"Табиғат-алтын бесігің" тәрбие сағаты

Тақырыбы:

Мақсаты:    білімділік – оқушылардың жер бетіндегі барлық тіршілік иелерінің бір-      

                                            бірімен өзара  байланысты туралы түсінігін қалыптастыру,  

                                            табиғаттың маңызын түсіндіру;

                    дамытушылық – табиғаттың негізгі құрама бөліктері ауа, cу, өсімдіктер   

                                                   мен тірі ағзалар туралы түсініктер қалыптастыру;

                     тәрбиелік – оқушыларды табиғатты қадірлей білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: кітаптар, қанатты сөздер, суреттер.

Жоспар:

І.Табиғат – халық қазынасы.

ІІ. Сайыс жоспары:

     1. «Мен табиғат перзентімін» (топ басшылары өздерін таныстырады)

     2. «Білгенге маржан» (мақал-мәтел сайысы)

     3. «Тапқыр болсаң, тауып көр» (жұмбақ  сайысы)

     4. «Білімді мыңды жығар» (тыйым сөздер сайысы)

      5. «Кім жылдам» (сөзжұмбақ шешу)

ІІІ. Жыл мезгілдері

ІV. Көрініс «Бақша ағаштары»

V. Қорытынды.

Ұйымдастыру:

                                                         Эпиграф:

                                                           «Адам рухани дүниесін сыртқы табиғат құбылысын

                                                            тану арқылы қалыптастырады да, өзін жалпы 

                                                            жаратылыстың бір тұшпағы ретінде сезіне біледі.»

                                                                                                                              Ш.Айтматов.

                       Мұғалім: Табиғат – халық қазынасы. Адамның бар тіршілігі табиғатқа байланысты,  күш – қуатты, бар игілік пен жақсылықты  ол табиғаттан алады.

-          Бүгінгі тәрбие сағатымыз адамзаттың байлығы, мекені, асыраушысы, қамқоршысы табиғат Анамызға арналады.

Өте ерте заманда жер шарының көп бөлігін су басып жатты. Ол заманда өсімдіктер мен жануарлар әлемі пайда болмаған. Суларда тек түйіршік тәрізді тіршілік иелері болды. Біртіндеп жер бетіндегі сулар азайып, құрғақ жерлер көбейе бастаған. Бұрын суда өсіп келген балдырлар құрғақ жерлерге өсуге бейімделіп, жапырақты өсімдіктер, шөптер, ағаштар пайда бола бастайды. Кейінірек құрғақ жерлер көбейіп, суда да, жерде де мекендейтін бақа сияқты қосмекенділер пайда болған. Ұзақ уақыт өте келе ауа райы өзгеріп, суық бола бастаған. Бұл жағдай өсімдіктер мен жануарларға қатты әсер етіп, көбі өзгеріске ұшырап жаңа ауа райына бейімделді.

Уақыт өте келе жер беті қазіргідей түрге еніп, табиғат осылайша пайда болған. Табиғат деген сөз жер Ана, туған жер, атамекен сөздерімен қатар тұрады.

-          Осы табиғат сөзін естігенде көз алдымызға не елестейді?

                     су               жер                адам

 

                                        өсімдік                       Табиғат                                     орман

 

                                                     құстар              ауа                       аңдар

Оқушылар табиғат туралы өз ойларын айтады, өлеңдерін оқиды. «Табиғат – алтын бесігің» атты тәрбие сағатымыз сайыс түрінде өтеді.

І. «Жауқазын» тобы                                              ІІ. «Бәйшешек» тобы

            Табиғат – тіршілік атаулының құтты қоныс, түлеп өсуіне қажетті нәрі, жер бетіне көрік берген сәні- деп топ оқушылары өздерін таныстырады. Нәрленіп негіз болған тірі дүние, өсімдіктер таралған жер анаға – деп «Білгенге маржан» атты мақал-мәтел сайысына кезек береміз. Бұл бөлімде бірінше топ мақалды айтса, екінші топ жалғасын табады.

І. «Жауқазын» тобы 

1. Мал баққандікі, ... (жер жыртқандікі)
2. Өлкенің көркі  ...   (мал болар)
3. Өзеннің көркі ... (тал болар)
4. Орман, тоғай – жер сыны, Көкорай шалғын (көл сыны)
5. Судың кепкені ... (тіршіліктің кеткені)

ІІ. «Бәйшешек» тобы

1. Алпыс күн тасыған су ... (алты күнде қайтар)
2. Тамшыдан тама берсе ... (дария болар)
3. Еділ басынан былғанады,... (сағасынан сынады)
4. Тау бұлағымен сәнді,... (көл құрағымен сәнді)
5. Еділ жағасы еліне кетер, ... (Жайық жағасы жайына кетер)

Табиғат – бізді қоршаған орта, ол адам санасынан тыс, жаратылыстан пайда болған дүние.

