Сценари
Ĕçчен те сăпайлă, чĕкеç чĕлхиллĕ халăх.
Тĕллевĕсем: 1)ачасене чăваш халăхĕн
илемĕпе, пуянлăхĕпе , паллă çыннисемпе паллаштарасси.
2) ачасен пуплевне тата тавракурăмне аталантарасси;
3) вĕрененсене Тăван çĕр – щыва , тăван
чĕлхене, тăван халăха юратма хăнăхтарасси.
4)тăван аннене хисеплеме, вĕсемпе мухтанас
туйăма вăйлатасси.
Ачасем уява «Илемлĕ»
юрă кĕввипе ташласа кĕреççĕ.
(Слайд №1)
1 ача: Кам-ха, кам çак
халăха пĕлет:
Вăл
çĕр
- пин сăмахпала пуплет,
Çĕр пин
юрă- çемĕ
кĕвĕлет,
Çĕр – пин тĕслĕ тĕрĕ вăл
тĕрлет,
Паллах вăл чăваш халăхĕ; ĕçчен те
сăпайлă, чĕкеç чĕлхиллĕ халăх.
Ачасем эпир сирĕнпе паян мĕнле уява
пуçтарăннă – ши?
Ачасен хуравĕсем:
Верент: Çапла, паян эпир сирĕнпе
мăнаçлă та пархатарлă чăваш халăхĕн иксĕлми пуянлăхĕ çинчен калаçăпăр: 1 слайд
- Чăваш сĕршывĕ раççейĕн варринче
вырнаçнă. Вăл елĕкех хăйĕн сĕм вăрманĕпе, улми – çырлипе палăрса тăнă.Чăвашăн
юманне Петр патша керменсем тума кастарнă.
Чăваш илемлĕ хуласемпе пуян. Пирĕн
республикăра пурĕ 9 хула. Вĕсенчен чи хитри Шупашкар.
Чăваш халăхĕ анлă Атăл хĕрринче
вырнаçнă. Вырăссем Атăла - анне теççĕ, чăвашсем вара – атте ( батюшка) теççĕ.(
слайд № 2)
Чăваш мĕн авалтан ĕçченлĕхĕпе палăрать.
Уйрăмах унăн тĕрри асамлă та илемлĕ.
Чăваш гербĕпе ялавĕ çинче тĕрĕ пурри
те çакна çирĕплетет. ( Слай д № 3)
Ачасем герб тата ялав çинчи
тĕссене калаççĕ.
Тĕп тĕс – сарă – Хĕвел савса пăхакан вырăн
тенине пĕлтерет,
Хĕрлĕ
тĕс вара – çĕр..
Кĕнекисене выставкине пăхаççĕ .
Вĕрентекен
паллă тĕрĕçĕн Евгения Жачеван кĕнекипе паллаштарать. ( Слайд №4) Ачасем тĕрленĕ
салфеткăсене кăтартать
Чăваш -- ал – тĕвĕслĕ халăх. Вăл мĕн
авалтан карççинкка çыхнă, çăпата хуçнă, чашăк – тирĕк асталанă, хĕр арăмсем –
пир тĕртнĕ. Вĕрентекен ялти ǎстаçǎсен
ĕçĕсемпе паллаштарать.Çак вǎхǎтра сǎвǎ йĕркисем янраççĕ.
Çÿпçи
пултăр юманран
Кашăк,
пултăр пилешрен,
Çурт хăпартăр
чăрăшран,-
Пурăнар-
ха эрешре.
Чăваш - ача – пăча сăмахлăхĕпе те
пуян:
Шут сăвви, пулмасла халап, юрри – ташши,
такмаксем, юрăсем.
( Вăйă) Ачасем пĕр сулçă туртса
илеççĕ те унти ĕçе пурнăçлаççĕ,
Ĕçсем: сăвă каласа пар, юрă юрласа пар,
ташă ташласа пар,тупмалли юмах кала, анне çинчен ваттисен сăмахĕ кала, чăваш
халăхĕн паллă çыннисене кала, сăпка юрри юрласа пар,вăйă выляттар.
Айтăр ачасем вăйă выляр. вăйă выляççĕ…
Чăваш халăхĕн тĕнчипе палăрнă çынсем
нумай:
И.Я.Яковлев
А.Г.Николаев
Анна Алексеевна – Андриян Григорьевич
Николаевăн амăшĕ тухса тăрать.( 6 слайд)
Чăваш халăхĕ атте - аннене хисеплекен
халăх. Вǎл
атте – аннен сăмахĕнчен иртмест.
Ахальтен мар Г.Н.Волков академик
çапла çырнă.
Тăван килте анне хĕвел пулса çÿрет,
ачасене хĕвел пулса пăхать. Анне çук тăк хĕвел яраймăн ху тĕлне, анне пур тăк
чĕрÿне хĕвел кĕрĕ. Виçĕ çулхи хĕр пĕрчи сана пулăштăр, виçĕ çулхи арçын ача
сана хÿтĕлетĕр. Амăшĕ ĕçлĕ чух ачи ахаль ан лартăр. Çакна асту: чи лайăххи -
ачасене валли. Амăшĕ мĕн чул ĕçленине ача – пăча пĕлсе тăтăр, Вĕсен ĕшĕннĕ
аллисене, ывăннă куçĕсене курса тăтăр.»
«Анне - Пÿлĕхçĕ «– чап монуменчĕ
пурри те çирĕплетет. ( слайд 9)
Ачасем анне çинчен хывнă сăвăсем каласа
параççĕ, юрǎсем юрлаççĕ.
Пĕтĕмлетÿ; паянхи уявра мĕн çĕнни пĕлтĕр?
Ачасем эсир хамăр йăла – йĕркесене
юрататăр – и?
Литература:
А.Р.Кульева, О.Г.Кульев. Атте – аннерен
хакли çук: Шкул уявĕсен сценарийĕсем, урокĕсен конспекчĕсем,/Чăваш Республикин Вĕрентÿ
институчĕ/ Пуçламăш вĕрентÿ кафедри.Шупашкар: - 2008
Н.Е.Чернова Пирĕн уявсем. – Шупашкар, 2006
Скворцов М. П. Чувашская национальная
одежда, обувь и уборы /Народная
школа./-2006, -№ 4,5, с. 109-114.
Дмитриев Д. Миронова Н. Чувашская вышивка
в школе/Народная школа /-1997. -№ 5,6. С.92-96.
Чувашские народные музыкальные
инструменты: книга- альбом. – Чебоксары: чувашское кн. издательство,2008.
Искандеров Ф. В.,Искандеров И. В. И др.
Азбука чувашских орнаментов и эмблем: Учебно- наглядное пособие для изучающих
чувашскую культуру и краеведение. –Ульяновск, 2006.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.