Құстар біздің досымыз Ашық шара

 “ Тақырыбы: “Құстар біздің досымыз”
Мақсаты: Білімділігі: Табиғат жайлы түсінігін тереңдету, жалпы құстардың пайдасы жайлы мағұлмат беру,барлық тыныс тіршіліктің бастауы, көктемнің ерекшелігін байқату, құстарды қорғау қарсы алу.
Дамытушылығы: Оқушылардың сөздік қорын , сөйлеу мәдениетінің белсенділігін дамыту, құстар өмірінің беймәлім тұстарын айту, жыл мезгілдерінің өзгеруіне сәйкес, тіршіліктің де әртүрлі болатынын дәлелдеу.
Тәрбиелік: Отанын жерін, орманын , көлін- табиғатты сүюге, ақ – құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Құстардың суреті, қанатты сөздер,шар, гүл, көктем көрінісі.
Барысы: қонақтар жайғасады, оқушылар сәлемдеседі.

Кіріспе сөз: Сәлеметсіздер ме құрметті қонақтар!

“Құстар біздің досымыз” атты тәрбие сағатына қош келдіңіздер.Біз баршаларыңызды көктем мерекесімен құттықтаймыз. Бұл мереке табиғаттың қысқы ұйқыдан оятуын танытатын кішкентай ғана табиғаттың бір бөлігі, көктем жаршысы құс мерекесі. Жер бетінде 8600- ге жуық құстар түрі бар десек, елімізде 500-ге жуық құстың түрі бар.Олар табиғатты зиянкестерден қорғайды. Сондықтан олар табиғат емшілері. Олар тіршілік иелері. Олар ұрпақ өрбітеді.Балапандарын қанаттандырып,жауларынан қорғайды.

Біздің халық ежелден аң- құстарға әуес, оларға деген сүйіспеншілігін шексіз дәріптеп, ең жақсы адамдарды құсқа теңегені белгілі. Мысалы саңылақ ұлдарын сұңқарға теңесе, төгіле ән шырқайтын әншісін бұлбұлға , ел үшін , отан үшін жанын қиятын батырларын қыранға, елден асқан сұлуын аққуға теңегені белгілі. Сонымен қатар құстар табиғатқа сән береді.Олардың әуені табиғатты құлпыртып, адамдардың көңіл-күйін көтереді. Құстардың түрлері өте көп

. -Балалар құстар қандай топқа бөлінетінін  білеміз бе?

-Жыл құстары және Отырықшы құстар

Олай болса біз «Жыл құстары» мен «Отырықшы құстар» болып екі топқа бөлінеміз.

Сайысымызды бастамас бұрын әділ-қазылар алқасын сайлап алайық

Сайысымыздың бағдарламасы: ( 8 бөлімнен тұрады)

1Таныстыру. 
2Топ басшыларының сайысы. 
3Құстарға арналған өлең оқу. 
4Кім көп құстарды біледі? 

5Мақал –мәтел , жұмбақ жарысы. 

Әр бөлімге берілген ұпайды екі топтың қоржынына салып отырыңыздар.

Олай болса сайысымызды бастайық.

Таныстыру

1тДулатЖыл құстары дегеніміз-Салқын түссе жылы жаққа ұшып кетіп, көктемде қайта ұшып келетін құстар.Ол құстарға көкек, қарлығаш, аққу, қараторғай, бұлбұл,тоқылдақ,үйрек,қаз ,тырна. Құстар туған жерге топ-тобымен ұшып келіп жатыр.Олар жолда талай қиындықтарды бастан кешіреді.Биік асулардан асады

2т-Абзал Ал, енді шымшық, торғай, қарға, сауысқан, тоқылдақ т. б. сияқты «.Отырықшы құстар”.деп. жылы жаққа ұшпайтын, біздің жақта қыстайтын» құстарды  атаймыз.немесе “Қыстап қалатын құстар” дейді . Бұл құстар суыққа төзімді келеді. Қандай аяз болса да өз қоректерін тауып жейді екен. Оларға шымшық, торғай, қарға, сауысқан, тоқылдақ т. сияқты құстар жатады.
2Топ басшыларының сайысы:

«Жыл құстары  тобы.» әр дұрыс жауапқа 10ұпай

а). Өз атын өзі шақыратын құс. көкек

б). Құстар балапандарын қайда өсіреді?ұя

в). Ең алғаш шығатын гүл. бәйшешек

г). Қандай құс жұмыртқасын басқа ұяға салады? көкек

д). . Қазақстанда құстардың неше түрі қызыл кітапқа енген б? (56 түрі)

ж). Қандай құстың құйрығы айыр? қарлығаш

«Отырықшы құстар тобы»

а).? Адам қай құсты аң аулауға пайдаланады?  (Бүркіт)

ә Қандай құс хат тасушы атанған? (Көгершін)

б. ). Орман дәргері?тоқылдақ

в. Құстың негізгі баспанасы? (Ұя)

г Қай құста мүлде ұя болмайды? (Көкек)

              д). Киелі құс.аққу

Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан қиыстырар ер данасы» деп Абай атамыз жырлағандай өлең жолдарына кезек берейік.

Әр топ құстарға арналған тақпақ оқиды.

1.       «Жыл құстары  тобы»

Гаухар: Жаршысымын:көктемнің

Көкек дейді мені жұрт

Өз ойын айтар құс менмін

Көктемді күтсең мені күт.

