7сыныпқа арналған география пәнінен сабақ жоспары

 Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Кіріспе.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға материктер мен мұхиттар географиясы пәні, мақсаттары, міндеттері, мазмұны жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Материктер мен мұхиттар географиясымен танысқан тұлға

Сабақтың типі:  Кіріспе сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                           

                              2. Әңгіме-дәріс                              

Сабақтың көрнекілігі: Материктер мен мұхиттар картасы, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Жаңа сабақты өту                              

ІІІ. Қорытындылау. 

IV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Жаңа сабақты өту

            Ұсынылып отырған материктер мен мұхиттар географиясы өзінің елтану бағыты арқылы Жер табиғатының ерекшелігі мен алуан түрлілігі, ондағы елдер мен халықтардың әлеуметтік жағдайы туралы көптеген мәліметтер береді. Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн км². Ол материктер мен мұхиттарға бөлінген. Құрлықты құрайтын материктер мен аралдар үлесіне шамамен 149,1 млн км² немесе бүкіл жер бетінің 29,2 %-ы келеді.

            Жер шарында жалпы алты материк бар. Материктерге таяу жағалаудағы қайраңдар мен материктік беткейлерде материктік аралдар орналасқан. Олар-жер қыртысындағы қозғалыстар әсерінен құрлықтың кейіннен бөлініп қалған бөліктері, көбінесе ауданы ауқымды келеді.

            Құрлық материктерге бөлінумен қатар, дүние бөліктеріне де жіктеледі. Дүние бөліктері дегеніміз құрлықтың ашылуы мен қоныстану ерекшеліктеріне сәйкес шартты түрде ажыратылатын тарихи-географиялық ірі аймақтар. Дүние бөліктері де алтау: Еуропа, Азия, Африка, Америка, Аустралия, Антарктида.

Дүние бөліктері аудандарының арақатынасы (% есебімен).

Мұхиттардың беткі ауданының арақатынасы.

ІІІ. Қорытындылау. 

IV. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: §1 Материктер мен мұхиттар географиясы нені оқытады?

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Материктер мен мұхиттардың зерттелу кезеңдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға материктер мен мұхиттардың зерттелуін, ашылған жаңалықтар мен заңдылықатары жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Материктер мен мұхиттардың зерттелу кезеңдерімен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Кестемен жұмыс.

                              3. Б.Ү.Ү. кестеі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

            1. Материктердің және мұхиттардың көлемі қанша?

            2. Құрлық пен дүние бөлігінің айырмашылығы?

            3. Д.ж. қанша құрлық, дүние бөлігі, мұхит бар?

            4. Аралдардың қандай түрлері бар?

5. Құрлықтарды, дүние бөліктерін, мұхиттарды картадан көрсетіңіз?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы оқушыларға зертелулердің негізгі кезеңдері түсіндіріледі.

 

           

3. Кестемен жұмыс.

            Оқушыларға материктер мен мұхиттардың зерттелу кезеңдерін кесте арқылы түсіндіру.

Зерттелу кезеңдері	Зерттеушілер, ғалымдар.	Ашылған жаңалықтар
Ежелгі дәуірдегі зерттеулер	Геродот, Аристотель, Пифагор, Эратосфен, Страбон.	Каспий аимағы, Жердің шар тәрізді екендігі, Тұңғыш географиялық карта.
Орта ғасырдағы зерттеулер
Ұлы географиялық ашылулар
ХІХ ғ/ғы жаңалықтар
ХХ ғ/ғы жаңалықтар

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Материктер мен мұхиттардың зерттелу кезеңдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Материктер мен мұхиттар карталары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға материктер мен мұхиттар карталары проекция түрлері, карталардағы шартты белгілер жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Материктер мен мұхиттар карталарымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Тірек-сызба.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

            1. Ежелгі дәуірдегі зерттеулер?

            2. Орта ғасырлардағы зерттеулер?

            3. Ұлы географиялық ашылулар?

            4. ХІХ ғ/ғы зерттеулер?

5. ХХ ғ/ғы зерттеулер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы оқушыларға картографиялық проекциялардың түрлері түсіндіріледі.

           

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы карталардың қандай белгілеріне қарай жіктелетініне сипатталады.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Проекциялардың жіктеліуі?

2. Карта түрлері?

3. Шартты белгілердің пайдаланылуы?

4. Проекциялардың бұрмалануына қарай жіктелуі?

5. Проекциялардың жазыққа түсірілуіне қарай жіктелуі?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Материктер мен мұхиттар карталары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Жер қыртысының құрылымы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жер қыртысының құрылымы, платформалар, геохронологиялық кесте жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жер қыртысының құрылымымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Тірек-сызба.               6. Кестемен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Проекциялардың жіктелуі?

2. Карта түрлері?

3. Шартты белгілердің пайдаланылуы?

4. Проекциялардың бұрмалануына қарай жіктелуі?

5. Проекциялардың жазыққа түсірілуіне қарай жіктелуі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Оқулықтың 21 бет 11-суреттегі кесте ақылы геохронологиялық кесте түсіндіріледі.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы платформалардың жіктелуі түсіндіріледі.

Платформалар

                  Ежелгі                                                                                                            Жас

         Архей-протерезой                                                                                         Палеозой эрасында

     эраларында қалыптасқан                                                                                  қалыптасқандар

 

Шығыс Еуропа, Сібір, Арабия,                                                                        Батыс Еуропа, Батыс

Солтүстік Америка, Аустралия т.б.                                                             Сібір, Тұран т.б.

4. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы қалқандар, геосинклиналдар түсіндіріледі.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Жер қыртысының құрылымы.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Жер бедері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға жер бедері, өзгеру себептері, мұхит асты жер бедері жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жер бедерімен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызба.               

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Кестемен жұмыс.

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Геохронологиялық кестеге сипаттама?

2. Ежелгі платформалар?

3. Жас платформалар?

4. Қалқандар?

5. Геосинклиналдық белдеулер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы жер бедерін өзгертетін себептерді көрсету.

 

3. Тірек-Сызба.

            Тірек-сызба арқылы жер бедерінің қалай өзгеретінін түсіндіру.

Жер бедерінің өзгеруі.

                                 Ішкі күштер                                                                          Сыртқы күштер

 

Тік қозғалу                                        Ғасырлық                                             Күн сәулесі, климат, үгілу,

                                                           қозғалу                                                 ағын сулар, мұздықтар,

                                                                                                                        теңіз толқындары, адам

                                                                                                                        әрекеттері.

Жанартаулық                             Материктер мен

құбылыстар,                               мұхит қазаншұң-

күшті жер                                  қырларын қалыптас-

сілкінулер,                                   тырады.

қатпарлану,

жарықтардың

п.б.

4. Кестемен-жұмыс.

            Кесте арқылы мұхит асты жер бедерін түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Жер бедері дегеніміз не?

2. Ішкі күштердің әсері?

3. Сыртқы күштердің әсері?

4. Су асты жоталары?

5. Жер бедерін өзгертетін себептер?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Жер бедері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Ауа температурасы мен қысымның таралуы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ауа температурасы мен қысымның таралуы, климаттық карталар жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Ауа температурасы мен қысымның таралуымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Тірек-сызба.               6. Кестемен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Жер бедері дегеніміз не?

2. Ішкі күштердің әсері?

3. Сыртқы күштердің әсері?

4. Су асты жоталары?

5. Жер бедерін өзгертетін себептер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы климаттық карталарды түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы ауа массаларының негізгі түрлерін түсіндіру.

 

4. Кестемен жұмыс.

            Оқулықтың 32-бетіндегі, 21-суреттегі кесте арқылы тропосферадағы ауаның қозғалуын түсіндіру.

 Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Ауа температурасы мен қысымның таралуы.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Ауа массалары, басым желдер, жауын-шашынның таралуы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ауа массалары, басым делдер, жауын-шашынның таралуы, заңдылықтары жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Ауа массалары, басым желдер, жауын-шашынның таралуымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауа температурасы?

2. Қысымның таралуы?

3. Тропосферада ауаның қозғалуы?

4. Қысым белдеулері?

5. Климаттық карталар?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Оқулықтың 33, 35-беттеріндегі, 22, 23-суреттердегі кестелер арқылы ауа массаларының маусымдық қозғалысы менжер бетіндегі тұрақты желдердің бағыттарын түсіндіру.

3. топтастыру.

            Топтастыру арқылы жауын-шашынның әркелкі түсуінің қалай әсер ететінін түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауа массалары?

2. Басым желдер?

3. Жауын-шашынның таралуы?

4. Материк пен мұхит ауа массаларының бір-бірінен айырмашылығы?

5. Пассаттар дегеніміз не?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Ауа массалары, басым желдер, жауын-шашынның таралуы.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Жер шарындағы климаттық белдеулер.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға климаттық белдеулер, таралуы, ерекшеліктері, климат қалыптастырушы факторлар  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Жер шарындағы климаттық белдеулермен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Тірек-сызба.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауа массалары?

2. Басым желдер?

3. Жауын-шашынның таралуы?

4. Материк пен мұхит ауа массаларының бір-бірінен айырмашылығы?

5. Пассаттар дегеніміз не?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы климаттық белдеулерді  түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы климат қалыптастырушы факторларды түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Жер шарындағы климаттық белдеулер.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Д.ж. мұхит ағыстары, тіршілігі.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға д.ж. мұхит, қасиеттері, беткі ағыстары, су массалары, мұхиттағы тіршілік  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Д.ж. мұхит ағыстары, тіршілігімен танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Жер шарындағы климаттық белдеулер?

2. Негізгі климаттық белдеулер?

3. Өтпелі климаттық белдеулер?

4. Климат қалыптастырушы факторлар?

5. Климаттың  адам өміріне әсері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы д.ж. мұхит ерекшеліктерімен қасиеттерін түсіндіру.

Д.ж. мұхит	Ауданы 361 млн. км2, д.ж. Тынық, Атлант, Үнді, Солтүстік мұзды мұхиттар бар.
Температурасы	Тереңдеген сайын алғашқыда температура төмендейді, 3000-4000 м тереңдіктен кейін +20-00 С аралығында тұрақтайды.
Тұздылығы	Орташа тұздылығы 350/00 шамасында, ең жоғары тұздылық Қыщыл теңіздің солтүстігінде 410/00 .
Мұхит ағыстары	Мұхит ағыстары жылы және суық болады.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы су массаларын түсіндіру.

 

4. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы мұхит тіршілігін түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Д.ж. мұхит?

2. Д.ж. мұхит қасиеттері?

3. Д.ж. мұхиттың су массалары?

4. Д.ж. мұхиттың беткі ағыстары?

5. Д.ж. мұхит тіршілігі?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Д.ж. мұхит ағыстары, тіршілігі.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Сарамандық жұмыс №1

Тақырыбы: Д.ж. мұхит.

Мақсаты: Д.ж. мұхит қасиеттерін, тіршілік дүниесін, бөліктерін анықтау.

Көрнекілік: Карта, атлас, глобус, мұхиттар картасы т.б.

Жоспары.

1. Су массалары дегеніміз не? Су массалары қалай ажыратылады?

Су массалары

     Ендік                                                              Қасиеті                                        Тереңдік

2. Д.ж. мұхиттағы беткі ағыстардың айналымына мысал келтір.

 

3. Д.ж. мұхиттағы тіршілік қандай қабаттарға бөлінеді?

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Табиғат кешені.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға табиғат кешені, географиялық қабықтың құрылысы, жерқыртысындағы заттар айналымы   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Табиғат кешенімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Тірек-сызба.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Д.ж. мұхит?

2. Д.ж. мұхит қасиеттері?

3. Д.ж. мұхиттың су массалары?

4. Д.ж. мұхиттың беткі ағыстары?

5. Д.ж. мұхит тіршілігі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы географиялық қабықтың құрылысын түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы жер қыртысындағы заттар айналымын түсіндіру.

Магма

Шөгінді жыныстар

Метаморфтық жыныстар

Атпалы жыныстар

Атпалы (магмалық) жыныстар

   Күн энергиясы

  Үгілу, тасымалдау                                                                                       Кристалдану

  Жыныстардың                                                                                                      Қайта

   қайта өзгеруі                                                                                                         балқуы

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Табиғат кешені.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Географиялық зоналық.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға географиялық зоналық, таралуы, заңдылықтары, ерекшеліктері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Географиялық зоналықпен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                    

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Табиғат кешені дегеніміз не?

2. Д.ж. су айналымы?

3. Жер қыртысындағы заттар айналымы?

4. Географиялық қабықтың құрылысы?

5. Табиғат кешендерінің байланысы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы географиялық зоналықтың түрлерін  түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Гималай тауының биіктік белдеуін түсіндіру.

0-1000 м.м.	Тау етегіндегі-терая, Субэкваторлық ылғалды ормандар.
1000-2000м.м.	Мәңгі жасыл субтропиктік ормандар.
2000-2500м.м.	Жапырақтарын түсіретін жалпақ жапырақты ормандар.
2500-3500 м.м.	Қылқан жапырақты ормандар.
3500-4500 м.м.	Субальпілік биік шөпті шалғындар, Субальпілік аласа шөпті шалғындар.
4500-9000 м.м.	Қар.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Географиялық зоналық дегеніміз не?

2. Ендік зоналық?

3. Биіктік белдеулік?

4. Табиғат зоналары?

5. Гималайдағы биіктік белдеулер?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Географиялық зоналық.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік жарты шар материктері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға солтүстік жарты шар материктері, ұқсастықтары, айырмашылықтары   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік жарты шар материктерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Венн диаграммасы.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Тірек-сызба.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Венн диаграммасы.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Географиялық зоналық дегеніміз не?

