Құстар күніне байланысты өткізілген "Білгірлер отауы" сайысы

              «Білгірлер отауы» зияткерлік  ойыны

Мақсаты: Студенттердің білімге деген құштарлығын арттыру,қызықтыру арқылы білімін тереңдету,зияткерлік қабілетін дамыту.

Сайыс барысы:

            Қайырлы күн,құрметті ұстаздар мен білімге құмар жас өрендер! «Білгірлер отауы»атты зияткерлік ойынға қош келдіңіздер!Алдарыңызды өз білімімен ақыл-ойымен,өздерінің ізденімпаздығымен ерекшеленген Аққу және Көгершін топтарының білімді студенттері келіп тұр.

    «Адам байлығының ішіндегісі-білім»деген Әбу-р-Райхан әл Бируни.Ендеше,білім байлығына түсер сайысымызды бастаймыз.

             Сайысымыздың шартымен таныс болыңыздар!

1.Деректер   /Әр  түрлі деректермен беріледі соны анықтауымыз керек./

2.Дәлелдеулер / иә,жоқ/

3.Бедерлер/ құстар құрастыру./

4.Жеделдер /Жұмбақ пен мақал-мәтел айтылады, соны жеделдетіп жауап беру керек/

Әр тур бойынша ұпай саны 10 балдық  жүйемен есептеледі.

 І. Деректер

1-ойыншыларға берілетін сұрақтар

1.Бір ғана құрлықта мекендейтін құс

1.түйеқұс   2.пингвин  3. Ұлар

2.Мемлекеттік туымызда қай құс бейнеленген

1.қаршыға 2.қыран  3.бүркіт

3.Ертөстік ертегісіндегі құс атауы

1.аққу   2.самұрық   3.бүркіт

4.Әкесі –тышқан, шешесі –құстан

1.жарқанат   2.үкі   3.қарға

5.Көктемде келіп,күзде кетеді      Жазда бауда әндетеді

1.қарлығаш     2.бозторғай    3.бұлбұл

6.Қандай құс хат тасушы атанған

1.қарлығаш  2.үкі   3.көгершін

7.Маңдайы ақ қасқа    Ақ жері жоқ басқа

1.қызғыш   2.жарқанат  3.қасқалдақ

8.Шайқасты сүйетін құс атауы

1.сауысқан   2.қораз   3.қасқалдақ

9. Қай құс ұя салмайды?

1.колибри  2.сауысқан 3. Көкек

10.Теңіз құсының атауы

1.тоқылдақ  2.тотықұс  3.шағала

11.Айыр құйрықты құс атауы

1.қарлығаш   2.бұлбұл  3.торғай

12.Суыққа төзімді құстар

1.қаз бен үйрек /110/   2.тауық,сауысқан    3.шымшық,бұлбұл

13.Ең ұшқыр құс атауы

1.сары шымшық   2.шымшық /70-80 см/   3.қарлығаш

14.Қандай құстар қар астында түнейді?

1.құр,шіл  2.суық торғай,шымшық    3.торғай,қарлығаш

15.Ең шапшаң  ұшатын құс

1.шымшық   2.қарлығаш  /170 км/   3.торғай

                 ІІ ойыншыларға берілетін сұрақтар

1.Құсты баптап,онымен аң аулаушы

1.құсбегі   2.аңшы  3.құсшы

2.Шуға бөлеп жағаны, қанаттарн қағады      Айдын судың түлегі   шабақ іліп жүреді

1.шағала     2.шіл    3.қаз

3.Тақылдатып,мазаны ап    Ағаштарды тазалап  Ормандарды емдейді,зиянкесті тазалап

1.қарлығаш  2.тоқылдақ   3.қырғауыл

4.шұнтиып қас құлағы,   Түнде көрер қырағы

1.үкі   2.қарға  3.қыран

5.Киелі құс  атауы

1.қарға     2.қарлығаш   3.аққу

6.Ең үлкен құс

1.бүркіт  2.қарақұс   3.түйеқұс

7.Ақ сарайынталқандап,   шықты бірек талтаңдап

1.балапан 2.қарлығаш  3.

8.Торғайдың жүрегі минутына неше рет соғады?

1.960   2.970   3.950

9. Айдары шағын, қаракүрең сауыры  аппақ қардай бауыры-  құс атауы

1.қалибри   2.қызғыш   3.кекілік

10.Үп-үшкір таяғы, жылан көзін ояды

1.дәуіт   2.кекілік    бұлдырық

11.Маңдайы ақ қасқа,Ақ жері жоқ басқа 

 1. қасқалдақ  2.шіл  3,жарқанат 

І тур байынша жалпы ұпай саны анықтайық.Аз ұпай жинаған топ бастайды.

