Әдебиеттік
оқу . 4-сынып .
Тақырыбы:
Бата.
Мақсаты:
а)
білімділік:Бата туралы әңгімелеп бере отырып ,батаның түрлерін, батаның
қасиетін ұғындыру.
ә)
дамытушылық: ойлау,сөйлеу қабілетін шыңдау, белсенділігі мен қызығушылығын
арттыру.
б)
тәрбиелік: еңбекқорлыққа,батаны өмірде қолдана білуге, бата беріп үйренуге
баулу,имандылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.
Түрі:
аралас сабақ.
Әдісі:
сұрақ-жауап, талдау, іздену, ой қозғау, топтастыру,өзін-өзі бағалау т.б.
Көрнекілігі:
слайд,постер,суреттер, кестелер,бейнежазба
Пәнаралық
байланыс:қазақ тілі,дүниетану,бейнелеу.
Сабақтың
барысы:
І.
Ұйымдастыру кезеңі.
Қызығушылықты ояту. 1 мин
Психологиялық
ахуал. Тренинг (оқу-ң көңіл күйін тексеру)
*-жақсы
(қолдарын көтеріп, шапалақтайды)
*-
көңіл күйлері көтеріңкі (бір-бірін құшақтайды)
*-
орташа (отыра қалады)
*-
тамаша «қол алысады)
*-
өте жақсы (бас бармағын көрсетеді)
ІІІ.
Қызығушылығын ояту.
Ұранымыз:
Жаңа ғасыр ұланымыз, жақсы оқу ұранымыз!
Алтын
ережені еске түсіру
Оқу
шаттығы: (оқулықтың кез - келген бетіндегі мәтінді 2 минуттық ызыңдап оқу.)
ІІ.
Үй тапсырмасын сұрау: 1-2 мин
Бала көбелек туралы мультфильм сценарии құрастырып жазу немесе сурет топтамасын
сал.
-Бала
Көбелек бейнесі арқылы жазушы қандай ой айтпақ?
-
«Өмір бойы аспанда қалықтап жүріп, жерге әсте түспес едім» деген сертінде тұра
алды ма?
-
Бала Көбелек нені аңғара алмады?
-
Көбелекке қандай мақал айтар едіңдер?
ІІІ.
Миға шабуыл. Жұмбақ 2 минут
Бесік
Асық Тұсау кесу
Сәбиге
сәнді үй
Әжеге
ән мен күй. (Бесік)
Кез-келген
жыл мезгілінде ойнауға болатын табиғи зат. (Асық)
Сәби
қаз-қаз баса бастағанда жасалатын ғұрып. (Тұсау кесу)
Мол
болсын деп тіленетін түс. (Ақ)
-«Бата»дегенді
қалай түсінесіңдер?
Бата
не үшін беріледі?
Батаны
кімдер береді?
Бата
туралы білетінімізді ортаға салып көрейік.
Махмут
Қашқаридың қанатты сөзіне назар аудару.
Бата
түрлерімен бірге танысайық. Мұғалім түсіндірмесі: Бата. 5 минут
-
Бата қазақ халық ауыз әдебиетінің қандай түріне
жатады?
«Бата
– арабтың «фатеке» деген сөзінің қазақша айтылу түрі», – дейді. Яғни, бата –
фатекенің мағынасы: алғыс айту, ақ ниет, ақ тілек білдіру. Бата – ұлтымыз үшін
теңдесі жоқ асыл сөз. Ал сөз – бүкіл адамзат тарихындағы құдіретті күш. Халық
ақ батадан рухани қуат алады, ол жақсылыққа жол ашады деп сенеді. Сондықтан да
қазақтар ежелден-ақ қадірлі қариялардан, атақты батыр, билерден, шашасына шаң
жұқпайтын шешендер мен арқалы ақындардан бата алуға құштар болған.
