"Сызықты құрылымды программаларды құру"

Шетпе лицейі

Сабақтың тақырыбы:

Сызықты құрылымды алгоритмдер мен программаларды құру

9 сынып

Өткізген :  Дәрменова А.Қ.

2011/2012 оқу жылы

Сабақтың тақырыбы:       Сызықты құрылымды алгоритмдер мен программаларды құру

Сабақтың мақсаты:           білімділік: оқушыларды сызықтық бағдарламаның құрылымымен таныстыру, өткен тақырыптарды қайталай отырып, сызықтық алгоритмді, блок-схемасын, программасын құру машығын қалыптастыру;

                                               дамытушылық: Есте сақтау қаблетін дамыту, теориялық білім негізін практикамен ұштастыра білуге үйрету;

                                               тәрбиелік: пәнге деген қызығушылығын арттыру, әр оқушының алғырлық, зеректік қасиеттерін дамуына жол ашу.

Сабақтың түрі:                   аралас сабақ

Сабақта қолданылатын

әдістер:                                  түсіндірмелі-иллюстративті, сұрақ-жауап, баяндау.

Сабақта қолданылатын

құрылғылар:                       компьютерлік сынып, интерактивтік тақта.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі

II. Жан-жақты білім тексеру.

1)Біз күнделікті өмірде белгілі бір әрекеттерді орындау барысын  не деп атадық.(алгоритм)

2) Осы алгоритімді  орындайтын кімдер? (адам, компьютер, робот т.б)

3) Алгоритімді кескіндеу тәсілдері. ( табиғи тілде, блок-схема, алгоитмдік тілде, программалау тілде)

4)Алгоритімді  компьютер түсінетіндей тілде жазуды не деп атаймыз:? (прграммалау тілі)

 5)Алгоритмді құрудың түрлері, қаңдай? (сызықты, тармақталу, циклдік)

6)Сызықты алгоритм дегеніміз не? (Егер командалар бірінен соң бірі ретімен орындалса, алгоритм сызықты деп аталады.)

7) Шамалар түрлері. (Айнымалы, тұрақты)

8)Var, writeln, readln операторларының  қызметі. (айнымалаларды сипаттау, шығару , енгізу операторы)

 9) Шамалар типтері. (Бүтін- integer,нақты- real)

Тапсырма 1 Қате жолды көрсет

program qq;

            var a, b: integer;

                         x, y: real;

begin

              a := 5;  

10 := x;

y := 7,8;

b := 2.5;

x := 2*(a + y);

a := b + x;

end.

III. Жаңа сабақтарды түсіндіру:

Program <программаның аты>

Сипаттау бөлімі

begin

Операторлар бөлімі

end.

Паскаль бағдарламаның тілінде сызықтық бағдарлама жасамас бұрын келесі түсініктемеге тоқталайық:

    

    

-Паскаль  бағдарламалау    тілінде  операторлар қарапайым және құрама болып бөлінеді:

-Операторлар Begin және end операторлардың ішіне алынып жазылады:

-Тек меншіктеу операторларынан ғана тұрса, оны қарапайым оператор деп атайды.  

Сызықты бағдарлама қарапайым операторлардан тұрады.

 Сызықты бағдарлама жазу үшін келесі операторлар қолданылады:

 :=                                      меншіктеу операторы;

Read немесе  readln –       енгізу операторы

 Write  немесе writeln    -       шығару операторы.

Презентация

Сызықтық бағдарламалар құрылымында бiр амалдан екiншi амалға өту  тiзбектi  түрде  орындалады. Ешқандай шарт тексерiлмейдi,  керi  қайту немесе амалды  қайталау  болмайды.

Сызықтық алгоритмдерді бағдарламалау кезінде  келесi негiзгi операторлар қолданылады:

read (readln)- берілгендерді енгізу,

write (writeln)-нәтижені шығару.

readln және writeln операторларынан кейін бірнеше мән жазылса олар жақшаға алынып, араларына үтір қойылады.

Сипаттау (var) бөлімінде барлық айнымалылардың типтері анықталады.

Есеп.

Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару.

   

I V. Жаңа тақырыпты түсінуін тексеру

  

   

72-бет,     тапсырма   №4  а)

program esep 4a;

                        var   a,x,y: real;

begin

                        readln (a,x);   
            y:=(0.5*sqr(x))/sqrt(a+x)
            writeln(‘y=‘,y);  

end. 

