|
Тақырыбы
|
Сағат саны
|
Мерзімі
|
1
|
Зоология — жануарлардүниесі туралы ғылым. Жануарлардың
көптүрлілігі, олардыңтаралуы. Жабайыжәнеүйжануарлары. Жануарлардыңтабиғибірлестіктердегіорны
мен рөлі. Жануарлардүниесінқорғау.
|
|
|
2
|
Жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Дүние, Дүние тармағы, Тип,
Класс, Отряд, Тұқымдас, Туыс, түр, популяция. Жануарларды жіктеудің маңызы.
|
|
|
3
|
Зоология ғылымының қысқаша даму тарихы.
Зоологияның Қазақстан Республикасында ғылым ретінде дамуы.Алғашқы бақылау
үзігі.
|
|
|
4
|
Кәдімгі амеба организм екендігі. Сыртқы
және ішкі құрылысы (цитоплазма, ядро, вакуольдер). Біржасушалы организмдердің
тіршілік әрекеттері: қозғалуы, қоректенуі, тыныс алуы, зәр шығаруы,
осмореттелуі, көбейуі, циста түзуі.
|
|
|
5
|
Жасыл евглена — жануарлар мен
өсімдіктерге тән белгілердің қатарынан екеуін де біріктірген қарапайым
жәндік. Колониялыталшықтылар.
|
|
|
6
|
Кірпікшелі кебісше — күрделі құрылысты қарапайым жәндік.
Жыныстық процесс. Жорғалап қозғалатын және отырықшы инфузориялар. Ірі қара
малдармен селбесіп тіршілік ететін ифузориялар.
№ 1 зертханалық жұмыс.
Ашық су
қоймасынан немесе аквариумнан алынған
су тамшысындағы қарапайым
организмдерді қарау.
|
|
|
7
|
Ауру қоздырғыш қарапайымдар:
дизентериялық амеба, безгек паразиті. Дизентериялық амебаны жұқтырудың алдын
алу. Безгек ауруы таралған аймақтар. Безгекпен күресу. Қарапайымдардыңтабиғаттағыжәнеадамөміріндегімаңызы.
|
|
|
8
|
Ішекқуыстылар типінің жалпы сипаттамасы.
Тұщы су гидрасы. Сыртқы көрінісі және мінез-құлқы. Гидраның
қоректенуі. Тынысалуы. Тітіркенгіштігі.
|
|
|
9
|
Гидраның Ішкі құрылысы. Денесінің
қосқабаттылығы. Эктодерма және энтодерма. Жасушаларының әртүрлілігі.
|
|
|
10
|
Гидраның көбеюі, регенерациясы.
Табиғаттағы маңызы.
|
|
|
11
|
Олардың көптүрлілігі және маңызы. Маржан
полиптері және медузалар. Ішекқуыстылардыңтабиғаттағыжәнеадамөміріндегімаңызы.
|
|
|
12
|
Ақ сұлама — емін-еркін тіршілік ететін жалпақ құрттардың өкілі.
Сыртқы құрылысы. Екі жақты симметриялығы. Дене жамылғысы. Бұлшық еттері.
Жүйке жүйесі мен сезім мүшелері. Қозғалуы. Қоректенуі.
Тынысалуы. Көбейуі.
|
|
|
13
|
Сиыр цепені — жалпақ таспа құрттардың
өкілі. Оның құрылыс ерекшелігі және паразиттік тіршілікке бейімділігі. Даму циклы мен иелеріналмастыруы.
|
|
|
14
|
Сорғыш құрттар. Даму циклы және иелерін
алмастыруы.
|
|
|
15
|
Жұмыр құрттардың жалпы сипаттамасы.
Ішексорғы, үшкір құрт , олардың құрылысы, тіршілік әрекеттері және адам мен
жануарлар үшін маңызы. «Паразитизм» түсінігі және оның биологиялық мәні.
Паразит пен иесінің өзара қарым-қатынасы.
|
|
|
16
|
Адамның және ауыл шаруашылығы
жануарларының паразиттік құрттарын жұқтырудан сақтану.
|
|
|
17
|
Паразиттік құрттардың табиғаттағы және
адам өміріндегі маңызы.
|
|
|
18
|
Буылтық құрттардың көптүрлілігі.
