Статья на тему "тренингтер"

Сорғыш.

Жаттығу отырған күйінде көздің жұмылуымен орындалады.Қатысушы топтар өзінің демді шығарумен дайындалып,әзірге сезінбегенше,яғни әр демді шығарып жай жұмсарған толқынмен барлық денесі тербелінеді.Осы уақыт ішінде олар жүктелуге және бұл пульстің ағынан бос ұстап,оның қуаттылығының өсуін ұйренеді.

            Жүргізушінің ұсынуы бойынша:денені бос ұстап демді жеңілдетіп меңгереді,әртүрлідене бөлігінің озбырлығын бағыттайды.«Қол арқылы» әуелі демді шығарып меңгеру.Бұл үшін өзіңіз көз алдыңызға елестетіп көріңіз,бұл «шығарған дем» маужырау танау арқылы кетпейді.Бұл қарапайым кішкентай жағдай бәріне жылдам,әрі қарқынмен болады.Меңгеру уақытында бұл жаттығуда жүргізуші жаттығушыларға жүргізу барысында кеңес беруге болады,әуелі қолынды тіке ұстап маужыраймыз,ал майысқан күйінде қиынға соғады.Бұдан кейін оларда жылылық толқын пайда болуын сезінеді,қолдың бойынан саусақтың ұшына өтеді,жүргізуші елестетудің меңгеруін тоқтауғаұсынады.Бұл кезде жылылық және ауырлық демді шығару саусаққа жиналу басталады,шашақтары толады,бәрі қоюланады,дайындалады және біртіндеп барлық қолдың астынан үстіне толтырылады.

            Егер топтың мүшесі бұл техниканы қиналып меңгере алмаса,жүргізуші оған оңайлау,қарапайым жаттығудан бастауына кеңес береді,мысалы:мұрын қанаттарының маужырауының тасуын көтереді.Бұл жағдайда керекті сезіну икемінің пайда болуының ішкі физикалық факторымен қаншалықты демді шығару уақытында мұрынды жылы ауамен таңауды жылытады.Басқа кішкене ғана амал:дем шығару уақытында ауыз арқылы ерінге бір нәрсені алып тигізеді – алақан,кітап және т.б. ерінге және ауыздың айналасына толқынның бейнесі жылы ауаға беріледі.Біртіндеп тосқауылды жолдағы ауаның ағынан әрі қарай жылжытуға болады,осы алынған эффектіні минимальды тіреумен ішкі тітіркенумен сүйенішке жетеді.

            Кейбір топтың қатысушысы қолды жылумен күштендіре бермей,оған жүргізуші қайталап түсіндірмесе,қатысушы сезінуі керек.Сол себепті біріншіден қолды маужырату ішкі түйсікпен сәйкестеніп еріп жүру,елестету және зейін керекті жағына бағытталса.Бұл жерде образды салыстыру өте жақсы:жинақталған қолдың сынабы,бос резинке қолғаптың жылы сумен толтырылуы және т.б.

            Оң қолдың маужырап меңгеруі,топтың мүшесі келесі «демді шығару» сол қолға ауысады.Келесі нысана бұл маужыраудың ағыны – аяқ,бет және т.б.дағдыны бекітуге жүргізуші «маужырау сорғышын» образды ұсынып,қолдануға болатынын айтады,бірақ әрқайсысы демді шығарумен жылуды және ауырлықты дененің әртүрлі бөлігіне жинақтайды.Бұл техниканың көмегі арқылы тек қана денені бөлек бөлікке маужыраумен емес,маужырауды түгелдей толтырылып жаңа сатыда бастапқы саты қайта көтеріледі.Бұл үшін пайдалы кей кезде өзіңізге елестетіп төмендетіп әр дем шығарумен отырып,- тұрамыз,«опырылумен» өз ішіңнен дем алып,шығарамыз.Резинке алмұрт сияқты қосамыз және қысымды  жібереміз,қайта айналым ырғақтың демі және т.б. бұл жағдайда дайындалған тәжірибеге кіріскенде қатысушы топтар ортақ терең маужырауға сонщалықты жетеді және ұзақ жұмыста бөлек дене бөлігі керек болмай қалады.

            «Сорғыш» жаттығуы – эффективті қабылдау релаксациясы.Кейбір топтың мүшелеріне жаттығуда дем алу табиғи және терең болуы мүмкін,

түрлендіруді пайдалануда,жаттығу «қарама – қарсылық».«Сорғыш»,келесі екінші жаттығу – «Толқын талаушылығы» және «Тйіу»-жетістікті тек қана оқу мақсатында қолданылса,ал өмірде – сабырлылық,жағымсыз уаымнан алаңдау,өзіндік-образ-«тазару» және «магниттелген» сана.Кейбір спортшылар өздерін жарыста эмоционалдық қозумен өлтіреді,ал өзіне бір жаттығуды,программалық психологиялық дайындықта спорттың басында қосады.

            Сестематикалық жұмыста «Сорғышпен»,топтың қатысушысы қарапайымдылықпен бастайды,түрін өзгертіп өзін-өзі маужырауда өзінің демімен суреттейді.Қадағалаған кезде,кім қалай? Дем алады,жүргізуші кейбір өзінің қортысынды бұл техниканы меңгеру жетістігі.Қатты маужырауда эффективті иеленіп аталған кешкі дем алу-демді қысқа және білдірмей,ал демді шығару керсінше,созылмалы ықпалмен.Бағытталған мақсатта қорытындылау ырғығы күрделілеу:дем алу және демді шығару үйреншікті қатынасты ұстау үнемі керек.бір уақыт ішінде өкпеге демді жинап,қанша демді шығаруға болады.Релакцационды құю және құюлы көптің күшіне келе бермейді.Сол себепті кешкі дем ретімен өсіп,жұмыстың сатысымен өз бетімен қалыптасады.Қатысушы топтың арасында мүлтіксіз еріп өзінің «Сорғыш» ішкі дем алу техникасы емес,ол маужыраумен,әшейін келетін кешуі табиғи дем алуды жиі сезіне бермейді.     «Кешкі ырғақ» автоматты түрде дем кіреді,өлшемі бойынша қатысушы топ тербелуге үйренеді,релаксационды толқын ретінде осы маужырау ағынан демді шығаруда үсті-үстіне қоса береді.

            Бұл образдықтан кету өзін-өзі маужырауда тіреуді қайталапоқу демді әртүрлі модификацияда «Сорғыш» қолданылады.

                                           Талаушылық толқыны.

