуанайық достарым, 
  Арайлап атқан күнге! 
  
  Үлкенге де сіз, 
  Кішіге де сіз. 
  Қонақтарды құрметтеп, 
  Бас иеміз біз! 
  
  

• 3 слайд

  Қоянда бар,
  Түйеде жоқ.
  Шаянда бар,
  Биеде жоқ.
  «Ой қозғау»
  (Я)
  

• 4 слайд

  Аязда бар,
  Боранда жоқ.
  Таязда бар,
  Тереңде жоқ
  (Я)
  

• 5 слайд

  Қолы жоқ - сурет салады, 
  Тісі жоқ - тістеп алады.
   
  
  Жесең ащы, 
  Көзден шығарар
  жасты. 
  

• 6 слайд

  Есек құлақты, 
  Ешкі құйрықты, 
  Мысық аяқты, 
  Көрдім жүйрікті. 
  
  
  Тал басында 
  Тамаша үй.
  

• 7 слайд

  Оқулықпен жұмыс
  “Сыйлық” мәтіні
  - Аяулым кім?
  Саят пен анасы
  дүкенге не үшін келді?
  Олар қандай
  сыйлық таңдады?
  Аяулым неге
  қуанды?
  
  
  

• 8 слайд

  Сергіту сәті
  

• 9 слайд

  «Жоқ әріптерді тап» ойыны
  Қияр, аяз, таяқ, аяқ, шаян, қоян.
  

• 10 слайд

  Жазып үйренеміз
  

• 11 слайд

  «Сөз құрастыр» ойыны
  қи
  қо
  жи
  яқ
  яр
  та
  һаз
  ян
  Қоянқияржиһазтаяқ
  

• 12 слайд

  «Қай сөзді жоғалттым» ойыны
  Қанат ұя жасады.
  Ұясы әдемі болды.
  Аян жақсы оқушы.
  Қанат ұя жасады.
  Ұясы әдемі болды.
  Аян жақсы оқушы.
  

• 13 слайд

  Сергіту сәті.         
  Ойын «Қандай дыбыс?»
  

• 14 слайд

  Буын-ұйқас
  Ян-ян қорқақ ....
  Яз-яз  ащы  ....
  Яр-яр  дәмді ...
  Қоян
  Пияз
  Қияр
  

• 15 слайд

  Тізбек сөздер
  Жая, мая, сая,
  Аяз, пияз, сия,
  Аяқ, таяқ, қия,
  Шаян, қоян, ұя,
  Бәрінде бар ...
  (Я)
  

• 16 слайд

  Назарларыңызға рахмет!