Шұбалшаң. Тіршілік ортасы. Сыртқы және ішкі құрылысы. Ұлпалар және мүшелер
туралы түсінік. Қозғалуы.
№ 2
зертханалық жұмыс.
Шұбалшаңның мінез – құлығын:оның
қозғалуын, тітіркендіргіштерге жауап қайтару реакциясын бақылау. Шұбалшаңның
сыртқы құрылысын зерттеу. Даяр ылғал препараттағы құрттың ішкі құрылысын
қарап зерттеу.
|
|
|
|
2-тоқсан
|
|
|
1
|
Шұбалшаңның асқорытуы, қан айналымы, зәр
шығаруы, тыныс алуы, оның көбейуі және дамуы.
|
|
|
2
|
Шұбалшаңның биогеоценоздағы,
табиғаттағы және жануарлар дүниесінің даму тарихындағы орны мен маңызы.
|
|
|
3
|
Типтің жалпы сипаттамасы. Олардың алуантүрлілігі.
Бауыраяқтылар класы. Үлкен тоспаұлуы
және жалаңаш шырыш, олардың тіршілік орталары. Құрылысы. Қоректенуі. Тыныс
алуы. Көбейуі және дамуы. Биогеоценоздағы рөлі және практикалық маңызы.
№ 3
зертханалық жұмыс.
Ұлулардың сыртқы құрылысын зерттеу және
салыстыру. Тоспаұлудың (немесе жүзім ұлуының) мінез-құлығын:
оның
қозғалуын, сыртқы тітіркендіргіштерге жауап қайтару
реакциясын бақылау. Бақалшағының пішінін, бақалшағының сыртқы және ішкі қабаттарының құрылысын зерттеу. Әртүрлі
тұщы су және теңіз ұлуларының бақалшақтарын зерттеу.
|
|
|
4
|
Айқұлақ (немесе інжуір) және мидиялар.
Олардың тіршілік орталары. Құрылысының ерекшеліктері. Қозғалуы. Қоректенуі.
Тыныс алуы. Көбеюі. Биоценоздағы рөлі және практикалық маңызы.
|
|
|
5
|
Сегізаяқтар, кальмар, каракатица.
Олардың құрылысындағы ерекшеліктер. Қозғалуы, Қоректенуі.
Мінез-құлығы. Биогеоценоздағы рөлі және практикалық маңызы.
|
|
|
6
|
Типтің жалпы сипаттамасы.
Буынтаяқтылардың буылтық құрттармен ұқсастығы және айырмашылығы. Класстың жалпы сипаттамасы.
|
|
|
7
|
Өзен шаяны. Тіршілік ортасы және
тіршілік ету дағдысы.
|
|
|
8
|
Құрылысының ерекшеліктері. Қоректенуі.
Тыныс алуы. Көбейуі.
|
|
|
9
|
Басқа шаян тәрізділер. Шаянтәрізділердің
табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы.
І жарты-жылдық бақылау жұмысы
|
|
|
10
|
Өрмекшітәрізділердің жалпы сипаттамасы
және көптүрлілігі. Крест өрмекшісі (немесе кезкелген басқа өрмекші). Сыртқы
құрылысы. Тіршілік ортасы, тіршілік ету дағдысы және мінез –құлығы.
|
|
|
11
|
Өрмектің құрылысы және оның рөлі. Өрмекшілердің
биогеоценоздағы маңызы.
|
|
|
12
|
Кенелер. Тіршілік ортасы, паразиттік
тіршілік ету дағдысы. Сыртқы құрылысының және мінез-құлығының ерекшеліктері. Кенелердің ауру қоздырғыштарынтасымалдауы. Кенелік энцефалит.
|
|
|
13
|
Кенелерден қорғану шаралары. Кенелердің табиғаттағы
және адам өміріндегі рөлі.
|
|
|
14
|
Кластың жалпы сипаттамасы. Бунақденелілердің
көптүрлілігі. Бунақденелінің құрылысындағы ерекшеліктер. Қозғалуы.
Қоректенуі. Тыныс алуы. Бунақденелілерді қолға үйрету, мысалы тұт және емен
жібек көбелектері.
№ 4 зертханалық
жұмыс.
