Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Сын есім
Имя прилагательное
Сын есім түрлері
құрамына қарай
тұлғасына қарай
мағынасына қарай
Сын есім тудыратын жұрнақтар
СЫН ЕСІМНІҢ ШЫРАЙЛАРЫ
Сын есімді бекітуге арналған жаттығулар
Сөздік жұмыс
2 слайд
Сын есім
Заттың сыны сапасын, түсін білдіріп ,
Қандай? Қай? сұрақтарына жауап береді.
Имя прилагательное — часть речи,
которая обозначает признак предмета
и отвечает на вопросы какой? чей?
3 слайд
Сын есім түрлері (Виды прилагательных):
құрамына қарай:
Дара (простое – один корень)
Мысалы: әдемі, қызыл, ыңғайлы.
Күрделі (сложное – несколько корней)
Мысалы: қып-қызыл, жап-жасыл, өте көрікті.
4 слайд
Сын есім түрлері
(Виды прилагательных):
тұлғасына қарай:
Негізгі (непроизводное – нет суффикса)
Мысалы: алтын, ауыр, кең.
Туынды (производное – есть суффикс)
Мысалы: ақылды, пайдалы.
5 слайд
Сын есім түрлері
(Виды прилагательных):
мағынасына қарай:
Сапалық (качественное)
Мысалы: ыстық, қоныр.
Қатыстық (относительное)
Мысалы: таулы, өткір.
6 слайд
Сын есім тудыратын жұрнақтар
7 слайд
Сын есім (имя прилагательное)
Имена прилагательные как в русском, так и казахском языке обозначают признаки предметов и употребляются перед именами существительными.
Но в казахском языке имя прилагательное, сочетаясь с именем существительным, не изменяется ни по падежам ни по числам, т.е. не согласуется с ним, а просто примыкает к нему. Например:қара көйлек «черное платье»,қара көйлектің «черного платья»,қара көйлекке «черному платью»
Так же и в сочетании с притяжательной формой существительного. Например:менің қара көйлегім «мое черное платье»,оның қара көйлегі «ее черное платье»,біздің қара көйлегіміз «наше черное платье»
8 слайд
Непроизводные (качественные) прилагательные выражают различные типы качества
и признаки предметов.
9 слайд
Относительные прилагательные являются производными. Они образуются от имен существительных при помощи суффиксов:
10 слайд
СЫН ЕСІМНІҢ ШЫРАЙЛАРЫ
Жай шырай
Күшейтпелі шырай
Салыстырмалы шырай
заттың жай белгісін көрсетеді
сынның, сапаның бір-бірінен кем не артықтығын көрсететін сын есім
заттың қасиеттерін күшейте түсетін сын есім
11 слайд
Сын есім шырайлары (степени сравнения прилагательных)
В казахском языке имеются три степени сравнения: положительная, сравнительная и превосходная.
Сравнительная степень образуется путем прибавления к положительной степени суффиксов двух типов:
а)-рақ/-рек (если корень прилагательного оканчивается на гласный) или ырақ/-ірек (если корень оканчивается на согласный) Например: аласа – аласа –рақ «ниже» , үлкен – үлкен- ірек «больше»
б)-лау/-леу, -дау/-деу, тау/-теу в соответствии с законами сингорманизма и прогрессивной ассимиляции согласных . Например, оформление суффикса множественного числа имен существительных.қысқа «короткий» -қысқа-лау «короче»,семіз «жирный»- семіз-деу «жирнее»,жұмсақ «мягкий» -жұмсақ-тау «мягче»
Превосходная степень прилагательных образуется: а)путем сочетания положительной степени с наречиями: өте «очень», аса «наиболее», ең «самый», тым «слишком» и др.
Например:Жақсы «хорошо» - өте жақсы «очень хорошо»Биік «высокий» -тым биік «слишком высокий»
б)путем удвоения первого слога прилагательного и добавления соединительного –п. Например:қара «черный» -қап-қара «черный-пречерный»сары «желтый» - сап-сары «желтый-прежелтый».
12 слайд
Сын есімді бекітуге арналған жаттығулар
Туынды сын есімді тауып, жасалу жолын түсіндіріңдер.
Үлгі: Бұрын+ғы – бұрынғы – ғы - сөз тудырушы жұрнақ
Бұрынғы, әдемі, үлкен, тұзды, кешегі, жақсы, өнерлі, ашық, білгіш, биік, тапқыр, жасыл, ұялшақ,, көк, өнімді, ақ, өнерпаз.
Берілген сөздерден дара мен күрделі сын есімдерді екі бағанға бөліп жазыңдар.
Қарлы, көп балалы, дәмді, сары ала, тар, қып-қызыл, өнерлі, өте биік, кешегі, ап-ащы, қышқыл, тым ұзақ, аса маңызды, әдепті.
13 слайд
Сын есімді бекітуге арналған жаттығулар
Берілген сын есімдерден қатыстық сын есімдерді табыңдар.
Жасыл, бойшаң, таза, өнерлі, үлкен, тәтті, ашық, ардақты, пайдалы, ұялшақ, қара, сөзшең, биік, жақсы, таулы, жуан, тұзды.
Берілген сөз тіркестерден сапалы сын есімді табыңдар.
Қарлы қала, үлкен үй, ақ қар, тұзды қияр, жылы күн, өнерлі бала, тәтті кәмпит, жасыл шөп, кешегі күн, биік тау, қызықты кинофильм, сабырлы адам, әдемі қыз
14 слайд
Сын есімді бекітуге арналған жаттығулар
Берілген сын есімдерден салыстырмалы шырай жасаңдар.
Үлкен, қысқа, биік, аласа, өнімді, қышқыл, ауыр, ыстық, суық, тәтті, сұр.
Берілген сын есімдерден күшейтпелі шырай жасаңдар.
Үлгі: күшейтпелі шырай: сары – сап-сары, үлкен – үп-үлкен
асырмалы шырай: тым сары, өте үлкен
Сары, үлкен, ауыр, қысқа, ұзын, алыс, жақын, тәтті, биік, қызыл, әдемі.
15 слайд
Қандай?
Сөздік жұмыс
16 слайд
Сөздік жұмыс
Қандай?
17 слайд
Сөздік жұмыс
Қазақ тіліне аударып,салыстырыңыз
18 слайд
СЫН ЕСІМ
Электрондық көмекші құрал
Нургазина Б.З
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
электронное пособие по теме : Сын есім.
выполнено по гиперссылкам,с навигацией управляющих кнопок,использован рисунок для навигацииуправляющие стрелки ля перехода по страницам с упражнениями.
выполнено для проведения рабочих уроков,с упражнениями.правила предлагаю на двух языках:на казахском и русском.имеется возможность дополнения учителем собственными разработками,упражнениями.
в качестве материала для проектной работы по информатике есть возможность предложить ученикам для углубленного изучения казахского языка,в качестве простейшей формы создания электронных пособий по предмету.
полную карточку для распечатки на урок чителю прикладываю в теме разное:раздаточные материалы.
6 662 915 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Нургазина Бахыт Зейнуллина. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
600 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
10 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.