Судың қасиеттері, Ас қорыту жүйесі

Сабақтың тақырыбы:	Судың құрамы, физикалық, химиялық қасиеттері.
Сабақтың мақсаты:	Білімділік – оқушыларға судың құрамын, физикалық, химиялық қасиеттерін оқып үйрету, судың табиғаттағы айналымын, еріткіштік қасиеттерін жай және күрделі заттермен әрекеттесуін тәжірибе жүзінде көрсету – оқушыларға түсінік қалыптасытру. Дамытушылық – оқушылардың ой-өрісін, судың табиғатпен, адам өмірімен байланысы туралы ұғымды кеңейту, химия пәніне қызығушылығын, химяиылық тілін, біліктілігін дамыту, шығармашылық қабілетін арттыру. Тәрбиелік – оқушыларды топқа бөлу арқылы ұйымшылдыққа тәрбиелеу, сыйластыққа, құрметтеуге, пікірталас жасауға, шығармашылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың өтілу әдісі:	СТО, Блум таксономиясы, топтық жұмыс, рөлдік ойын, «Жұмбақ сурет» әдісі, «Кереметтер еліне саяхат», «Жанұя» әдісі, микс жаттығу, есептер шығару
Сабақтың түрі	Кіріктірілген
Сабақтың негізгі дерек көздері:	Интербелсенді тақта, слайдтар, «Су-тіршіліктің көзі», сөндірілмеген әк, су, йод, лимон, қылқалам, химиялық стақан, шекер, ас тұзы, индикаторлар, плакат, маркер, стикерлер
Оқыту нәтижелері:	Судың химиялық формуласын біледі. Судың химиялық қасиетін айта алады. Судың табиғатпен, адам өміріндегі маңызын айта алады.
Сабақ кезеңдері	Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
І Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин	Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу. Оқу құралдарын дайындап, зейінін сабаққа аударту. Ынтымақтастық атмосфераны орнату. Химиялық элементтердің жіктелуі бойынша сыныпты топтарға бөлу.	Мұғаліммен сәлемдеседі. Оқу құралдарын дайындап, зейінін  сабаққа аударады. Металдар, бейметалдар, екідайлы металдар және радиоактивті элементтер болып топтарға бөлінеді.
ІІ Өткенді қайталау: Еске түсіру: 8 мин	Үй тапсырмасын тексеру	Жұптық жұмыс, жеке жұмыс арқылы өз жұмыстарын тексереді.
	1.«Кереметтер еліне саяхат» ойын элементі қолданылды. Бұл ойында жай және күрделі заттардың, оттек пен сутектің қосылыстарын анықтау керек. 1. CaO, NaH, NH3, NO2, H2O, PH3 CaH2, CO2,H2S, Ag2O 2. H2, H2SO4, NaOH, N2 CaCO3, Na, BaO, Li, HBr, Ag 2. «Жұмбақ сурет» Суретті құрастыру үшін есептер берілген. Сол есептерді шығарып, суретті құрастыру керек. І. массасы 8 г Сио сутекпен тотықсыздардырғанда қанша грамм су түзілетінін  есептеңіз? ІІ. Массасы 8 г  SO2 сумен әрекеттестіргенде неше грамм суды қажет етеді? ІІІ. 8 г суды айырғанда шығатын сутек пен оттектің қандай массалары қажет? ІV. массасы 8 г СаО күкірт қышқылымен әрекеттескенде неше грамм су түзіліеді.
ІІІ Жаңа сабақ: Түсіну: Тақырыпқа шығу 6 мин.	Жаңа сабақты шағын көрініспен бастадық. Оқушы «Су тасушы қыз»әнінің ырғанында қолына химия құтысына су құйып алып тақтаға шығады. «Еду, еду қашықтан, Мен-водовоз асыққан, Мөлдір су бар, достар-ей, Мөлдір су бар, достар – ей, Кому надо – поскорей».   Шағын көрініс арқылы тақырыпты ашып, жаңа тақырыпты меңгерте бастаймыз. Тәжірибе көрсету.	Оқулықты пайдалана отырып, судың физикалық және химиялық қасиеттеріне тәжірибе көрсету арқылы көз жеткіземіз.
Талдау және қолдану: 10 мин	Диалогтік жұмыс ұйымдастыру. «Жанұя» әдісі бойынша топтарға мынадай жұмыстағы тақырыптар беріледі. І. «Су- өмір» ІІ. «Су - денсаулық» ІІІ. «Су - байлық» ІV. «Су экологиясы»	Топтардағы бір-екі оқушы басқа топ мүшелерімен ауысып, тақырыптың мазмұнын түсіндіреді.
Сергіту сәті: 1 мин	Су туралы мақал-мәтелдер.	Мақал-мәтелдерді оқушылар айтып шығады.
Оқулықпен жұмыс: 5 мин	Жазбаша жаттығулар орындау 109 беттегі  №3 есепті орындау	Есеп арқылы судың қандай заттармен әрекеттесетінін біледі.
Жинақтау: 5 мин	Тұжырым жинақтау	Топтық жұмыс: тұжырым жасайды. Сабақта үйренгенін қағаз бетіне түсіреді. Жасаған жұмыстарын қорытындылап, қорғайды.
Микс жаттығу 5 мин	Өзіндік жұмыс орындату	Өз өмірлерімен байланыстыра отырып судың маңызына сөйлем құрастыру.
Бағалау: 2 мин	Бағалау	Өзін-өзі бағалау, топ жеткшілерін бағалау.
Рефлексия	Бүгінгі сабақтан сендер не алдыңдар? Бұл сабақ қиын болды ма? Бүгінгі сабақтан алған ойларыңды жазыңдар	Өз ойларын стикерге жазады.
Үйге тапсырма	Үй тапсырмасын беру. 112 беттегі №6 есепті шығару	Күнделікке жазады.

