$27.Семей ішкі округінің құрылуы. 8 сынып. Қазақстан тарихы

• 1 слайд

  Үй тапсырмасы І топ. Жануарлардың пірлерін атап беріңдер? Түйе - Қой – ешкі - Сиыр – Жылқы -

• 2 слайд

  І топтың дұрыс жауабы Жануарлардың пірлері. Түйе - Ойсыл қара Қой - ешкі - Шопан ата Сиыр - Зеңгі баба Жылқы - Қамбар ата.

• 3 слайд

  ІІ топ. Қазақтардың ойын - сауық түрлері жайында. Көкпар, қыз қуу деген не?

• 4 слайд

  ІІ топтың дұрыс жауабы Қазақтардың ойын - сауық түрлері жайында. Көкпар - ер адамдардың кеңінен тараған ойының түрі. Жылқының үстіне мініп, екі топқа бөлінеді. Серкенің терісін шеңбер құрып, соның ішінен тартып алған топ жеңеді. Қыз қуу - ер жігіт пен қыз бала атқа шауып жөнеледі. Ер жігіт қызды қуып жетіп, бетінен сүйіп алуы тиіс.

• 5 слайд

  ІІІ топ. Өз туыстарының бірі бірінің баласын бауырына басып немесе асып алу деген мағынаны білдіреді. Тамыр болу дегеніміз не? Бата беру деген не?

• 6 слайд

  ІІІ топтың дұрыс жауабы Тамыр болу дегеніміз - мәңгілікке дос тату болуға ант беруді айтады. Бата беру - жақсы тілек білдіру.

• 7 слайд

  $27. Семей ішкі округінің құрылуы

• 8 слайд

  Сабақтың мақсаты: Ішкі округтың құрылу себептерін ашу, Ертістің оң жағалауына өткен қазақтардың тұрмыс ерекшеліктеріне, ішкі округтердің басқару құрылымына тоқталу; Оқушылардың шығармашылық ойлауын дамытып, салыстыруды, талдауды, үйрету, логикалық ойлау, есте сақтау қабылетін жетілдіру; Жауапкершілікке, алдына мақсат қоя білуге тәрбиелеу.

• 9 слайд

  І.Ертістің оң жағалауындағы қазақтар туралы. 1854 жылы Смей ішкі округі құрылып, 1868 жылға дейін өмір сүрді.

• 10 слайд

• 11 слайд

  1771 жылдан бастап қазақтардың едеуір бөлігі Ертістің оң жағалауына уақытша тұруға көшіп бара бастады. 1788-1798 жылдары патша үкіметі қазақтардың Ертістің оң жағалауына тұрақты тұруға көшіп баруына ресми түрде рұқсат ете бастады.

• 12 слайд

• 13 слайд

  Себебі, 1. Уәли ханның билігін әлсіретуге бағытталған. 2.Қазақтардың Қытайдың шекеарасына қарай жаппай көшіп кетуінің қаупі төнді. 3. Ертістің оң жақ бетінде ішкі Ресейден қоныс аударып келген шаруалар әлі жоқ болатын. Ертістің оң жағалауындағы қазақтарды Ресей империясына “шын берілгендер”, “ішкі”, “станциялық қырғыздар” деп аталды. Ертістің сол жағалауындағы қазақтар, “ішкі қазақтар”, “орыстың қол астындағылар”д.а.

• 14 слайд

• 15 слайд

  ІІ. Семей ішкі округінің құрылу себптері. Ертістің оң жақ бетіндегі қазақтардың саны жылдан-жылға арта түсті. Мәселен, 1851 жылы онда 18985 көшпелі және жартылай отырықшы қазақтар тұрды. . Олар негізінен арғын , қыпшақ , керей және уақ тайпаларының қазақтары еді.