Нарқыз:  Өткен жылы көктемде,бала едім тым кіші,

Кім білсін кетті ме,өкпелеп жыл құсы

Өтті тез он екі ай,енді мен үлкенмін

Келсе ұшып көп торғай,өзім ақ күтемін.

Абзал: Мен еркін бақытты бұлбұлмын

Бұлағын тасытқан ән жырдың,

Тамаша тымылжып шырқайтын

Шаттығын тауса алмай әр күні.

Аққу: Құс сұлуы аққумын

Табиғат көркін сыйлаған

Мылтығын кезеп еш мерген

Атуға көзі қимаған.

Сұлулықты паш етіп , жырлаған талай ақындар

Нәзік үнді, көл көркі,

Құс патшасы мен боламын.

1.       «Отырықшы құстар  тобы»

Сұлтан: Үкі едім түнде ұшып қалықтаған,

Құртуға зиянкесті жалықпаған

Жүнімнен үлпілдеген киелі деп

Бұрыннан – ақ адамдар тағып алған.

Динара: Ала қанат сауысқан

Құртты көрсе жабысқан

Бір томардан, томарға

Секең – секең ауысқан.

Аяулым: Құртты іздеп інінен

Қарағайды үңгіген

Тоқылдақ құс дәргері

Қашаннан ол әбігер.

Гүлмайра: Үй салдым құстың алдынан

Болсыншы ол өмір панасы

Өзімдей сәби балдырған

Өссінші құстың баласы.

3Кім көп құс біледі?

Екі топ өздері білетін құстың аттарын параққа жазады, қай топ көп құстарды біледі әділқазыларға тапсырылады.

4«Тапқыр болсаң, талас жоқ» дей отырып жұмбақтарымызды жасырамыз дұрыс жауапқа 20ұпай

Жыл құстары  тобы

1Күндіз соқыр недеген 
Түнде сондай көреген.

(үкі)

2Шарлап келіп даланы 
Үйіме үй салады.

(қарлығаш)

3Інісі дейді тышқанның
Тышқан да емес, құс та емес
Екеуінен де тыс қалдым (Жапалақ)

4Маң-маң басқан жүрісі,

Барлық құстың ірісі.

Қашқанда құстай ұшпайды,

Қуғанын бірақ ұстайды.

(Түйеқұс)

5Ұя салып ,балапан баспайды

Өз атын атап қақсайды

(Көкек)
"Отырықшы құстар тобы"

1Қараңғыда ұшады құбылады, 
Жарық көрсе қашады, тығылады.

(жарқанат)

2Қызығып әр адам
Ұстап алып даладан
Жүнімен жұлып ап
Бесікке қадаған
Бұл қай құс?
(үкі)

.3 Қашаудай мықты тұмсығым
Бәсеке тігем бұл шыным
Құрт, қоңыз, аулап жарысам
Орман дәрігері боп табылам (Тоқылдақ)

4Сайрайды бір талмайды,
Әнші құс бұл таңдайлы.
(бұлбұл)

5Өзі сақ, өзі ұсақ,
Шықылдақтап тұрмайды.
Құйрығы ұзын, өзі ала,
Бұл қандай құс? (Сауысқан)

5.Мақал мәтел , жұмбақ сайысы:

«Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады» дегендей халқымыздың асыл қазынасы мақал-мәтелге кезек берейік.

Ер жаңылып қолға түсер, 
Құс жаңылып торға түсер.

Самұрық құс самғады, 
Көктен өтіп , айға жетіп

Жеңілдеді салмағы.

Жылқыда өт жоқ, құста сүт жоқ. 
Қаз келсе, жаз келер. 
Сәуір болмай, тәуір болмас.

Стуациялық сұрақтар:
- Балалар, бүгінгі құстар сабағымызды естіп ормандағы құстар ақ көгершін арқылы хат жіберіпті. Кәне, оқып көрейік.
1 - ситуациялық сұрақ. Егер орманда жүрген балалар құстардың ұясынан жұмыртқасын алып кетпекші болса, сен не айтар едің?
2 - ситуациялық сұрақ. Егер құстың ұясынан балапаны жерге түсіп кетсе, сен қалай істер едің?

.Қорытынды: Балалар, соншама алыс жерден, қиында қатерлі жолдарды артқа қалдырып,зорға жеткен құстарға қалай көмек көрсетуіміз керек?

Иә балалар біз ата-аналарымызбен бірлесе отырып жасаған ұяны, жемсауды үзілісте мектеп маңындағы ағаштарға ілеміз.

Бұл біздің құстарға жасаған кішкентай көмегіміз болсын.

Қане балалар бүгінгі сабағымыз сендерге ұнады ма?

Егер ұнаса қолдарыңдағы қиықшаны күлімдеген күнге,ал ұнамаса бұлттың қалташасына саласыңдар.

Музыка. Оянып бар табиғат ұйқысынан

Жадырап құтылғандай құс қамынан

Көктемді шуға бөлеп , әнге ораған

Тыңдаймыз алуан сыр жыл құсынан.

Қымбатты балалар көктемнің жаршысы, адамзаттың досы жыл құсын жақсы қарсы алайық, оларға қамқор болайық. Әр қашан аспанымыз ашық болсын деген ниетпен

«Ақ көгершін» әнімен аяқтауды жөн көрдік.

№2жалпы  орта білім беретін мектеп

                                         Өткізген: Даумова Г.И

.