2. Ендік зоналық?

3. Биіктік белдеулік?

4. Табиғат зоналары?

5. Гималайдағы биіктік белдеулер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы солтүстік жарты шар материктерінің пайда болуын түсіндіру.

 

3. Венн диаграммасы.

            Венн диаграммасы арқылы Солтістік жарты шар материктерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіру.

                            Еуразия                                                    Солтүстік Америка

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік жарты шар материктері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразия географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның географиялық орны, зерттелу тарихы, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның географиялық орнымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Топтастыру.

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік жарты шар материктерінің пайда болуы?

2. Солтүстік жарты шар материктері?

3. Солтүстік жарты шар материктерінің географиялық орны?

4. Мұз басу?

5. Солтүстік жарты шар материктерінің климаты мен табиғат зоналары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Еуразия құрлығының шеткі нүктелерін түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Еуразия құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

Н.М.Пржевальский	Орталық Азияны зерттеген
П.П.Семенов-Тянь-Шанский	Тянь-Шань тауын зертеген.
Ш.Ш.Уәлиханов	Ыстықкөл, Қашғария, Құд\лжаға саяхаттар жасаған.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразия құрлығының жағалауындағы мұхиттарды түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның географиялық орны?

2. Еуразияның қоныстануы?

3. Еуразияның зертелу тарихы?

4. Еуразияның жағалауындағы мұхиттар?

5. Еуразияның жағалауындағы теңіздер?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның жер бедері мен пайдалы қазбалары, таралып орналасуы   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның жер бедері, пайдалы қазбаларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызбамен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның географиялық орны?

2. Еуразияның қоныстануы?

3. Еуразияның зертелу тарихы?

4. Еуразияның жағалауындағы мұхиттар?

5. Еуразияның жағалауындағы теңіздер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Еуразияның жер бедерінің дамуы мен ерекшеліктерін түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразияның пайдалы қазбаларын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның жер сілкіну, жанартаулық белдеулері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның жер сілкіну, жанартаулық белдеулері, гейзерлері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның жер сілкіну, жанартаулық белдеулерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның жер бедері?

2. Биік таулары?

3. Жазықтары?

4. Магмалық пайдалы қазбалары?

5. Шөгінді пайдалы қазбалары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразия арқылы өтетін сейсмикалық белдеулерді түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы гейзерлер кездесетін елдерді түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның жер сілкіну аймақтары?

2. Еуразияның сейсмикалық белдеулері?

3. Альпі-Гималай белдеуі?

4. Тынық мұхиттық белдеу?

5. Гейзерлер?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның жер сілкіну және жанартаулық аймақтары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның жер бедерінің негізігі түрлері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның жер бедерінің негізігі түрлері, жазықтар, таулар, қазаншұңқырлар   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның жер бедерінің негізгі түрлері  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызбамен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның жер сілкіну аймақтары?

2. Еуразияның сейсмикалық белдеулері?

3. Альпі-Гималай белдеуі?

4. Тынық мұхиттық белдеу?

5. Гейзерлер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Еуразияның ірі жазықтарын  түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразияның таулары мен қазан шұңқырларын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның жер бедерінің негізігі түрлері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның климаты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның климаты, климат қалыптастырушы факторлары, климаттық белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның климатымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның жер бедері?

2. Биік таулары?

3. Жазықтары?

4. Қазаншұңқырлары?

5. Таулы үстірттері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы климат қалыптастырушы факторларын түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Еуразияның климаттық белдеулерін түсіндіру.

Арктикалық	Еуразияның арктикалық аралдарымен Солтүстік мұзды мұхит суымен шайып жатқан шығыс бөлігі кіреді.
Субарктикалық	Исландаия аралынан басталып жіңішке жолақ түрінде өтеді.
Қоңыржай	Еуразияның ең аумақты климаттық белдеуі, бірнеше климаттық типке бөлінеді.
Субтропиктік	Материкті батыстан шығысқа қарай кесіп өтеді.
Тропиктік	Материктің тек батыс бөлігін қамтиды.
Субэкваторлық	Үндістан, Үндіқытай түбектері мен оларға жалғас жатқан аралдарды қамтиды.
Экваторлық	Еуразияның оңтүстік-шығысындағы аралдарды қамтиды.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның климаты?

2. Еуразияның климат қалыптастырушы факторлары?

3. Климаттық белдеулері?

4. Климат типтері?

5. Климаттың адам тіршілігіне әсері?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның климаты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның климаты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның климаты, климат қалыптастырушы факторлары, климаттық белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның климатымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның климаты?

2. Еуразияның климат қалыптастырушы факторлары?

3. Климаттық белдеулері?

4. Климат типтері?

5. Климаттың адам тіршілігіне әсері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы климат қалыптастырушы факторларын түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Еуразияның климаттық белдеулерін түсіндіру.

Арктикалық	Еуразияның арктикалық аралдарымен Солтүстік мұзды мұхит суымен шайып жатқан шығыс бөлігі кіреді.
Субарктикалық	Исландаия аралынан басталып жіңішке жолақ түрінде өтеді.
Қоңыржай	Еуразияның ең аумақты климаттық белдеуі, бірнеше климаттық типке бөлінеді.
Субтропиктік	Материкті батыстан шығысқа қарай кесіп өтеді.
Тропиктік	Материктің тек батыс бөлігін қамтиды.
Субэкваторлық	Үндістан, Үндіқытай түбектері мен оларға жалғас жатқан аралдарды қамтиды.
Экваторлық	Еуразияның оңтүстік-шығысындағы аралдарды қамтиды.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның климаты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның ішкі сулары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның ішкі сулары, өзен-көлдері, жер асты сулары, мұздықтары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның ішкі суларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Арктикалық климаттық белдеу?

2. Қоңыржай климаттық белдеу?

3. Тропиктік  климаттық белдеу?

4. Экваторлық  климаттық белдеу?

5. Субтропиктік  климаттық белдеу?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразияның өзен алаптарын түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы қазіргі заманғы мұз басуды түсіндіру.

 

4. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы басқа да ішкі су түрлерін түсіндіру.

Көп жылдық тоң	Еуразияның солтүстігіндегі үлкен алқапты алып жатыр. Оңтүстік шекарасы Монғолияға дейін жетеді.
Жер асты сулары	Ірі артезиан алаптары Батыс Сібір мен Қазақстан, Орта Азия мен Монғолия жерінде.
Батпақтар	Батыс Сібір жазығы мен Полесье, Мещера, Амур бойы, Колхида ойпаттары мен Балтық бойында көп.
Көлдер	Ладога, Онега, Венерн, Веттерн, Бйқал, Ыстықкөл, Зайсан, Женева, Каспий, Арал, Балқаш, Лобнор т.б.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның өзендері?

2. Еуразияның көлдері?

3. Еуразияның батпақтары?

4. Еуразияның жер асты сулары?

5. Еуразияның қазіргі заманғы мұз басуы?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның ішкі сулары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның ішкі сулары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның ішкі сулары, өзен-көлдері, жер асты сулары, мұздықтары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның ішкі суларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Кестемен жұмыс.              6. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

4. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның өзендері?

2. Еуразияның көлдері?

3. Еуразияның батпақтары?

4. Еуразияның жер асты сулары?

5. Еуразияның қазіргі заманғы мұз басуы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразияның өзен алаптарын түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы қазіргі заманғы мұз басуды түсіндіру.

 

4. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы басқа да ішкі су түрлерін түсіндіру.

Көп жылдық тоң	Еуразияның солтүстігіндегі үлкен алқапты алып жатыр. Оңтүстік шекарасы Монғолияға дейін жетеді.
Жер асты сулары	Ірі артезиан алаптары Батыс Сібір мен Қазақстан, Орта Азия мен Монғолия жерінде.
Батпақтар	Батыс Сібір жазығы мен Полесье, Мещера, Амур бойы, Колхида ойпаттары мен Балтық бойында көп.
Көлдер	Ладога, Онега, Венерн, Веттерн, Бйқал, Ыстықкөл, Зайсан, Женева, Каспий, Арал, Балқаш, Лобнор т.б.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның ішкі сулары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның арктикалық, субарктикалық климаттық белдеулерінің табиғат зоналары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның өзендері?

2. Еуразияның көлдері?

3. Еуразияның батпақтары?

4. Еуразияның жер асты сулары?

5. Еуразияның қазіргі заманғы мұз басуы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Еуразияның арктикалық және субарктикалық табиғат зоналарын түсіндіру.

Арктикалық шөл

Арктикалық белдеудің қиыр солтүстігіндегі аралдарды алып жатыр. Жазы өте суық және қысқа. Қыста температура -400С-тан төмен болады. Қарлы борандар мен тұмандар жиі болып тұрады. Аралдарда мұз басып жатыр. Өсімдіктерден мүк, қына, балдырлар өседі, Жануарлардан ақ аю мен ақ тұлкі кездеседі.

Тундра мен орманды тундра

Толық жетілмеген батпақты топырақтағы мүкті-қыналы және бұталы өсімдіктерден тұратын, климаты қатал белдеу. Мұнда күшті желдер мен қарлы борандар жиі соғады. Тундрада ең көп тараған өсімдік-бұғы мүгі. Оңтүстікке жүрген сайын жел бәсеңдеп, жылылықтың артуына байланысты тундра зонасы орманды тундраға ауысады. Мұнда жануарлардан солтүстік бұғысы, бұлан, қоңыр аю, қоян, саңырау құрды кездестіруге болады. Исландияда мұз басу дәуірінен қалған қойөгіз тіршілік етеді.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның табиғат зоналары?

2. Еуразияның табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Еуразияның арктикалық табиғат зоналары?

5. Еуразияның субарктикалық табиғат зоналары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның табиғат зоналары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның қоңыржай, субтропиктік, тропиктік белдеулердің табиғат зоналары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Кестемен жұмыс.                  

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның табиғат зоналары?

2. Еуразияның табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Еуразияның арктикалық табиғат зоналары?

5. Еуразияның субарктикалық табиғат зоналары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Еуразияның қоңыржай белдеуінің табиғат зоналарын түсіндіру.

Тайга	Тек қана қылқан жапырақты ағаштар өседі. Топырағы күлгін. Қарағай, шырша, май қарағай, саиырсын, бал қарағай өседі. Жануралардан Зубр, бұлан, марал, елік, қоңыр аю, қабан, уссурий жолбарысы кездеседі.
Аралас және жалпақ жапырақты ормандар	Материктің батысында Орал тауына дейін тұтас белдеу жасап, Қиыр Шығыстағы жағалық бөлікте қаиты жалғасады. Емен, жөке, амур барқыт ағашы, жабайы жүзім, лиана, корей самырсыны, бал қарағай, шырша, сібір май қарағайы, шамшат, үйеңкі т.б. өседі.
Орманды дала және дала	Шығыс Еуропа мен Батыс Сібір жазықтарының оңтүстігінде тұтас жолақ түрінде Алтайға дейін созылып, Қиыр Шығыста қайта жалғасады. Өсімдіктерден қайың, көктерек, селеу, боз, бидайық т.б. өседі. Жануарлардан қасқыр, қарсақ, түлкі, саршұнақ, дала күзені, дала тышқаны т.б. кездеседі.
Шөлейт және шөл	Каспий маңы ойпатынан басталып, Қазақстан мен Орта Азияны тұтс жолақ түрінде қамтып, Монғолия мен Қытайдың тау аралық ойыстарында таралған.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы субтропиктік белдеудің табиғат зоналарын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның табиғат зоналары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның экваторлық, субэкваторлық, биіктік  белдеулердің табиғат зоналары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           

                              3. Кестемен жұмыс.                  

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның орманды дала және дала зонасы?

2. Еуразияның шөлейт және шөл зонасы?

3. Еуразияның қатты жапырақты мәңгі жасыл ормандар зонасы?

4. Еуразияның субтропиктік дала, шөлейт, шөл зоналары?

5. Еуразияның тропиктік шөлдері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Еуразияның субэкваторлық  белдеуінің табиғат зоналарын түсіндіру.

Саванналар	Жауын-шашынның түсуі мен мөлшерінің жыл мезгілдері бойынша белдеу ішінде әркелкі болады. Өсімдіктерден пальмира пльмасы, сандал ағашы, тик, майлы ағаштар өседі.
Субэкваторлық ауыспалы ылғалды ормандар	Үндістанның батыс жағалауы мен Ганг, Брахмапутра өзендерінің төменгі ағысын, Үндіқытай түбегі жағалауы мен Филиппин аралдарының солтүстігін алып жатыр.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба  арқылы экваторлық белдеудің табиғат зонасын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның саванналар зонасы?

2. Еуразияның субэкваторлық ауыспалы ылғалды ормандар зонасы?

3. Еуразияның ылғалды ормандар зонасы?

4. Еуразияның биіктік белдеулері?

5. Табиғат зоналарының адам әрекетінен өзгеруі?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның табиғат зоналары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуразияның халқы және елдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразияның халқы және елдері, ұлттық, діни, тілдік құрамы, басқару жүйелері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуразияның халқы және елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           5. Топтастыру.

                              3. Кестемен жұмыс.                  6. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразияның саванналар зоналасы?

2. Еуразияның субэкваторлық ауыспалы ылғалды ормандар зонасы?

3. Еуразияның ылғалды ормандар зонасы?

