Сәкен Жүнісов "Құлагер" әңгімесі

05.04.16.	Қазақ әдебиеті	5 «ә» сынып
Сабақтың тақырыбы:	Сәкен Жүнісов «Ақырғы бәйге» әңгімесіндегі Құлагердің сипаты 3 -сағат
Жалпы мақсаты:	"Ақырғы бәйге" шығармасының мазмұны мен Құлагерді сипаттай білу
Күтілетін нәтиже:	1.Құлагерді сипаттайды. 2.Шығармаларын біледі. 3.Сегіз қырлы бір сырлы Ақан серімен танысады. 4.Бәйге, дода, жарыс синонимдік сөздердің мағынасын біледі.
Сілтеме:	1. Қазақ әдебиеті пәнінен оқыту әдістемесі 5-сынып. 2. 5-сыныпқа арналған әдебиет оқулығы. 3.Мұғалімге арналған нұсқаулық ( үшінші негізгі деңгей) 4.СТО-технологиясының оқулығы
Негізгі идеялар:	Ақан серінің  өмірі мен шығармашылығын, жылқы малының қасиетін  білу. Шығармадағы Құлагердің сипатына тоқталып, ерекше жануар екенін түсіну.
Сабақта қолданылатын материалдар:	Оқулық. Үлестірмелі материалдар. Постер, стикерлер. Ақан сері  туралы мәліметтер берілген бетшелер.
Тапсырмалар:	* "Бәйтерек" әдсі бойынша сұрақтар.  * "Ойлан, топтас, талқыла" әдісі бойынша жаңа сабақты меңгеру.  * "Еркін жазу".  * "Кір жаятын жіп" әдісі арқылы қорытындылау.  * "Бағдаршам" әдісі арқылы кері байланыс.

Сабақ кезеңдері	Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
Ұйымдастыру.(2 мин)	Психологиялық дайындық.  Оқушыларды түрлі-түсті жұлдызшалар арқылы 3 топқа бөлемін. Топ басшыларына бағалау бетшелерін таратамын. Топтағы оқушылар-дың аты Сұраққа жауап беруі Шығарма мазмұнын меңгеруі Топтық жұмысқа қатынасуы Эссе жазуы Айкөркем Баян Азиз	Белсенді тақта арқылы психологиялық дайындықты оқушылар қайталайды. Оқушылар үш топқа бөлінеді.
Үй тапсырмасын сұрау (10 мин)	Шығарма мазмұнын  "Бәйтерек" әдісі арқылы сұрау. Яғни оқушылар терекке жапсырылған жапырақтардағы сұрақтарға жауап береді. 1. Ақан серінің шын аты кім?  (Ақжігіт) 2. Ақанның тазысын ата. (Көкжендет) 3. Күреңбай сыншы «Мынау бір пырақ екен» дегенде, ол Құлагердің қандай сипатына сүйеніп айтты?4. Ат үстінде неше түрлі ойын көрсетіп, сырнай тартып, ән айтып жүрген бала кім? (Шашубай)5. Қазақ халқының «Ас» дәстүрі жайлы не білесің?6. Ақанның мылқау баласы кім? (Ыбан)7. «Құлагер тағдыры» картинасының авторы кім? (Мұратбек Жоламанов )8. Ақанның бүркітінің аты. (Қараторғай)9. «Құлагер» фильміндегі Ақан ролін сомдаған актер кім? (Қ. Сатаев)10. Ақан алғаш қай жерден сауат ашты? (молдадан)11. Құлагер қатысқан жарыс бәйгенің қай түріне жатады? (Аламан)12. Бәйгенің түрлерін ата.13. Шығармадағы ұлттық өнерлерді ата. Шығарма мазмұны бойынша кестені толтыру	Әр топтан жеке оқушылар шығып жауап береді. Кестені жеке орындайды.
