Сейіт баба аңыз және ақиқат

• 1 слайд

  Атырау облысы
  Құрманғазы ауданы
  Д.Нұрпейісова атындағы орта мектебі
  
  Қатысушы: Нұрымова Н. 6 сынып
  Жетекшісі: Аязова Н.
  
  Сейіт баба-аңыз бен ақиқат.
  Ғылыми жұмыс тақырыбы:
  

• 2 слайд

  Ж О С П А Р Ы
  І. Кіріспе.
  
  “Аруаққа сыйынған -азбайды”.
  
  ІІ. Негізгі бөлім.
  1) “ Өмірдерегі”
  2) “Аңызы ақиқатпен астасқан”
  3) “Ұрпаққа ұлағатты киелі мекен”
  
  ІІІ. Қорытынды бөлім
  
  ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер.
  

• 3 слайд

  
  Қазақ даласы –қазақ халқының тұңғиық тарихы.Онда бабаларымыздың сан ғасырлар бойына жасаған ғаламат шежірелері құпияның қоймасына айналған.Құм басып қалған кәусар бұлақтың мөлдір тамшылары тым тереңнен сыздықтайды. Жеті жұрт мекендеген Еділ мен Жайық аралығындағы кең тылсым тарихы меңіреу дүниеге ұқсайтындай көрініс қалыптасқан.Көптеген әулиелер өмір сүрген.Әулие [араб тілінен аударғанда — желеп-жебеуші] — ерекше діндарлығымен, дін жолына кіршіксіз берілгендігімен халық сеніміне ие болған қасиетті тұлға. Әулие - халық арасына ерекше діндар-тақуалығымен, шипа дарытқан емшілігімен әйгілі болған, керемет қасиетке ие, қауымға рухани тәрбие жүргізуші тұлға.Әулие - уәли деген араб сөзінің көпше түрі, қазақша қасиетті деген мағынаны береді. Осындай әулиелер қатарына Сейіт баба әулиеде бар .
  
  І. Кіріспе
  “Аруаққа сыйынған - азбайды”.
  

• 4 слайд

  “Өмірдерегі”
  ІІ. Негізгі бөлім
  Сейіт бабаның ол баста азан шақырып қойған есімі Құлбай-бин Саид-Ғали екен.1755ж.осы Еділ өңірінде дүниеге келіп,1812жылы қайтыс болған.Құлбай –бин Саид –Ғали кезінде көп оқыған ,философ атанған.Қазірде ауызекі тілде Сейіт баба деп аталатын,бірақ шындығында толық ныспысы Құлбай бин Сейітғали ХҮІІІ ғасырдың аяғы , ХІХ ғасырдың басында Астрахан ноғайлары арасында мұсылман дінін ұстанған белгілі тәуіп және зиялы жан.Астрахан губерниясына қарасты Красный Яр уезінің Қожатай ауылында дүниеге келген ол 17 жасынан бастап Бұхарада ,кейін Бағдат,Каир медреселерінде оқып,дін ілімнің мүршид дәрежесіне жеткен,Үнді елінде ,Түркістанда болған. ХІХ ғасырдың басында атамекеніне қайтып оралып ,Бөкей ханмен жақсы қарым-қатынаста болады , ел құрметтеген айтулы абыз дәрежесіне көтеріледі. Ел ішінде мұсылман дінінің дұрыстық жолын уағыздап,тәуіптікпен айналысқан.
  

• 5 слайд

  Аңызы ақиқат пен астасқан.
  Еділ бойын қоныстанған қазақ және ноғай халықтары Сейіт бабаны пір тұтып ,оның құдіретінен дертіне шипа тапқандарын жамырай әңгіме қылады. «Баяғыда желігіп ауырған жас жігітті желкенді қайықпен осы бабаның басына әкеліп түнеткенде, көп ұзамай сауығып кеткенін көргенбіз»- дейді Байбек ауылының қариялары.Негізінен бұл әулиенің жүйке ауруларына,тамыр құзырға және сондай қатерлі дертке тигізер дауасы үлкен.Оның кезінде жазылып кеткен көптеген адамдар айғақтайды. Сейіт бабаның шағын ғана ағаш мазарының ішінде (суретте) құм топырақ жатыр, оған қолды малу керек екен. Бұл жерге сейсенбі күні келіп, құлшылық етіп, үш мәрте сағат тілінің бағытымен мазарды айналып өткен жөн деп есептеледі. 
  
  

• 6 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Бабай ата.
  Бабай жайлы аз бүгін деректер де,
  Дәлелдей де алмаспыз керек жерде.
  -Халық айтса,қалт айтпас,-деген бар ғой,
  Сүйенеміз аңыз бен деректерге.
  Анығы сол болыпты дін адамы,
  Одан өзге құдайдан сұрамады.
  Ала шапан,ақ сәлде алдымызға,
  Елестетіп тұрамыз Ғұламаны.
  Қажылыққа барды ма,бармады ма,
  Көніпті тағдырының салғанына.
  Туған жер жұмыр басты пенде болып,
  Қиын-ау жетті деу де арманына.
  Өлшеулі өмір ол ұзақ жасамаған,
  Ажал деген енгенде босағадан.
  Туған жердің жастанып топырағын,
  Мәңгі орын тауыпты осы арадан.
  Төбесіне тұрыпты шырақ жанып,
  Со заматта-ақ кетті ел құлақтанып.
  Сырқатынан сауығып қайсы біреу,
  Күліп қайтты деседі жылап барып.
  Бабай ата болсыншы,болды делік.
  Санамызға ақ сәуле қонды келіп.
  Тиіп жатса тіріге шапағаты,
  Оның аты пайғамбар,әулиелік!
  Р.Иманғалиев.
  