4. Еуразияның биіктік белдеулері?

5. Табиғат зоналарының адам әрекетінен өзгеруі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы халқының нәсілдік құрамын түсіндіру.

Еуропалық	Еуропалық бөлікте көп тараған
Азиялық	Азиялық бөлікте көп тараған
Экваторлық	Шри-Ланка мен Үндістанның оңтүсігінде қоныстанған.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуразия халқының тілдік ерекшеліктерін түсіндіру.

 

4. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Еуразияда таралған діндерді түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуразияның халқы және елдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Еуропа.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еропа елдері, жекелеген аймақтары, басқару формалары, шаруашылығы  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Еуропа елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                                      

                              2. Әңгіме-дәріс.                           

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.                  

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуразия халқының тілдік құрамы?

2. Еуразия халқының діни құрамы?

3. Еуразия халқының нәсілдік құрамы?

4. Еуразия елдері?

5. Еуразия елдерінің басқару формасы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Еуропа елдерін жекелеген аймақ бойынша бөліп  түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуропа елдері қандай аймақтарға бөлінеді?

2. Солтүстік Еуропа елдері?

3. Оңтүстік Еуропа елдері?

4. Шығыс Еуропа елдері?

5. Батыс Еуропа елдері?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Еуропа.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Азия.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Азия елдері, жекелеген аймақтары, басқару формалары, шаруашылығы  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Азия  елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                                      4. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              2. Әңгіме-дәріс.                           

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.                  

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Еуропа елдері қандай аймақтарға бөлінеді?

2. Солтүстік Еуропа елдері?

3. Оңтүстік Еуропа елдері?

4. Шығыс Еуропа елдері?

5. Батыс Еуропа елдері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Азия  елдерін жекелеген аймақ бойынша бөліп  түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Азия.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Сарамандық жұмыс №2

Тақырыбы: Еуразия.

Мақсаты: Еуразия құрлығын физикалық-географиялық тұрғыдан жан-жақты сипаттауға үйрету.

Көрнекілік: Атлас, глобус, Еуразияның физикалық және саяси карталары т.б.

Жоспары.

1. Еуразияның шеткі нүктелері.

Солтүстік

 

                            Батыс                                                                                    Шығыс     

 

Оңтүстік

2. Еуразия қандай климаттық белдеулерде орналасқан?

Еуразия климаттық белдеулері

     1. Арктикалық

     2. Субарктикалық

     3. Қоңыржай

     4. Субтропиктік

     5. Тропиктік

     6. Субэкваторлық

     7. Экваторлық

3. Еуразияның табиғат зоналары.

Климат белдеулері	Табиғат зоналары	Ерекшелігі
1. Арктикалық 2. Субарктикалық 3. Қоңыржай 4. Субтропиктік 5. Тропиктік 6. Субэкваторлық 7. Экваторлық

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Қайталау.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Еуразия құрлығының физикалық-географиялық орнын қалай түсінгендерін анықтау.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Еуразия құрлығын  қайталаған тұлға.

Сабақтың типі:  Пысықтау, жинақтау сабағы.

Сабақтың түрі:  Қайталау  сабағы.

Сабақтың әдісі: 1. Әңгіме-дәріс.                         

                              2. Тест.                            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

            Тест сұрақтары арқылы Еуразия құрлығы  қайталанады.

1.Еуразия материгінің ауданы.

   а) 53,3 млн. км.²

   ә) 30,3 млн. км.²

   б) 24,2 млн. км.²

   в) 18,3 млн. км.²

      2.Еуразия материгінің халқы қанша?

   а) 2 млрд.

   ә) 3 млрд.

   б) 4 млрд.

   в) 1 млрд.

3.Еуразия солтүстіктегі шеткі нүктесі?

   а) Пиай мүйісі

   ә) Челюскин мүйісі

   б) Рока мүйісі

   в) Дежнев мүйісі

4.Финикиялықтар батыстағы жерлерді қалай атаған?

   а) «Асу»

   ә) «Азия»

   б) «Еуропа»

   в) «Эреб»

5.Орталық Азияда 15 жыл болып Хуанхэ және Янцзы өзендерінің бастауын ашқан ғалым?

   а) П.П.Семенов

   ә) Н.М.Пржевальский

   б) Ш.Ш.Уалиханов

   в) Қ.И.Сатбаев

6.Еуразия жағалауларын д.ж. мұхиттың қаншасы шайып жатыр?

   а) 4

   ә) 2

   б) 1

   в) 3

7.Мұнай, газ қоры мен оларды өндіру жөнінен д.ж. жетекші орын алатын мұхит?

   а) Тынық

   ә) Атлант

   б) Солтүстік мұзды

   в) Үнді

8.Еуразияның оңтүстік–батысынан Азияның оңтүстік–шығысына дейін созылып жатқан сейсмикалық белдеу?

   а) Альпі–Гималай

   ә) Тынық–Мұхиттық

   б) Альпі

   в) Гималай

9.Биік Азия тауына қайсысы жатады?

   а) Верхоян

   ә) Бурея

   б) Памир

   в) Орал

10.Сапфир, рубин сияқты асыл тастар Еуразияның қай аймағында өндіріледі?

   а) Сахалин аралы

   ә) Үндістан түбегі

   б) Крит аралы

   в) Камчатка түбегі

11.Еуразияның ең көп бөлігін алып жатқан климаттық белдеу?

   а) Қоңыржай

   ә) Арктикалық

   б) Тропиктік

   в) Экваторлық

12.Үндістан, Үндіқытай түбектері мен оларға жалғас жатқан аралдар қандай климаттық белдеуде жатыр?

   а) Субтропиктік

   ә) Субарктикалық

   б) Субэкваторлық

   в) Қоңыржай

13.Еуразияның оңтүстік шығысындағы аралдар қандай климаттық белдеуде жатыр?

   а) Қоңыржай

   ә) Арктикалық

   б) Тропиктік

   в) Экваторлық

14.Еуразияның Атлант мұхиты алабына жататын өзендері?

   а) Дунай, Рейн, Висла

   ә) Амур, Хуанхэ, Янцзы

   б) Үнді, Ганг, Тигр

   в) Еділ, Жайық Әмудария

15.Пайда болуы жағынан Еуразияда қандай көлдер кеңінен тараған?

   а) Жанартаулық көлдер

   ә) Бөген көлдер

   б) Қалдық көлдер

   в) Тектоникалық көлдер

16.Еуразиядағы ең ірі мұздық:

   а) Корженевск

   ә) Федченко

   б) Тибет

   в) Гималай

17.Арктикалық шөл зонасы қандай климаттық белдеуге жатады?

   а) Қоңыржай

   ә) Субарктикалық

   б) Экваторлық

   в) Арктикалық

18.Зубр, бұлан, марал, елік қандай табиғат зонада мекендейді?

   а) Тундра

   ә) Саванна

   б) Шөл

   в) Тайга

19.Арабиядағы қандай шөлде тіршілік жоқтың қасы.

   а) Такла–Макан

   ә) Руб–эл–Хали

   б) Гоби

   в) Қызылқұм

20.Саванналар мен ауыспалы ылғалды ормандарда топырақтың қандай түрі тараған?

   а) Қара, қара қоңыр

   ә) Қоңыр, сұр қоңыр

   б) Қызыл, қызыл қоңыр

   в) Сары

21.Гималайдың оңтүстік беткейіндегі ең төменгі белдеу қалай аталады?

   а) Терая

   ә) Прерий

   б) Самбо

   в) Саванна

22.Таулардың 4500–5000 м. биіктікте қандай белдеу басталады?

   а) Қылқан жапырақты ормандар

   ә) Шалғындар

   б) Қатты жапырақты ормандар

   в) Мәңгі қар мен мұз

23.Еуразияда қаншаға жуық егеменді елдер және дамыған мемлекеттердің иеліктері орналасқан?

   а) 110

   ә) 90

   б) 50

   в) 75

24.Экваторлық нәсілге жататын халықтар Еуразияның қай аймағында кездеседі?

   а) Шри–Ланка мен Үндістанның оңтүстігінде

   ә) Ұлыбритания мен Апенин түбегінде

   б) Тайвань аралы мен Корея түбегінде

   в) Кипр аралы мен Арабия түбегінде

25.Еуропа елдері қанша аймаққа бөлінеді?

   а) 3

   ә) 5

   б) 4

   в) 6

26.Италия қай аймаққа кіреді?

   а) Солтүстік Европа

   ә) Оңтүстік Европа

   б) Шығыс Европа

   в) Батыс Европа

27.Чехияның астанасы қай қала?

   а) Берлин

   ә) Рим

   б) Париж

   в) Прага

28.Азия елдері қанша аймаққа бөлінеді?

   а) 3

   ә) 6

   б) 4

   в) 5

29.Қазақстан қандай аймаққа кіреді?

   а) Орталық және Шығыс Азия

   ә) Оңтүстік Азия

   б) Оңтүстік–Батыс Азия

   в) Оңтүстік–Шығыс Азия

30.Индонезияның астанасы қай қала?

   а) Дели

   ә) Джакарта

   б) Пекин

   в) Пномпен  

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Қайталау.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік Америка  географиялық орны, ашылуы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Американың географиялық орны, ашылуы және зерттелу зерттелу тарихы,  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік Американың  географиялық орнымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Азия елдері қандай аймақтарға бөлінеді?

2. Оңтүстік-Батыс Азия елдері?

3. Оңтүстік Азия елдері?

4. Шығыс және Орталық Азия елдері?

5. Оңтүстік-Шығыс Азия елдері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Солтүстік Америка  құрлығының шеткі нүктелерін түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Солтүстік Америка  құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

1492 ж	Х. Колумб аяқ басқан.
Х ғ.	Нормандар Гренландияға дейін жетіп, 100 жылдай тұрған.
ХV ғ.	Джон Кабот Ньюфаунленд аралы мен Лабрадор түбегінің жағалауын ашқан.
1519 ж.	Эрнан Кортес Мексика жерін басып алды.
ХVІІ ғ.	Генри Гудзон, Александер Макензи материктің солтүстік және шығыс жағалауларында көптеген жаңа жерлерді ашты.
1741 ж.	Витус Беринг, Алексей Чириков Алеут аралдарын бойлай жүзіп, Аляска жағалауын зерттеді.
1778 ж.	Джеймс Кук Нортон шығанағын зерттеді.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың  географиялық орны?

2. Солтүстік Американың ашылуы?

3. Солтүстік Американың  зертелу тарихы?

4. Солтүстік Американың  жағалауындағы мұхиттар?

5. Солтүстік Американың  шеткі нүктелері?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік Американың географиялық орны, зерттелуі.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік Американың  жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Американың жер бедері мен пайдалы қазбалары, таралып орналасуы   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік Американың жер бедері, пайдалы қазбаларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызбамен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кетесімен жұмыс.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың  географиялық орны?

2. Солтүстік Американың ашылуы?

3. Солтүстік Американың  зертелу тарихы?

4. Солтүстік Американың  жағалауындағы мұхиттар?

5. Солтүстік Американың  шеткі нүктелері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Солтүстік Американың жер бедерінің дамуы мен ерекшеліктерін түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Солтүстік Американың  пайдалы қазбаларын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік Американың  жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік Американың климаты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Американың климаты, климат қалыптастырушы факторлары, климаттық белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік Американың  климатымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың жер бедері?

2. Биік таулары?

3. Жазықтары?

4. Пайдалы қазбалары?

5. Түбектері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы климатының өзіндік ерекшеліктерін түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Солтүстік Американың  климатын  түсіндіру.

Суық ауа массалары	Солтүстікте қалыптасып, еш кедергісіз оңтүстіктегі Мексика шығанағына дейін өтіп кетеді. Осының нәтижесінде субтропиктік белдеуде де қар жауады.
Жылы, ылғалды ауа массалары	Шығыста Атлант мұхитының үстінде қалыптасады, Арктикадан келетін суық ауа массаларының әсерін шектеп отырады.
Тынық мұхитынан келетін ауа массалары	Материктің батысында орналасқан Кордильераның биік жоталары бұл ауа массаларының құрлыққа тереңдеп енуіне кедергі келтіреді.
Тропиктік ауа массалары	Оңтүстікте Мексика шығанағының үстінде қалыптасады, солтүстікке қарай емін-еркін өте алады.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың  климаты?

2. Солтүстік Американың  климат қалыптастырушы факторлары?

3. Климаттық белдеулері?

4. Климат ерекшеліктері?

5. Әсер ететін ауа массалары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік Американың  климаты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік Американың  ішкі сулары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Американың ішкі сулары, өзен-көлдері, жер асты сулары, мұздықтары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік Американың ішкі суларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Б.Ү.Ү. кестесі.             

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың  климаты?

2. Солтүстік Американың  климат қалыптастырушы факторлары?

3. Климаттық белдеулері?

4. Климат ерекшеліктері?

5. Әсер ететін ауа массалары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Солтүстік Американың  өзен алаптарын түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Солтүстік Американың көлдерін түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік Американың  ішкі сулары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік Американың табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Американың табиғат зоналары, таралу ерекшеліктері, биіктік белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік Американың  табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың өзендері?

2. Солтүстік Американың көлдері?

3. Солтүстік Американың батпақтары?

4. Солтүстік Американың жер асты сулары?

5. Солтүстік Американың қазіргі заманғы мұз басуы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Солтүстік Американың  табиғат зоналарын түсіндіру.

