«Сайын даланың Сайыны» (С. Муратбеков)

• 1 слайд

  Бір ел – бір кітап
  «Сайын даланың Сайыны»
  

• 2 слайд

  Бір ел – бір кітап
  Бүкіл ел Сайын Мұратбековтың
  “Басында Үшқараның” және “Жусан иісі” әңгімелерін оқиды
  Вся страна читает произведения Саина Муратбекова “На вершине Ушкара” и “Запах полыни”
  

• 3 слайд

• 4 слайд

• 5 слайд

• 6 слайд

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд

• 10 слайд

  Бір ел – бір кітап
  

• 11 слайд

  В цветущем и плодоносящем саду нашей многонациональной литературы молодому дереву чуткой прозы Муратбекову суждено уверенно расти и быть видным издалека.
  Г. Мусрепов
  

Павлодар қаласының №43  жалпы орта білім беретін мектебі ММ

	«Сайын даланың Сайыны»

 

Литературный час в рамках акции «Одна страна – одна книга»

Өткізендер: М.П. Куклина,

Г.С. Ахметжанова, Т.А. Попова

Оқушылар құрамы: 10-11 сынып

Павлодар қ., 2014

Тема: «Сайын даланың Сайыны»

Цель: познакомить молодое поколение с жизнью и творчеством казахстанского писателя.

Задачи: 1. Пропаганда отечественного культурного наследия, привлечение к чтению молодежи и повышение статуса чтения в обществе.

2. Развитие читательской культуры, интереса к национальной литературе, повышение заинтересованности к чтению.

3. Углубить представление о ценности взаимопонимания, об ответственности каждого человека быть в добрых отношениях с людьми, знать историю своей страны.

4. Привить интерес к чтению, развивать и обогащать богатство литературного языка, дать обширное понятие об огромном значении произведений Саина Муратбекова.

Системность: плановое.

Методические приемы:

ü  словесно-показательный (рассказ ведущих с показом слайдов);

ü  наглядный (пробуждение интереса через предметы на сцене).

Форма мероприятия: литературный час.

Оформление, наглядность: слайды в виде презентации, музыкальные произведения Казахстана, видеоматериалы.

Оборудование: выставка книг с заголовком, ноутбук, колонки, проектор.

Участники и контингент: ученики 10-11 классов

Место проведения: актовый зал.

Кто проводит: библиотекарь – Куклина Марина Петровна, учитель казахского языка и литературы – Ахметжанова Гульнара Сарсенбаевна, учитель русского языка и литературы – Попова Тамара Андреевна

Использованные источники:

1)      Вырвавшийся вперед./ ВКОБ им. А.С. Пушкина. – Источник: http://pushkinlibrary.kz/vyst/Muratbekov/index.html

2)      Зергер сөздің шебері/ А.С. Пушкин атындағы ШҚО кітапханасы. – Источник: http://pushkinlibrary.kz/vyst/Muratbekov_kaz/index.html

3)      Владимиров В. Свет и тепло его сердца. – Казахстанская правда. – 2013.  -  №232. – Источник: http://kp.kazpravda.kz/c/1164321731

4)      «Бір ел - бір кітап» акциясы жазушы Сайын Мұратбековтың шығармаларына арналады. Видео. – Источник: http://www.youtube.com/watch?v=JabaYZb0Ib8

5)       Сайын Мұратбеков слайд. Видео. – Источник: http://www.youtube.com/watch?v=wpyfL8dZ9GQ#t=82

6)      Буктрейлер С. Муратбеков акция "Одна страна - одна книга" "Горький запах полыни" "На вершине Ушкара". Видео. – Источник: http://www.youtube.com/watch?v=EkFlQT2kEZs

7)      УЛЫТАУ - АДАЙ - деатхекор + электро-домбра  (народная казахская музыка в современной обработке). Аудио

8)      Казахская музыка. Птицы мира (muzbaron.com). Аудио

9)      Курмангазы - Алатау (Знаменитый казахский кюй в исполнении оркестра). Аудио

10)  Казахская народная музыка. Домбра (muzbaron.com). Аудио

11)  Домбыра - казахский кюй- Талас. Аудио

Выставка:

«Бір ел – бір кітап»:

1.      Литература:

1)      Муратбеков Саин. Запах полыни. Повести, рассказы./ Саин Муратбеков. Перевод с казахского. Астана: Аударма, 2010. – 624 стр.