            Жүргізуші қатысушыларға көзін жұмуға ұсынады,бір қамалды елестетіп оған еніп фантастикалық әлемді ауыстырылған жердің талаушылық ауысымына ену.Тербеліс толқынын тару ырғағы адамның демімен сәйкес келеді.Дем алуда ол құлайды,барлық денесімен,ал демді шығаруда – тез жоғарылап,бұлшық еттерінің секіру ереніп қозғалмайды.

            Жаттығу үш-төрт минут арасында орындалады,бұдан соң қатысушылар өзінің қадағалаушылығымен бөлінеді.Тербеліс өзінің салмағымен практикада «Амплитуда» әрбір қатсыушы әртүрлі қабыладайды,ережеде ауытпалылықты сезініп білдіру демді алуда адамдарда сендіру,әсер ету,бөліп беру елестейді.Тағыда бір нұсқау дем алу жұмыста.

Ъ

Жүктелу

Жүргізу қатысушы топтан көздерін жұмыуды сұрайды, демімен дайындалып және қимылды тігінен сезінуге тырысады.: Дем алу-жердің тартысынан жоғарға өрлеу, жеңу, тырысу, демді шығару-бос төменге құрау. Ережеде, қатысушы тербелініп өзіне жоғары шығуға және жүктеуге болады, Сонда себепсіз амплитуданы ішкі сезіммен елестетіп 100 рет шынайы өрлеуді көтеріп және кеуде торлары дем алғанда жібереміз.

            Бұл бөлікке өндіруден кейін жүргізуші қатысушы топқа бір жаққа қимыл жасауды ұсынады: жүктеліп демді шығарған кезде, дем алғандағы жүктелген жетістік сатыны сақтайды. Нұсқаны ұстай отырып, қатысушы әр демді шығарып тереңдетіп тиелінеді.

            Күрделі тапсырма: дем алу уақытында бастапқы кезінде мүмкін емес болады, жеткен тереңдікте «қалқу» 3-4 минуттан соң қатысушы триненгкке дайындалып бірінші жылтырлағанды белгілейді: Дем алуды көтере бастаса әлсіреуді сезінеді және кіші гірім маңызды дем шығаруды жүктегенді қарағанды. Сәттілік дамыған сайын кейбір топтың мүшесі күрделі тапсырманың кілтін табады, демді сол кездегі дем алуда алаңдатады және өкпеге ауаны өзіне астыртын жинайды. Дем алу кезінде «сана аялдамасын» ешкім талқылау уақытында есіне түсірмейді, жүргізушінің өзі топты бұл қулыққа бағыттайды. Маужырау кезінде демалуға мүмкіндік кез-келген нұсқауда әрігіректеде қолдануға жарамданады.

            Ортақ релаксационды жаттығуды меңгеру уақытында «Сорғыш»,

«Талаушылық толқыны»,«Жүктелу» қатысушы топ бастың айналуын,олардың үздіксіз тартқылау бұлшықеті туындайды,аяқ астынан ыңғайсыз әртүрлі жүзде сезінеді,тепе-теңдікті жоғалтады және т.б.Бұл көрініс заңға сыйымды,шамамен осылай түсіндіріледі.Ұйпалық қағаз беті,еденге түскен,лақтырылғанды түзету – осының барлығы адаммен байланысты.Ол ішкі ұйпалық жүйке бір күн ішінде жиналуына күш салады.бірақ жүктелу релаксациялық жағдайда ол өзінің психикасынан күшті поляның қалыптастырушысынан шығарады,оның жағадйы және уайымдауы.Жүйкелік бастапқы күш салудан басталады «сейілтуден»,

қуаттың ішінде алуан түрлі сезінуді мықты шығарудан жүктеледі.Бұған кей-кезде аз жағымды сезіну қарапайымдылықпен қарайды.Осы тапсырманы қайталай берсе бұл қарапайым түрде өтеді.

Чемодан

            Қатысушылардың  біреуі бөлмеден  шығып кетеді.Қалғандары оған жолына «чемодан» дайындайды,яғни сол чемоданға оның жағымды қасиеттерін (сол адамда бағаланатын) салады.Бірақ жолаушыға міндетті түрде оған жолда кедергі жасайтын жағымсыз қасиеттерін де ескертуі.

Яғни,сол қасиетін өзгертсе өмірінің жақсартатынын (ол өмірінің жақсаруы үшін осы қасиеттерімен күресу керек).Содан соң басқа бөлмеде отырған «жолаушы» келеді де,оған чемодан беріледі.Ол чемоданда жазылғандарды дауыстап оқиды,және де оқылған бойынша оның кез – келген сұрақ қоюына болады.Бұдан кейін басқа адам шығады.Және де бұл процедура барлығы бір-бірден чемодан алып болғанша қайталанады.

Шатасу (Путница)

      Қатысушылар сақинаны бейнелей отырып,қолдарынан мықтап ұсатйды.Топ ешқандай қадам жасай алмағанға дейін шатасады.Жүрнгізуші топты шатастырады.Бір адам оны шешуі керек.Ойыннан кейін қатысушыларға өздерінің уаымдары және бақылаулары       жөнінде айтуға мүмкіндік беріледі.

                                            Өмірдегі бес құндылық

            Қағазға ең қымбат бес нәрсені жазамыз.Бесеуін беске бөліп бүктеп қоямыз.

            1 – жыртып жыртып тастаймыз.

            2 – жерге тастаймыз.

            3 – бір ретжыртамыз.

            4 – умаждап тастаймыз

            5 - өртеп жібереміз немесе аяғымызбен басамыз

            Мақсаты: өмірдегі кездесетін қиыншылықтарға төзу,қайсысы дұрыс,қайсысы бұрыс екендігін түсіндіру.                                                                                                                                                     

                                              Акробат жаттығуы.

Қатысушыларды қатармен отырғызады.Жүргізуші қатысушылардың алдында өте үлкен емен адам бейнесін ұстап тұрады. Жүргізуші қатысушыларға,«бұл-акробат яғни ол 4 бұйрықты орындайды.            «Оңға!» - бұл бұйрықта «акробат» 90 градусқа  оң иықпен бұрылады:           «Солға!» - деген бұйрықта қарама – қарсы бұрылады.        «Алға!» деген бұйрықта (90 градусқа) алға 90 градусқа айналып орындау;«Артқа!» деген бұйрықпен қарама-қайшы екі жақты айналу.Барлық қатысушылар бірлескенде мәнерлі бағытты принциппен олар дөңгеленіп отыра акробатты жайменен байқау;командада әр қайсысына кезек береді. Кімде- кім бір моментті ойын барысында жіберіп алса,онда ол ойынан шыға

                                        Анти уақыт жаттығуы.