Арктикалық шөл	Материктің солтүстігіндегі Гренландия аралы мен Канаданың Арктикалық архипелагының мұздан бос жерлерін алып жатыр.
Тундра	Материктің солтүстік жағалық бөлігі мен Гудзон шығанағының оңтүстігін, Лабрадор түбегін қамтиды.
Тайга	Кордильераның шығыс беткейінен басталып, Атлант мұхитына дейінгі кең алапты алып жатыр.
Аралас және жалпақ жапырақты, ауыспалы ылғалды ормандар	Материктің климаты анағұрлым ылғалды, жұмсақ болып келетін шығыс бөлігін бойлай, оңтүстікте Мексика шығанағы жағалауына дейін таралған.
Орманды дала, дала	Шығыстағы ормандардан Кордильераға жүрген сайын ылғалдың біртіндеп кеми беру салдарынан қалыптасады.
Шөлейт, Субтропиктік шөлдер	Кордильераның ішкі аудандарындағы қара жусан мен алабота басым өсетін шөлейттер Мексика таулы қыратында субтропикті шөлдерге ауысады.
Саванна, ылғалды мәңгі жасыл ормандар	Орталық Америка мен Кариб теңізі аралдарында таралған.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың  табиғат зоналары?

2. Солтүстік Американың табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Солтүстік Американың ерекше қорғалатын аймақтары?

5. Адам әрекеті әсерінен табиғат зоналарының өзгеруі?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік Американың  табиғат зоналары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Солтүстік Американың  халқы және елдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Американың халқы және елдері, ұлттық, діни, тілдік құрамы, басқару жүйелері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Солтүстік Американың  халқы және елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           5. Топтастыру.

                              3. Кестемен жұмыс.                  6. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Американың  табиғат зоналары?

2. Солтүстік Американың табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Солтүстік Американың ерекше қорғалатын аймақтары?

5. Адам әрекеті әсерінен табиғат зоналарының өзгеруі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Солтүстік Американың тайпаларын түсіндіру.

Үндістер	Материктің солтүстігін мекендеген
Ацтек, Майя	Оңтүстік Америкада мекендеген
Негрлер	Құлдық нәтижесінде африкадан әкелінген.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Солтүстік Америка елдерін аймақтар бойынша түсіндіру.

 

4. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Солтүстік Американың жаңа халықтарын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Солтүстік Американың  халқы және елдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Сарамандық жұмыс №3

Тақырыбы: Солтүстік  Америка.

Мақсаты: Солтүстік Америка  құрлығын физикалық-географиялық тұрғыдан жан-жақты сипаттауға үйрету.

Көрнекілік: Атлас, глобус, Солтүстік Американың физикалық және саяси карталары т.б.

Жоспары.

1. Солтүстік Американың шеткі нүктелері.

Солтүстік

 

                                Батыс                                                                               Шығыс   

 

Оңтүстік

2. Солтүстік Америка қандай климаттық белдеулерде орналасқан?

Солтүстік Американың климаттық белдеулері

         1. Арктикалық

         2. Субарктикалық

         3. Қоңыржай

         4. Субтропиктік

         5. Тропиктік

         6. Субэкваторлық

3. Солтүстік Американың өзендеріне алаптар бойынша сипаттама.

С.А. өзен алаптары

 

Тынық мұхит                  Атлант мұхиты                     Солт. мұзды                    Ішкі тұйық

     алабы                                    алабы                              мұхит алабы                          алап

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Қайталау.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Солтүстік Америка құрлығының физикалық-географиялық орнын қалай түсінгендерін анықтау.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Солтүстік Америка құрлығын  қайталаған тұлға.

Сабақтың типі:  Пысықтау, жинақтау сабағы.

Сабақтың түрі:  Қайталау  сабағы.

Сабақтың әдісі: 1. Әңгіме-дәріс.                         

                              2. Тест.                            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

            Тест сұрақтары арқылы Солтүстік Америка құрлығы қайталанады.

1.Солтүстік Америка материгінің ауданы:

   а) 24,2 млн. км.²

   ә) 53,3 млн. км.²

   б) 18,3 млн. км.²

   в) 30,3 млн. км.²

2.Солтүстік Американы алғаш ашқан ғалым?

   а) Д.Кабот

   ә) Г.Гудзон

   б) А.Макензи

   в) Х.Колумб

3.Солтүстік Американың батысындағы шеткі нүктесі?

   а) Марьято м.

   ә) Мерчисон м.

   б) Принц Уэльс м.

   в) Сент–Чарльз м.

4.Солтүстік Американың солтүстік және шығыс жағалауларында көптеген жерлерді ашқан саяхатшыар?

   а) Г.Гудзон, А.Макензи

   ә) В.Беринг, А.Чириков

   б) Э.Кортес, Р.Амунсен

   в) Д.Кабот, Х.Колумб

5.Солтүстік Американың 1/3 бөлігін жер бедерінің қандай түрі алып жатыр?

   а) Жазықтар

   ә) Таулар

   б) Ойпаттар

   в) Үстірттер

6.Солтүстік Американың ең биік нүктесі?

   а) Джомолунгма

   ә) Килиманджаро

   б) Аконкагуа

   в) Мак–Кинли

7.Солтүстік Американың ең төмен нүктесі?

   а) Өлі теңіз

   ә) Ассаль көлі

   б) Өлім аңғары

   в) Турфан

8.Солтүстік Американың оңтүстік–шығысындағы тау:

   а) Кордильер

   ә) Атлас

   б) Апалачи

   в) Анд

9.Солтүстік Американың оңтүстік–батысындағы түбек:

   а) Калифорния

   ә) Аляска

   б) Юкатан

   в) Флорида

10.Солтүстік Америкадағы үшкір шыңдар тізбегінен тұратын тау жоталарын не деп атайды?

   а) Прерий

   ә) Самбо

   б) Терая

   в) Сьерра

11.Кордильер тауының өзендерінен алтынды шайып алу қай ғасырдан басталды?

   а) XVΙ ғ.

   ә) XVΙΙΙ ғ.

   б) XΙX ғ.

   в) XVΙΙ ғ.

12.Солтүстік Америкада қандай климаттық белдеу жоқ.

   а) Экваторлық

   ә) Арктикалық

   б) Қоңыржай

   в) Тропикалық

13.Солтүстік Американың батысынан келетін ауа массалары неге ішкері ене алмайды?

   а) Ұлы жазықтар орналасқан

   ә) Аппалачи тауы орналасқан

   б) Орталық жазық орналасқан

   в) Кордильера тауы орналасқан

14.Материктің қай бөлігінде жауын–шашын көп түседі?

   а) Солтүстік–батысы

   ә) Оңтүстік–шығысы

   б) Оңтүстік–батысы

   в) Солтүстік–шығысы

15.Гренландияда қаңтардың орташа температурасы қанша?

   а) -50 ºС

   ә) -30 ºС

   б) -20 ºС

   в) -40 ºС

16.Атлант мұхиты алабының басты өзені?

   а) Макензи

   ә) Теннеси

   б) Миссисипи

   в) Колорадо

17.Солтүстік Американың өзендері қанша алапқа бөлінеді?

   а) 4

   ә) 3

   б) 5

   в) 2

18.20-дан астам су электр стансасы салынған қандай өзен?

   а) Колорадо

   ә) Миссисипи

   б) Макензи

   в) Теннеси

19.Кордильераның батыс беткейінен басталатын қысқа ағынды өзендер қандай алапқа жатады?

   а) Солтүстік мұзды мұхит

   ә) Тынық мұхит

   б) Атлант мұхит

   в) Ішкі тұйық алап

20.Макензи өзенін жергілікті үндістер қалай атайды?

   а) «Су атасы»

   ә) «Тұнбалы өзен»

   б) «Үлкен өзен»

   в) «Мұз қамауы»

21.Материктің солтүстігіндегі көлдерді қалыптасуы жағынан қандай көлдер деп атайды?

   а) Мұз–тектоникалық

   ә) Жанартаулық

   б) Қалдық

   в) Бөген

22.Гурон, Жоғары, Мичиган, Эри, Онтарио көлдерін қандай көлдер жүйесі деп атайды?

   а) Үлкен көлдер

   ә) Кіші көлдер

   б) Терең көлдер

   в) Ұлы көлдер

23.Кордильераның шығысынан басталып, Атлант мұхитына дейінгі кең алқапты қандай табиғат зонасы алып жатыр?

   а) Тундра

   ә) Тайга

   б) Шөл

   в) Шөлейт

24.Арктикалық шөл зонасында мұз басу дәуірінен қалған қандай өсімдік тіршілік етеді?

   а) Қодас

   ә) Тур

   б) Қойөгіз

   в) Піл

25.Солтүстік Америкадағы биік шөптерден тұратын далаларды не деп атайды?

   а) Прерий

   ә) Сьерра

   б) Терая

   в) Самбо

26.Жалпақ жапырақты орманның өсімдігін анықта.

   а) Мүк

   ә) Бидайық

   б) Орхидея

   в) Платан

27.Солтүстік Американың халқы қанша?

   а) 3,1 млрд.

   ә) 450 млн.

   б) 240 млн.

   в) 30 млн.

28.Солтүстік Американың байырғы халқы қанша пайызды құрайды?

   а) 3 %

   ә) 7 %

   б) 1 %

   в) 5 %

29.АҚШ–ң «автомобиль астанасы» қай қала?

   а) Детройт

   ә) Нью–Йорк

   б) Даллас

   в) Сиэтл

30.Орталық Америкадағы ең үлкен аралдық мемлекет?

   а) Пуэрто–Рико

   ә) Доминика

   б) Мексика

   в) Куба

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Қайталау.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік жарты шар материктері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға оңтүстік жарты шар материктері, ұқсастықтары, айырмашылықтары   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік жарты шар материктерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Венн диаграммасы.              

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Тірек-сызба.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Венн диаграммасы.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Солтүстік Америка халқы?

2. АҚШ?

3. Канада?

4. Орталық Америка елдері?

5. Солтүстік Америка елдері қандай аймақтарға бөлінеді?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы солтүстік жарты шар материктерінің пайда болуын түсіндіру.

 

3. Венн диаграммасы.

            Венн диаграммасы арқылы Солтістік жарты шар материктерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіру.

                       Антарктида                                                            Африка

 

                        Аустралия                                                    Оңтүстік Америка

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік жарты шар материктерінің пайда болуы?

2. Оңтүстік жарты шар материктері?

3. Оңтүстік жарты шар материктерінің географиялық орны?

4. Оңтүстік жарты шар материктерінің жер бедері?

5. Оңтүстік жарты шар материктерінің климаты мен табиғат зоналары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік жарты шар материктері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік Американың географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Американың географиялық орны, зерттелу тарихы, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың  географиялық орнымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Топтастыру.

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.     6. Б.Ү.Ү. кестесі.         

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік жарты шар материктерінің пайда болуы?

2. Оңтүстік жарты шар материктері?

3. Оңтүстік жарты шар материктерінің географиялық орны?

4. Оңтүстік жарты шар материктерінің жер бедері?

5. Оңтүстік жарты шар материктерінің климаты мен табиғат зоналары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Оңтүстік Америка  құрлығының шеткі нүктелерін түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Оңтүстік Америка  құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

1498 ж.	Х. Колумб тұңғыш рет аяқ басты.
1499 ж.	Америго Веспучи Гвиана және Венесуэла жағалауларымен Амазонка сағасына дейін жеткен.
1501 ж.	Америго Веспучи Бразилия жағалауларына дейін жеткен.
ХVІ ғ. басы	Фернан Магеллан құрлықтың шығыс жағалауы арқылы жүзіп, Магеллан бұғазын ашқан.
ХVІ ғ. аяғы	Фрэнсис Дрейк құрлықтың оңтүстігіндегі Дрейк бұғазын ашқан.
ХVІІІ ғ. аяғы ХІХ ғ. басы	Александр Гумбольдт, Бонплан құрлықтың табиғатын зерттеп, алғашқы геологиялық картасын жасаған.
1874 ж.	А.И.Воейков құрлықтың климатының өзіндік ерекшеліктерін зерттеді.
1932-33 ж.	Н.И.Вавилов құрлықтың мәдени өсімдіктерін зерттеді.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Оңтүстік Америка  құрлығының жағалауындағы мұхиттарды түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік Американың географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік Американың  жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Американың жер бедері мен пайдалы қазбалары, таралып орналасуы   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың жер бедері, пайдалы қазбаларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызбамен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың  географиялық орны?

2. Оңтүстік Американың қоныстануы?

3. Оңтүстік Американың зертелу тарихы?

4. Оңтүстік Американың жағалауындағы мұхиттар?

5. Оңтүстік Американың жағалауындағы теңіздер?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Оңтүстік Американың жер бедерінің дамуы мен ерекшеліктерін түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Оңтүстік Американың пайдалы қазбаларын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың жер бедері?

2. Оңтүстік Американың таулары?

3. Оңтүстік Американың жазықтары?

4. Оңтүстік Американың оипаттары?

5. Оңтүстік Американың пайдалы қазбалары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік Американың  жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік Американың климаты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Американың климаты, климат қалыптастырушы факторлары, климаттық белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың  климатымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың жер бедері?

2. Оңтүстік Американың таулары?

3. Оңтүстік Американың жазықтары?

4. Оңтүстік Американың оипаттары?

5. Оңтүстік Американың пайдалы қазбалары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Оңтүстік Америка климатындағы басым ауа массаларын түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Оңтүстік Американың климаттық белдеулерін түсіндіру.

