Шеміршекті балықтар: АКУЛА, СКАТТАР. ҚОСТЫНЫСТЫ ЖӘНЕ САУСАҚҚАНАТТЫ БАЛЫҚТАР ОЛАРДЫҢ ҚҰРЛЫҚТЫҚ ОМЫРТҚАЛЫ ЖАНУАРЛАРДЫҢ ШЫҒУ ТЕГІНДЕГІ МАҢЫЗЫ

• 1 слайд

  Шеміршекті балықтар: АКУЛА, СКАТТАР. ҚОСТЫНЫСТЫ ЖӘНЕ САУСАҚҚАНАТТЫ БАЛЫҚТАР ОЛАРДЫҢ ҚҰРЛЫҚТЫҚ ОМЫРТҚАЛЫ ЖАНУАРЛАРДЫҢ ШЫҒУ ТЕГІНДЕГІ МАҢЫЗЫ
  

• 2 слайд

  Сабақтың барысы:
  I. “Арқадағы комплимент”
  ІІ.сұрақты ұстап ал
  III. «Тұсаукесер» бөлімі
  IV. Кезбе тілші
  V. Постер қорғау.
  VI. Кері байланыс
  VII. Бағалау
  
  
  
  

• 3 слайд

  «Арқадағы комплимент»
  

• 4 слайд

• 5 слайд

  Скаттар
  

• 6 слайд

  Скаттар (лат. Batomorpha не Batoіdeі ), тұтасқанаттылар — тақтажелбезектілер отрядының үстіңгі тобына жататын балықтар. Жоғары юра кезеңінен белгілі, жоғары бор дәуірінде көп тараған. Негізінен мұхиттарда (тереңд. 2700 м-ге дейінгі жерлерде), тропиктік аймақтардағы өзендерде кездеседі. Скаттардың 5 отряды, 16 тұқымдасы, 50 туысы және 350-дей түрі бар. Денесі тығыз, жалпақ, диск не ромб тәрізді, ұзындығы 30 см-ден 7 м-ге, салмағы ірілерінде 2,5 т-ға дейін жетеді. Терісі тықыр, кейде бұдырлы. 5 жұп желбезек саңылаулары бауыр жағында орналасқан. Жалпақ басы кеуде жүзу қанаттарымен бірігіп кеткен. Арқа жүзбеқанаттары құйрық жағында, көпшілігінде ол жоқ. Аналь, көпшілік түрінде құйрық жүзбеқанаттары болмайды, ал кеуде жүзбеқанаттары өте үлкен болады.
  

• 7 слайд

  Акулалар
  

• 8 слайд

  Акула (лат. Selachioidei; көне норвегше haccal — балық) — тақтажелбезектілер класы тармағына жататын балық.
  Қазір акуланың 350-дей түрі бар: олар 6 отрядқа, 20 тұқымдасқа бөлінеді. Акула барлық теңіздер мен мұхиттарда кең тараған, тұщы суларда да (Амазонка өзені, Ганга) кездеседі. Денесінің ұзындығы 15 см-ден 20 м-ге дейін болады, салмағы 14 т-ға дейін тартады. Дене пішіні сүйірлеу, тұмсығы ұзын, аузы алқымға таяу орналасқан. Құйрық қанатының үстіңгі қалақшасы астыңғысынан үлкен болып келеді. Қаңқасы шеміршекті, тістері өткір, торсылдағы және желбезек қақпағы болмайды, басының екі жағында 5-7 жұп желбезек саңылаулары бар. 1500-2000 -ға жуық тістері бар.2 қатарлы.
  

• 9 слайд

  Акуланың көзі нашар көреді, есесіне өте иіс сезгіш
  Көзі түнде жанып тұрады
  

• 10 слайд

  Акуланың алты қатар тістері бар.Ол тістер кезек-кезек,тозған сайын алмасып отырады. 10 жылда 24 000 өткір тісін ауыстырады екен.
  