V Үй жұмысы

        Оқулықтың  64-66  беттеріндегі      3.4.4. және  3.4.5. пункттерді оқып келу

   Оқулықтың 72-бетіндегі №4 есеп және №5 есептің қалғандары

VI.  Сабақтың қорытындысы

• Оператор дегеніміз не, олар қандай топтарға жіктеледі?
• Нәтижені  экранға шығарудың қандай жолдарын  білесіңдер?
• Экранға түсініктеме ретінде қолданылатын  сөз тіркестері  қалай  шығарылады?
• Енгізу және шығару  операторларының атқаратын  негізгі  міндеттері қандай?

VIІ. Бағалау

• 1 слайд

  Дәрменова Айбөбек Қылышбекқызы
  Маңғыстау ауданы Шетпе лицейінің информатика пәнінің мұғалімі
  

• 2 слайд

  Сабақтың мақсаты:
  білімділік: сызықтық бағдарламаның құрылымымен танысу, өткен тақырыптарды қайталай отырып, сызықтық алгоритмді, блок-схемасын, программасын құру машығын қалыптастыру;
  дамытушылық: Есте сақтау қаблетін дамыту, теориялық білім негізін практикамен ұштастыра білуге үйрету;
  тәрбиелік: пәнге деген қызығушылығын арттыру, әр оқушының алғырлық, зеректік қасиеттерін дамуына жол ашу.
  
  

• 3 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  1)Біз күнделікті өмірде белгілі бір әрекеттерді орындау барысын не деп атадық?
  Алгоритм
  

• 4 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  2) Осы алгоритімді орындайтын кімдер?
  адам, компьютер, робот т.б
  

• 5 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  3) Алгоритімді кескіндеу тәсілдері
  табиғи тілде,
  блок-схема, алгоритмдік тілде, программалау тілінде
  

• 6 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  4)Алгоритімді компьютер түсінетіндей тілде жазуды не деп атаймыз?
  программалау тілі
  

• 7 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  5)Алгоритмді құрудың түрлері қандай?
  сызықты, тармақталу, циклдік
  

• 8 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  6)Сызықты алгоритм дегеніміз не?
  Егер командалар бірінен соң бірі ретімен орындалса, алгоритм сызықты деп аталады.
  

• 9 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  7) Шамалар түрлері.
  Айнымалы, тұрақты
  

• 10 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  8)Var, writeln, readln операторларының қызметі.
  Айнымалы, тұрақты айнымалаларды сипаттау, шығару, енгізу операторлары
  

• 11 слайд

  Өтілген материалдарды қайталау
  9) Шамалар типтері
  Бүтін- integer, нақты- real
  

• 12 слайд

  program qq;
  var a, b: integer;
  x, y: real;
  begin
  a := 5;
  10 := x;
  y := 7,8;
  b := 2.5;
  x := 2*(a + y);
  a := b + x;
  end.
  Қай операторлар дұрыс жазылмаған?
  айнымалы атауы := белгісінің сол жағында болуы керек
  бүтін мен бөлшектің арасы нүктемен ажыратылуы керек
  нақты мәнді бүтін айнымалыға меншіктеуге болмайды
  

• 13 слайд

  20.10.2011 ж
  Сызықты құрылымды алгоритмдер мен программаларды құру
  

• 14 слайд

  Паскаль тіліндегі программа
  Негізгі (глобальді)
  Жергілікті (локальді)
  

• 15 слайд

  Сипаттау бөлімі
  Программамен байланысатын кітапханалық модульдерінің атаулары (uses)
  Белгілерді сипаттау (label)
  Тұрақтыларды сипаттау (const)
  Мәліметтер типтерін анықтау (type)
  Айнымалыларды сипаттау (var)
  процедураларды сипаттау (procedure)
  функцияларды сипаттау (function)
  

• 16 слайд

  Паскаль бағдарламалау тілінде операторлар
  қарапайым
  құрама
  Құрамына басқа операторлар енбейтін (меншіктеу, шартсыз көшу, процедура шақыру) операторлар
  Бірнеше операторлардан құралады: шартты операторлар, таңдау операторы, қайталау операторлары
  

• 17 слайд

  Операторлар
  Меншіктеу операторы
  Енгізу-шығару операторы
  Басқару операторы
  Функция мен процедураларды анықтау операторлары
  Орындайтын қызметіне байланысты жіктелуі
  Операторлар
  

• 18 слайд

  Сызықтық бағдарлама құрылымы
  Сызықтық бағдарламалар құрылымында бiр амалдан екiншi амалға өту тiзбектi түрде орындалады. Ешқандай шарт тексерiлмейдi, керi қайту немесе амалды қайталау болмайды.
  

