Статья о видах игр на занятиях уроков истории по обновленной программе

Артығын алып таста	Оқушыларға сөздер немесе суреттер жинағын (сабақ тақырыбымен байланысты) көрсетіңіз. Олар қай сөз немесе сурет қалғандарына қатысты емес екенін анықтауы керек.
Бұл жауабы болса, онда сұрақ қандай болады?	Оқушыларға бірнеше сөйлем беріп, жауабы осы сөйлем болуы үшін сұрақ қандай болатынын анықтауды сұраңыз.
Сурет: Не болды?	Оқушыларға сурет көрсетіңіз. Оқушылар суретте не болып жатқанын жəне оның себебін түсіндірулері қажет.
Сөзді тап	Карточкада сөз беріледі. Бір оқушы бір карточканы алып, онда жазылған сөзді сыныпқа дене қимылдары арқылы көрсетеді. Оған сөйлеуге болмайды. Ал оқушылар жүргізіп тұрған бала көрсеткен сөзді табуы керек.
Бинго	3x3 шаршысында сабақ тақырыбына қатысты əртүрлі түйінді сөздер орналасқан. Оқушылар тиісті түйінді сөздерді айрықшалауы керек. Барлық түйінді сөздерді анықтаған бірінші оқушы жеңімпаз атанады. Ескерту: оқушыларда əртүрлі түйінді сөздер жинағы болу керек.
20 сұрақ – иə-жоқ деген жауап	Оқушыларға ақпарат алу үшін, 20 сұрақ қоюға болады. Алайда сұрақ қойылып жатқан адам «иə» не «жоқ» деп қана жауап береді. Мысалы, оқушы бір ұғымды жасыруы мүмкін, ал сыныптың қалған бөлігі оның қасиеттерін атау арқылы қандай ұғым жасырылған табуы керек.
Айырмашылығы неде?	Оқушыларға екі түрлі тарихи ұғым немесе екі түрлі сурет көрсетіңіз. Екеуінің арасындағы айырмашылықты анықтауды сұраңыз. Жауаптарын дəлелдеп отырулары керек.
Құпия зат	Оқушыларға затты көрсетіңіз. Олардан оның не екенін жəне сабақпен қалай байланысқанын анықтауды сұраңыз.
Қазына іздеу жолында	Сабақ тақырыбына қатысты ақпарат жасырыңыз. Оқушылар жасырылған ақпаратты табуы керек. Күрделілік деңгейін арттыру үшін, тақырыпқа қатысы жоқ ақпарат қосып, оқушылардан оларға қажетті жəне қажет емес ақпаратты ажыратуды сұрауыңызға болады.
… қатысты 10 сөзді атаңыз	Оқушылардан нақты бір тақырыпқа, ұғымға қатысты 10 сөз атауды сұраңыз.
Сəлемдеме жіберіңіз	Затты бірнеше қабат қағазға/газетке ораңыз. Оқушылар əуен ойнап жатқанда оралған затты сынып ішінде береді; музыка тоқтаған кезде, оқушы бір қабатын ашады. Əр қабатқа тақырыпқа қатысты бір сұрақ немесе затты анықтауға көмектесетін ишара қойыңыз, оқушылар оны тауып, одан кейін оралған затты əрі қарай береді. Осылайша заттың орамасы біткенше жалғасады.

Сабақты қорытындылауға арналған идеялар

Сабақтың соңында бүкіл сынып орындайтын жұмыстың мақсаты – оқу бойынша қорытынды жүргізу, білімді жинақтау, келесі деңгеймен байланыстыру жəне олардың қалай оқитынын белгілеу.

