Сценарий к мероприятию "Нортовский эпос"

«Нарты кадджытæ»-й скъуыддзаг

Оформление зала: декорации ныхаса, горы, сакля. Сидят Габо и дети. Габо на стуле, дети на камнях. 2-а класс в своих рубашках мальчики, девочки в платьях. Поют песню «Алантæ».

( В это время на интерактивной доске слайд-шоу по тематике - горы, природа Осетии, места)

После песни, выходит Роза Борисовна Танделова:

Дзырдтой нæ буц фыдæлтæ раджы, мæнг дуне дам уыди фынæй,

æмыр æмæ саудалынг. Стæй арвыл фæзынди мæйы зынг, стъалыты

'рттывд, æмæ кæрæй-кæронмæ нывæндгæ рацыд Æрфæныфæд. Уыйфæстæ ссыгъди сæуæхсид, æмæ цъæх арвыл фæзынди хуры цалх. Стæй сæ рухсы 'ндæрг фæрдыгау цæхæртæ ауагъта, æмæ арвæй фесхъиудта зынджыстъæлфæн. Æмæ куы 'рхауди, уæд сау фæнык фестади зæххыл.

Хуыцау ысфæлдыста уыцы æрвон арты сыгъдонæй Нарты.

Арвы цæссыгæй зæххыл сæвзæрди алцы 'ппæт дæр: хæхтæ 'мæ дон,

бæлас æмæ дыргъ, кæрдæг æмæ хор. Фæзындысты сырдтæ.

Æмæ цын радта Хуыцау адæмæн зонд æмæ тых, амонд æмæ

фыдбылыз. Ракæсут ма, куыд рæсугъ сты нæ фыдæлты æгъдæуттæ! Куыд зæрдæмæ дзæугæ сты. Мæнмæ афтæ кæсы, цыма ирон культурæимæ иу хатт чи фембæлы, уый йæ никуы уал ферох кæндзæн. Ирон культурæйы хæзнадоны ахсджиаг бынат ахсынц Нарты Кадджытæ! (слова Геродота добавить)

Мах цæ бафæлвæрдтам сæ базонын, …

Абон сывæллæттæ баццæттæ кодтой сæхи, табуафси, ныхасы бар цын радтæм!

Рахызт Элинæ: Алы адæмыхаттæн дæр ахсджиаг æмæ цымыдиссаг куыд нæ у йæ истори. Фæлæ мæнмæ афтæ кæсы, цыма ирон адæмы истори се ппæтæй цымæдиссаг дæр у. Нарты кадджытæ — афтæ хонынц ирон адæмы эпос. Мах уæ базонгæ кæндзыстæм сæ номдзыддæр архайджытимæ. Уырызмæг

Уырызмæг у Нарты кадджыты сæйрагдæг персонажтæй иу. Фарстой иу æй зондæй, Уырызмæг иу куы рацыди Нарты Стыр Ныхасмæ, уæд иу æм Нарты фæсивæд æрыхъуыстой. Знæгты æнæхатырæй пырх кодта.

Элинæ: Сатанайы тыххæй радзурдзæн Комайты Самирæ.

2-аг: Æз та уæ базонгæ кæндзынæн Нарты Кадджыты сæйраг сылгоймаг Сатанаимæ. Сатана нымад цæуы сылгоймæгты хуыздæрыл. Дзырдтой,Сатанайæ къухæй иу дон чи банызта, уымæн уыд æлутонау хæрзад. Сатана у сылгоймаджы символ - Нартыл æххормаг рæстæг куы скодта, уæд Сатана байгом кодта йæ къæбицы дуæрттæ æмæ бафсæста æппæт адæты дæр. Сатана цæры уый бæрц, цас цæрынц Нарт.

3- аг: æз та уæ базонгæ кæндзынæн Нарты Сосланимæ,. Сослан у Нарты æддагон знæгтимæ æхсарджынæй чи тох кодта, уый. Фатæй æхстæй йæ Нарты фæсивæды хсæн ничи амбылдтаид.

Элинæ: Нарты Батразы тыххæй та радзурдзæн.

4-æм ахуырдзау: Батраз . Болат æмæ æхсарджын лæг. Ацы ном ахсы вазыгджын бынат Нарты кадджыты... Батраз ныддæрæн кодта Нарты зæххон знæгты æмæ ныллæууыд мæлæтдзаг тохы уæларвон тыхтæ æмæ Хуыцæуттимæ.

5-æм ахуырдзау: Ракæндзынæн ма уын Нарты Сырдоны кой. Сырдон уыд хинæй хиндæр. (стук в дверь) Сывæллон дзуры: Кæй кой кæнай, къæсæрмæ, фæзынди Сырдон йæхæдæг.