  

• 7 слайд

  Сейіт баба ұрпақтары .
  Вассани Шеих Ақ-Мамбет Саид- бин мулла Саид , жоғарғы Ислам білімдеріне қол жеткізген,әкесінің ағартушылық қызметін жалғастырған.1861жылы 80жасында қайтыс болған,әкесінің қасына жерленген.
  
  Саписан Шеих Мұхамед Саид ибн Ақ Мамбет Саид Мужавир,әкесінің зиратында шырақшы болған.1902 жылы 72 жасында қайтыс болған осы жерде жерленген.
  
  Сахиббасар Мұхамед бин Саид мұғалім , Астраханның Ақ мешіт медресесінде исламдық білім алған ,туған ауылында мектеп-медресе ашып ,балалар мен қыздарды Ислам негіздеріне ,рухани білімдерге үйреткен .
  
  
  

• 8 слайд

  «Ұрпаққа ұлағатты киелі мекен»
  Қазіргі кезде Сейіт баба мен Бөкей ханның мұражай кешені зиярат ететін орын боп табылады. Бұл жерге күн сайын Қазақстанның, Ресейдің және басқа елдердің түкпір-түкпірінен адамдар ағылып келеді. Сейіт бабаның бейітіне қол тигізіп, жанына барса түрлі сырқаттар мен кеселдерден дауа табуға болады дейді. Күніне бейіт басына 400-дей адам келеді. Бұл жерде зиярат етуге келген жандарға арналған мейманханалар бар. Оларды әулиенің ұрпақтары күтіп алады. Байбек, Кіші Арал ауылдары тұрғындарының күшімен  90-шы жылдардың бас кезінде     ғана Сейіт баба мен Бөкей хан жатқан жер тарихи-мәдени маңызы бар ескерткішке айналып, біршама кешендік рай алыпты. Бұған Астрахан облысының сол кездегі губерна­торы марқұм Анатолий Гужвиннің игі ықпалы болған екен.
  
  

• 9 слайд

• 10 слайд

  ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
  
  1. Аңызға айналған адам.Атырау “Ақ Жайық”2006ж. Р.Иманғалиев
  2. Нарын –шежіре .Арыс Алматы 2006ж. Р.Иманғалиев
  3. Еділім менің ,Еділім.Атырау 2013ж.Р.Иманғалиев
  4.Еділ жайлаған қазақтар.Алматы 2002ж. Ө.Әлімгереев
  5. Аруақ қолдасын әлеумет. Р.Иманғалиев.
  6.Интернет материалдары.
  
  
  

Краткое описание документа:

І. Кіріспе

“Аруаққа сыйынған - азбайды”.

Қазақ даласы –қазақ халқының тұңғиық тарихы.Онда бабаларымыздың сан ғасырлар бойына жасаған ғаламат шежірелері құпияның қоймасына айналған.Құм басып қалған кәусар бұлақтың мөлдір тамшылары тым тереңнен сыздықтайды. Жеті жұрт мекендеген Еділ мен Жайық аралығындағы кең тылсым тарихы меңіреу дүниеге ұқсайтындай көрініс қалыптасқан.Көптеген әулиелер өмір сүрген.Әулие [араб тілінен аударғанда — желеп-жебеуші] — ерекше діндарлығымен, дін жолына кіршіксіз берілгендігімен халық сеніміне ие болған қасиетті тұлға. Әулие - халық арасына ерекше діндар-тақуалығымен, шипа дарытқан емшілігімен әйгілі болған, керемет қасиетке ие, қауымға рухани тәрбие жүргізуші тұлға.Әулие - уәли деген араб сөзінің көпше түрі, қазақша қасиетті деген мағынаны береді. Осындай әулиелер қатарына Сейіт баба әулиеде бар .

“Өмірдерегі”

Сейіт бабаның ол баста азан шақырып қойған есімі Құлбай-бин Саид-Ғали екен.1755ж.осы Еділ өңірінде дүниеге келіп,1812жылы қайтыс болған.Құлбай –бин Саид –Ғали кезінде көп оқыған ,философ атанған.Қазірде ауызекі тілде Сейіт баба деп аталатын,бірақ шындығында толық ныспысы Құлбай бин Сейітғали ХҮІІІ ғасырдың аяғы , ХІХ ғасырдың басында Астрахан ноғайлары арасында мұсылман дінін ұстанған белгілі тәуіп және зиялы жан.Астрахан губерниясына қарасты Красный Яр уезінің Қожатай ауылында дүниеге келген ол 17 жасынан бастап Бұхарада ,кейін Бағдат,Каир медреселерінде оқып,дін ілімнің мүршид дәрежесіне жеткен,Үнді елінде ,Түркістанда болған. ХІХ ғасырдың басында атамекеніне қайтып оралып ,Бөкей ханмен жақсы қарым-қатынаста болады , ел құрметтеген айтулы абыз дәрежесіне көтеріледі. Ел ішінде мұсылман дінінің дұрыстық жолын уағыздап,тәуіптікпен айналысқан.