Батаның
негізі үш түрі бар:
Ақ
бата;
Теріс
бата;
Серттесу
(Баталасу);
Ақ
бата – шын жүректен шыққан ізгі тілек, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан
өсиетнама,
Аллаһ Таға-ладан мейірім-шапағат сұрау, қазақтың қасиетті тұмары. Ақ батаның
негізгі мақсаты – ағайынның бір-біріне деген мейірім-шапағатын, сүйіспеншілігін
білдіру, бірін-бірі ынтымақ-ырысқа, береке –бірлікке шақыру, үлкен-кішінің
жолын ашу, келешекте жүзеге асырылатын мақсат, мүдделерді белгілеу.
Теріс
бата – қарғыстың қатты, жазаның өте ауыр түрі. Мұндай батаны әке-шешесі сенімін
ақтамай, үлкен ұятқа қалдырып, әулетін, ата-тегін масқаралаған, өздеріне қолы,
тілі тиген, дінін, тілін, Отанын сатқан, жауыздық, ауыр қылмыс, кешірілмес күнә
жасаған баласына қолдарын теріс жайып тұрып бата
берген.
Серттесу
батасы (Баталасу) – құдалықта, серт пен уәдеде, елшілікте, ел арасындағы
маңызды үлкен шараларда жасалатын жол. Ол – хан, ақсақалдар, билер алдында,
аруақ орнында да жасалып, қол алысылып орындалатын ғұрып. Оны бұзу, яғни, «бата
бұзу» – қарғыспен тең. Қазақ баталасуды – елдіктің, тектіліктің, азаматтық
асиеттің белгісі деп таниды.
Іштей
оқып мәтіндерді әр топ.Әр топ 3 сұрақ дайындаймыз.
Бейнежазбадан
«Қыз Жібек» фильмінен үзінді, теріс батаны,ақ батаны, көрсету. 2-3 минут
ІҮ.
Жаңа сабақ:
-
Ал, балалар бүгінгі сабақта қандай батамен
танысатынымызды білгілерің келе ме?
Мәтінмен жұмыс. 5 минут
1.
Мәнерлеп оқимын.
2.
Түсініксіз сөздерді түртіп
алу.
3.
Сөздік жұмысы.(Дәптерге
жазу)
Шөптің
басын сындырмау – түк істемей жату.
Пұл- табыс,
ақша
Қауқар –
күш,
Пенде -
жан, адам
Өңі –
түр-тұрпаты
4.
Мәтінді бөліктерге бөлу, ат
қою. (Дәптерге)
Сергіту
жаттығуын жасату. 2 минут
Ү.Оқулықпен
жұмыс.
Әр
топ 1 бөлігін дауыстап оқу. 2 минут
3.Ой
қозғау.
Кестемен
жұмыс: 3 мин
|
Анасына
|
Әкесіне
|
Балаға
|
Авторға
|
Оқиғадағы
мәселеге байланысты сұрағым
|
|
|
|
|
Өлеңде
ұнаған сөздер
|
|
|
|
|
Тапсырма:
6 минут
І
топ ---Бата сөзіне ассосиация құру
ІІ
топ--- Өз ойынан бата құрау
ІІІ
топ-------көрініс көрсету.(дастархан басындағы бата)
Әр
топты қалған 3топ бағалайды.
ҮІ.
Сабақты бекіту. 3 минут
-
Суға, отқа тасталған ақша мен үшінші рет отқа тасталмақшы болған ақшаның
айырмашылығын бала қалай бағалады?
-
Оқиға кейіпкерлерінің әрекеттеріне баға бер.
-
Егер сен баланың әкесінің орнында болсаң, Мәселені қалай шешер едің?
ҮІІ.
Кері байланыс (рефлексия) 1 минут
Ертегі
– өлеңнің негізгі ойына сай мақал-мәтел жаз.
ҮІІ.
Үйге тапсырма: 1 минут
1.
Мәнерлеп, түсініп оқу, әңгімелеу.
2. Өзіңе ұнаған бата жаттау.
ҮІІІ.Қорытындылау.
1 минут
Бата
тыңдау.(бейнежазба)
IX.
Бағалау. 5 минут
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.