• 11 слайд

  Тұтасбастылар
  Американский гидролаг
  Европейская химера
  

• 12 слайд

  Тұтасбастыларға 30-дай түрлер жатады . Көпшілігі судың терең кабаттарында тіршілік етуге бейімделген. Дене пішіні ұзынша ұршык төрізді. Терісінде кабыршактары болмайды. Іштей үрыктанады. Сырты калың кабыкпен капталған үрыктанған уылдырык шашып көбейеді. Баренцев теңізінде ұзындығы 1 метр- дей еуропа түтасбасы кездеседі. Олардың көпшілік түрі теңіз түбіндегі жөндіктермен коректенеді. Көсіптік мөні жок.
  

• 13 слайд

  Қостыныстылар - қос-тынысты балықтар (Dіpneustomorpha), сүйекті балықтардың қалаққанаттылар класс тармағына жатады. Қазба қалдықтары девонның орта шенінен белгілі; пермь-ге дейін саны көп болған. Бас қаңқасы аутостилиялық (үстіңгі жақ сүйегі бас сүйекке бітісіп кеткен). Тістері шомбал, 2 – 3 жұптан тұрады. Жұп жүзбе қанаттарында жалпақ терілі қалақтары болады. Желбезегімен қатар атмосфералық ауамен тыныс алатын торлы 1, 2 торсылдағы болады. Бұларда “өкпелік” қан айналу шеңбері бар. Жүрегінде оттекпен тотыққан қан бар және жүрекшесі оң және сол бөліктерге бөлінген. Қостыныстылар тұщы суларда тіршілік етеді. Олар мүйізтістітәрізділер отрядына топтастырылған.
  

• 14 слайд

  Саусаққанаттылардың қос тынысты балықтар сияқты желбезектерімен қатар өкпелері де болған, бірақ олар өзгеріске ұшыраған ішкі танау тесіктері жоқ. Олардың мезозойда тіршілік еткен саусақ қанаттылардан айырмашылығы ауадағы оттегімен тыныс ала алмайды. Қос қанаттарының құрылысында өздеріне сәйкес өзгешеліктері бар. Олардың табан жағында етті жалпак қалақшасы болады, соның ішінде қанат қаңқасының негізгі бөлімдері жатады. Аяқтарының бұлшық еттері жер бетінде тіршілік ететін омыртқалылардікі сияқты, аяқтарының қозғалып тұратын бөлімдеріне бекіген. Кейбіреулерінің қанат қаңқалары бес саусақты алақан сияқты болып келеді.
  

• 15 слайд

  1-оқушы:
  телефон соғылып жатқанға ұқсатып, тәулік бойы орын алған оқиғалар туралы хабарлайды. (мысалы: су тасқынының деңгейі)
  4-оқушы:
  Тілші сұхбат алатын куәгер.
  3-оқушы:
  
  
  Тілші; оқиға орнынан ақпарат ұсынады.
  2-оқушы:
  Телестудиядағы диктор; жиынтық ақпарат береді.
  Кезбе тілші
  Топтарда ……….туралы жаңалықтар бағдарламасын жасау қажет.
  (мысалы: су тасқыны, Гастингстегі шайқас және т.б.)
  

• 16 слайд

• 17 слайд

  Кабинетте қорап қойылып, оған оқушылар сабақтың соңында өз сұрақтарын қалдыра алады. Бұл сұрақтар келесі сабақтың басында талқыланады.
  Сұрақтары бар қорап
  

• 18 слайд

  Кері байланыс
  

• 19 слайд

• 20 слайд

  СЕМАНТИКАЛЫҚ КАРТА
  

• 21 слайд

  ҮЙГЕ ТАПСЫРМА
  
  §51 ОҚУ
  ТОҒАН ШАРУАШЫЛЫҒЫ
  БАЛЫҚТАРДЫ ЖЕРСІНДІРУ, ОНЫҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІ ЖАЙЫНДА ДЕРЕКТЕР ЖИНАП ӘКЕЛУ