Қоңыржай	Материктің оңтүстігіндегі жіңішке бөлікті алып жатыр.
Субтропиктік	Материктің 300-400 о.е. аралығын алып жатыр.
Тропиктік	Бразилия таулы үстіртінің оңтүстік-шығыс жағалық бөлігін, Ла-Плата ойпатының солтүстігін және ішкі жазықтарды алып жатыр.
Субэкваторлық	Екеу, олар Амазонканың шығысында бір-бірімен түйіседі.
Экваторлық	Амазонка ойпатының едәуір жері мен Тынық мұхитының экватор сызығынан солтүстікке қарай жатқан жағалық бөлігін алып жатыр.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік Американың  климаты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік Американың ішкі сулары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Американың ішкі сулары, өзен-көлдері, жер асты сулары, мұздықтары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың  ішкі суларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Субэкваторлық климаттық белдеу?

2. Қоңыржай климаттық белдеу?

3. Тропиктік  климаттық белдеу?

4. Экваторлық  климаттық белдеу?

5. Субтропиктік  климаттық белдеу?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Оңтүстік Американың өзен алаптарын түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Оңтүстік Американың ірі сарқырамаларын түсіндіру.

 

4. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Оңтүстік Американың көлдерін түсіндіру.

Титикака	Анд тауындағы ірі тектоникалық көл.
Поопо	Титикаканың оңтүстігінде орналасқан, жазда кеуіп қалатын тұзды көл.
Маракайбо	Материк жағалауынан мұхиттан бөлініп қалған лагуналық көл.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың өзендері?

2. Оңтүстік Американың көлдері?

3. Оңтүстік Американың сарқырамалары?

4. Оңтүстік Американың жер асты сулары?

5. Оңтүстік Американың қазіргі заманғы мұз басуы?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік Американың ішкі сулары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік Американың табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Американың табиғат зоналары, таралу ерекшеліктері, биіктік белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың  табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың өзендері?

2. Оңтүстік Американың көлдері?

3. Оңтүстік Американың сарқырамалары?

4. Оңтүстік Американың жер асты сулары?

5. Оңтүстік Американың қазіргі заманғы мұз басуы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Оңтүстік Американың  табиғат зоналарын түсіндіру.

Ылғалды экваторлық ормандар (гилея)	Экватордың екі жағын алып жатыр.
Ауыспалы ылғалды ормандар	Гилеялардан түр құрамы онша өзгермей солтүстік пен оңтүстікке қарай ауысады.
Тайга	Кордильераның шығыс беткейінен басталып, Атлант мұхитына дейінгі кең алапты алып жатыр.
Саванналар мен сирек ормандар	Материкте Ориноко саваннасы-льянос және Бразилия саваннасы-кампос деп ажыратылады.
Субтропиктік дала	Ла-Плата жазығын алып жатыр.
Шөлейт зонасы	Материктің қиыр оңтүстігіндегі Патагония жерін қамтиды.
Ылғалды мәңгі жасыл ормандар	Материктің Тынық мұхит жағалауындағы жіңішке алқапта экватор маңында орналасқан.
Тропиктік шөл	Экватордан 300 о.е. дейінгі аралықты алып жатыр.
Қатты жапырақты мәңгі жасыл ормандар мен бұталар	Субтропиктік жағалық бөлікті қамтиды.
Оңтүстік жалпақ жапырақты ормандар	Қоңыржай белдеуге сәйкес келетін жағалық бөлікті қамтиды.
Жағалық шөл	Анд тауының ең төменгі бөлігінде Атакама шөлі орналасқан.
Тікенекті ксерофитті бұталар	Батыс Кордильера жотасының 2500 м биіктігінде орналасқан.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың  табиғат зоналары?

2. Оңтүстік Американың табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Оңтүстік Американың ерекше қорғалатын аймақтары?

5. Адам әрекеті әсерінен табиғат зоналарының өзгеруі?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік Американың  табиғат зоналары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Оңтүстік Американың  халқы және елдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Американың халқы және елдері, ұлттық, діни, тілдік құрамы, басқару жүйелері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың  халқы және елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           5. Топтастыру.

                              3. Кестемен жұмыс.                  6. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Американың  табиғат зоналары?

2. Оңтүстік Американың табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Оңтүстік Американың ерекше қорғалатын аймақтары?

5. Адам әрекеті әсерінен табиғат зоналарының өзгеруі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Оңтүстік Американың халқын түсіндіру.

Үндістер	Оңтүстік Американың байырғы халқы. Қазір бүкіл құрлық халқының 10%-ын ғана құрайды.
Метистер	Еуропалықтардың жергілікті үндістермен некелерінен тараған ұрпақтар. Анд елдерінің негізін құрайды.
Мулаттар	Африкалықтардың еуропалықтармен некелесуінен пайда болған.
Самбо	Африкалықтардың үндістермен некелесуінен пайда болған
Креолдар	ХІХ ғ. келеген Испандықтар мен Португалдардың ұрпақтары.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Оңтүстік Америка елдерін аймақтар бойынша түсіндіру.

 

4. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Оңтүстік Американың кейбір елдерінің ерекшеліктерін  түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Оңтүстік Американың  халқы және елдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Қайталау.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік Америка құрлығының физикалық-географиялық орнын қалай түсінгендерін анықтау.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Оңтүстік Америка құрлығын қайталаған тұлға.

Сабақтың типі:  Пысықтау, жинақтау сабағы.

Сабақтың түрі:  Қайталау  сабағы.

Сабақтың әдісі: 1. Әңгіме-дәріс.                         

                              2. Тест.                            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

            Тест сұрақтары арқылы Оңтүстік Америка құрлығы қайталанады.

1.Оңтүстік жарты шар материктері ежелгі қандай материктің құрамында болды?

   а) Пангея

   ә) Гондвана

   б) Лавразия

   в) Оңтүстік жарты шар

2.Оңтүстік Американың жер көлемі қанша?

   а) 18,3 млн. км.²

   ә) 53,3 млн. км.²

   б) 30,3 млн. км.²

   в) 24,2 млн. км.²

3.Оңтүстік Американың аралдарының ең ірісі?

   а) Гренландия

   ә) Шри–Ланка

   б) Мадагаскар

   в) Отты жер

4.Материктің солтүстік жағалауын қандай теңіз шайып жатыр?

   а) Гренланд теңізі

   ә) Қызыл теңіз

   б) Кариб теңізі

   в) Саргасс теңізі

5.А.Веспуччидің Америкаға 2-ші саяхаты қай жылы болды?

   а) 1501 ж.

   ә) 1499 ж.

   б) 1492 ж.

   в) 1513 ж.

6.Оңтүстік Америка қандай мәдени өсімдіктердің отаны?

   а) Қауын, қарбыз

   ә) Бидай, арпа

   б) Картоп, жүгері

   в) Күріш, қияр

7.Оңтүстік Американың 1874 ж. климатының ерекшеліктерін зерттеген қай ғалым?

   а) Н.И.Вавилов

   ә) А.Гумбольт

   б) Ф.Дрейк

   в) Н.И.Воейков

8.Оңтүстік Американың ең биік нүктесі?

   а) Мак–Кинли

   ә) Аконкагуа

   б) Джомолунгма

   в) Климанджаро

9.Оңтүстік Американың оңтүстігіндегі шеткі нүктесі?

   а) Фроуард м.

   ә) Галиньяс м.

   б) Кабу–Бранку м.

   в) Сент–Чарльз м.

10.Анд тауларының орталық бөлігіндегі тауаралық үстірттер қалай аталады?

   а) Терая

   ә) Прерий

   б) Пуна

   в) Сьерра

11. Мұнай, табиғи газ, тас көмір Оңтүстік Американың қай аймағында тараған?

   а) Таулы үстірттерде

   ә) Ойпаттарда

   б) Анд тауларында

   в) Теңіздерде

12.Төмендегі ауа массаларының қайсысы материкке басым ықпал етеді?

   а) Арктикалық

   ә) Субэкваторлық

   б) Субтропиктік

   в) Қоңыржай

13.Оңтүстік Американы қанша климаттық белдеу қиып өтеді?

   а) 6

   ә) 7
   б) 3

   в) 5

14.Субтропиктік климаттық белдеу қандай ендіктер аралығын алып жатыр?

   а) 30 және 50º о.е.

   ә) 40 және 60º о.е.

   б) 30 және 40º о.е.

   в) 30 және 40º с.е.

15.Гран–Чако жазығында материктегі ең жоғары температура байқалған. Ол қанша?

   а) +56ºС

   ә) +47ºС

   б) +34ºС

   в) +29ºС

16.Оңтүстік Американың өзендері қанша алапқа бөлінеді?

   а) 5

   ә) 4

   б) 2

   в) 3

17.Амазонканың қаншадан астам салалары бар?

   а) 500

   ә) 400

   б) 300

   в) 200

18.Амазонкада кездесетін жыртқыш, ұсақ балық?

   а) Иния

   ә) Арапайма

   б) Пиранья

   в) Су жыланы

19.Ориноко өзенінде орналасқан д.ж. ең ірі сарқырама қалай аталады?

   а) Виктория

   ә) Анхель

   б) Кукенан

   в) Рораймо

20.Анд тауларының тауаралық үстіртті бөлігінің өзендері қай алапқа бөлінеді?

   а) Тынық мұхит

   ә) Атлант мұхит

   б) Үнді мұхит

   в) Ішкі тұйық алап

21.Оңтүстік Америкадағы жазда кеуіп қалатын тұзды көл?

   а) Маракайбо

   ә) Поопо

   б) Титикака

   в) Амазонка

22.Оңтүстік Америкадағы ең ірі лагуналық көл?

   а) Маракайбо

   ә) Поопо

   б) Титикака

   в) Амазонка

23.Оңтүстік Американың субтропиктік дала зонасы қалай аталады?

   а) Прерий

   ә) Гилея

   б) Пуна

   в) Пампа

24.Ауыспалы ылғалды ормандарда мекендейтін әлемдегі ең кішкентай құс?

   а) Тукан

   ә) Колибри

   б) Гаоцин

   в) Тоты құс

25.Биіктік белдеулер Оңтүстік Американың қай аймағында тараған?

   а) Жазықтарда

   ә) Амазонка ойпатында

   б) Анд тауларында

   в) Бразилия

26.Оңтүстік Американың шөлейт зонасының топырағы?

    а) Сұр және қоңыр

    ә) Қызғылт–қара

    б) Қызыл–қоңыр

    в) Қызыл–сары

27.Оңтүстік Американың халқы?

   а) 430 млн.

   ә) 3,1 млрд.

   б) 33 млн.

   в) 320 млн.

28.Оңтүстік Американың байырғы халқы қанша пайызды құрайды?

   а) 1 %

   ә) 5 %

   б) 10 %

   в) 18 %

29.Гайана қай аймаққа жататын ел?

   а) Анд елдері

   ә) Шығыстағы жазық елдер

   б) Орталық Америка

   в) Оңтүстік Америка

30.Бразилия қанша штаттан тұрады?

   а) 50

   ә) 43

   б) 22

   в) 34

 Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Қайталау.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың  географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың географиялық орны, зерттелу тарихы, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  географиялық орнымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.               

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Топтастыру.

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.              

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Оңтүстік Америка құрлығының географиялық орны?

2. Оңтүстік Америка құрлығының климаты?

3. Оңтүстік Америка құрлығының ішкі сулары?

4. Оңтүстік Америка құрлығының табиғат зоналары?

5. Оңтүстік Америка құрлығының халқы және елдері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Африка  құрлығының шеткі нүктелерін түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африка  құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

Б.з.б. 600 ж.	Финикиялықтар бүкіл құрлықты айналып шыққан.
1497-99 ж ж.	Васко да Гама Африканы айналып өткен.
1849  ж.	Давид Ливингстон Оңтүстік Африканы батыстан шығысқа қарай кесіп өткен.
1855 ж.	Давид Ливингстон Виктория сарқырамасын ашқан.
ХІХ ғ. ортасы	Генри Стэнли Африка көлдерін зерттеген.
ХІХ ғ. аяғы	В.В.Юнкер Шығыс және Орталық Африкаға саяхат жасаған.
1926-27 ж ж.	Н.И.Вавилов құрлықтың мәдени өсімдіктерін зерттеді.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Африка  құрлығының жағалауындағы мұхиттарды түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африка құрлығының географиялық орны?

2. Африка құрлығының зерттелу тарихы?

3. Африка құрлығының жағалауындағы Атлант мұхиты?

4. Африка құрлығының жағалауындағы Үнді мұхиты?

5. Африка құрлығының шеткі нүктелері?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың  географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың  географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың географиялық орны, зерттелу тарихы, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  географиялық орнымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Топтастыру.

                              3. Тірек-сызбамен жұмыс.     6. Б.Ү.Ү. кестесі.       

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африка құрлығының географиялық орны?

2. Африка құрлығының зерттелу тарихы?

3. Африка құрлығының жағалауындағы Атлант мұхиты?

4. Африка құрлығының жағалауындағы Үнді мұхиты?

5. Африка құрлығының шеткі нүктелері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Африка  құрлығының шеткі нүктелерін түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африка  құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

Б.з.б. 600 ж.	Финикиялықтар бүкіл құрлықты айналып шыққан.
1497-99 ж ж.	Васко да Гама Африканы айналып өткен.
1849  ж.	Давид Ливингстон Оңтүстік Африканы батыстан шығысқа қарай кесіп өткен.
1855 ж.	Давид Ливингстон Виктория сарқырамасын ашқан.
ХІХ ғ. ортасы	Генри Стэнли Африка көлдерін зерттеген.
ХІХ ғ. аяғы	В.В.Юнкер Шығыс және Орталық Африкаға саяхат жасаған.
1926-27 ж ж.	Н.И.Вавилов құрлықтың мәдени өсімдіктерін зерттеді.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Африка  құрлығының жағалауындағы мұхиттарды түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың  географиялық орны, жағалауындағы мұхиттар мен теңіздер.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың  жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың жер бедері мен пайдалы қазбалары, таралып орналасуы   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  жер бедері, пайдалы қазбаларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызбамен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африка құрлығының географиялық орны?