            Әр бір қатысушыға бір кешігірім тақырып туралы айтуын ұсынады.Мысалы:«Театр»,«Дүкен»,«Қаладағы саяхат».Осы тақырыптардан таңдалып алынған тақырыпты адам оның мәнін ашу арқылы оған байланысты барлық есте қалған жағдайды артына алға қарай лента сияқты айналдыру .Бұл ойын қиялын көруді дамытуға көмегін тигізеді.Сондықтан қатысушы тапсырманы орындай алу қабілетін және қасиетінің дамуын арттырады.Ойын ерекшелігінде дайындалмаған қатысушылар әсіресе олар ересек адамдар болса қарсылықты тез шақырады.Сондықтан бұл жаттығуды спортмендермен өткізген жөн.

Сыйлық ойыны.

Мақсаты:

            1. Ұжымдағы жағымды психологиялық жағадй орнату.

            2. Топ мүшелерінің бірін – бірі түсіну.

            3. Ұжымда тұлға аралық қарым – қатынастың маңызды сапаларын ашу.

            Ойынға қатысушылар шеңбер құрып тұрады.Қазір сіздер бір-бірлеріңізге,яғни өзіңіздің сол жақта тұрған көршіңізге сағат тілінен сыйлық сыйлайсыз,сыйлықты үнсіз ым-ишара арқылы көрсетіп бересіздер.Сіздің көршіңіз нендей сыйлық сыйлап жатқанын түсінетіндей жасау керек.барлығы сылықтарын алып болғанша ештеңе айтылмайды.Барлығы үнсіз жасалады.

            Талқылау:

            1. Көршіңіз сізге қандай сыйлық жасады деп ойлайсыз?

            2. Қандай сыйлық сыйлағанын сіз тез түсіндіңіз бе?

            3. Сізге сыйлық ұнады ма?

            4. қандай әсерде болдыңыз?

Ол қандай?

жаттығу – ойын.

            Ойынға қатысушылардың біреуі бірнеше секундқа есіктің сыртына шыға тұрады.Бұл уақытта қалғандары өз араларынан біреуінің есімін жасырады.Есіктің сыртындағы ойынға қатысушы сыныпқа кіріп,«ол қандай?» деген сұрақ қояды.Оқушылар немесе қатысушылар оның қандай екендігін бір сипатымен білдіріп отырады.Кім туралы айтылып жатқанын осы сипаттарға қарап табуға болады                                                 

Шырақ

            Сендер өз үйлеріңде болғанда - өз бойларындағы бір нәрсені өзгерткілерің келе ме?Әдемі үйде дұрыс мәдениетті және таза жанды әдемі адамдар өмір сүруі керек.Отбасындағылардың біреуі бұл туралы айтқан болар?Егер сендер сиқыршы болсаңдар,бұл мүмкіндіктеріңді пайдалана отырып,өздерінің бойындағы әдепсіз,зиян әдеттерден айырылыңдар.Оларды бір параққа жазыңдар,бұдан былай сендердің бойларыныңды жаман әдеттер қалмау үшін,біз оларды қазір өртеп жібереміз.

            Қатысушылар қағазға өздерінің жаман,зиянды әдеттерін жазып,дауыстап оқып,шырақтың жалынында өртеп жібереді.

«Мен»  жаттығуы

            Ұжым мүшелері тақтада берілген үлгі бойынша өзі туралы өз ойын жазады және оны топ алдында дауыстап айтады.Бұл көбінесе,жаңа қалыптасқан ұжым үшін жақсы жаттығу болмақ.

            Менің атым................

            Мен............. (студентпін немесе т.б.)

            Менің жасым..............

            Менің әкем.................

            Менің анам.................

            Менің ұлтым...............

            Менің түрім................

            Менің бойым...............

            Менің көзім.................

            Менің досым................

            Менің мекен-жайым.........

            Жаттығулар: «Менің басқа есімім?» немесе «Маған аяулы есімдер».

            Өзін-өзі талдау.«Мен кіммін?» параққа немесе кітапшаңа осы сұраққа жауап жазыңдар.Өздеріңе жақын,туыс адамдардың сендерді атайтын аяулы аттарды жазып,өз суреттеріңді салуға болды.

            Өздеріңді отбасында және достарыңның арасында қалай еркелетіп қысқартып айтатындарын жазыңдар.

            Талдауға арналған сұрақтар.

            1.Ата-ананың сенің есіміңді қалай талдағанын білесің бе?

            2.Сенің атың нені білдіреді?

            3.Сенің фамилияның тарихы бар ма?

Психологиялық дайындық

            Көзіңді жұмып,денелеріңді бос ұстап былай деп іштерінен қайталаңдар:«Мен өзіме сенімді,ақылды,батыл адаммын. Менің қолымнан бәрі келеді және еш нәрседен қорықпаймын.Менің денсаулығым мықты және күштімін.

            Талдауға арналған сұрақтар.

            1. Сен өзің туралы не айта аласыз?

            2. Сен өзіңнің жан-дүниең туралы не айта аласың?

            3. Өз жан дүниең болашақта саған қалай қызмет етеді?

            4. Өз-өзіңмен келісімге келе алдың ба?

Жан жүрек сыры

            Қатысушыларға түрлі – түсті қағаздардан жасалған кішкентай жүректер таратылып,оған жылы,мейірімді сөздер жазулары сұралады).Жансыз жүректі жандандыру үшін (плакаттан, үлкен жүректі қиып алып,сол жүрекке жылы-жылы сөздер жазылған кішкентай жүректерді орналастыру Сұрақ:Қалай ойлайсыздар,жүрегіңіз жанданды ма?Қайтіп?Неліктен?

            Ең бастысы сүйе білу керек.Қайырымды болу-ол еліне,табиғатқа,адам баласына деген махаббаттан басталады.Әр уақытта жақсы сөз айтуға,

қайырымды іс жасауға бейім болу.Әр уақытта қасыңыздағы баланың пікірін,не керек ететінін тыңдай біліңіз.Ерік беріңіз.Шыдамды бола біліңіз.Оның ісін бағалаңыз. Жасаған қателігін көре тұра,оған сенетініңізді білдіріңіз.Күлімдеп,қасыңда бірге болуға көңіл бөліңіз.Тәрбиеші қатал болғанмен,қайырымды,мейірімді болуы қажет.Жан-жақты,яғни сегіз қырлы,бір сырлы болңыз.