Бөлме шыбынының сыртқы құрылысы. Жеміс шыбыны
дрозофиланың дернәсілін және ересек дарағын қарау.
|
|
|
15
|
Бунақденелілердің көбейуі және дамуы. Даму типтері.
|
|
|
|
Шала түрленіп дамитын бунақденелілердің аса маңызды
отрядтары: Турақанаттылар, Теңқанаттылар және Қандалалар. Толық түрленіп
дамитын бунақденелілердің аса маңызды отрядтары: Қабыршаққанаттылар,
Инеліктер, Қатқылқанаттылар (Қоңыздар), Қосқанаттылар, Жарғаққанаттылар.
|
|
|
16
|
Осы отрядтардың өкілдері ішіндегі орман және
ауылшаруашылығы өсімдіктерінің зиянкестері. Бунақденелілер—адам ауруларын
тасымалдаушылар. Ауру тасымалдаушылармен күресу.
№ 5 зертханалық жұмыс.
Бау және бақша зиянкестерінің жинақтамасын зерттеп
қарау. Зияндыбунақденелілердізерттепбілу.
|
|
|
|
3-тоқсан
|
|
|
1
|
Аралар мен құмырсқалар — қоғамдық бунақденелілер.
Олардың тіршілігі мен отбасын (семья) құру ерекшеліктері. Мінез-құлықтары.
Түйсігі (инстинкт). Аралардың және басқа жарғаққанаттылардың табиғаттағы және
адам өміріндегі маңызы.
|
|
|
2
|
Бунақденелілердің шөпқоректі, жыртқыш, паразиттік
және аса паразиттік өкілдері. Олардың биоценоздық және практикалық маңызы.
Зиянкес бунақденелілермен күресудің биологиялық әдісі. Бунақденелілерді
қорғау.
|
|
|
3
|
Желілілер типіне қысқаша сипаттама. Қандауырша —
бассүйексіздердің өкілі. Қандауыршаның тіршілік ортасы және құрылысының
ерекшеліктері. Табиғаттағы рөлі және практикалық маңызы.
|
|
|
4
|
Балықтарға жалпы сипаттама. Шеміршекті балықтар
класы. Сүйекті балықтар класы. Сүйекті балықтардың сыртқы құрылысындағы
ерекшеліктер. Сезім мүшелері. Сүйекті балықтың ішкі құрылысы. Торсылдағы
және оның маңызы.
№ 6 зертханалық
жұмыс.
Тірі балықтарды бақылау. Олардың сыртқы құрылысын
зерттеу. Қабыршақтары бойынша балықтың жасын анықтау. Балықтыңқаңқасынзерттеу.
Балықтардыңішкіқұрылысынзерттеу.
|
|
|
5
|
Балықтардың көбейуі және дамуы. Мінез-құлығының
ерекшеліктері. Балықтардың өрістеуі (миграция). Өсімталдығы және ұрпақтарына
қамқорлық жасауы. Түйсік, және оның балықтардабайқалуы, популяция
туралытүсінік.
|
|
|
6
|
Шеміршектібалықтар: акулаларжәнескаттар. Бекіребалықтар,
маңызыжәнеолардықалпынакелтірушаралары. Қостынысты балықтар. Саусаққанатты
балықтар, олардың құрылықтық омыртқалыжанауарлардыңшығутегіндегімаңызы.
|
|
|
7
|
Балықтардың кәсіптік маңызы. Кәсіптік балықтардың
негізгі топтары: майшабақтар, сетінектер (трескалар), көзауықтар
(камбалалар), тұқы балықтар (карптар) т.б. Балықтар байлығын үнемді
пайдалану, оларды қорғау және көбейту.
|
|
|
8
|
Балық өсіру зауыттары, олардың маңызы. Тоған
шаруашылығы. Сазан және оның қолға үйретілген формасы — тұқы балық (карп)
және басқа түрлері. Балықтарды жерсіндіру,
оныңбиологиялықжәнешаруашылықтықнегіздемесі. Аквариумдық балықшаруашылығы.
|
|
|
9
|
Кластың жалпы сипаттамасы. Бақаның сыртқы және ішкі
құрылысы. Оның қосмекенді тіршілігі. Жылдық тіршілік циклы. Қоректенуі.