Сырдон æрбахызти, Чибиров Давид: йæ къухы аг. Дзуры: О, хъал Нартæ, æнæ мæн та куы амбырд стут. Фидаугæ мæнæй куы кæнут! Æрмæст мæ кой кæнын зонут!

Дзурынц æм: Хæстæгдæр рауай!

Сырдон: Уæвгæ мæ сымахмæ не вдæлы, стыр аг агур рауадтæн.

Чидæр æм дзуры: Цыма дæ къухы уый дæр давгæ ракодтай, афтæ мæм кæсы.

Сырдон: Ныууадзут ма уæ ныхæстæ, сымах дæр уæхи цæсты къæм нæ уынут фæлæ æдзух мæ кой кæнут! Ацыддæн æз, сымахæй ницы пайда ис.

Ацыд.

6 –æм ахуырдзау: Ацæмæз. Нарты кадджыты ахсджиаг бынат ахсы Ацæмæз дæр

(рахызт Ацæмæз, музыкæ хъуысы, слайдтæ экраныл- Ацæмæз йæхæдæг, æрдз, ) Ацæмæзы цагъд йе нусон уадындзæй алкæйы дæр æфтыдта дисы. Уый бæрц дæсны цагъта æмæ йæ цагъдмæ æрыхъуыста æппæт æрдз, кафын иу райдыдтой адæм.

(КАФТ-Хонгæ)

Мадонна Эдуардовна: Мæн ма фæнды сымахæн радзурын Уацамонгæйы тыххæй диссаджы къусы ном Нарты кадджыты(слайд)

Зæгъут ма, Нарты æртæ мыггаджы чи уыдысты?

Дзуапп: Æхсæртæггатæ, Алæгатæ æмæ Борæтæ.

Мадонна Эдуардовна: Уацамонгæйы дарынц Алæгаты хæдзары, Нарты æмбисонды куывдтæ дæр адонмæ вæййынц, куывды сæйрагдæр æгъдæуттæй иумæ гæсгæ, хъуамæ Нарт радзырдтаиккой се сгуыхтдзинæдты тыххæй.

Уацамонгæйы фæлгонц нарты эпосы удгоймаджы сурæты уагыл арæзт у, нымад цæуы эпосы хицæнхуыз персонажыл. Ис æм нарты хъæбатырты лæджыхъæд рабæрæг кæныныны хъомыс. Стыр сгуыхтдзтнæдтæ равдисæг нарты хъæбатыртæй-иу йæ лæгдзинады тыххæй куывды бон раст чи радзырдтаид, уымæн-иу йæ былтæм æмбисонды Уацамонгæ йæхæдæг йæхи систа.

Гъе ахæм алæмæты диссæгтæ уыд Нартмæ. Табуафси, ныр та бакæсут чысыл равдыстмæ.

Нарты фæткъуы инсценировка ( нужны: декорации, æртæ бæлоны-с 2-а класса - три девочки в костьюмах, фæткъуы бæлас, ведущий - Джагаев Алан, Уæрхæг-Касаев Сослан, Ахсæртæг -Цахоев Эрик, Ахсар – Гагиев Азамат -2а кл)

Джагаев Алан: Нартæн сæ цæхæрадоны задис иу фæткъуы бæлас; йæ дидинджытæ-иу æрттывтой æрвыгау, æмæ йыл задис иунæг фæткъуы. фæткъуы уыдис сыгъзæрин фæткъуы, зынгау æрттывдтытæ калдта. Æмæ уыдис æлутоны хос адæмæн: иу адзал не здæхта фæстæмæ, уый йеттæмæ цы хъæдгом нæ дзæбæх кодта, цы низæй нæ ирвæзын кодта, ахæм нæ уыдис.

Бон изæрмæ-иу арæгъæд ис уыцы фæткъуы, æхсæв та иу æй цыдæр

адавта. Æмæ йæ хъахъæдтой радыгай Нарт; æмæ йæ ничи фæрæзта

бахъахъæнын.

Уæд иу бон æрзылдис Уæрхæгæн йæхи рад. Æрбасидтис йæ фырттæм,

Ахсар æмæ Ахсæртæгмæ, Уæрхæг æмæ сын загъта:

Уæрхæг (Касаев Сослан) — Ай уын фæндаггаг. Ацæут, мæ хуртæ, æмæ уæ цæхæрадон бахъахъæнут, кæннод райсом Æртæ Нарты хæдзарæн лæгæй æрбацæудзысты æмæ уæ иуæн йæ сæр ракæндзысты, иннæмæн — иæ цонг æмæ сæ дыууæ михыл æрсадздзысты, æмæ Æртæ Нарты 'хсæн дзæгъæлæй баззайдзынæн, æнæ дарæгæй.