	№ Кейіпкер Кейіпкер сөзі Күреңбай сыншы Батыраштың баласы Мәттақын Жаршы Ақан Мөңке Құлагер 1  «Ат шаппайды, бап шабады» деген бар есем пе?Құлагердей аттың бабы келіссе, мұның алдына кім түсер? 2 Уа, жарандар, жарандар, бәрің де маған қараңдар, аттарыңа мініңдер, тауға қарай жүріңдер. 3 -Ал, қарағым, жолың болсын! Атқа шабудың әдісін білесің ғой. Құлагерді тым қыспа. 4 Шіркін-ай, құдай тағаланың кәрімен атың сүрінсе, допша домалап, ат үстінен құласаң. 5 Саған жамандық тілеп қайтем, сен қаласың, мен озамын. Қазір сонау бір кезеңде шаңымды да көрмей қаласың. 6 Айдалада жалғыз қалдырмай, жеттің бе, үлгердің бе? Менің қазам енді жеткен шығар. Ризамын саған
Жаңа сабақ (15 минут)	* Қызығушылықты ояту. Тақтадан "Құлагер" кинофильмінен үзінді көрсету.  - Бүгінгі сабағымыз тағы да Ақан Серіге арналмақ. Қалай ойлайсыздар, бүгінгі сабағымызда не жайында болмақ?  - Оқушылар Құлагер туралы екенін айтады. "Ойлан, топтас, талқыла" әдісі арқылы 3 топқа 3 түрлі тапсырма беріледі: 1-топ: "Құлагер - жүйрік жануар". (Оқулық бойынша Құлагердің сипатына тоқталу, мәтінмен жұмыс, Күреңбай сыншының жылқыға берген бағасына тоқталу, суретін салу, Құлагерге жасалған қастандық, Құлагердің қазасы, Ақанның қайғысы т.б. сұрақтар бойынша жұмыс жасайды). 2-топ: "Құлагер - аттың сұңқары". (Жылқы малының қасиеті, Құлагерді Ақан қайдан асырап алады, Құлагер туралы басқа кімдер шығарма жазды, басқа да жылқы малын суреттейтін қандай шығармаларды білеміз т.б. сұрақтар бойынша жұмыс жасайды және  Құлагерге өздерінің арнаған өлеңдерін айтады). 3-топ: "Ақан сері Қорамсаұлы". Ақанның дүниеге келуі, шын есімі, өзге де туындылары, Ақанның Құлагерге арнаған өлеңі, Ақанның бізге жеткен шығармалары, Ақанның өміріне арнаған кімдердің шығармалары бар т.б. сұрақтар аясында жұмыс жасайды.	Ақан сері,ақын, жазушы,сазгер екенін біледі. Құлагерді шығарма бойынша суреттейді. Топпен жұмыс жасау.
Бекіту  (10 минут)	* "Ер қанаты - ат" тақырыбында эссе жазу.   * Ақан серінің Құлагерге арнаған өлеңін айту.	Оқушылар тақырыпқа сай эссе жазады, өлеңді жатқа айтады.
Қорытынды  (5 минут)	Міне, шығарма соңындағы Құлагердің өлімі, Ақанның басқа да алған жарларының бірінен соң бірі қайтыс болуы, Базаралы деген тазысы, Көкжендет деген қаршығасы, Қараторғай атты қыран бүркітінен айрылуы оның жанын жегідей жеп, жүрегін сыздатып, өмірден түңілуіне әкеледі. Өмірінің соңында елден оқшауланып, елсіз тауда жалғыз күнелтеді. Ақан жанын түсінбеген қараңғы ел оны «жынданды» деп есептейді. Осылайша Ақан өмірінің аяғында трагедиялық ауыр хал кешіп, 1913 жылы дүниеден өтеді. "Кір жаятын жіп" әдісі арқылы бүгінгі сабақтан түйгенін, қандай әсер алғанын жаздырып, тақтаға ілгізу.	Оқушылар сабақтан қандай әсер алғанын және  ойларын қорытып, "жіпке" іледі.
Бағалау (1 мин)	Топ басшыларын тыңдау. Қорытынды баға қою. Бағалаудың критерийі 1.Сабаққа белсенді қатысқаны үшін 2.Берілген сұрақтарға дұрыс жауап беру 3.Топтық жұмыстарда өзінің идеясын айтып отырғаны үшін Оқушыларға арнайы бағалау бетшелерін беру. Оқыту үшін бағалау (формативті)	Оқушылардың өздері критерийге қарап, бағалайтын оқушының атын жазып, сабаққа қатысына орай белгілейді.
Үй тапсырмасын беру  (1 минут)	Соңғы сөзді мен айтайын... (Егер, сендер жазушы болсаңдар, осы шығарманы қалай аяқтар едіңдер?)	Үй тапсырмасын орындайды.
Рефлекция  (1 минут)	Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстары туралы оқушы ойын білу. "Бағдаршам" әдісі арқылы кері байланыс орнату. Қызыл түс - өте жақсы түсіндім. Сары түс - жақсы түсіндім. Жасыл түс - түсінбедім.	Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын оқушылар берілген сұраққа жауап беру