Сабақтың тақырыбы: Ас қорыту мүшелерінің құрылысы

Сабақтың мақсаты: оқушыларды асқорыту мүшелер жүйесінің құрылысы, зат алмасуда асқорытудың атқаратын рөлі, ауыз қуысында, қарында, ішектерде астың қорытылуымен толық талдау жасау, оқушылардың салыстыра ойлау қабілеттерін дамыту, белсенділіктерін арттыру.
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес
Сабақтың типі: экспедиция сабақ

Сабақтың өту барысы: І. Ұйымдастыру:
Ойын жүрісі.
Сабақ саяхат түрінде өткізіледі. Саяхат арқылы білім шыңына жету. Ойын 2 сатыдан тұрады.
1. Саяхатқа дайындық.
2. Шыңға жету.
І. І. Саяхатқа  дайындық.
А. «Ауа райы болжам».
Бірнеше бұлттар бейнеленген. Бұлтты бейнелердің артында сұрақтар мен тапсырмалар бар.
Сұрақтар мен тапсырмалар.
1. Ағзаның өсуі, дамуы, тіршілігі үшін қажет зат.
2. Минералды тұздардың тәуліктік мөлшері қанша?
3. Қандай дәрумен жұқпалы ауруларға қарсы тұра алады?
4. Нәруыздың тәуліктік мөлшері қанша?
5. Адамның тіршіліг үшін тәулігіне неше литр су ішу керек?
6. Қазақтың қандай ұлттық тағамдарын білесің?

7. Қандай тағамдардың құрамында нәруыз мол болады?

8. Көмірсуларға қандай заттар жатады?

Білу: Ә. «Жолға не алу керек?»
Жол сөмкелерінде биологиялық терминдер жазылған қағаздар бар. Оқушылар терминдерге түсінік беру керек.
Терминдер: сілемейлі эпителий, дәнекер ұлпасы, ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш қарын аш ішек, тоқ ішек, ерін, ұрт, тіс, қызылиек, аран, таңдай, кеңірдек, тік ішек, ұлтабар, бүрлер, бүйен, соқырішек, аппендикс,

Бұларға жауап берген оқушылар ІІ сатыға өтеді.

ІІ. Шыңға жету.
Алдын ала шынығу. Сынып оқушылары 4 топқа  бөлінді, өйткені шынға шығу жолы қиын, сондықтан оған тәртіп, сергектік, ақыл - ой керек.
А. «Тәртіп орнату»:
Түсіну: Ә. «Ұйықтамай тыңда!» « Жауабын тап!»
1. Адамның асқазан безінің бөлетіні
а) шырын
в) химозин
с) птиалин
д) күкірт қышқылы
е) пепсин
2. Бауыр қақпасынан өтетіндер
а) сілекей безінің өзегі
в) жүйкелер
с) веналар
д) өт жолы
е) артериялар
3. Адамның күрек тістерінің саны
а) 2
в) 4
с) 6
д) 8
е) 10
4. Тілдің ұшы қандай дәмді  сезеді?
а) тұзды
в) ащыны
с) тәттіні
д) қышқылды
е) хош иісті

Талдау: Б. «Ойлан тап».
Тақтада ( 4 топқа  қысқа сұрақтар береді) асқорыту мүшелері құрлысының суреті ілінген. Жауаптар «ия» және «жоқ».
1. Мынау ауыз қуысы ма?
«Ия!»
2. Мына жұтқыншақтың ұзындығы 11 - 12см бұлшық еті ме?
«Ия!»
3. Дәм сезу рецепторлары жұмсақ таңдайда орналасқан ба?
«Жоқ!»
4. Ас қорыту және тыныс жолдары жұтқыншақта қиылысады ма?
«Иә!»
5. Адамда ас қорыту жолының ұзындығы 3 - 5см ма?
«Жоқ!»

6. Бауыр асқорыту жүйесіне жатады ма?

«Ия»

7. Ұлтабар ұшының ұзындығы 5,5-6 м ма?

«Жоқ»

8. Соқырішектің ұзындығы 7-8 см ма?