                                                 Дәлелдеулер

Сұрақ жауабына иә немесе жоқ деген жауап айтылады. Иә жауабы болатын болса,дәлелдейді.

1.Адам бойындағы ең үздік қасиеттерді құстарға теңеп атаған ба? /иә/

 «Аққу мойын»,  «Қасы қарлығаштың қанатындай», «Бүркіт тұмсық», «Қаршыға көз», «Қаз дауысты», «Ұлардай әдемі»  

2. «Қара бауыр қасқалдақ»әні бар ма?/иә/Ол желтоқсан оқиғасына байланысты алынған.

3. Бозторғай мен қараторғай – қазақтың төл құстарынат жатады ма?./иә/ Даламызды тап солай сүйетін құс кемде кем. Құстар, негізінен, екіге бөлінеді: жыл құстары және қыстап қалатын құстар. Қараторғай – жыл құсы. Бірақ ол көбінесе елде қалып қояды. Менің ойымша, қазақтың басына ауыр күндер туғанда қайғысын бөлісіп, жылы жаққа қайтпай, туған жерде қалып қоятын секілді олар.

4.   Құстардың атымен  аталатын есімдер бар ма? /иә/

( Тоты; Қарлығаш, Қарлыға, Лашын, Торғай, Бүркіт, Көгершін)

5.   Елімізді жаудан қорғап ерлік көрсеткен қыран бүркіттей қандай батырларатауы бар ма?/иә/  (Бөгенбай, Қарасай, Қабанбай,т.б)

6.  Бұлбұлша сайрайтын әншілер бар ма?/иә/ (Б. Төлегеновна, Р. Рымбаева, М. Есқалиева, К. Байсейітова)

7.  Құстар туралы жазылған өлең, ән білеміз бе?

(«Бозторғай», «Ақ көгершін», «Аққулар», «Құстар қайтып барады»)

8.Адам үкіні аң аулауға пайдаланған ба? /жоқ/.

9.Құс атауымен аталған жыл мезгілі бар ма?/жоқ/

10.Жұлдыз жорамалда құс атауы бар ма? /жоқ/

11.Ай атауларында құс атауы бар ма? /жоқ/

 12.Көктемді қондырып қанатына,құс қайтып оралды Алматыға  деген өлең жолдарымен аталған ән бар ма? /иә/

13. Ертегілер де құстар қатысса ала ма? /иә/

14. Бұлбұл құс  туған жердің гүл іздейді, гүлдерін    жолдарымен жазылған ән бар ма? /иә/

15. Бозторғай әнін Мейрамбек Беспаев орындай ма? /иә/

16 Жаз өмірін мәз өмірін қысқартып, бара жатыр,бара жатыр құс қайтып әні  көктем мезгіліне  арналып айтылған ба?/жоқ/

17. Құс атауымен аталған билер бар ма ? /иә/  Аққу биі

18. Құстардың барлығы ұя сала ма? / жоқ/

 19. Құсқа байланысты болжамдар бар ма?  /иә/

20. М.Өтемісұлының құстарға байланысты өлеңі бар ма? /иә/  Қызғыш құс

                                  ІІІ. Бедерлер

Суреттен құс шығарып сол туралы мағлұмат берілуі керек.

«Тіл қаруы-сөз,сөз қаруы-ой, ақылды ой,алғыр сөз-адамның ең жоғары қасиеті»деген Ғабиден Мұстафиннің сөзімен сайысымыздың ең көп ұпайы бар ойыншы бастайды.

                      ІУ.Жеделдер             І ойыншыларға

1.Түсі қара мақпалдай

Төсі ақ сыр жаққандай

Ұшса оқтай зулайды

Көктем жұлдыз аққандай      (қарлығаш)

2.Орманда жоғары

Ағашқа қонады

Тұмсығын балға ғып

Тоқ-тоқ соғады                 (тоқылдақ)

3.Өзі сақ, өзі ұсақ

Шықылықтап тұрмайды

Құйрығы ұзын, өзі ала,

Бұл қандай құс?         (сауысқан)

4.Заң жоқ еш уақытта

Біздерді атуға

Түсім де аппақ

Атым......  (аққу)

5.Құстың негізгі мекенін атауы? (ұя)