• 16 слайд

  Хандық билік бастап Солтүстік-Шығыс Қазақстанның далалық бөлігінде далалық округтер бірінен соң бір құрыла бастады. Ертістің оң жағалауындағы қазақтар , міне , сол кезде жергілікті өкімет билігіне қайта-қайта өтініш жасап , өздері үшін әлдебір "Дала думасы" тәріздес жеке басқарма құрып беруді сұраумен болды. Бірақ бұл проблеманың шешілуі ұзаққа созылды.

• 17 слайд

  ІІІ. Семей ішкі округінің ашылуы. 1854 жылы 9 мамырда "Семей облыстық басқару туралы Ереже" шықты. Жаңа ереженің бір тармақшасы бойынша Ертістің оң жағалауындағы қазақтардың жаңадан Семей ішкі округі құрылды. Оның аумағының ені 300-400 шақырым , ұзындығы 800 шақырым шамасында .Ол Омбы бекінісінен Өскемен бекінісіне дейін созылды.

• 18 слайд

  ІV. Округтік приказдың құрамы . Округтік приказды басқару құрылымы: Округтік приказдың құрамыӘкімшілік бөлініс және басқарушыларды сайлау тәртібіСот билігі және міндеткерліктер 1. Әскери бастық Аға сұлтан Үш орыс және бір қазақ заседатель1.       Округ-болыс-ауыл. 2.       Басқару таза әскери сипатта болды.1.       Дәстүрлі билер соты.Ресей заңдары негізінде ( билер қызметі округтік приказда бекітілді). 2.       Жасақ төлеу,15 сом күміс ақшамен үстеме және жол салу, келген шенеуніктерді киіз үй, отынмен қамтамасыз ету міндеттері.

• 19 слайд

  V. Сот билігі . Округтегі сол билігі қазақтардың дәстүрлі билер сотының аз ғана өзгертілген нұсқасы еді. Оған Ресей сотының кейбір элементтері ғана енгізілген болатын . Ішкі қазақтардың арасындағы дау-дамайды әр болыста қосымша сайланатын алқа би , ал неғұрлым құрметті рубасыларының арасындағы дау-дамайды билер шешетін . Билердің қызметі округтік бұйрықта бекітілген. Сот мәжілісі қосымша сайланған бидің төралығымен өтетін Оған дауласушы екі жақтың билері де қатысатын . Бидің шешіміне риза болмаған жағдайда округтік бұйрыққа шағым түсіруге болатын.

• 20 слайд

  VІ. Міндетерліктер . Алым-салық пен атқарылатын міндеткерліктер нақты белгіленді. Жергілікті қазақтар әрбір 60 бас малдан салық төлеуге тиісті болатын. Ол жалпымемлекеттік қазынаға түетін. Қазақтарға ешқандай да жеңілдік мерзімі қарастырылмады. Олар қазақтардың жерін басып өткені үшін баж салығын төлеуге міндетті болды. Алым-салықты жинаумен болыстар айналысатын

• 21 слайд

  VІІ. Семей ішкі округін құрудың тарихи маңызы . Қазақтарың Ертістің оң жағалауына атқоныстарын қайтару жолындағы XVII-XVIII- ғасырлардан басталған әділ күресі осылай табысты аяқталды. Ертістің оң жағалауына қайта орналасып, бекініп алған қазақтар енді одан әрі шығысқа қарай , Ресейдің көршілес губерниясының шегіне жақынай түсті. Мұның өзі 1880 жылы Томск және Тобыл губерниялары қазақтарының Құлынды даласының аумағында көшіп-қонып жүру үшін жалпы аумағы 1 000 000 десятина жайылымының қосымша бөлінуіне жеткізді. 1868 жылы Семей ішкі округі жойылды. Оның аумағы Семей облысының Павлодар және Өскемен уездері Омбы округінің құрамына қосылды.

• 22 слайд

  Термин сөздер Міндеткерліктер-жергілікті халық міндетті түрде атқаратын қызмет түрлері. Жол жөндеу салығы – көшпелі қазақтардың Сібір казактарының меншігі мен бақылауындағы жерлермен жүріп өткені үшін төлейтін ақысы.