            Психолог:

            Енді міне,кездесуіміздің соңында мен сіздерге өз атымнан жүрегімнен шыққан жылы сөздерімді сыйлаймын.Осы жылылықты әр кезде өздеріңізбен бірге ала жүріп,айналаңыздағы адамдарға айтып жүргейсіздер.Нұр үстіне нұр.Көп рахмет.

«Сыйлықтар» ойыны

            Бұл ойын топта жағымды атмосфераны тудыру үшін ойналады.

Психолог үшін бұл ойын диагностикалық мәнге ие,себебі оның ұйымдастыруы арқылы топтың социометриялық құрамы анықталады.Ойынға қатысушылар саны 12-16дан болса өте жақсы.Ойынның ұзақтығы-35-60 минут.

            Ойын басталмас бұрын психолог ойынға қажетті материалдарды дайындап алады:ішінен ештеңе көрінбейтін пакет немесе таза қағаздар.Билеттің саны топтағы ойыншыларды 2-3 көбейткенге тең болғаны жөн.Егертоптағы адамдар саны өте көп болса,әр ойыншыға 2 билеттен кем билет берілмеуі керек.ал адамдар саны аз болса әр адамға 3 билеттен беруге болады.Ойыншылар әрбір билетке адамның бойындағы асыл қасиеттерді таза бастайды.Ойыншының не жазып отырғанын оның өзінен басқа ешкім көрмейді.Осыдан кейін жазуын ішіне қаратып орап,билетті пакетке салады.Психолог билеттерді араластырады.Топ дөңгелене отырады,ал билеттер салынған пакетті орындықа қояды.Жүргізуші пакеттен билет сұратып ойыншыны таңдап алады.Ол пакеттен билет сұрап алып оқиды да,сол билеттегі қасиеттер кімге лайық болса,сол адамға билетті қасиеттер кімге лайық болса,сол адамға билетті ұсынды.«Сыйлыққа ие болған ойыншы да билетті оқып,сыйлықты берген ойыншыға алғысын білдіреді де,өзі билет суырады.Сол билетке лайық адамға билет ұсынады,ойын осылайша жалғаса береді.

Шериф және кісі өлтіруші ойыны

            Бұл ойын үшін әр ойыншыға сәйкесінше билеттер дайындалуы керек.Барлық билеттер таза болады,тек екеуіне ғана «шериф» пен «кісі өлтіруші» деп жазылады.Билеттер жазу көрінбейтіндей етіп оралады да,жабық пакетке салынады.Әрбір ойыншы тек бір қана билеттен алады,бірақ билетін басқа ойыншыларға көрсетпеуі керек.Осындай жолмен ойыншылардың басым көпшілігі таза билетті суырады,тек қана екі ойыншыға шериф пен кісі өлтіруші ролі түседі.

            Ойыншылардың ешқайсысы ауызша сөйлеспеуі қажет,олар бір-бірімен көзбе-көз тілдеседі.барлық ойыншылар көзақарстары арқыды кісі өлтірушіні сезінуі тиіс.Егер бір ойыншы кісі өлтірушіні көзқарасы бойынша тапса,қолдарын кеудесіне айқастырып топқа өзінің өлгенін білдіреді.Ал егер кісі өлтірушіні шериф роліндегі ойыншы сезсе,ол кісі өлтірушіні негізгі мақсаты-адамдарды көзқарасымен өлтіре білу.

            Кісі өлтіруші ойынның басында-ақ табылуы мүмкін,тіпті кейбір жағдайда ойынның соңына дейін табылмай қалатын кездер де болады.Бұл жерде ойынның қорытындысы емес,ойынның қалай өткені басты мәнге ие.Бұл ойын түйсіктің дамуына,байқағышьықтың,топртық атмосфераның қалыптасуына көп септігін тигізеді.

Термометр.

            Топ жұпқа бөлінеді.Әрбір жұптың қатысушысы отырып көзін жұмады да жылуды өзінің оң немесе сол жақ қолында сезінуге тырысады.Ол қолын жылытқан кезде,ол дайын екеніне белі береді.Серіктесі екі қолын ұстап,оның қайсысчы жылы екенін анықтауға тырысады.Осындай әркет жасап болған соң олар рольдерін ауыстырады немесе басқа серіктестерді шақырады.

            Ереже бойынша,қатысушылар тапсырманы жақсы орындайды.Оң қолын жылытқан кезде сенімді және жеңіл табады.Қатысушыларға жылытқан қолды анықтауда психодиагностикалық механизмдер қарапайым болып келеді,дененің бос ұсталған бөлігі іштен ғана жылулықты сезбейді,сонымен қатар шынымен де қан айналымының арқасында жылынады.Таңдаушыға жанама айтып жіберу бастың жылы тұрған қолға бұрылуы.

            «Термометр» ойыны қатысушыларға күшті әсер береді.«Гипноз» жаттығуы сияқты,ол жарқын және релакцация аумағында адамның реалды мүмкіндіктерінің аяқ асты демонстрациясы.жылы қолоды табудағы қателер таңдауының тері сезімьалдығының төмен деңгейінен болуы мүмкін.Қолын жылытқандар үшін кең таралған кедергілер-басқа қолының жылу ағымын ырықты жаулап алу.

            Кейде жаттығуды орындау барысында кездесетін техникалық тәртіптердің қиыншылықтары болды.Егер ойынға қатысушы «теромодатчик» орнына бір қолын қолданса,онда жылулық айырмашылықты ұстап алуға оған оған жолдасының қолы сүйені арасындағы уақыт интервалы кедергі екенді.Сонымен бірге серіктестің қолына екі бірдей қолмен ұстаса,онда ол таңдауының өзінің қолының температурасы кедергі жасауы мүмкін.Бұндай қиыншылықтан шығу үшін көбіне келесідей тактика қолданылады:таңдаушы екі қолымен бірнеше өлшемдер жасайды,бірақ бірінші өзінің оң қолымен серіктестің сол қолына сүйенеді,ал сол қолымен оң қолына,содан кейін қолын айқастырып оң қолымен оң қолына,сол қолымен сол қолына,кейін орнына қайта келеді.

            «Термометр» ойынын өткізуде жұптардың жұмысы топпен пікірлесу керек.Топтық жұмысқа керекті бағыт беру үшін жетекші әрбір тәжірибенің тәуелділігін қолын жылытқан адамның күшіне байланысты болады.