2. Африка құрлығының зерттелу тарихы?

3. Африка құрлығының жағалауындағы Атлант мұхиты?

4. Африка құрлығының жағалауындағы Үнді мұхиты?

5. Африка құрлығының шеткі нүктелері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Африка құрлығының жер бедерінің дамуы мен ерекшеліктерін түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Оңтүстік Американың пайдалы қазбаларын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың жер бедері?

2. Африканың таулары?

3. Африканың таулы үстірттері?

4. Африаның қазаншұңқырлары?

5. Африканың  пайдалы қазбалары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың  жер бедері мен пайдалы қазбалары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың  климаты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың климаты, климат қалыптастырушы факторлары, климаттық белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  климатымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың жер бедері?

2. Африканың таулары?

3. Африканың таулы үстірттері?

4. Африаның қазаншұңқырлары?

5. Африканың  пайдалы қазбалары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Африка  климатындағы басым ауа массаларын түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африканың климаттық белдеулерін түсіндіру.

Субтропиктік	Материктің солтүстік және оңтүстік шеткі нүктелерін қамтиды.
Тропиктік	Материктің екі тропиктік шеңбер үстіндегі бөлігін қамтиды. Солтүстігі батыстан шығысқа қарай өте енді және аса зор Еуразия материгімен көршілес орналасқан.
Субэкваторлық	Экваторлық белдеуден екі жарты шарда шамамен200 ендіктеріне дейінгі аралықты, Мадагаскар аралының солтүстігін қамтиды.
Экваторлық	Конго өзені алабының экватор бойындағы бөлігін және Гвинея шығанағы жағалаын алып жатыр.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың  климаты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың ішкі сулары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың ішкі сулары, өзен-көлдері, жер асты сулары, мұздықтары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  ішкі суларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Субэкваторлық климаттық белдеу?

2. Африканың климаттық белдеулері?

3. Тропиктік  климаттық белдеу?

4. Экваторлық  климаттық белдеу?

5. Субтропиктік  климаттық белдеу?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Африканың өзен алаптарын түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Африканың жер асты суларының кездесетін жерлерін түсіндіру.

 

4. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африканың көлдерін түсіндіру.

Танганьика	Көлдерінің ең тереңі, ені 50-80 км, ұзындығы 650 км.
Тана	Эфиопия таулы қыратында лава тасқындарының өзен аңғарын бөгеуінен пайда болған.
Чад	Солтүстік Африкада ежелгі су айдындарының орнында сақталып қалған.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың өзендері?

2. Африканың көлдері?

3. Африканың сарқырамалары?

4. Африканың жер асты сулары?

5. Африканың қазіргі заманғы мұз басуы?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың ішкі сулары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың табиғат зоналары, таралу ерекшеліктері, биіктік белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                      4. Б.Ү.Ү. кестесі.      

                              2. Әңгіме-дәріс.                        

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың өзендері?

2. Африканың көлдері?

3. Африканың сарқырамалары?

4. Африканың жер асты сулары?

5. Африканың қазіргі заманғы мұз басуы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африканың  табиғат зоналарын түсіндіру.

Ылғалды экваторлық ормандар	Конго қазаншұңқыры мен Гвинея шығанағы жағалауын алып жатыр.
Ауыспалы ылғалды ормандар	Ылғалды экваторлық ормандар жаын-шашынның азаюына байланысты біртіндеп осы табиғат зонасына ауысады.
Саванналар мен сирек ормандар	Африка жерінің 40%-на жуығын алып жатыр.
Тропиктік шөлдер	Саванналардан екі жаққа қарай орналасқан.
Шөлейт	Шөлдер шығысқа және солтүстікке қарай Оңтүстік Африкада шөлейтке ауысады.
Субтропиктік қатты жапырақты ормандар мен бұталар	Жерорта теңізі жағалауы мен Оңтүстік Африканың жағалау бөлігіне тән болады.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың  табиғат зоналары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Африканың  халқы және елдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африканың халқы және елдері, ұлттық, діни, тілдік құрамы, басқару жүйелері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  халқы және елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           5. Топтастыру.

                              3. Кестемен жұмыс.                  

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

4. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың  табиғат зоналары?

2. Африканың табиғат зоналарының таралып орналасуы?

3. Табиғат зоналары дегеніміз не?

4. Африканың ерекше қорғалатын аймақтары?

5. Адам әрекеті әсерінен табиғат зоналарының өзгеруі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африканың халқын түсіндіру.

Тутси, хими	Солтүстік Африка саванналарында мекендейді. Ең бойшаң халық.
Пигмейлер	Экваторлық ормандарда мекендейді. Бойлары ең аласа халық.
Нилоттар	Ніл өзенінің жоғары және орта ағысында, шығыстағы көлдер маңында тұрады.
Бушмендер мен готтентоттар	Калахари шөліне қоныстанған.
Эфиоптар	Эфиопия таулы қыратын мекендейді.
Арабтар, берберлер	Солтүстік Африканы мекендейді.
Француздар	Жерорта теңізі жағалауында тұрады.
Африканерлер, ағылшындар	Оңтүстік Африкада тұрады. Нидерландыдан көшіп барғандардың ұрпақтары.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Солтүстік Африка елдерін аймақтар бойынша түсіндіру.

 

4. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Африка халқының тілдік құрамын  түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың  халқы?

2. Африканың аймақтары?

3. Африканың халқының тілдік құрамы?

4. Африка елдерінің басқару формалары?

5. Солтүстік Африка елдері?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Африканың  халқы және елдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Батыс, Шығыс және Оңтүстік Африка елдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Батыс, Шығыс және Оңтүстік Африка елдері, ұлттық, діни, тілдік құрамы, басқару жүйелері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Африканың  жекелеген аймақ елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                          4. Тірек-сызбамен жұмыс.            

                              2. Әңгіме-дәріс.                           

                              3.Б.Ү.Ү. кестесі.                  

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Африканың  халқы?

2. Африканың аймақтары?

3. Африканың халқының тілдік құрамы?

4. Африка елдерінің басқару формалары?

5. Солтүстік Африка елдері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен  жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Африканың жекелеген аймақтарының елдерін түсіндіру.

 

Алжир, Либия, Египет, Марокко, Батыс Сахара, Тунис.

Намибия, Ботсвана, Зимбабве, Мозамбик, Оңтүстік Африка РеспубликасыСвазиленд, Лесото, Мадагаскар.

Чад, Камерун, Конго, Габон, Заир, Ангола, Орталық Африка Республикасы

Судан, Эритрея, Эфиопия, Джибути, Сомали, Уганда, Кения, Руанда, Бурунди, Танзания, Замбия, Малави.

Кабо-Верде, Сенегал, Гамбия, Гвинея-Бисау, Гвинея, Сьерра-Леоне, Либерия, Кот-д-Ивуар, Гана, Того, Бенин, Нигерия, Буркина-Фасо, Нигер, Мали, Мавритания.

                                                                                                 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Батыс, шығыс және оңтүстік Африка елдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Сарамандық жұмыс №4

Тақырыбы: Африка.

Мақсаты: Африка  құрлығын физикалық-географиялық тұрғыдан жан-жақты сипаттауға үйрету.

Көрнекілік: Атлас, глобус, Африканың физикалық және саяси карталары т.б.

Жоспары.

1. Солтүстік Американың шеткі нүктелері.

Солтүстік

 

                                       Батыс                                                                Шығыс 

 

 Оңтүстік

2. Африка  қандай климаттық белдеулерде орналасқан?

Африканың климаттық белдеулері

           1. Экваторлық

2. Субэкваторлық

3. Тропиктік

4. Субтропиктік

3. Африканың өзендеріне алаптар бойынша сипаттама.

Африканың өзен алаптары

 

 Атлант мұхиты                                         Үнді мұхиты                                     Ішкі тұйық

        алабы                                                         алабы                                                 алап

 

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Қайталау.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Африка құрлығының физикалық-географиялық орнын қалай түсінгендерін анықтау.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Африка құрлығын қайталаған тұлға.

Сабақтың типі:  Пысықтау, жинақтау сабағы.

Сабақтың түрі:  Қайталау  сабағы.

Сабақтың әдісі: 1. Әңгіме-дәріс.                         

                              2. Тест.                            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

            Тест сұрақтары арқылы Африка құрлығы  қайталанады.

1.Африканың жер көлемі?

   а) 30,3 млн. км.²

   ә) 53,3 млн. км.²

   б) 24,2 млн. км.²

   в) 18,3 млн. км.²

2.Африканың батыс жағалауын қандай мұхит суы шайып жатыр?

   а) Үнді

   ә) Тынық

   б) Атлант

   в) Солтүстік мұзды

3.1855 жылы Виктория сарқырамасын ашқан зерттеуші?

   а) В.Гамма

   ә) Д.Ливингстон

   б) Г.Стэнли

   в) В.Юнкер

4.Н.И.Вавилов қандай мәдени өсімдіктің отаны Эфиопия жері деп дәлелдеді?

   а) Күріш

   ә) Жүгері

   б) Картоп

   в) Қатты бидай

5.Африканың оңтүстігіндегі шеткі нүктесі:

   а) Гальинас

   ә) Игольный

   б) Пиай

   в) Рока

6.Африканың ең биік нүктесі:

   а) Килиманджаро

   ә) Мак–Кинли

   б) Аконкагуа

   в) Джомолунгма

7.Ахаггар және Тибести таулы қыраттары қайда орналасқан?

   а) Ливия шөлінде

   ә) Намиб шөлінде

   б) Сахарада

   в) Кап тауларында

8.Африка платформасынан ертеде бөлінген, шығысындағы арал?

   а) Крит

   ә) Әулие Елена

   б) Кипр

   в) Мадагаскар

9.Африканың солтүстік–батысындағы тау:

   а) Кап

   ә) Атлас

   б) Айдаһар

   в) Тибет

10.Атлас тауларында дүние жүзіндегі қандай аса ірі кен орындары шоғырланған?

   а) Фосфорит

   ә) Көмір

   б) Темір

   в) Мұнай

11.Жаз айларында Сахара үстінде жылдық орташа температура қанша болады?

   а) +20ºС

   ә) +8 ºС

   б) +35ºС

   в) +47ºС

12. Африканың қиыр оңтүстігі мен солтүстігіне қандай ауа массалары әсер етеді?

   а) Экваторлық

   ә) Қоңыржай

   б) Тропиктік

   в) Арктикалық

13.Пассат желдері Африкаға қай жерден соғады?

   а) Гибралтар бұғазы

   ә) Мозамбик бұғазы

   б) Қызыл теңіз

   в) Гвинея шығанағы

14.Африкада климаттық белдеулер қанша реттен қайталанады?

   а) 2

   ә) 4

   б) 3

   в) 5

15.Материктің солтүстік және оңтүстік шеткі бөліктерін қандай климаттық белдеу қиып өтеді?

   а) Субэкваторлық

   ә) Субтропиктік

   б) Субарктикалық

   в) Қоңыржай

16.Африка ауданының 1/3 бөлігінің өзендері қандай алапқа жатады?

   а) Тынық мұхиты

   ә) Үнді мұхиты

   б) Ішкі тұйық

   в) Атлант

17.Африкадағы кеуіп қалған арналарды не деп атайды?

   а) Сьерралар

   ә) Пуналар

   б) Прерийлер

   в) Уәдтер

18.Африка өзендері қанша алапқа бәлінеді?

   а) 4

   ә) 3

   б) 2

   в) 6

19.Ақ ніл мен Көк ніл қай қаланың маңында қосылады?

   а) Хартум

   ә) Кейптаун

   б) Каир

   в) Мехико

20.Африка көлдерінің ішіндегі ең тереңі:

   а) Тана

   ә) Чад

   б) Танганьика

   в) Виктория

21.Конго қазаншұңқыры мен Гвинея шығанағы жағалауын қандай табиғат зонасы алып жатыр?

   а) Ылғалды экваторлық орман

   ә) Сирек ормандар

   б) Орманды дала

   в) Шөлейт

22.Саванналарда қандай жануарлардың 40-тан аса түрі бар?

   а) Зебра

   ә) Бөкен

   б) Буйвол

   в) Бегемот

23.Намиб шөліне тән биіктігі 50 см., ұзындығ 2–3 м. болатын өсімдік?

   а) Сүттіген

   ә) Олеандр

   б) Жүзім

   в) Вельвичия

24.Сазды және құмды шөлдерде қандай топырақ тараған?

   а) Сұр

   ә) Сары

   б) Қара

   в) Қоңыр

25.Африканың қазіргі халқы қанша?

   а) 3,1 млрд.

   ә) 320 млн.

   б) 700 млн.

   в) 470 млн.

26.Африканың ең бойшаң халқы?

   а) Нилот

   ә) Тутси

   б) Бушмен

   в) Готентот

27. Африка елдері қанша аймаққа бөлінеді?

   а) 3

   ә) 4

   б) 2

   в) 5

28.Солтүстік Африка елдерін анықта.