2)      Мұратбеков Сайын. Жабайы алма. Повесть. – Алматы: Атамұра, 2002. – 400 бет.

3)      Писатели Казахстана 1917-1967. (Справочник). – Алма-Ата, Жазушы, 1969. – 368 стр.

4)      Қазақ балалар әдебиетінің классикалық үлгілері. Бес томдық/ 2-том: Әңгімелер. – Алматы: Арда, 2011. – 368 б.

5)      Мұратбеков Сайын/Қазақ әдебиеті: Энциклапедия. – Алматы: Қазақстан Республикасы Білім жәнеғылым министрлігі, Қазақстан даму институты, 1999. – б. 489.

2.      Интернет-ресурсы:

6)      Вырвавшийся вперед/ ВКОБ им. А.С. Пушкина. Источник. http://pushkinlibrary.kz/vyst/Muratbekov/index.html

7)      Зергер сөздің шебері/ А.С. Пушкин атындағы ШҚО кітапханасы. Источник: http://pushkinlibrary.kz/vyst/Muratbekov_kaz/index.html

8)      Төлен Қаупынбайұлы. Сайын Мұратбеков туралы сөз/ Қазақ әдебиеті. - №32 (3248). Источник: http://writers.kz/journals/?ID=10&NUM=66&CURENT=&ARTICLE=2211

9)      Муратбеков Саин. – Источник:
zkolib.kz/onebook/content/акция 2014/творчество-rus.doc

10)  Сейсен ӘМIРБЕКҰЛЫ. Шағын жанрды шығармаға сыйдырған талант/ Айқын. – 2013.03.12. -  Источник: http://old.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=19295

11)  Саин Муратбеков (1936 - 2007). – Источник: http://www.nkzu.kz/page/view?id=495&lang=ru

12)  Берік САДЫР. Мұратбеков мұраты оқырманымен табысу арқылы орындалмақ/ Егемен Қазақстан. – 2014.03.12. – Источник: http://egemen.kz/?p=22114

13)  Владимиров В. Свет и тепло его сердца. – Казахстанская правда. – 2013.  -  №232. – Источник: http://kp.kazpravda.kz/c/1164321731

Ход мероприятия:

№1 (дети садятся)

1.     Введение

(просмотр вилеоролика «Новости» на каз. яз.)

Библиотекарь: Қайырлык күн! Ежегодно в нашей стране проводится акция «Бір ел – бір кітап». Республиканская акция «Одна страна - одна книга» заслуженно пользуется популярностью среди населения страны. Главная цель акции: пропаганда культурного наследия Казахстана, казахстанской литературы, воспитание у подрастающего поколения чувства любви к своей родине, популяризация чтения. Акция в Казахстане будет проводиться в восьмой раз. В 2014 году ориентиром чтения стала пронзительная  и правдивая проза Саина Муратбекова -  писателя 20 века, – которая погружает читателя в глубокие омуты вечных вопросов: жизни и смерти, добра и зла, истины и заблуждения.

Страна читает "Горький запах полыни" и "На вершине Ушкары".  

 №2

2.     Өмірі / Биография

Сайын Мұратбеков 1936 жылы 15 қазанда бұрынғы Талдықорған облысы, Қапал ауданына қарасты Қоңыр ауылында дүниеге келген. 1957-1963 жж. ҚазМУ-де сырттай оқыған, 1971 жылы Мәскеудегі Жоғары әдеби курсты бітірген. 1954-1962 жж. туған ауылында колхозшы, мұғалім, аудандық, облыстық газеттердің әдеби қызметкері, 1962-1972 жж. «Жұлдыз» журналында, «Қазақ әдебиеті» газетінде бөлім меңгерушісі, Қазақстан Жазушылар одағында кеңесші, Көркем әдебиетті насихаттау бюросының директоры, 1972-1977 жж. Қазақстан КП Орталық Комитетінде жауапты қызметкер, 1977-1980 жж. «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы, 1980-1984 жж. Қазақстан Жазушылар одағының хатшысы, 1984-1986 жж. «Жазушы» баспасының директоры, 1988-1991 жж. ҚЖО-ның екінші хатшысы болған. XІ сайланған Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты.