6. ...   көл жетім,   Киюсіз қалса,бөз жетім /Аққу –қазсыз/

7. ... бау жақсы,   ...  тау жақсы   Ер жігітке бәрінен, туып-өскен ел жақсы.бұлбұлға,кекілікке/

8.... баптанып, сұңқар болмас, Есек мақтанып,тұлпар болмас  /қарға/

9.  Ит тамағы үшін жүгіреді, ... тамағы үшін ұшады. /құс/

10.... үнді,  жылан тілдң /бұлбұл/

                        ІІ ойыншыларға

1.Көк жүзінде жылжып жай,Керуен құрған тізіліп,

Ілгек-ілгек шынжырдай, Қалмайды олар үзіліп? /тырна/

2.Ботаға ұқсас саны бар,Шөл даланың құмайы.

  Шәлкеш мінез жануар  Ашу қысқан ұдайы  /түйеқұс/

3.Шұнтиып қос құлағы, Түнде көрер қырағы  /үкі/

4.Өзі сақ,өзі ұсақ   шықылықтап тұрмайды  құйрығы ұзын,өзі ала  Бұл қандай құс?                                         /сауысқан/

5.Өзі ұя салмайды, мекендейді шытырды бау-бақшаны барлайды, Зиянкеске батылды?  /жарқанат/

6. ... бойына қарап зорланады,аяғына қарап қорланады / Тотықұс/

7. ...  шашып жейді,  ... басып жейді / қыран құс,қара құс/

8.. Алдымен қай құс қайтады? (қараторғай)

9 ... үнді, жылан тілді.    Бұлбұл

10.    Қылқан жапырақты орманда жүретін ең кішкене құсты ата?(шырша торғай)

Жалпы 2 ойыншымыздың жинаған ұпай санын білейік.

Аққу-

Көгершін-

Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан Республикасының «Бәсекеге барынша қабілетті,дамыған 50 елдің қатарына қосылу» стратегиясы мәлім.Осы стратегияны жүзеге асырудың басты шарты білім екені даусыз.Сондықтан, «Ешқашанда бәрін білемін,енді маған бұдан артық үйренетін ештеңе жоқ деп санаушы болма»-деген Н.Д.Ушинскийдің сөзімен «Білгірлер отауы» ойынымызды саяқтаймыз.Білім алудан кеш қалмаңыздар!

                               

                                             

                                                           

• 1 слайд

  Білгірлер отауы
  

• 2 слайд

  Мақсаты:
  Студенттердің білімге деген
  құштарлығын арттыру,
  қызықтыру арқылы білімін тереңдету,зияткерлік қабілетін дамыту.
  

• 3 слайд

  І топ Аққу
  ІІ топ Көгершін
  

• 4 слайд

  Сайысымыздың шартымен таныс болыңыздар!
  1.Деректер /Әр түрлі деректермен беріледі соны анықтауымыз керек./
  2.Дәлелдеулер / иә,жоқ/
  3.Бедерлер/ құстар құрастыру/
  4.Жеделдер /Жұмбақ пен мақал-мәтел айтылады, соны жеделдетіп жауап беру керек/
  
  

• 5 слайд

  І. Деректер
  

• 6 слайд

  Аққу тобы
  

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд

  Ер Төстік ертегісіндегі құс атауы
  

• 10 слайд

• 11 слайд

  Көктемде келіп, күзде кетеді,
  Жазда бауда әндетеді
  

• 12 слайд

  көгершін
  Қандай құс хат тасушы атанған?
  

• 13 слайд

  қасқалдақ
  Маңдайы ақ қасқа, Ақ жері жоқ басқа
  

• 14 слайд

  Қораз
  Шайқасты сүйетін құс атауы
  

• 15 слайд

  Көкек
  Қай құс ұя салмайды?
  

• 16 слайд

  Теңіз құсының атауы
  

• 17 слайд

  Айыр құйрықты құс атауы
  

• 18 слайд

  Қаз бен үйрек
  Суыққа төзімді құстар
  

• 19 слайд

  Шымшық
  Ең ұшқыр құс атауы
  

• 20 слайд

  Көгершін тобы
  

• 21 слайд

  құсбегі
  Құсты баптап, онымен аң аулаушы
  

• 22 слайд

  шағала
  Шуға бөлеп жағаны, қанаттарын қағады
  Айдын судың түлегі шабақ іліп жүреді
  

• 23 слайд

  тоқылдақ
  Тақылдатып,
  мазаны ап ағаштарды таза-лап, ормандарды емдейді, зиянкесті тазалап
  

• 24 слайд

  үкі
  
  Шұнтиып қас құлағы,
  Түнде көрер қырағы
  
  
  

• 25 слайд

  аққу
  Киелі құс атауы
  

• 26 слайд

  Ең үлкен құс
  

• 27 слайд

  балапан
  Ақ сарайын талқандап, шықты біреу талтаңдап
  

• 28 слайд

  960
  Торғайдың жүрегі минутына неше рет соғады?
  