   а) Алжир, Либерия

   ә) Сенегал, Гамбия

   б) Сомали, Уганда

   в) Намибия, Лесото

29.Оңтүстік Африка Республикасының астанасы?

   а) Каир

   ә) Алжир

   б) Кейптаун

   в) Ломе

30.Шығыс Африканың оңтүстігінде қандай тіл басым?

   а) Араб

   ә) Банту

   б) Пигмей

   в) Бушмен

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Қайталау.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Аустралияның географиялық орны,  жер бедері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Аустралияның географиялық орны, жер бедері мен пайдалы қазбалары, таралып орналасуы   жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Аустралия географиялық орны жер бедері, пайдалы қазбаларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Тірек-сызбамен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Топтастыру.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

 Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Афтиканың  географиялық орны?

2. Африканың климаты?

3. Африканың ішік сулары?

4. Африканың табиғат зоналары?

5. Африканың халқы және елдері?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Аустралияның шеткі нүктелерін түсіндіру.

 

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Аустралияның пайдалы қазбаларын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Аустралияның жер бедері?

2. Аустралияның таулары?

3. Аустралияның жазықтары?

4. Аустралияның оипаттары?

5. Аустралияның пайдалы қазбалары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Аустралияның географиялық орны, жер бедері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Аустралияның климаты, ішкі сулары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Аустралияның климаты, климат қалыптастырушы факторлары, климаттық белдеулері, ішкі сулары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Аустралияның  климаты, ішкісуларымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Б.Ү.Ү. кестесі.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Аустралияның жер бедері?

2. Аустралияның таулары?

3. Аустралияның жазықтары?

4. Аустралияның оипаттары?

5. Аустралияның пайдалы қазбалары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Аустралияның климаттық белдеулерін түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Аустралияның ішкі суларын түсіндіру.

Көлдер	Көлдераз. Қалдық көлдер материктің батысы мен орталығында шоғырланған. Көлдер құрғақ кезде тартылып қалады. Ең ірісі-Эйр көлі.
Жер асты сулары	Қоры мол. 33 артезиан алабы бар. Мұнда д.ж. ең ірі  Үлкен Артезиан алабы орналасқан.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы өзен алаптарын түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Аустралияның климаты, ішкі сулары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Аустралияның  табиғат зоналары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Аустралияның табиғат зоналары, таралу ерекшеліктері, биіктік белдеулері  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Аустралияның  табиғат зоналарымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                            

                              2. Әңгіме-дәріс.                        

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Аустралияның өзендері?

2. Аустралияның көлдері?

3. Аустралияның сарқырамалары?

4. Аустралияның жер асты сулары?

5. Аустралияның қазіргі заманғы мұз басуы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Аустралияның  табиғат зоналарын түсіндіру.

Тропиактік шөл, шөлейт	Матреиктің басым көпшілігін алып жатыр.
Саванналар мен сирек ормандар	Солтүстікке және шығысқа қарай ылғал мөлшерінің артуына байланысты таралады.
Ылғалды тропиктік ормандар	Күлгінденген қызыл топырақтағы 200 о.е. дейінгі бөлікте тараған.
Ылғалды субтропиктік ормандар	Бұл ормандар оңтүстікке қарай қызыл-сары ферралитті топырақта тараған.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Аустралияның табиғат зоналары?

2. Табиғат зоналары дегеніміз не?

3. Табиғат зоналарының адам әрекетінің әсерінен өзгеруі?

4. Аустралия Одағы?

5. Аустралия Одағының шаруашылығы?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Аустралияның  табиғат зоналары, Аустралия Одағы.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Тынық  мұхиты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Тынық мұхитының географиялық орны, зерттелу тарихы, табиғаты, биоресурстары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Тынық мұхитымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Топтастыру.

                              3. Б.Ү.Ү. кестесі.            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Аустралияның географиялық орны?

2. Аустралияның климаты?

3. Аустралияның ішкі сулары?

4. Аустралияның табиғат зоналары?

5. Аустралия Одағы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Тынық мұхитын түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Африка  құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

ХІХ ғ.	«Витяз», «Челенджер» кемелері Тынық мұхиты табиғатын зерттеді.
1947 ж.	Тур Хейердал әлі күнге дейін зерттеуде.
1943 ж.	Жак ив Кусто Тынық мұхиты табиғатын зерттеді.
1957 ж.	Ресейдің «Витязь» кемесі Мариана шұңғымасын ашты.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Тынық мұхиты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Мұхиттық аралдар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға мұхиттық аралдар, табиғаты, халқы, шаруашылығы  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Мұхиттық аралдармен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Тынық мұхитының зерттелуі?

2. Тынық мұхитының климаты?

3. Тынық мұхитының табиғаты?

4. Тынық мұхитының өсімдіктері?

5. Тынық мұхитының жануарлары?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Мұхиттық аралдардың халқын түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы мұхиттық аралдардың пайда болу жолын түсіндіру.

Жанартаулық аралдар	Аралдардың басым көпшілігі осы жолмен пайда болған, ең ірісі-Гавай аралдары.
Геосинклиналдық аралдар	Екі литосфералық тақталардың жымдасу аймағында қалыптасқан, ең ірісі-Жаңа Зеландия аралдары.
Материктік аралдар	Жаңа Гвинея, Жаңа Каледония т.б.
Маржандық аралдар	Судың температурасы жыл бойы жоғары болатын екі тропиктік сызық аралығында басым.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы мұхит аралдарының тарихи-географиялық ерекшеліктеріне қарай бөлінуін түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Мұхиттық аралдардың ерекшелігіне қарай бөлінуі?

2. Мұхиттық аралдардың пайда болуы?

3. Мұхиттық аралдардың табиғаты?

4. Мұхиттық аралдардың халқы мен елдері?

5. Мұхиттық аралдар елдерінің шаруашылығы?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Мұхиттық аралдар.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Қайталау.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Аустралия құрлығының физикалық-географиялық орнын қалай түсінгендерін анықтау.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Аустралия құрлығын қайталаған тұлға.

Сабақтың типі:  Пысықтау, жинақтау сабағы.

Сабақтың түрі:  Қайталау  сабағы.

Сабақтың әдісі: 1. Әңгіме-дәріс.                         

                              2. Тест.                            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

            Тест сұрақтары арқылы Аустралия құрлығы  қайталанады.

1.Аустралияның ауданы қанша?

   а) 30,3 млн. км.²

   ә) 7,6 млн. км.²

   б) 24,2 млн. км.²

   в) 53,3 млн. км.²

2.Аустралия жағалауларын қандай мұхит сулары шайып жатыр?

   а) Тынық және Үнді

   ә) Солтүстік мұзды және Атлант

   б) Атлант және Тынық

   в) Үнді және Атлант

3.Аустралия солтүстігінде қандай дүние бөліктің аралдарымен жалғасады?

   а) Еуропа

   ә) Америка

   б) Африка

   в) Азия

4.Аустралияның негізгі бөлігін қандай ежелгі платформа алып жатыр?

   а) Лавразиялық

   ә) Аустралиялық

   б) Гондваналық

   в) Азиялық

5.Материктің шығысындағы тау.

   а) Үлкен Суайрық жотасы

   ә) Саян

   б) Аконкагуа

   в) Атлас

6.Аустралияның оңтүстік–шығысында қандай пайдалы қазбаның мол қоры бар?

   а) Қоңыр көмір

   ә) Мұнай

   б) Газ

   в) Тас көмір

7.Мұнай мен газдың мол қоры Аустралияның қай аймағында шоғырланған?

   а) Оңтүстік

   ә) Орталық

   б) Шығыс

   в) Батыс

8.Аустралия жер шарындағы қандай материк?

   а) Суық

   ә) Ыстық

   б) Құрғақ

   в) Ылғалды

9.Аустралияның ең жоғары температурасы қай жерде?

   а) Дарлинг

   ә) Йорк

   б) Үлкен Суайрық

   в) Муррей

10.Аустралия Альпісінде ауа температурасы қанша градусқа дейін төмендейді?

   а) -15

   ә) -25

   б) -20

   в) -10

11.Аустралия материгін қанша климаттық белдеу қиып өтеді?

   а) 7

   ә) 3

   б) 6

   в) 5

12.Тасмания аралының оңтүстігі қандай климаттық белдеуге енеді?

   а) Экваторлық

   ә) Арктикалық

   б) Тропиктік

   в) Қоңыржай

13.Аустралия өзендері қанша алапқа бөлінеді?

   а) 4

   ә) 5

   б) 3

   в) 2

14.Аустралия өзендерінің 60 %-ы қандай алапқа жатады?

   а) Тынық мұхит

   ә) Ішкі тұйық

   б) Солтүстік мұзды мұхит

   в) Үнді мұхит

15.Аустралиядағы кеуіп қалатын өзен арналарын қалай атайды?

   а) Сьерра

   ә) Пуна

   б) Прерий

   в) Крик

16.Аустралияның ең үлкен өзен жүйесі.

   а) Муррей

   ә) Дарлинг

   б) Куперс–Крик

   в) Ніл

17.Муррей өзенінің ең ірі саласы?

   а) Миссури

   ә) Дарлинг

   б) Куперс–Крик

   в) Ніл

18.Материктің батысы мен орталығында қандай көлдер шоғырланған?

   а) Тектоникалық

   ә) Бөген

   б) Ескіарна

   в) Қалдық

19.Аустралиядағы ең ірі көл:

   а) Муррей

   ә) Дарлинг

   б) Куперс–Крик

   в) Эйр

20.Аустралияда қанша артезиан алабы анықталған?

   а) 44

   ә) 33

   б) 22

   в) 11

21.Аустралияның жер асты сулары қанша метр тереңдікте жатыр?

   а) 2000

   ә) 1000

   б) 500

   в) 200

22.Аустралияда эндемик өсімдіктердің қанша пайызы кездеседі?

   а) 100 %

   ә) 55 %

   б) 90 %

   в) 75 %

23.Аустралиядағы эндемик жануарды анықта.

   а) Ақ аю

   ә) Зебра

   б) Ехидна

   в) Қодас

24.Материктің басым көпшілігін қандай табиғат зоналары алып жатыр?

   а) Тропиктік шөл, шөлейт

   ә) Орманды дала, саванна

   б) Дала, арктикалық шөл

   в) Тайга, тундра

25.Аустралия шөлінің Африка шөлінен айырмашылығы.

   а) Құмсыз

   ә) Жауын–шашынды

   б) Шұрат жоқ

   в) Суы мол

26.Аустралиядағы ұлттық парк.

   а) Игуасу

   ә) Улуру

   б) Килларни

   в) Катмай

27.Аустралияның халқының саны:

   а) 3,1 млрд.

   ә) 320 млн.

   б) 480 млн.

   б) 18 млн

28.Аустралия одағы жер көлемі жөнінен д.ж. қаншасыншы орында.

   а) 6

   ә) 9

   б) 4

   в) 1

29.Материктің байырғы халқы?

   а) Гагауздар

   ә) Үндістер

   б) Инктер

   в) Аборигендер

30.Қазіргі кезде Аустралия қойдың қай түрінен д.ж. 1-ші орында?

   а) Еділбай

   ә) Меринос

   б) Арқар

   в) Қаракөл

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Қайталау.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Антарктиданың  географиялық орны, зерттелуі.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Антарктиданың географиялық орны, зерттелу тарихы, ашылуы  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Оңтүстік Американың  географиялық орнымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Кестемен жұмыс.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Топтастыру.

                              3. Б.Ү.Ү. кестесі.              

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Мұхиттық аралдардың ерекшелігіне қарай бөлінуі?

2. Мұхиттық аралдардың пайда болуы?

3. Мұхиттық аралдардың табиғаты?

4. Мұхиттық аралдардың халқы мен елдері?

5. Мұхиттық аралдар елдерінің шаруашылығы?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Антарктиданың географиялық орнын түсіндіру.

 

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Антарктида  құрлығының зерттелу тарихын түсіндіру.

1772-75 ж ж.	Джеймс Кук Антарктидаға біршама жақын барған.
1819-21 ж ж.	Ф.Ф.Белинсгаузен, М.П.Лазарев Антарктида жағалауын зерттеп, тұңғыш аяқ басты.
1911 ж.	Руаль Амундсен оңтүстік полюске жетті.
1912 ж.	Роберт Скотт оңтүстік полюске жетті.
ХХ ғ. І-ші жартысы	АҚШ, Ұлыбритания, Аустралия, Норвегия және т.б. елдер Антарктиданы зерттеу үшін арнаулы экспедиция ұйымдастырды.
ХVІІІ ғ. аяғы ХІХ ғ. басы	Александр Гумбольдт, Бонплан құрлықтың табиғатын зерттеп, алғашқы геологиялық картасын жасаған.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Антарктиданың географиялық орны, зерттелу тарихы.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Антарктида табиғаты.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Антарктида табиғаты, жер бедері, климаты, биоресурстары, пайдалы қазбалары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Антарктида табиғатымен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                       4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.                        5. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              3. Кестемен жұмыс.               

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Антарктиданың географиялық орны?

2. Антарктиданың ең төмен, ең биік нүктелері?

3. Антарктиданың ерекшеліктері?

4. Антарктиданың ашылуы?

5. Антарктиданың зерттелуі?

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы Антарктиданың пайдалы қазбаларын түсіндіру.

 

3. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы Антарктида табиғатын түсіндіру.

Климаты	Қысқы температрасы -600-720-қа дейін, жазда -300-500 аралығында болады.
Табиғат зонасы	Антарктикалық шөл.
Өсімдіктері	Планктондар.
Жануарлары	Итбалық, көк кит, кашалот, касатка, пингвин, дауылпаз, су құзғыны.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы Антарктиданың жер бедерін түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Антарктиданың географиялық орны?