Лæппутæ загътой:

— Ма тæрс, нæ фыд, мах ацæудзыстæм æмæ бæлас бахъахъæндзыстæм!

Джагаев Алан: Уæрхæг сын загъта:

Уæрхæг (Касаев Сослан) — Цæугæ бæргæ акæндзыстут, фæлæ тæрсын, фæстæмæ куы нæуал æрцæуат — куы нæ йæ бафæразат бахъахъæнын.

Джагаев Алан: Ахсар æмæ Ахсæртæг араст сты цæхæрадонмæ; цæхæрадоны астæу диссаджы фæткъуы бæласы бын æрбадтысты. Æхсæвæр куы бахордтой, уæд кæстæр æфсымæр — Ахсæртæг, загъта Ахсарæн:

Ахсæртæг (Цахоев Эрик) — Æрхуысс уал, Ахсар, радыгай хъахъæнæм — æмбисæхсæвмæ ды бафынæй кæн, уырдыгæй бонмæ та — æз.

Джагаев Алан: Ахсар сразы ис æмæ 'рхуыссыди æмæ бафынæй ис. Æмбисæхсæв фехъал ис æмæ дзуры Ахсæртæгмæ:

Ахсар (Гагиев Азамат -2а кл) Хуыцау мын æй ныббарæд — æгæр афынæй дæн.

Джагаев Алан: Ахсæртæг æм фæстæмæ дзуры:

Ахсæртæг (Цахоев Эрик) — Нырма æмбисæхсæв нæу, æмæ уал хуысс.

Джагаев Алан: Хуыссæгхъæлдзæг лæппу та 'рхуыссыд фæстæмæ æмæ та афынæй ис. Æхсæв æмæ бон кæрæдзийæ куыд хицæн кодтой, афтæ цæхæрадонмæ 'рбатахтысты æртæ маргъы.

Ахсæртæг бады, йæ фат æмæ йе 'рдын йæ къухы, афтæмæй. Кæсы, æмæ

'виппайды бæлас ныррухс и, æмæ йыл бады æртæ 'хсинæджы. Фæткъуымæ куыддæр фæцæйæвнæлдтой, афтæ сæ Ахсæртæг фехста, æмæ атахтысты, æрмæст сæ иуæн йæ туджы 'ртæхтæ 'ркалдысты зæхмæ. Ахсæртæг райхъал кодта Ахсары æмæ йын загъта:

Ахсæртæг(Цахоев Эрик) — Æхсинæг фæцæф кодтон фæткъуы бæласыл, æмæ мын цæфæй атахти. Мæнæ кæсыс йæ туджы 'ртæхтæм! Куы фæцæф ис, уæд ныллæджыты атахтис, æмæ мæнæн йæ тугвæдыл æнæ цæугæ нæй. Кæнæ йæ хъуамæ æрцахсон, кæнæ йæ фæдыл хъуамæ амæлон, æндæр гæнæн мын нæй.

Джагаев Алан: Æрбамбырд кодта туджы 'ртæхты, батыхта сæ зæлдаг кæлмæрзæны. Кæлмæрзæн йæ фæснахы атъыста æмæ, куы 'рбабон ис, уæд загъта Ахсарæн:

Ахсæртæг (Цахоев Эрик) — Æз ныр цæуын сæфты мæргъты фæдыл, æмæ цы зæгъыс?

Джагаев Алан: Ахсар ын загъта:

Ахсар (Гагиев Азамат -2а кл) Æз дæр цæуын, ды кæдæм цæуай, уырдæм.

Джагаев Алан Араст сты 'фсымæртæ æмæ цæуынц тугвæдыл, æмæ сæ уый бахаста денджызы былмæ. Уым фæд денджызы бынмæ ныххызтис.. Дарддæр та цы уыд, уый уын равдисдзыстæм нæ иннæ фембæлды!

Роза Борисовна: Нарты л фыст æрцыд бирæ кадджытæ. Бирæ кадæггæнджытæ сæ кадæгты мидæг рас т æмæ ргом æвдыстой адæмæн сæ хъайтарты æмæ знæгты, тыхгæнджыты . Абон махмæ уазæгуаты æрбацыд каддæггæнæг Хъыргъаты Габо, табуафси, байхъусæм æм.

Кæронбæттæн!

СЦЕНАРИ

«Нарты кадджытæ»-й скъуыддзаг

Бигъаты Дианæ