Көбейуі және дамуы. Қосмекенділердің түрөзгерістері, дернәсілдерінің
балықтарға ұқсастығы.
№ 7 зертханалық жұмыс.
Тірі бақаларды бақылау. Бақаның сыртқы құрылысын
зерттеу. Бақаның қаңқасын зерттеу. Даяр ылғал препараттан бақаның ішкі
құрылысын зерттеу.
|
|
|
10
|
Қосмекенділердің көптүрлілігі. Құйрықты (тритон,
саламандра) және құйрықсыз (құрбақа, көл бақасы, шұбар бақа, тоған бақасы)
қосмекенділер. Қосмекенділердіңтабиғаттағыжәнеадамөміріндегімаңызы.
Қосмекенділерді қорғау.
|
|
|
11
|
Өліп біткен қосмекенділер және олардың ертедегі
саусаққанатты балықтардан пайда болуы.
|
|
|
12
|
Кластың жалпы сипаттамасы. Жорғалаушылардың сыртқы
және ішкі құрылысының ерекшеліктері. Құрлық-ауа тіршілік ортасына
бейімділігі, жылдық тіршілік циклы. Қоректенуі және мінез-құлығы. Көбеюі
және дамуы.
№ 8 зертханалық жұмыс.
Тірі кесірткені (улы емес жыланды және тасбақаны)
бақылау. Олардың сыртқы құрылысын зерттеу. Кесіртке мен бақаның қаңқаларын
салыстыру.
Топсеруен.
1. Өлкетану мұражайына немесе хайуанаттар бағына бару:
«Туған өлке жануарларының әртүрлілігі».
|
|
|
13
|
Жыландар, сарыбасжылан, сұржылан. Жыландар мен
кесірткелердіңұқсастығы және айырмашылығы. Жыланныңулы
аппараты, уыныңәсері. Жыланның шағуынанқорғанужәнеулыжыланшаққанжағдайда
көрсетілетін алғашқы көмек. Жыландардыңтабиғаттағыжәнеадамөміріндегімаңызы.
|
|
|
14
|
Жорғалаушылардың басқа отрядтары: тасбақалар,
қолтырауындар. Жорғалаушылардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Жорғалаушыларды
қорғау.
|
|
|
15
|
Ертедегі жорғалаушылардың алуантүрлілігі. Олардың
жойылу себептері. Жорғалаушылардыңертедегіқосмекенділерденпайдаболуы.
|
|
|
16
|
Класстың жалпы сипаттамасы. Құстардың тіршілік
ортасы. Сыртқы және ішкі құрылысының ерекшеліктері. Ұшуға бейімділігі. Зат
алмасу қарқындылығы. Жылықандылығы.
№ 9 зертханалық
жұмыс.
Құстардың сыртқы құрылысы. Қауырсынды жамылғысы және
қауырсындарының әртүрлі типтері. Құстардың қаңқасыныңқұрылысы,
құстардыңішкіқұрылысы (даярылғалдыпрепараттан).
|
|
|
17
|
Көбейуі мен дамуы. Ұрпақтарына қамқорлық жасауы. Жылдық
тіршілік циклы мен маусымдық құбылыстары. Құстардың
қайтуы.
№ 10 зертханалық
жұмыс.
Тауықжұмыртқасыныңқұрылысынзерттеу.
|
|
|
18
|
Құстардың ертедегі жорғалаушылардан пайда болуы. Археоптерикс.
|
|
|
19-20
|
Құстардың көп түрлілігі. Түйеқұстар (қыртөссіз
құстар). Пингвиндер. Қыртөсті (ұшатын) құстар. Таралуы. Құрылыс ерекшеліктері
мен тіршілік орта жағдайларына бейімделуі.
Құстардың экологиялық топтары.