Балалық шағына көз жүгірсек, Мұратбек ата оның үлкен атасы. Баласы қайтыс болғаннан кейін, бірі бес, екіншісі үш жастағы қос немересімен қалады. Бес жастағы немересі Сапарғалидан өмірге Сайын келеді. Кішкентай бала күні соғыспен дәлме-дәл келіп, әкесі майданға аттанып кетеді. Содан кішкентай шөбересін бауырына басып, Мұратбек атасы бағып қағады. Тегі де сол кісінің атына «Мұратбеков Сайын Мұратбекұлы» деп жазылған.

Алты жасқа келгенде, сонау «42-ші» жылы шешесі Рәзия қайтыс болады. Соғыс кезінде тылдағы еңбек күшінде қаншама әйел адамдар аянбай тер төкті. Қапалдың маңайында сол шақта басқа ұлт өкілдері көп қоныстанған еді. Солардан келген болуы керек, астық күзетіндегі Рәзия ананы ұрып-соғып, өлтіріп, өздері астықты жымқырып кеткен. Содан Сайын алты жасында жетім қалады. Ал, әкесі қанқұйлы соғыстан аман-есен оралып, балаларға жетімдікті сездірмеуге тырысып қайтадан Сақыпжамал деген кісіге үйленеді. Ол кісі екінші анасы болды. Осы алты жасынан кейінгі өмірінің біраз жері «Жабайы алмада» кеңінен суреттелген.

Жазушының алғашқы шығармалары 50-жылдардың аяғында жариялана бастаған. Содан бергі уақытта әңгімелері мен повестерінің «Менің қарындасым» (1961), «Ауыл оты» (1964), «Көкорай» (1967), «Отау үй» (1968), «Жабайы алма» (1972), «Дос іздеп жүрмін» (1973) жинақтары, таңдамалы шығармаларының бір томдығы (1981), 1986 және 1991 жж. екі томдығы, 2004 жылы «Ескек жел» атты әңгімелер жинағы жарық көрген. 1989 жылы «Қалың қар», 1995 жылы «Өліара» повестері кітап боп шықты. Алматы баспаларынан орыс тілінде «Дом молодых», «Камен тугай», «Дикая яблоня», т.б. кітаптары, Мәскеу баспаларынан әр жылдары жарық көрген «Дикая яблоня», «На вершине Учкары», «Запах полыни», «У теплого родника», т.б. кітаптары, Ташкентте өзбек тілінде «Евшан иісі», Қазанда татар тілінде «Әрем иісі», украин, белорус, грузин, армян, әзербайжан, литва, т.б. туыстас халықтар тілдерінде әңгіме, повестері, араб тілінде «Жусан иісі» повестері мен әңгімелері жеке кітап болып шықты.

Аударма саласында Ә.Әлімжановтың белгілі роман-повестерін, сондай-ақ Г. Толмачевтің Д. Қонаев, Н. Назарбаев туралы деректі повестерін, Алекс ла Гуманың «Тас ғалам» романын қазақшалаған. «Тел өскен ұл» (реж. Ш. Бейсенбаев, 1976) кинофильм сценарийінің авторы. 2003 жылы «Жабайы алма» повесі үшін Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығының лауреаты атанды. «Құрмет Белгісі» орденімен марапатталған. 1990 жылы «Қалың қар» повесі үшін Қазақстан Жазушылар одағының М.Әуезов атындағы әдеби сыйлығы, 1998 жылы Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері атағы берілген. 2006 жылы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды. 2007 жылы дүниеден озды.

3.     Творчество

Чтец: По складу своего дарования Саин Муратбеков принадлежит к писателям, творчество которых неотделимо от личного жизненного опыта и в значительной мере является рассказом о пережитом. Поэтому повести «Запах полыни» и «На вершине Ушкары» являются во многом автобиографичны. В них автор правдиво и откровенно запечатлел непростую жизнь казахского колхоза. Саин Муратбеков писал о том, что ему близко, любимо. У писателя есть природный дар увидеть, понять и возвысить в человеке доброе начало и сделать это ненавязчиво, естественно. Он через свои произведения показал реалии жизни в тылу во время войны и в послевоенные годы. Повести учат отличать хорошее от плохого, не проходить мимо прекрасного, заставляет задуматься читателей об ответственности каждого человека за его поступки.