«Ия»
Шыңға жеткен оқушылар – «Нағыз альпинисттер».

Жинақтау: ІІ.  Қарлы бұрқасын. (14 ұпай)
«Бірінші асудан асу».
Сәйкестендіру тесті

№	Орналасатын бөлімдері	Мүшелер
1	Ас қорыту жолының ең көлемді бөлімі -	1Бауыр
2	Ас қорыту жолының ұзын бөлігі -	2Ұйқыбез
3	Ең үлкен асқорыту безі -	3Жұтқыншақ
4	Жұтқыншақты асқазанмен жалғастыратын бөлім -	4Өңеш
5	Асты сорып, сіңіретін бөлімі -	5Тоқ ішек
6	Құрт тәрізді өсіндісі - аппендикс бар -	6Асқазан
7	Төменгі жағына өт қабы жалғасқан мүше -	7Аш ішек

Қолдану:ІІ. Мұздық. (16 ұпай)

І - нұсқа
Дұрыс жауаптарды белгілеп, дәптерге жазыңдар.
1. Қоректі заттар организмде энергетикалық және құрылыстық қызмет атқарады.
2. Жұтқыншақ асқорыту жүйесінің бір бөлігі болып табылады.
3. Асқазанның сілемейлі қабатында ішек сөлін бөлетін көптеген бездер бар.
4. Аш ішек – асқорыту жолының ең ұзын бөлігі.
5. Ұйқы безі тек сыртқы секреция безіне жатады.

ІІ - нұсқа

Дұрыс жауаптарды белгілеп, дәптерге жазыңдар.

1.     Қарынның қабырғасындағы бірыңғайсалалы бұлшықет талшықтары үш түрлі бағытта орналасқан.

2.     Нағыз ауыз қуысында жұтқыншақ орналасқан.

3.     Жұтылған тамақ жұтқыншақ арқылы өңешке түседі.

4.     Аш ішекте бадамша бездер орналасқан.

5.     Тоқ ішекте өте көп бактериялар болады, оларға ағзаға пайдалы.

ІІІ – нұсқа

Дұрыс жауаптарды белгілеп, дәптерге жазыңдар.

1.     Тоқ ішектің аш ішектен басталған жері – соқырішек деп аталады.

2.     Тілдегі бұлшықет талшықтарының кейбір тобы – ұзына бойы, екінші тобы – көлденең, үшіншісі – тік бағытта жатады.

3.     Тілдің екі жиегі – тәттіні сезеді.

4.     Қарынның өңешпен және ұлтабармен байланысқан жерінде сақина тәрізді бұлшықеттер болады.

5.     Ашішектің сілемейлі қабықшасында тұйық өскін түріндегі бүрлер өте көп.

ІV – нұсқа

Дұрыс жауаптарды белгілеп, дәптерге жазыңдар.

1.     Қарын-іші қуыс қалың бұлшықетті мүше.

2.     Нағыз ауыз қуысы соңғы жағы аранмен шектеледі.

3.     Тағам құрамында нәруыз, майлар, көмірсулар болмайды.

4.     Ауыз қуысына 3 жұп сілекей бездерінің өзектері ашылады.

5.     Өңештің ұзындығы 5,5-6м-дей болады.

ІІІ. Тасты жартас. «Микс» жаттығу
Барлық топқа  асқазан, тоқ ішек, жұтқыншақ, ауыз, қорғаныш, қан, тамақ, жұтады, аш ішек, қорытады.
Сабақ соңында оқушылар білімі бағаланып, үздік жауабымен көзге түсіп, білім шыңына жеткен оқушы «Нағыз альпинисттер» атанады.

Сабақтың тақырыбы:Мың түрлі мамандық

Сабақтың мақсаты: оқушылардың өмірде өз таңдау дұрыс жасауға көмектесу. Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, белсенділіктерін арттыру. Мамандық таңдауда қателеспеу керек екендігін түсіндіру.
Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың көрнекілігі: суреттер, мақал-мәтелдер, сөзжұмбақ,тіре-сызба

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Жаңа сабақты түсіндіру

Жаңа сабақ

Мамандық таңдауда қателікке ұрын ба!

Мамандық дегенді қалай түсінесіңдер?

-Сен қандай мамандық иелерін білесің?

-Неліктен мамандық иесі болу керек?

-Болашақта қандай мамандық иесі болғың келеді?Неліктен?

-Халыққа пайда келтіру дегенді қалай түсінесің?

-Ата-анаңның мамандықтары туралы әңгімелеп бер.

-Халыққа өзің қалай пайда келтіретініңді әңгімелеп бер.

 

«Мен өнер жолын таңдадым»

«Өнер адамы қандай болуы керек?»

«Мұғалім болу қиын ба?»

«Мен таңдаған мамандық»

1)    Дұрыс таңдау керек.

2)    Икемділік.

3)    Үлкен өнер, зор шеберлік

4)    Еңбексүйгіштік

5)    Білім

6)    Халқыңа көмегің тию керек