"Стихи для физминуток на уроке"

Тэттик хоһооннор

    Сахалыы сынньалаҥҥа аналлаах хоһооннор мээнэ көстүбэттэр, онон быыһыгар бэйэм айбыт тэттик хоһооннорбун аахтарабын.

Ээй, чэй, тур эрэ!

Сынньанарга сөп буолла.

Төбөбутун хамсатан,

Эриллэҥнээн мускуллан,

Кэдэриҥнээн, тоҥхоҥноон

Ыстаныахха, ойуохха.

Оргууй аҕай хаамыахха,

Уонна күүскэ тыыныахха.

Чэгиэн-чэбдик буоллубут,

Үлэлииргэ бэлэммит.

Уҥа көр, хаҥас көр.   (уна хайыһаллар)

Өссө биирдэ хатылаа.(хатылыыллар)

Уҥа диэки, хаҥас диэки.  (хаҥас хайыһаллар)

Өссө биирдэ хатылаа. (хатылыыллар)

Умса түс, тиэрэ түс.  (иннигэр-кэннигэр наклоннар)

Өссө биирдэ хатылаа. (хатылыыллар)

Олордубут, турдубут. (приседание, туруу)

Өссө биирдэ хатылаа. (хатылыыллар)

Оргууй аҕай тыынабыт   (салгыны эҕирийии. салгыны таһаарыы)

Уонна салгыы үлэлиэххэ. (паартаҕа олороллор)

Уҥа илиим үөһэ күөрэй, (уҥа илиинэн рывок оҥоруу)

Хаҥас илиим үөһэ күөрэй. (хаҥас илиинэн рывок оҥоруу)

Аны илиим өттүкпэр (илиилэрин өттүккэ)

Уонна чаһы буолабын.

Уҥа, хаҥас. (уҥа, хаҥас наклоннар)

Уна, ханас. (уна, ханас наклоннар)

Бары тэннэ оҥордубут.(олороллор)

Тарбахчааннар, тарбахчааннар  (бастаан уна илии тарбахтарын ,  онтон ханас илии тарбахтарын хамсаталлар)

Бары бэрткэ хамсыыллар. (иккиэннэрин хамсаталлар)

Аалсыһаллар, аалсыһаллар (ытыстарын бэйэ-бэйэлэригэр суура-лыыллар)

Көтөн барыах курдуктар.  (тарбахтар хатыйсан көтүөх курдук хамсаталлар)

Сылайбыттар, сылайбыттар (уҥа тарбахтарын, онтон хаҥас илии тарбахтарын сахсыйаллар)

Сынньанныннар тарбахчааннар. (иккиэннэрин тэҥҥэ сахсыйаллар)

Чэйиҥ эрэ, оҕолоор!

Сылбырҕатык хамсаныахха,

Имигэстик имиллиэххэ,

Сулбу-халбы хомунуохха,

Тургэн-тар5ан туттуохха!

Илиилэри эрчийэн,

Тарбахтары хамсатан,

Хаамыскалаан хапсыахха,

Хабылыктаан ылыахха,

Өбүгэ төрүт оонньуутун

Өрүү оонньуур буолуохха!

Оттон бу Е. Местникова чабырҕаҕын биһиги уруокка кэнсиэргэ бэлэмнэнэ таарыйа сынньалаҥҥа ааҕар чабырҕах оҥостубуппут.

«Этиҥ»

Ыраах этиҥ уһугунна     (олорон эрэн уҥа, онтон хаҥас илиилэри-нэн эргитэн көрдөрөллөр)

Дьааһыйда  (дьааһыйаллар),  тыыллаҥнаата (тыыллаҥныыллар),

Эргилиннэ      (кэннилэрин диэки эргиллэн ылаллар)

Уһуутаата      (һуу-у)                                                                                   

Сулбу ыстанан ойон турда.  (паартаттан ойон тураллар)                                               

Кыбдьырынна. (илиилэрин тоҥолохтуу  хамсаталлар)

Чыпчырынна.    (илиилэринэн иэдэстэрин аалаллар)                                                          

Илгиһиннэ.    (төбөлөрүн илгистэллэр)                                                                                      

Дьигиһийдэ.    (илгистэллэр)                                                                                                        

Сымарынна.(санныларын кэннилэрин диэки эргитэллэр)                                                     

Ньыппарынна.      (ньыппарыналлар)                        

Уһаты-туора сүүрбэхтээтэ.    (сүүрэллэр)                                    

Лиһигирээтэ.(ыараханнык атахтарынан лиһигирииллэр)                                                   

Лүһүгүрээтэ. (чаастатык атахтарынан лүһүгүрэтэллэр)                                                       

Бачыгыраата. (ытыстарын таһыналлар)                                                                                    

Тачыгыраата.  (ыстаҥалыыллар)                                                                                                  

Халлаан үөһүн тилийэ көттө. (илиилэрин самолет курдук тэниччи туталлар)

Кускуурдаата.  (уҥа илиилэринэн кымньыылыыллар)                                                                 

Курбуулаата. (хаҥас илиилэринэн кымньыылыыллар)                                                                

Тиҥилэхтээтэ. (тиҥилэхтииллэр)                                                                                                   

Тэбиэлээтэ. (тэбиэлииллэр)                                                                                                 

Онтон эмискэ ах барда.  (илиилэрин айахтарыгар тутан сибигинэ-йэн саҥараллар)

Иһийдэ.   (иһиллииллэр)                                                                                                                  

Ньимийдэ.    (айахтарын саба туталлар)                                                                                    

Симэлийдэ. (төҥкөйөллөр)                                                                                                            

Мэлийдэ.   (паарталарыгар олороллор умса сыталлар)