Келесі кезекте «Тапқыр болсан, тауып көр!» бөлімінде әр топқа жұмбақтар жасырылады.

                              Табиғат, қандай сұлу, қандай көркем

                             Мамырда жасанады гүлдеп ертең.

                             Сылдырлап бұлақ ағып сай – саладан

                              Ағаштар жапырақ жайып, қыр көгерген – деп «Білімді мыңды жығар» атты тыйым сөздер сайысына кезек береміз. Бұл сайыста әр топ білгенінше тыйым сөздер айтады.

Оқушылар табиғаттың әні мен сәнін келтіретін не? Қалықтай ұшып, шарықтап шырқап, ән салатын құс біткен – табиғатты әлделейтін ән мен сәннің иесі. Келесі кезекте «Кім жылдам?» бөліміне кезек береміз.  Ал енді оқушылар сөз жұмбақ шешеміз ол үшін мына жұмбақтардың жауабын табуымыз керек.

1.Биіктен ұшып жүреді ,                                          2.Ұшқаны қызық жалпылдап,

Түлкі, қоян бүреді                                                         Өзі сондай      қарқылдақ.

Қия таста ұясы,     (Қарға)

Бұл құсты кім біледі?  (Бүркіт)

3. Ақ сарайым талқандап,                                                    4. Алмас – алмас күшті аңды,

Шықты біреу талтандап.(Балапан)                          Аулар – аулар тышқанды.(Ителгі)

5. Айдын судың түлегі,                                                  6.Көкте ұшады тізіліп,

Шабақ іліп жүреді. (Шағала)                                     Біз қараймыз қызығып.(Тырналар)

                                                  7.Көктемде ерте келетін,

                                                     Біз ұя жасап беретін

                                                    Ол қандай құс балалар. (Қараторғай)

Б	Ү	Р	К	І	Т
				Қ	А	Р	Ғ	А
					Б	А	Л	А	П	А	Н
					И	Т	Е	Л	Г	І
			Ш	А	Ғ	А	Л	А
	Т	Ы	Р	Н	А	Л	А	Р
	Қ	А	Р	А	Т	О	Р	Ғ	А	Й

Ән: «Табиғатым» орындайтын: Қайырмұратова Жаннұр

Табиғат  - халық қазынасы (эссе)

Табиғат – жыл мезгілдерімен байланысты.

Мұғалім: Оқушылар қандай жыл мезгілдері бар?

Оқушылар: Төрт жыл мезгілі бар. (жыл мезгілдері слайд көрсетіледі)

Оқушылар жыл мезгілдерін сипаттап береді.

 «Қыс»

«Көктем»

«Жаз»

«Күз»

Суреттерге сипаттама.

(Оқушылар тақтадағы суреттерді сипаттайды)

Мұғалім:Табиғат адам үшін жаратылыпты.

               Бар қызық табиғаттан таратылыпты.

Көрініс: «Бақша ағаштары»

Мұғалім: Сонымен оқушылар табиғатты не істеуіміз керек?

Оқушылар: Табиғатты аялай білу керек, қорғай білу керек.

Мұғалім: Қорыта келгенде, адамның табиғатсыз тіршілік ете алмайтынына көз жеткіздік.Табиғат байлықтарын қорғай білу азаматтық борыш.  Оны аялап,  сүйе білейік. Қашанда табиғатқа қамқорлық керек. Оған қалай болса солай қарайтын адамдар қайда да болса кездеседі. Мысалы: Сөндірілмей тасталған шырпы, темекі тұқымы жайқалып тұрған орман тоғайды құртып жіберуі мүмкін. Ал бір ағаштын өсуі үшін қаншама жыл керек екенін өздерің білесіндер. Кейбір тентек балалар гүлдерді жұлады, құстардын ұясын бұзады, жазықсыз жәндіктерді өлтіреді. Мұндай жағымсыз қылықтырдан өзімізді аулақ ұстай  білейік. Табиғатты аялайық! Табиғатты сүйе білмеген, туған жерін, елін де сүйе алмайды.

Бүгінгі тәрбие сағатымызды өлең жолдарымен аяқтайық:

                            Табиғаттың тарылтпайық мөлдір кәусар тынысын,

                            Пәк табиғат! Жүрегімнің тамылжыған жырысың

                            Ей, адамдар, қалай ғана қатыгездік жасайсың,

                            Ол анаң ғой, ал сен оның ұлысың!   

Сау болыңыз!