            Ойын өзінің терең мінездемесін жұптар спонтанды,немесе жетекші провокациясына түскен кезде,немесе оның ұсынысы бойынша бір-бірімен таңдауға тырысумен жүріп отырады.Егер ойын қызық болмай бара жатқан жағдайда,оны күрделі етуге болды:таңдаушы жылы қолды бірнеше қашықтықта тұрып анықтау керек.

            «Термометр» ойынынң тағы бір жарықсыз нұсқасы бар.Оны өткізу үшін үштікте орын алатын топтасу.Әрбір микротопта екеуі өздерінің арасында жарысады,ал үшіншісі арбитор функциясын атқарады және жеңіске жететін, адамның қолын үсиіне қарай көтереді.

Қайнатушы.

            Жетекеші үстел үстінде немесе орындықта екі леген қояды,олардың әрқайсысына 1-2 литр су құяды да топ мүшелерін сайысты бастауға шақырады.Ол үшін топ екі бірдей командіге бөлінеді.Әрбір команданың ойыншылары өздерінің легендерінің қасына отырады.Жетекші белгісі бойынша қолдарының саусақтарын суғабатырып ойша оларды жылытады.2-3 минут аралығында жетекші бірнеше реткомандіден командіге ауысады.Ол саусағын сол және басқа леген батырып,өзінің өлшеу нәтижесі бойынша сайыс барысын санайды.

            Қарсылас командылар жұмыстарын жетекші объективті түрде бағалай алмайды.Бірақ кішкене ғана инсценировка – сайысқа әлде қайда күш беріп,лидерлерін қайта-қайта алмастыруға әкеледі.

            Ал температураның шоғырлануына келсек,бұнда ол 0,5 тен-3 градусқа дейін температураны құрау керек,сонымен қатар ол бастапқы судың температурасынан тәуелді болуы мүмкін.Егер физикалық шарттар шынайы эффектіге алып келсе,онда жетекші атрибуты ролінде екі термометр қолдануы мүмкін.

            «Қайнаушы» ойыны топқа әңгімелесу үшін қызықты материал береді,онда парадоксалды түрде босау идеясы суықты қатал күресу идеясы кездеседі.Тапсырмамаен жұмыс жасау әдісі әртүрлі болуы мүмкін.

            Аналогиялық ойынды басқа тәсілді қолданумен жүргізуге болады.Ол үшін алдын ала мұз дайындау керк,ал ойын алдында оны бөліктерге таңдайды.Жетекші белгісі бойынша әрбіреуі мұзды алақандарына салады да оны тез арада ерітуге тырысады.Кімде кім мұзды суды айналдырады сол команда ұтады.Орташа уақытпен ол 2 минутты қажет етеді.Бірақ ойынға бар мұзды қоспау,алақан үстінде жылыту,оған дем шығармау керек.

«Өлшеуіш»

            Қатысушылар қарама-қарсы түрып жұптарға бөлінеді.Олардың біреуі келесінің иығына қолын қояды,көзін жабады да ойша өзінің сол немесе оң қолына ауырлықты түсіреді.Керек сезімді сеінгеннен кейін,ол серіктесіне белгі береді де серіктесі қайсы қол ауырлап кеткенін шешеді.

«Инфра қызыл сәулесі»

Бір тыныш бөлмеде өтекті шамалы қыздыра отырып жүргізуші айтады: «Сіздің қолыңыз инфра қызыл сәулені сезе алады. Осы жылылықты сезіну үшін алысырақ тұрыныз. Яғни осы өтекті әр қатысушыға өткізе отырып оларды сендіруге тырысыныз.

            Бәрі де бұны орындай алады. Ал енді сіз қолыңыздың жылуын сезініңіз. Көрсеткіш бойынша, яғни қол бармақтарын вертикалды түрде қойуыңыз керек, сосын алақаныңызды қарама-қарсы параллелді түрде қойып оны кішкене ғана алысырақ ұстау керек. Түсініктіме? Енді өзіңіз жұмыс істеңіз ( 2-4 минут өтеді ) Сұрақ барма? ( 5-6 минут, яғни өздеріңіздің ойларыңызды бөліскен кезде ) Енді не шыққанын көреміз

            Айта келе адам демалғанда әлсіз сигналдар миға жетеді. Күндіз естілмеген сағат шырылы түнде трактордың даусынан да мықтырақ.

«Дамино» жаттығуы

           Бұл жаттығуды орындауда алдымен кесілген әріптер керек. Қатысушылар дөңгелек болып столға отырады. Әр біреуіне карта беріледі, яғни онда суреттелген бетін көрсетпеу керек, яғни олар кімге жатқызады. Қатысушы сурет жағын көрсетіп қояды. Бұл ертегі болуы мүмкін, қызықты әңгімелер және тағыда басқа, сосын картада белгіленген суретті ойластырып екеуін қосады. Яғни суретті қасындағы көршісіне береді, көршісі суретті тез қағып алу керек. Ойын айналып жүре береді. Ойын жалғаса береді, яғни картаның бәрі ашылмайынша. Соңында жүргізуші оларды айналдырып қойып қатар қатарымеқойылады                                                                                                                                                       

«Термометр» Жаттығуы

Қатысушыларды жұптарымен бөліп тастайды. Яғни бір жұбы екінші жұптың жылуын сезінуі керек. Сосын екі қолының қайсысының жылуы бар екенін сезіну керек. Осы жаттығуда сезініп болғаннан кейін жұптарымен алмасады. Осы жаттығуды дұрыс орындай алады. Яғни бұнда оң қолдың жылулығы сезіледі. Осы жаттығуды орындай отырып жылулықты сезінуге болатынын көрсетеді.

Сөз арқылы жаттығу

Қатысушылар дөңгелек болып отырады. Жүргізуші екі сөз айтады. Яғни жүргізуші айтқан сөзді әрі қарай жалғастырып айтуы керек. Сосын оң жағында отырған адамға әрі қарай жалғастырып айтады. Айтып жатқан сөзді отырған адамдарда әрі қарай жалғастырады. Осы ойында жүргізуші сонында секундамермен ойып көрсетеді.

«Жүгірудегі ассоцация» бұл яғни мнемотехниканы үйренудегі бір себеп болып табылады. 1-ші ден әрбіреуі қиналуы мүмкін. «Қосылудан қосылмауды шығару». Уақыт өте әр қатысушының ойлары дами береді.

«Шығарып салушы».