2. Антарктиданың зерттелуі?

3. Антарктиданың жер бедері?

4. Антарктиданың климаты?

5. Антарктиданың биоресурстары?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Антарктида табиғаты.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Сарамандық жұмыс №5

Тақырыбы: Аустралия, Антарктида, мұхиттық аралдар.

Мақсаты: Аустралия, Антарктида, мұхиттық аралдарды физикалық-географиялық тұрғыдан жан-жақты сипаттауға үйрету.

Көрнекілік: Атлас, глобус, Д. ж. физикалық және саяси карталары т.б.

Жоспары.

1. Аустралияның шеткі нүктелері. Тропиктік шөлдердің қандай түрлері кездеседі?

2. Мұхиттық аралдар қандай топтарға бөлінеді. Аралдардың пайда болу жолдары?

3. Антарктиданың суық болу себебі. Ең биік және ең төмен нүктелері?

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Табиғат пен қоғам арасындағы байланыс.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға д.ж. табиғат ресурстарының таралуы, қорлары, жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Табиғат пен қоғам арасындағы байланыспен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                         4. Б.Ү.Ү. кестесі.  

                              2. Әңгіме-дәріс.             

                              3. Кестемен жұмыс.              

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Антарктиданың географиялық орны?

2. Антарктиданың зерттелуі?

3. Антарктиданың жер бедері?

4. Антарктиданың климаты?

5. Антарктиданың биоресурстары?       

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы табиғат ресурстарының таралуын түсіндіру.

Жер ресурстары	Д.ж. жер қорының жалпы көлемі-13,1 млрд га немесе 131 млн км2. Мұның тек 1/3 бөлігі ғана ауыл шаруашылығына жарамды жер (4,8 млрд га). Өңделетін құнды жер әлемдік жер қорының тек 11%-ын ғана алып жатыр.
Тұщы су ресурстары	Тұщы су ресурстары гидросфераның жалпы көлемінің 2,5%-ын ғана құрайды екен. Планетамызда оның басты көзі болып өзен суы саналады. Жер шарының 60%-ға жуық бөлігінде тұщы су мөлшері жетіспейтін көлемде.
Орман ресурстары	Планетамыздың 30%-ға жуығын ормандар алып жатыр. Д.ж. ең көп орман алқаптары Оңтүстік Америка мен Азияда сақталған. Еуропада, әсіресе Австралияда ол тіптен аз күйде.
Д.ж. мұхит ресурстары	Мұнда аса мол биологиялық және минералдық, энергетикалық қуат көзі бар.
Рекреациялық ресурстар	Адамның денсаулығын түзеуге, сауығуына байланыста пайда болған.
Күн, жел ресурстары	Күн сәулесін, желдің күшін пайдалану арқылы энергия өндіру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Табиғат пен қоғам арасындағы байланыс.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Д.ж. халықтары мен елдері.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға д.ж. елдерінің мемлекеттік құрылымы, саяси-әкімшілік құрылысы жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Д.ж. халықтары мен елдерімен  танысқан тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.             4. Топтастыру.              

                              2. Әңгіме-дәріс.              5. Кестемен жұмыс.

                              3. Тірек-сызба.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

4. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Табиғат байлықтары?

2. Табиғат жағдайларының адамдар тіршілігіне әсері?

3. Шаруашылық әрекетінің табиғатқа әсері?

4. Табиғат ресурстарының жіктелуі?

5. Жер ресурсы?      

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы д.ж. елдерінің мемлекеттік құрылысын түсіндіру.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы басқарудың басқа формаларын түсіндіру.

 

4. Кестемен жұмыс.

            Кесте арқылы федерациялы елдерді түсіндіру.

Аймақтар	Елдер
Еуропа	Аустрия, Бельгия, Германия, Ресеи, Швейцария.
Азия	БАӘ, Малаизия, Мьянма, Пәкстан, Үндістан.
Америка	АҚШ, Аргентина, Бразилия, Венесуэла, Канада, Мексика.
Африка	Комор ар/ры, ОАР, Нтгерия, Эфиопия.
Аустралия, Мұхит аралдары	Микронезия, Аустралия.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Д.ж. елдерінің мемлекеттік құрылымы?

2. Басқарудың басқа да түрлері?

3. Елдердің саяси-әкімшілік құрылысы?

4. Монархиялы басқару?

5. Федерациялы елдер?

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Д.ж. халықтары мен елдері.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Д.ж. экологиялық проблемалары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға д.ж. экологиялық проблемалары, пайда болу себептері, қорғалу іс-шаралары  жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже:  Д.ж. экологиялық проблемаларымен танысқан  тұлға.

Сабақтың типі:  Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.                      4. Тірек-сызбамен жұмыс.

                              2. Әңгіме-дәріс.                       

                              3. Топтастыру.              

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Д.ж. елдерінің мемлекеттік құрылымы?

2. Басқарудың басқа да түрлері?

3. Елдердің саяси-әкімшілік құрылысы?

4. Монархиялы басқару?

5. Федерациялы елдер?       

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

            Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

            Тірек-сызба арқылы қоғам мен табиғат арақатынасының үш тобын бөліп көрсету.

 

3. Топтастыру.

            Топтастыру арқылы табиғатты қорғау жұмыстарын жүргізіп жатқан ұйымдарды түсіндіру.

 

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім	Үйренгенім	Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

            Үйге: Д.ж. экологиялық проблемалары.

Сабақ№________                        Сыныбы_________                            Күні_________

Тақырыбы:   Қайталау.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға материктер мен мұхиттар географиясын қалай түсінгендерін анықтау.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Материктер мен мұхиттар географиясын қайталаған тұлға.

Сабақтың типі:  Пысықтау, жинақтау сабағы.

Сабақтың түрі:  Қайталау  сабағы.

Сабақтың әдісі: 1. Әңгіме-дәріс.                         

                              2. Тест.                            

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру кезеңі.

            Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үлкен тарауды қайталау.

1. Тест.

            Тест сұрақтары арқылы материктер мен мұхиттар географиясы пәні қайталанады.

1.Жер шарының жалпы ауданы қанша?

   а) 510,2 млн км ²

   2) 149,1 млн км ²

   б) 361,1 млн км ²

   в) 53,3 млн км ²

2.Материктерге таяу жағалаудағы қайрандар мен материктік беткейлерде не орналасқан?

   а) Түбектер

   ә) Аралдар

   б) Шығанақтар

   в) Бұғаздар

3.Географиядағы елтану бағытына негіз салған кім?

   а) Ф.Магеллан

   ә) Р.Амундсен

   б) Страбон

   в) Архимед

4.Ең көп қолданылатын проекция түрлері.

   а) Цилиндрлік, конустық, азимуттық

   ә) Геометриялық, үшбұрышты, пирамидалық

   б) Домалақ, масштабты, астрономиялық

   в) Қолданылмайды

5.Еуразия материгінің ауданы.

   а) 53,3 млн. км.²

   ә) 30,3 млн. км.²

   б) 24,2 млн. км.²

   в) 18,3 млн. км.²

6.Еуразия жағалауларын д.ж. мұхиттың қаншасы шайып жатыр?

   а) 4

   ә) 2

   б) 1

   в) 3

7.Сапфир, рубин сияқты асыл тастар Еуразияның қай аймағында өндіріледі?

   а) Сахалин аралы

   ә) Үндістан түбегі

   б) Крит аралы

   в) Камчатка түбегі

8.Еуразияның Атлант мұхиты алабына жататын өзендері?

   а) Дунай, Рейн, Висла

   ә) Амур, Хуанхэ, Янцзы

   б) Үнді, Ганг, Тигр

   в) Еділ, Жайық Әмудария

9.Арктикалық шөл зонасы қандай климаттық белдеуге жатады?

   а) Қоңыржай

   ә) Субарктикалық

   б) Экваторлық

   в) Арктикалық

10.Саванналар мен ауыспалы ылғалды ормандарда топырақтың қандай түрі тараған?

   а) Қара, қара қоңыр

   ә) Қоңыр, сұр қоңыр

   б) Қызыл, қызыл қоңыр

   в) Сары

11.Италия қай аймаққа кіреді?

   а) Солтүстік Европа

   ә) Оңтүстік Европа

   б) Шығыс Европа

   в) Батыс Европа

12.Солтүстік Америка материгінің ауданы:

   а) 24,2 млн. км.²

   ә) 53,3 млн. км.²

   б) 18,3 млн. км.²

   в) 30,3 млн. км.²

13.Солтүстік Американың оңтүстік–шығысындағы тау:

   а) Кордильер

   ә) Атлас

   б) Апалачи

   в) Анд

14.Материктің қай бөлігінде жауын–шашын көп түседі?

   а) Солтүстік–батысы

   ә) Оңтүстік-шығысы

   б) Оңтүстік–батысы

   в) Солтүстік–шығысы

15.Кордильераның батыс беткейінен басталатын қысқа ағынды өзендер қандай алапқа жатады?

   а) Солтүстік мұзды мұхит

   ә) Тынық мұхит

   б) Атлант мұхит

   в) Ішкі тұйық алап

16.Арктикалық шөл зонасында мұз басу дәуірінен қалған қандай өсімдік тіршілік етеді?

   а) Қодас

   ә) Тур

   б) Қойөгіз

   в) Піл

17.Орталық Америкадағы ең үлкен аралдық мемлекет?

   а) Пуэрто–Рико

   ә) Доминика

   б) Мексика

   в) Куба

18.Оңтүстік Американың ең биік нүктесі?

   а) Мак–Кинли

   ә) Аконкагуа

   б) Джомолунгма

   в) Климанджаро

19.Төмендегі ауа массаларының қайсысы материкке басым ықпал етеді?

   а) Арктикалық

   ә) Субэкваторлық

   б) Субтропиктік

   в) Қоңыржай

20.Оңтүстік Американың шөлейт зонасының топырағы?

   а) Сұр және қоңыр

   ә) Қызғылт–қара

   б) Қызыл–қоңыр

   в) Қызыл–сары

21.1855 жылы Виктория сарқырамасын ашқан зерттеуші?

   а) В.Гамма

   ә) Д.Ливингстон

   б) Г.Стэнли

   в) В.Юнкер

22.Африкадағы кеуіп қалған арналарды не деп атайды?

   а) Сьерралар

   ә) Пуналар

   б) Прерийлер

   в) Уәдтер

23.Африканың қазіргі халқы қанша?

   а) 3,1 млрд.

   ә) 320 млн.

   б) 700 млн.

   в) 470 млн.

24.Материктің шығысындағы тау.

   а) Үлкен Суайрық жотасы

   ә) Саян

   б) Аконкагуа

   в) Атлас

25.Аустралия өзендерінің 60 %-ы қандай алапқа жатады?

   а) Тынық мұхит

   ә) Ішкі тұйық

   б) Солтүстік мұзды мұхит

   в) Үнді мұхит

26.Аустралиядағы эндемик жануарды анықта.

   а) Ақ аю

   ә) Зебра

   б) Ехидна

   в) Қодас

27.Тынық мұхиттың ауданы:

   а) 178,6 млн. км.²

   ә) 53,3 млн. км.²

   б) 30,3 млн. км.²

   в) 14,1 млн. км.²

28.Қоңыржай белдеулерде жылдың салқын мезгілінде қандай желдердің ықпалы күшейеді?

   а) Бриздер

   ә) Муссондар

   б) Батыс желдері

   в) Ебі желі

29.Мұхит аралдарындағы құрлықта да, суда да тіршілік ететін жануарлары. 

   а) Танқы шаян

   ә) Ехидна

   б) Казуар

   в) Какаду

30. Материктің ең төмен жатқан жері.

   а) Бентли ойысы

   ә) Винсон тауы

   б) Шмидт жазығы

   в) Эребус жанартауы

Қорытындылау.

ІІІ. Қорытындылау, бағалау.

ІV. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Қайталау.

Краткое описание документа:

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Кіріспе.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға материктер мен мұхиттар географиясы пәні, мақсаттары, міндеттері, мазмұны жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Материктер мен мұхиттар географиясымен танысқан тұлға

Сабақтың типі: Кіріспе сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.

2. Әңгіме-дәріс

Сабақтың көрнекілігі: Материктер мен мұхиттар картасы, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Жаңа сабақты өту

ІІІ. Қорытындылау.

IV. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Жаңа сабақты өту

Ұсынылып отырған материктер мен мұхиттар географиясы өзінің елтану бағыты арқылы Жер табиғатының ерекшелігі мен алуан түрлілігі, ондағы елдер мен халықтардың әлеуметтік жағдайы туралы көптеген мәліметтер береді. Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн км². Ол материктер мен мұхиттарға бөлінген. Құрлықты құрайтын материктер мен аралдар үлесіне шамамен 149,1 млн км² немесе бүкіл жер бетінің 29,2 %-ы келеді.

Жер шарында жалпы алты материк бар. Материктерге таяу жағалаудағы қайраңдар мен материктік беткейлерде материктік аралдар орналасқан. Олар-жер қыртысындағы қозғалыстар әсерінен құрлықтың кейіннен бөлініп қалған бөліктері, көбінесе ауданы ауқымды келеді.

Құрлық материктерге бөлінумен қатар, дүние бөліктеріне де жіктеледі. Дүние бөліктері дегеніміз құрлықтың ашылуы мен қоныстану ерекшеліктеріне сәйкес шартты түрде ажыратылатын тарихи-географиялық ірі аймақтар. Дүние бөліктері де алтау: Еуропа, Азия, Африка, Америка, Аустралия, Антарктида.