Судың кермектігі және оны жою жолдары, Қазақстандағы кальций қосылыстарының маңызды кен орындары, кальцийдің биологиялық рөлі;

Сабақтың тақырыбы: Судың кермектігі және оны жою жолдары, Қазақстандағы кальций қосылыстарының маңызды кен орындары, кальцийдің биологиялық рөлі;

Сабақтың мақсаты:

    Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ежелден пайдаланып келе жатқан металдар мен құймалар, олардың қасиеттерін, тарихын, кездесетін жерлері туралы білімдерін нығайту.

   Дамытушылық:Қолданыстағы заттардың пайдасын, қоғамдағы ролін терең зерттеу. Оқушылардың тіл байлығын дамыту, тез ойлауға дағдыландыру. Картамен жұмыс, пәндермен байланыстыру.

   Тәрбиелік: Өз бетімен еңбектену іскерліктерін арттыра отырып оқушылардың танымдық белсенділіктерімен ой өрісін дамытып, шығармашылыққа, іздемпаздыққа, тиянақтылыққа, ізгілікке тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар:Са, СаО, НСl, Н₂О, фенолфталеин, Са(ОН)₂, СuSО₄, сынауқтар, стакандар.

Сабақтың барысы: І. Өткен сабақты қайталау:

1.      Металдарға жалпы сипаттама; ПЖО.

2.      Жалпы физикалық қасиеттері.

3.      Жалпы химиялық қаситтері.

4.      Ме активтік қатарын кім ұсынған?

5.      Ме табиғатта қандай түрінде кездеседі?

-          Асыл металдар

-          Ауыр Ме

-          Жеңіл Ме

-          Сұйық Ме

ІІ. Жаңа сабақ:

1.      Кальцийдің ПЖО.

Электрондық құрылысы.

Са+20)₂)₈)₈)₂  1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

Са⁺², Са⁰

2.      Табиғаттағы қосылыстары.

СаСО₃,СаSO₄*H₂O-ғаныш

СаСО₃*MgCO₃-доломит

Са₃(РО₄)₂- фосфорит

Са₅(РО₄)₂F – фторапатит

▲! Жер қыртысында 5 орында, 3,4 %, адам ағзасында – 1кг.

  (оқулықпен жұмыс).

36 параграф. 102бет. «Жадыңда жүрсін»

3.      Физикалық қасиеттері.

«Химиялық портрет»

Алтындай менің ардақтым,

Қорғасындай салмақтым.

Көптен көрмей өзіңді,

Электрондай зар қақтым.

Өзің менің оттегім,

Өмірім сенсіз жоқ менің.

Мінезің мыстай майысып,

Сынаптай сырғып кетпегін.

Шаштарың қара көмірдей,

Мүсінің құйған темірдей.

Кальцийдей менің аппағым.

Өзіңнен асыл таппадым.

▲ 36 параграф.101 бет. Физикалық қасиеттер.

T_балқу-851^о

4.      Химиялық қасиеттері.

А) Жай заттармен әрекеттесуі

! Кодоскоп: кластер

                                          О₂                                    Cl₂

                                                        

                          N₂                                   H₂

!▲ Тақтамен жұмыс: теңдеулер жазу.

1)      2Са^о+О₂^о=2Са⁺²О^-2

2)      Са^о+S^o=Ca⁺²S^-2

3)      Ca^o+Cl₂^o=Ca⁺²Cl₂^-1 

4)      3Ca^o+N₂^o=Ca₃⁺²N₂^-3

Ә) Күрделі заттармен:

                                                                                                 

H₂SO₄                                            HOH→Ca(OH)₂әк суы   

                              СО₂→СаСО₃   

Са(ОН)₂ – суда нашар ериді

Са(ОН)₂→Са⁺²+2ОН^-

Фенолфталеин қызарады!

      

СО₂                                                                НCl

 

                               CuSO₄

5.      Қолданылуы:

Әкті су – мөлдір ерітіндісі. Лабораторияда СО₂ анықтау үшін пайдаланады.

Са(ОН)₂+СО₂→СаСО₃↓+Н₂О

!▲ Тәжірибе «Дем шығару».

-          Сынауқта Са(ОН)₂ оқушы партасында, түтікше арқылы үрлеген кезде, ерітіндіде тұнба пайда болады.

ІІІ. Бекіту. «Химиялық эстафета»

1). Са→СаО→Са(ОН)₂→СаСl₂→CaSO₄→Ca(NO₃)₂

2). CaO→CaCl₂→CaCO₃→CaO→Ca(OH)₂

IY. Үй тапсырмасы: 125 бет, 7-9 жат