Жетекші бұйрығы бойынша қатысушылар олармен игерілген бұлшық ет табан қысып, содан соң нақты ауырлық және жылулық сезіміне жетуге тырысады. Олар әртүрлі дене бөлігінде босансудың шығармауын лакамизациялаған кезде, жетекші сол «шоғырлануды» ауыстыруды ұсынады, мысалы, алақанынан бастап қолы бойынша оның иығына ауыстыру, табанынан-сүйегіне немесе керісінше. Бұндай тапсырмаларды орындау тұрақтылықты және зейіннің консентрациясын талап етеді.

Мақсаты-босансу аумағын барлық денесіне еркін ауыстыруға үйрену. «Шығарып салушыны» игерудегі қарапайым қиыншылықтар-бұлшықеттер- ден өту кезінде ауырлық пен жылулықтың кідіріп қалуы, бұл сезімдер жойылып кетуі.

«Шығарып салушы» жаттығуы топтың сабақтарда ғана емес, сонымен қатар өз бетімен жұмыстарда қолданылуы мүмкін.

«Шығарып салушының» тағыда бір нұсқасы болып-босаңсу импульсін қатысушылардың тізбегімен беріп отыру, олардың қолдары әрдайым сүйеніп тұрады; олардың әрқайсысы оған берілген импулсты қабылдап тізбек бойынша әрі қарай бағыттауы керек                                                                                                                                                                  

«Айна» Жаттығуы

Жұптарға бөлінген соң, олар бір-біріне қарама-қарсы отырады. Жетекші бұйрығымен олар босансу толқынын сезінуінде шоғырланады да олар әрбір дем шығару кезінде денеге таралады. Содан кейін серіктестер бір-бірінің дем шығаруларын бақылайды да олар мен бірге дем алып бір уақытта босансу толқынына жетуге тырысады.

Көздері жартылай жұмылулы болуы керек, олардың әрқайсысы өзінің серіктестігінің кеудесінің дем алуы тактіге түсіп көтерілуін көрулері тиіс. Ашық тұрған көздер топ мүшелері үшін көру әлеміне әуестеніп кету қауіптілігі мен өз денесінің релаксационды ритмін жіберіп алу қауіптілігінде болуы мүмкін. Одан бет бұру үшін, бірінші кезде топ қатысушыларына көзқарасты сиқырлы етуге ол үшін серіктесті жуылып тасталған бейне ретінде елестету керек. Егер серіктестің дем алу ритмін есту арқылы ұстаса, онда жаттығуды жұмулы көзбен жасауға болады.

Жұптардың қалыптасуында жетекші, қатысушылардың ерікті түрде қай серіктесті таңдау нәтижесінде бір-біріне жағымды қарым-қатынаста болуын көрсетеді.                      

«Бір затқа кіру»

Топ қатысушылары өздеріне ыңғайлы етіп отырады. Олардың біреуі жетекшіден тапсырма алады; ол босатылған, жаны бар затты көз алдында елестету керек. Содан кейін қатысушы сол затқа барынша енуі керек, өзін сол зат ретінде сонан, оның әлеміне, көңіл-күйімен «мінезін» игеру қажет. Сол зат атынан ол қазіргі уақытта онымен не болып жатқанын әңгімелеп беру қажет. Содан кейін өзінің қасындағы серіктестігіне өз сөзін береді, ал ол оны жалғастыру керек немесе басқаны басынан бастау керек.

Ойын топ мүшесінің әрқайсысын шығармашылық тапсырмаларды шешу жағдайына қойып өзінің индивидуалдылығының көрінуінің еркіндігін береді.

Ойынды қараңғы жерде өткізген қолайлы-бұл қатысушыларға психологиялық комфорт береді.

«Телепатия» Жаттығуы

Жетекші топ мүшелеріне парапсихология тәжірибесіне қатысып көруді ұсынады да инструкция береді. Қатысушылар жұпқа бөлінеді, әрбір жұпқа ролдер «реципиент» және «индуктор» береді. «Реципиент» орындықта ыңғайлы отырып, көзін жұмады. Оның тапсырмасы-зейінді және абссолютті түрде пассивті болу; ол ештеңе де істемеу керек, бірақ есте сақтап, игеріп алулары тиіс. «Индуктор» тапсырмасы-ойша өз серіктесін бос қалыпқа келтіру.

Жетекші бұйрығы бойынша жұптар жұмыс істей бастайды. 3-5 минут сайын жұптардың рольдері ауысып отырады немесе серіктестер ауысады. «Телепатияның» 2-3 сеансынан кейін «реципиенттер» оларда пайда болған сезімдері туралы әңгімелейді. Әңгімелесу барысында көбіне «индукторлар» өз тапсырмаларын жақсы орындайды.

«Пульс» Жаттығуы

Жетекші топ мүшелеріне өз импульстарын басуды ұсынады. Оны классикалық әдіспен, сол қолдың саусақтарымен қысуды, немесе әртүрлі дене бөлігінің пуласациясына көңіл қою керек.

«Баста» бұйрығымен жетекші секундамерді қояды, ал қатысушылар өз пулстерінің соғысын санайды. 20 секундтан кейін секундамер сөндіріліп, әрбір қатысушы өз нәтижелерін естерінде сақтайды. Содан кейін топ мүшелері максималды түрде өз пулыстерін күшейтулері қажет. Тапсырманы орындауға 3-4 минут беріл

«Ванька-Естанька»

Алты-Сегіз ойын қатысушылары бір-біріне тығыз иықтарымен сүйеніп дөңгелек құрып тұрады. Топ мүшесінің біреуі-«қуыршақ»-дөңгелек ортасында тұрады (көздері жұмылулы). Оның тапсырмасы-максималды түрде барлық бұлшықетін босату. Дөңгелекті қоршап тұрған топ мүшелері кеудесіне дейін қолдарын көтереді де алақандарын «қуыршаққа» қарай бағыттайды. Сол уақытта ол тізесін бөкпеу керек және еденнен табанын алмау керек. Ол өзінің үстіңгі бөлігімен біреудің алақанына құлайды. Жұмсақ қозғалыспен бірнеше қолдар қарама-қарсы жаққа ауыстырады. Барлық осы уақытта «қуыршақ» өз босатылған денесін ұстап тұру керек. Топ қуыршақты 1-1,5 минуттай бір жақтан екінші жаққа тербетіп тұрады, содан кейін дөңгелек ортасына басқа жаңа қатысушы келеді.