Топсеруен:
«Орман құстарымен танысу (саябақтың, шағынбақтың,
мектеп бағының).Тірі құстарға бақылау жүргізу.
|
|
|
|
4-тоқсан
|
|
|
1
|
Бунақденелілермен, жануартектес азықтармен
қоректенетін құстардың және жыртқыш құстардың пайдасы. Құстарды қорғау және
қолға үйрету. Құстардың биогеоценоздағы және адам өміріндегі маңызы. Кәсіптікқұстаролардытиімдіпайдаланужәне
қорғау.
|
|
|
2
|
Үй құстары. Құстардың шығу тегі және аса маңызды
қолтұқымдары, оларды адамның пайдалануы.
|
|
|
3
|
Кластың жалпы сипаттамасы. Сүтқоректілердің
тіршілік ортасы. Сыртқы және ішкі құрылысының ерекшеліктері. Жорғалаушылармен
салыстырғанда дене жамылғысының, асқорыту, тыныс алу, қан айналым, зәр
шығару, жүйке жүйелерінің, сезім мүшелерінің, мінез-құлығының күрделенуі.
№ 11 зертханалық
жұмыс.
Тірі аңдарды бақылау. Сыртқы құрылысы.
Сұтқоректілердің қаңқасының құрылысын зерттеу білу. Даяр ылғал препараттардан
ішкі құрылысын зерттеп білу.
Ескерту: зертханалық жұмыстарды орындауға
қажетті құрал-жабдықтар болмаған жағдайда оларды көрсетілімдермен немесе
электрондық нұсқалармен алмастыруға болады.
|
|
|
4
|
Көбеюі және дамуы. Ұрпақтарына қамқорлық жасауы. Жылдық
тіршілік циклы және маусымдық құбылыстары.
|
|
|
5
|
Сүтқоректілердің ертедегі жорғалаушылардан пайда
болуы. Сүтқоректілердің көптүрлілігі.
|
|
|
6
|
Жұмыртқа салушы ілкіаңдар. Қалталы және ұрықжолдасты
сүтқоректілер. Биологиялықерекшеліктері.
Таралуаймақтарыжәнеалуантүрлілігі.
|
|
|
7
|
Ұрық жолдастылардың аса маңызды отрядтары. Олардың
биологиялық ерекшеліктері. Бунақденеқоректілер, Қолқанаттылар, Кемірушілер,
Қоянтәрізділер.
|
|
|
8
|
Жыртқыштар (ит, мысық, аю, сусар тұқымдастары). Ескекаяқтылар.
Китәрізділер. Жұптұяқтылар. Тақтұяқтылар. Тұмсықтылар. Приматтар.
|
|
|
9
|
Сүтқоректілердің негізгі экологиялық топтары:
ормандардың, ашық кеңістіктердің (даланың), су қоймалары мен олардың
жағалауларының сүтқоректілері. Топырақ астында мекендейтін сүтқоректілер.
|
|
|
10
|
Қолға үйретілген аңдар. Қолтұқымдарының әртүрлілігі
және оларды адамның пайдалануы. Жабайыата-тектерденшығуы.
|
|
|
11-12
|
Сүтқоректілердің
маңызы. Олардың табиғаттағы және антропогендік ландшафттардағы сан
мөлшерінің реттелуі. Кәсіпшілік және кәсіптік аңдар. Аңдарды жерсіндіру және
қайта көшіру. Сүтқоректілерді тиімді пайдалану және қорғау.
Топсеруен:
3.
Өлкетану мұражайына немесе хайуанаттар бағына: «Үй және жабайы жануарлар».
|
|
|
13
|
Жануарлар дүниесінің тарихи дамуы. Жерде жануарлар
дүниесі тарихи дамуының дәлелдемелері. Эволюция туралы түсінік. Жануарлар
дүниесінің алуантүрлілігі тірі табиғат эволюциясының нәтижесі екендігі.
|
|
|
14
|
Жылдық бақылау жұмысы.
|
|
|
15
|
Табиғи және мәдени организмдер. Жануарлардың табиғи
бірлестіктердегі орны және рөлі. Биогеоценоздар және экожүйелер туралы
түсінік. Табиғи бірлестіктердегі трофикалық байланыстар. Қоректік тізбектер.
Топсеруен:
4. «Табиғи бірлестіктердегі көктемгі тіршілік».
5. «Сулы ортаның табиғи бірлестіктеріндегі көктемгі
құбылыстар».
|
|
|
16
|
Жануарлар
дүниесі организмдердің, популяциялар мен түрлердің және бірлестіктердің
көптүрлілігінің көрінісі. Тірі табиғаттың құрылым деңгейлері. Жануарларды
қорғау және олардың көптүрлілігін сақтауда адам және қоғамның рөлі.
|
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.