Сыныптан шығу билеті	Оқушыларға олардың оқуына қатысты сұрақтар жазылған қағаз беріңіз, олар сұрақтарға жауап беріп, оны сыныптан шығуға рұқсат етілген уақытқа дейін мұғалімге беруі керек.
Жұмбақ сөздер	Негізгі сөзді, терминді немесе тақырыпты көрсететін оқушыны таңдаңыз. Оқушылар оны табуы керек.
Ыстық орындық	Өтілген тақырыпты қорытындылау үшін оған қатысты қандай-да бір ұғымды, заңды, формуланы, т.с.с. сипаттайтын оқушыны таңдаңыз. Сыныптың қалған бөлігі бұл «кейіпкерге» кезек бойынша сұрақ қояды, ал ол сол кейіпкер сияқты жауап беруі керек.
Миыңның суретін сал	Оқушылар мидың суретін дəптерге салады да, оны сабақ кезінде меңгерген білімдерін білдіретін сөздермен толтырады.
Тізбектен не түсіп қалған?	Оқушыларға бір сөз түсіп қалған тізбек көрсетіп, сол сөзді табуды сұраңыз.
Бір минут	Оқушылар кезек бойынша бір минут ішінде сабақ тақырыбы бойынша тоқтаусыз, қайталаусыз жəне қатесіз сөйлейді.
5-5-1	Оқушылар сабақ кезінде нені меңгергендері жайлы 5 сөйлем жазады. Одан кейін сол 5 сөйлемді 5 сөзге дейін қысқартады. Соңында 5 сөзді 1 сөзге қысқартады. Оқушылар өздерінің түйінді сөзін бүкіл сыныппен бөліседі.
Хабарлама	Оқушылардан өздерінің не үйренгенін көрсететін мəтіндік хабарлама (SMS) құрастыруды сұраңыз. Барлық мəтіндік хабарламадағы сияқты мұнда да символдар саны шектеулі.
Əріптестер	Əр оқушыға не жауабы бар, не сұрағы бар қағаз беріңіз. Оқушылар сынып ішінде жүріп, сəйкес келетін сұрақ пен жауапты іздейді. Күрделілік деңгейін арттыру үшін, оқушылар үндемей орындай алады.
Байланысқан оқу	Өз оқуын бір сөйлеммен түсіндіретін оқушыны таңдаңыз. Келесі оқушы өз сөйлемін құру үшін жалғаулық шылаулар мен жалғауларды пайдаланады.

 

 

 

 

Пікірталас ұйымдастыру тəсілдері

Оқушыларға жазу мен оқу бойынша тапсырмаға берілетін уақыт сияқты ауызша пікірталасқа берілетін уақыт та мұқият құрылымдалуы керек. Төменде пікірталасты құрылымдауға көмектесетін əдіс-тəсілдер тізімі берілген.

Төрт бұрыш	Əр бұрышқа əртүрлі пікір ілінеді. Оқушылар өздерінің жауаптарына жақын бұрышқа барып тұра алады: мысалы, толықтай келісемін, келісемін, келіспеймін, толықтай келіспеймін.
Сократ шеңбері	Екі шеңбер, бірінің ішінде бірі. «Ішкі шеңбердегі» оқушылар тақырыпқа қатысты мәселені сұрақ-жауап арқылы талқылайды, ал «сыртқы шеңбер» оларды тыңдап, дəптерлеріне ескертпе жасап отырады және талқылау соңында өз пікірлерін айтады. Мұғалім оларды сырттан бақылап, бағыттаушы сұрақтар қою арқылы пікірталасты қажетті арнаға бұрып отырады. Шеңбердегі оқушылар белгілі бір уақыт өткен соң рөлдерімен алмасуына болады.
Шеңберге жиналатын уақыт	Оқушылар орындықтарды шеңбер етіп сынып ортасына қояды. Тақырып/сұрақ/сөйлем беріледі, оған оқушылар жауап беру керек. Алайда олар белгіленген затты ұстап тұрмаса, сөйлей алмайды. Бұл тапсырмада мұғалім барлық оқушының бір кісідей қатысып отырғанына көз жеткізу үшін қатаң түрде бақылайды, сондай-ақ оқушыларға қай кезде сөйлеу керектігіне қатысты өздерінің шешім қабылдауына мүмкіндік береді.
Попкорн	Оқушылар сыныптағы ауызша кері байланысты басқарады, қай кезде орнынан тұрып жауап беру керек екендігін шешеді. Егер бірнеше оқушы қатар тұрса, онда оқушылар кімнің бірінші болып сөйлейтінін шешуі қажет.
ТӨДК	Сыныптастардың пікірін тыңдай отырып, оқушылар берілген пікірді ТОЛЫҚТЫРЫП, ӨЗГЕРТІП, ДАМЫТЫП немесе КҮРДЕЛЕНДІРЕ алатынын шешуі керек. Барлық оқушылар қалай жауап беретіндерін шешуі қажет, ал мұғалім олар таңдаған мəнерде жауап беру үшін бір оқушыны таңдайды.