«Қысқышты шешу» Жаттығуы

Ойын қатысушыларына жетекші ыңғайсыз позада тұруды ұсынады; иығымен денесін қозғалтпай, жан-жағына қарап, иегін қысады, үстін көтеріп немесе иығын алдыға қарай жылжыту, шынайы емес отырып орындықтың артқы аяғының негізін қолдарының саусақтарымен сүйкену. Соның нәтижесінде нақты бұлшықеттерде және суставтарда локалды қысымдылық пайда болады-қысқыштар. Қатысушыларға тапсырма беріледі; пайда болған қысқыштық аумағын максималды түрде сол аумақта босаңсып, қысқышты шешуге шоғырлану керек.

«Тоқта» Жаттығуы

Топ мүшелері бөлме бойымен еркін жүгіреді. Ыңғайлы кезеңді тауып, жетекші «Тоқта» деген бұйрық береді. Сол бұйрық бойынша әркім сол позада тұрып қалады. Содан кейін бекітілген позаларды бұзбай, қатысушылар өздеріндегі бұлшықет «қысқыштарын» анықтап оны шешеді.

«Жие шығу» Жаттығуы

Орындықтарында ыңғайлы отырып, топ мүшелері өздерін бос ұстайды. Содан кейін жетекші нұсқасы бойынша оң немесе сол қолын жұмылдырық- қа жұмып, жұмылдырығын бір уақыт бойынша қысымдылықта ұстайды. Жұмылдырықтан басқа бұлшықеттер бос болу керек.

«Алаша-ұшақ» Жаттығуы

Жүргізуші еденге алашаны төсеп тастайды (топтағы қатысушылар тұрып болған соң, үштен бір бөлігі бос болу керек). Топ алашаға тұруы қажет. Міндет-алашаны аударған кезде, алашадан шықпау керек. Егер топ бұл тапсырманы орындай алмаса, топтың стратегиялық жүріс-тұрысын талқылап, содан кейін тапсырманы қайталауға болады. Тапсырманың оңай екеніне қарамастан, бұл тапсырманы бірден орындау қиынға соғады. Бұл тапсырма уайымшылдықты арттырып отыруға, топтың шешімін ақиқаттауға көмектеседі. Тапсырманы орындаған кезде, топтар процестерді жүргізіп отырады, бірақ ролдерді реттеуді «ойдың генераторлары», «реализаторлары», басшылар жүргізіп отырады.

Ауа-райы

-Қолдарыңызға қағаз және қарандаш алып сурет салыңыз, сіздің көңіл-күйіңізге жағымды сурет. Сіз суретіңізді көрсете аласыз «жағымсыз ауа-райы» немесе «жағымсыз ауа-райы», мүмкін сізге күн жан-жақтан жарқырап тұрған болар.

«Сенің жақсы жағың»

-Келесі тапсырманы біз қарсы алу (приветствеи) Советтік қабылдаудан бастасақ.  Тотағы қатысушылардың барлығы, бөлмеде еркін қозғала алатын-дай болуы керек, бір-бірін құшақтап, бір-біріне жағымды жақтарын айтып, олардан көрген жақсы жақтарын және олардың бойынан нені бағалайтың-ызды жеткізуіңіз керек.

Орындықтарды тасу.

Тапсырманың мақсаты: Ұйымдастырушы қайратты, қажырлы адам болуы керек. Тексеріп көрейік, сіздің араңызда кім қайратты? Бұл үшін екіге бөлінеміз. Бірінші орындықтарды бірінші жұптар тасуы қажет. Әрбір жұптарға 2 қарсылас 5 орындықтарды бір бұрыштан, екінші бұрышқа тасу керек, қарама-қарсы диогналды. Содан кейін бірінші жеңілпаздарды анықтағаннан кейін-олар бір-бірлерімен кездесулері керек. Осылай бір жеңілпаз қалғанша жалғастыру керек.

Баспа машинасы.

Тапсырманың мақсаты: разминка, дағдыны, әдетті ұйымшыл әрекетке өндіру. Қатысушыларға құпия сөздер немесе фразалар беріледі. Әріптер, тесттен тұратын, топтың құрамын өзара бөлу. Содан соң фразалар тез айтылу керек, әрбір адам өзінің әрпін айтуы керек, сөздердің арасында барлығы қолдарын соғып қошеметтеу қажет.

Қарлы кесек (Снежный ком)

Тапсырманың мақсаты: қатысушылармен танысу, жасаулар дәрежесі.

Қатысушылар кезекпен өз есімдерін, сын есім байланыстырып айтулары қажет, есімнің бірінші әріпінен басталуы қажет.

Келесі өткенді атап, содан кейін өзін; Осы жолмен келесілер өткенді айтулары керек, содан кейін өздерін; осы жолмен келесілер өздері көп есімдерді, сын есіммен, бұл есте сақтауды оңайтады және жасаулардың дәрежелерін арттырады.

Мысалы: 1-ші Сергей бірбеткей 2-ші Сергей бірбеткей, Петр ынталы 3-ші Сергей бірбеткей, Петр ынталы, Наташа тәуелсіз және тағыда басқа.

Дабыл (Сигнал)

Тапсырма мақсаты: разминка, топтағы жақсы атмосфералар. Қатысушылар айналып тұрады, бір-біріне жақын тұрып артынан, қолынан ұстап тұру. Біреу, оңай қолын қысып, дабыл жібереді. Дабыл дөңгелекке тарайды, жүргізушіге келгенше. Дабылды бір мезгілде бірнеше рет жіберуге болады, бір немесе әртүрлі қимылға қарай қозғалады.

Құпия фарватер

(топтық әрекет, жүргізу) Тағы бір тапсырманың бірі 7-8 қатысушылар паравоз болып және бір-біріне тіркесіп тұрады. Барлығы, тек бірінші болып тұрған адам көзі байлаулы болады. Бірінші қатысушы-жүргізуші болып рол-ді ұстайды. Жүргізуші келесісін белгілеген уақытта, жерге жарылыстан өтуі керек. Негізгі қиындық болып «құйрық» қасиетіне қарай және ұшу «Жарылыстардан», жарылысқа ұшырамау үшін әр қатысушы жүргізушіні қайталау керек. Тапсырманы қиындату болып кеменің ұзындығы және сапсы кедергі келтіруі мүмкін.

Сақина (Жеке ой тренингі, адекваттылығы)

Бұл тренингте басты роль атқаратын кішкене сақина, балалар шаш қыстырғышты қолдануларына болады. Топ командадан шығады. Жүргізуші сақинаны еденге көрсетіп қояды, бәрі көретіндей етіп. Мысалы: гвоздикті іліп қояды, бутылканың тамағына қыстырып қояды, көп заттар бар орындықтың үстіне қояды, шаш қыстырғышты қыстырып қоюға болады. Топ бөлмеге кіріп, сақинаны немесе шаш қыстырғышты іздей бастайды. Сақинаны тапқан адам басқаларына білдірместен орнына отыруы керек. Адамдар неғүрлым аз қалса, сол ғұрлым затты табу қиын болады. Соңғығы тіпті қиын болады.