Проблемы бытия, морали освещались автором  остро и неоднозначно. Почти каждое произведение, созданное Саином Муратбековым, становилось литературным и общественным событием в советской казахской литературе и драматургии.

4.     «Запах полыни»

(просмотр буктрейлера)

 №3. Чтение отрывка произведения чтецом

5.     «На вершине Ушкара»

(просмотр буктрейлера)

 №4. Чтение отрывка произведения чтецом

6.     Знаменитые люди о С. Муратбекове

Библиотекарь: «В цветущем и плодоносящем саду нашей многонациональной литературы молодому дереву чуткой прозы Муратбекову суждено уверенно расти и быть видным издалека» говорил о Саине Г. Мусрепов

Ребята, кто из вас знает, что еще говорят знаменитые люди о Саине Муратбекове?

Сайын Мұратбеков өзіне ғана тән тақырыптық, жанрлық, стильдік даралығы, ерекше сөз нақышы, ашық үні, өзіндік бояуы бар шығармалармен танылады.

Мырзатай Серғалиев

В цветущем и плодоносящем саду нашей многонациональной литературы молодому дереву чуткой прозы Муратбекова суждено уверенно расти и быть видным издалека.

Габит Мусрепов

Сайын Мұратбеков шығармаларының қазақ әдебиеті тарихынан алар орны зор. Оның шығармалары мазмұнының тереңдігімен, тілінің көркемдігімен, айшықты қолданыстарымен ерекшеленіп, төл әдеби тілімізді байытуға өзіндік үлесін қосты.

Арай Ахметжанова

В 60-ые годы он принес лиризм в казахскую прозу, также Саин Муратбеков был очень тонким и выдающимся писателем. Его произведения, переведенные на разные языки во всем мире, в казахской литературе имеют свое почётное место.

Ерлан Сисенов

Зергер сөздің шебері жазушы Сайын Мұратбеков, өмірдің болмысын шынайы бейнелейтін таңғы шықтай мөлдір шығармалары арқылы оқырмандардың жан жүрегін баурап, ықылас-құрметіне бөленген сирек дарын иесі. Сайын біздің - ұлттық құндылығымыз оның шығармасының ғұмыры ұзақ. Бүгін болмаса ертең, ұлтына қарамай-ақ өз оқырманымен ажырамастай табысатыны кәміл.

Шерхан Мұртаза

Он всегда был устойчив, спокоен, смел и надёжен. Вроде как на трёх китах: правда, порядочность, мужество. Самые великолепные и самые трудные человеческие качества.

Владислав Владимиров

Сайын Мұратбеков өзіне ғана тән тақырыптық, жанрлық, стильдік даралығы, ерекше сөз нақышы, ашық үні, өзіндік бояуы бар шығармалармен танылады.

Мырзатай Серғалиев

7.     Вывод

№5.  Библиотекарь: Новеллы Муратбекова читать можно всякий раз по-новому, открывая или вообще невидимое прежде, или же при первом чтении проступавшее неотчётливо. Это всегда увлекательно, ведь в центре внимания писателя - поведение людей в таких обстоятельствах, которые позволяют увидеть, насколько прочны их чувства, правильны стремления и поступки; которые выявляют способность человека определить для себя "то, ради чего можно жить по-настоящему, тяжело и самоотверженно".

Творчество казахстанского писателя и переводчика Саина Муратбекова широко известно в нашей стране и за её пределами. Он - замечательный мастер слова, подкупающий своей искренностью, чуткостью и жизненной мудростью. Его книги не залёживаются на полках библиотек, потому что они написаны простым и доступным языком, идущим от всего сердца. Они связаны крепкими нитями с землей, на которой он вырос, с бытом и нравами среды, воспитавшей его. Именно такие произведения очищают душу, делают человека внимательнее, добрее, человечнее.

Рақмет соң көңілді. Спасибо за внимание.