• 29 слайд

  қызғыш
  Айдары шағын, қаракүрең сауыры аппақ қардай бауыры – құс атауы
  

• 30 слайд

  дәуіт
  Үп-үшкір таяғы, жылан көзін ояды
  

• 31 слайд

  қасқалдақ
  Маңдайы ақ қасқа,
  Ақ жері жоқ басқа
  

• 32 слайд

  құр,шіл
  Қандай құстар қар астында түнейді?
  

• 33 слайд

  қарлығаш
  Ең шапшаң ұшатын құс
  

• 34 слайд

  ІІ. Дәлелдеулер
  

• 35 слайд

  1.Адам бойындағы ең үздік қасиеттерді құстарға теңеп атаған ба?
  

• 36 слайд

  2. «Қара бауыр қасқалдақ» әні бар ма?
  

• 37 слайд

  3. Бозторғай мен қараторғай – қазақтың төл құстарына жатады ма?
  

• 38 слайд

  4. Құстардың атымен аталатын есімдер бар ма?
  

• 39 слайд

  5. Елімізді жаудан қорғап ерлік көрсеткен қыран – бүркіттей батырлар атауы бар ма?
  

• 40 слайд

  6.  Бұлбұлша сайрайтын әншілер бар ма?
  

• 41 слайд

  7.  Құстар туралы жазылған өлең, ән білеміз бе?
  

• 42 слайд

  8.Адам үкіні аң аулауға пайдаланған ба?
  

• 43 слайд

  9.Құс атауымен аталған жыл мезгілі бар ма?
  

• 44 слайд

  10.Жұлдыз жорамалда құс атауы бар ма?
  

• 45 слайд

  11. Ай атауларында құс атауы бар ма?
  

• 46 слайд

  12. «Көктемді қондырып қанатына, құс қайтып оралды Алматыға» деген өлең жолдарымен аталған ән бар ма?
  

• 47 слайд

  13.Ертегілерде құстар қатыса ала ма?
  

• 48 слайд

  14. «Бұлбұл құс туған жерден гүл іздейді» жолдарымен жазылған ән бар ма?
  

• 49 слайд

  15. «Бозторғай» әнін Мейрамбек Беспаев орындай ма?
  

• 50 слайд

  16. «Жаз өмірін мәз өмірін қысқартып, бара жатыр, бара жатыр құс қайтып» әні көктем мезгіліне арналып айтылған ба?
  

• 51 слайд

  17. Құс атауымен аталған билер бар ма?
  

• 52 слайд

  18. Құстардың барлығы ұя сала ма?
  

• 53 слайд

  19. Құсқа байланысты болжамдар бар ма?
  

• 54 слайд

  20.М.Өтемісұлының құстарға байланысты өлеңі бар ма?
  

• 55 слайд

  ІІІ. Бедерлер
  

• 56 слайд

• 57 слайд

• 58 слайд

  ІV. Жеделдер
  

• 59 слайд

  Заң жоқ еш уақытта,
  Біздерді атуға
  Түсім де аппақ
  Атым...... 
  

• 60 слайд

  ... көл жетім, Киюсіз қалса,
  бөз жетім 
  

• 61 слайд

  ... бау жақсы,
  ... тау жақсы
  Ер жігітке бәрінен, туып-өскен ел жақсы.
  

• 62 слайд

  .... баптанып,
  сұңқар болмас,
  Есек мақтанып,
  тұлпар болмас
  

• 63 слайд

  Ит тамағы үшін жүгіреді,
  ... тамағы үшін ұшады.
  

• 64 слайд

  .... үнді,
  жылан тілді
  

• 65 слайд

  ... бойына қарап зорланады,
  аяғына қарап қорланады
  

• 66 слайд

  ... шашып жейді, ... басып жейді
  

• 67 слайд

  ... ... көзін шұқымас
  

• 68 слайд

  
  Назарларыңызға рахмет!