«Қашу» Жаттығуы

Топ жұпқа бөлінеді. Әрбір жұпта қатысушылардың біреуіне «қылмыскер» ролі, ал екіншісіне-«босату» ролі беріледі. «Қылмыскерді» «түрме шаралары» туралы жоспары болады, ал «сүйену нүктесінің» бір немесе бірнешесіне ие. Топ сондай жоспар «босатушыда» да бар. Сонымен қатар, әрқайсысы қиялданған нүкте мен жабдықталған. Бір-бірінен тәуелсіз екеуі жарда бір нүкте үшін орын табулары керек, себебі әрбіреуі түн ішінде тек қана оның жартысын тесіп шығады. Ойланып болған соң ойын қатысушылары өз сызбаларында сол нүктені анықтайды. Содан кейін екеуінің сызбалары сәйкестендіріледі.

«Таңдау» Жаттығуы

Қатысушылар дөңгелек құрып отырады. Жетекші бұйрығы бойынша әрбіреуі саусағымен топтағы досына көрсету керек-мысалы оның бір ойында жұп құрғысы келетін адам болуы мүмкін. Ойыншылар мақсаты-топ бір-бірін таңдаудағы жұптарға бөлінудің бір тәжірибесіне жету болып табылады.

«Рабат» Жаттығуы

Ойын алаңы пайда болады-ол кең алаң онда шырпылар әр жерде жатуы тиіс. Қатысушылар жұпқа бөлінеді. «Оператор» тапсырмасы-өзінің «работы» көмегімен шырпыларды көбірек жинау керек. Ол үшін ол «работқа» сөздік бұйрық береді, ол деталды түрде және нақты оның қолымен, аяғының денесімен бағыттауға тырысады. «Габат» тапсырмасы-өзінің «операторының» бұйрығын нақты орындау. Ойын барысында «работ» көзі жұмулы болады.

Тренерге инструкцияны түсіндіру барысында «работ» өз «операторына» сүйенудің керек еместігі айтылады. «Работ» өз еркінен айырылады. Ойын барысына немқұрайлы қарайды; ол әрдайым тыңдайды, «оператор» қолында инициативасыз құрал болып табылады.

Ойынды өткізуде қарапайым қауіпсіздік ережесі сақталады. Егер «Работ» өз рөлін жақсы орындаса, ешқандай ойсыз және жеңіл емес қозғалу керек. Жарлармен түйісіп қалмау, сонымен қатар заттар мен басқа да «работтар» мен түйісіп қалмау жауапкершілігі «оператор» мойынында болады.

«Клешня» Жаттығуы

Бұл жаттығудың негізіне ойын автоматының жұмыс принципі жатады. Топ жұптарға бөлінеді. Қатысушылардың біреуі көзін жұмады да қолын «клешняға» айқастырады. Екіншісі үстел үстіне бір немесе бірнеше зат қояды. Оның тапсырмасы-«клешня» көмегімен оның нұсқауларының барлығын орындау да затты ұстап оны басқа үстелге қою болып табылады.

«Түйісіп қалу» Жаттығуы

Ойын жарт адаммен өткізіледі. Екі ойын қатысушылар бір-бірінің тізелері сүйеніп көздері жұмулы түрде қарама-қарсы отырады. Оң қолдарының нұсқаулы саусақтары «космостық станция»-олар бір-біріне қарама-қарсы шығады. Басқа екі ойыншылар отырғандардың артына тұрады. Белгі бойынша тұрған қатысушылардың барлығы сөз бұйрығы арқылы немесе сүйену алдында отырғандардың оң қолының қозғалысымен бағыттайды. Ойыншылардың үстелде отырғанның артындағы тұрғандардың мақсаты-өздерінің серіктестерінің нұсқаулы саусақтарының ұшын біріктіру.

Ойынның нақты нұсқасы да мүмкін; ойыншылардың біреуі өз «шешімін» алып кетуге ұмтылады-алдында отырған адамның алақанынан «ұшақтан» қашуы-қарсы отырған адамның нұсқаулы саусағынан қашу.

«Слалаш» Жаттығуы

Ойынға екі адам қатысады. Ойыншының біреуі көзін жұмады да ойын алаңында тұрған үстелге отырады-онда парақ бетінде фишкілер болады. Фишка арасындағы жарықтар есікті анықтайды, есіктен жай түрде «лыжинктер» өту үшін-ол есіктен түс арқылы бейнеленеді. «Лыжинк» маршруты жетекшімен алдын-ала белгіленеді, ал оның барлық ауысуын отырған ойыншы нұсқаулы саусақтың жай қозғалысының көмегімен жүреді. Екінші ойыншы серіктесінің артында ашық көздерімен тұрады және қолын иығына қояды да оның қозғалысын коррекциялайды. Екі серіктестіктердің таныстырмасы-«лыжниктерді» есіктер арқылы оған тигізбей жүргізу керек.

«Анабиоз» Жаттығуы

Қатысушылар жұптарға бөлінеді. Әрбір жұпта ойыншылар өзара «қашып қонған» және «реаниматор» рольдерін бөліп алады. Белгі бойынша «қашып-қалған» қозғалыссыз, анабиозға негізделген бейнені көрсетеді-мұздап кеткен бет-әлпеті мен бос көзқарасы. «Реаниматор» тапсырмасы-анабионикалық жағдайдан шығару, оған 1 минут беріледі. «Реаниматор» «қатып қалғанға» сүйкенбеу керек, оған сөйлемеу керек. Ол тек қана көзқарас, жест, мимика, пантомимиканы қолдану керек.

«Танистаскоп» Жаттығуы

Топ дөңгелек құрып отырады. Бір немесе екі ойыншы ортаға тұрады. Шам сөндіріледі де ортада тұрған ойыншылар әрбір позаларда тұрып қозғалыссыз тұра қалады. Белгі бойынша аз уақытша шам жағылып, қайтадан сөндіріледі. Шам жанған кезде отырғандар орта тұрғандардың позаларын есте сақтап қалулары керек. Шам жанған кезде ортадағылар алғашқы позаларына келіп отыру керек, ал отырғандар сол позаларды бірігіп құрастыру керек. Ортада тұрғандарды шақырып олардың тұрған позаларын қалыпқа келтіреді.