• 19 слайд

  Алгоритмдi бастау
  (begin)
  Мәлiметтердi енгiзу
  (readln)
  Математикалық
  өрнектердi есептеу
  (:=)
  Алгоритмдi аяқтау
  (end)
  басы
  берiлгендердi
  есептеу
  Нәтиженi шығару
  (writeln)
  соңы
  енгiзу
  шығару
  Сызықтық алгоритмді схема түрінде сипаттау
  

• 20 слайд

  Екі санды қосу
  Есеп. Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару.
  Шығарылуы:
  алг qq (бүт а,в,с)
  арг а,в
  нәт с
  басы
  с:=а+в
  соңы
  басы
  соңы
  c := a + b;
  енгізу a, b
  шығару a, b
  

• 21 слайд

  Екі санды қосу
  Есеп. Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару.
  Шығарылуы:
  program qq;
  var a, b, c: integer;
  begin
  read ( a, b );
  c := a + b;
  writeln ( c );
  end.
  басы
  соңы
  c := a + b;
  енгізу a, b
  шығару a, b
  Программаның аты
  Шамаларды сипаттау
  Мәліметтерді енгізу
  Есептеу
  Нәтижені шығару
  Программаның соңы
  Программаның басы
  

• 22 слайд

  Шығарылуы:
  program qq;
  var a, b, c: integer;
  begin
  read ( a, b );
  c := a + b;
  writeln ( c );
  end.
  program qq; {программаның аты}
  var a, b, c: integer; {a,b,c айнымалылары бүтін сандар}
  begin {программа басы}
  read ( a, b ); {сан мәнін пернелерден енгізу}
  c := a + b; {қосындыны есептеу}
  writeln ( c ) ;{Қосындыны экранға шығару}
  end. {программа соңы}
  

• 23 слайд

  Шығарылуы:
  program qq;
  var a, b, c: integer;
  begin
  read ( a, b );
  c := a + b;
  writeln ( c );
  end.
  басы
  соңы
  c := a + b;
  енгізу a, b
  шығару a, b
  Сызықтық алгоритмның блок-схемасы
  «басы» блогі
  «енгізу» блогі
  «процесс» блогі
  «шығару» блогі
  «соңы» блогі
  

• 24 слайд

  Шығарылуы:
  Үш санды енгiзiп, осы сандардың арифметикалық ортасын тап.
  S=(a+b+c):3
  Сызықтық бағдарлама құруға арналған жаттығу
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• 25 слайд

  Оқулықтан есеп шығару
  72-бет, тапсырма №4 а)
  
  
  
  

• 26 слайд

  Деңгейлік тапсырмалар
  1-деңгей:Мына өрнектерді Паскаль тілінде жаз:
  
  
  2-деңгей:Х және у-тің мәндерін енгізіп, төмендегі өрнектердің мәндерін есептейтін программа құрыңдар
  
  
  3-деңгей: Табандары және биіктігі бойынша трапеция ауданын есептеп шығаратын программа құрыңдар
  
  

• 27 слайд

  Сабақты қорытындылау
  Оператор дегеніміз не, олар қандай топтарға жіктеледі?
  Шамаларды сипаттау бағдарламаның қай бөлігінде жазылады?
  Сызықтық бағдарламалар деген не?
  Енгізу және шығару операторларының атқаратын негізгі міндеттері қандай?
  
  

• 28 слайд

  Сыныпта орындалатын тапсырмалар
  1. Оқулықтың 73-беті №4 а) ,ә) жаттығу
  3.Үйге тапсырма
  Оқулықтың 64-66 беттеріндегі 3.4.4. және 3.4.5. пункттерді оқып келу
  Оқулықтың 72-бетіндегі №4 есеп және №5 есептің қалғандары
  
  2. Деңгейлік тапсырмалар
  

• 29 слайд

  Сау болыңыздар!