Тақырыбы: Фариза Оңғарсынованың өмірі мен шығармашылығы

Cабақтың тақырыбы: ФАРИЗА – ПОЭЗИЯ ӘЛЕМІНДЕ.

Мақсаты: 1) ақын шығармашылығына деген қызығушылығын арттыру,әдеби дүниетанымын кеңейту;  2) ой-өрістерін,шапшаң ойлау дағдыларын, шығармашылық қабілеттерін дамыту; 3) дұрыс сөйлеу әдебін меңгертуге,жауапкершілікке,жинақылыққа тәрбиелеу.

Түрі: зияткерлік ойын.

Барысы.

Мұғалімнің кіріспе сөзі:

 - Құрметті оқушылар,сайыс қонақтары! Қазақтың халық жазушысы,сүйікті ақын қызы Фариза Оңғарсынованың туғанына 70 жыл толу мерейтойына арналған «Фариза – поэзия әлемінде» атты зияткерлік ойынымызға қош келдіңіздер!

   Бүгінде Фариза Оңғарсынованы білмейтін оқырман кемде-кем.Ақын жазған сандуғаш жырлар әдебиет сүйер қауымның сүйікті шығармасына айналды.Халық игілігіне жарайтын өр мінезді бағалы еңбектері әр адамның жан-дүниесінен шынайы орын тапты.Поэзияны досым,ақылшым,жанашырым деп білетін әр ұрпақ Фариза шығармаларын аттап өтпесі анық.

   Ойыншыларды ойын құрылымымен таныстыру.

1.      «Бәйге» / Ақынның өмір жолы/

2.      «Полиглот» / Ақын өлеңдерінен тастап кеткен сөздерді тауып,орыс,ағылшын, тілдеріне аудару/

3.      «Жұмбақ бейне» /Өлең үзіндісінің авторын портреттен табу/

4.      «Жыр жазамын жүрегімнен» /Үй тапсырмасы: өлең,эссе,ойтолғау,т.б./

5.      «Көкпар» /Жорға сұрақтар/

6.      «Егер де мен ақын болсам...» /Оқушы толғанысы/.

Ойын шарты: шапшаңдық,тәртіп сақтау,мұқият тыңдау.

Дұрыс жауап: 10 ұпай.

Жауап беру белгісі: жалауды көтеру.

Ұпай санын есептеуші: қазақ тілі пәнінің мұғалімі Бостанова Кәмшат.

Оқушы тілегін,мақсатын айтып өту.

Ойынды бастау.

І бөлім: «Бәйге».

10	20	30
10	20	30
10	20	30

1.      Фаризаның тұңғыш өлеңдер жинағы қашан,қандай атпен басылып шықты? / «Сандауғаш»,1966 ж./

2.       Ақынның туған жері.

/1939 ж.,5-желтоқсан. Атырау облысы,исатай ауданы,Манаш аулы/

3.      Ақынның өлеңдер жинақтарын ата.

/ «Сандуғаш», «Маңғыстау маржандары», «Мазасыз шақ», «Асау толқын», «Көгершіндерім», «Мен сенің жүрегіңдемін», «Сенің махаббатың», «Сұхбат», «Дауа», т.б./

4.      Қай жылдары аралығында мәжіліс депутаты қызметін атқарды?  /2000-2004ж./

5.      Білім саласында қызмет еткен жылдар /1961-1966ж./

6.      Қазақстанның халық жазушысы атағы қашан берілді?  / 1966ж./

7.      Ақын шығармалары қай жылдан бастап жариялана бастады? /1958ж./

8.      Ақын қандай марапаттауларға ие болды?

/ Қазақстанның халық жазушысы,Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының иегері,Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамоталарымен, «Парасат» орденімен және медальдармен/

9.      Қазақтың батыр қыздары лия мен Мәншүкке арналған ақын шығармасы                    / «Тыңдаңдар,тірі адамдар»/

ІІ бөлім: «Полиглот» /10-сұрақ/.

ІІІ бөлім: «Жұмбақ бейне» /10-сұрақ.Фариза,Мағжан,Ілияс,сәкен,Бейімбет шығармашылығы/.

-         Поэзия!

Меніменен егіз бе едің?

Сен мені сезесің бе,неге іздедім?

Алауыртқан таңдардан сені іздедім,

Қарауытқан таулардан сені іздедім...

Сені іздедім.

Іздеймін тағат бар ма?

Сені маған егіз ғып жаратқан ба? – деп ғасырдың ғаламат ақыны Мұқағали жырлағандай,кезекті поэзия бөліміне береміз.

1.Жүген-құрық тимеген,

Жасынан ноқта кимеген

Алты жасар асауды

Ұстап міндім далада. /Сәкен Сейфуллин. «Далада»/

2. Заманда сонау сарсаң Ақан туған,

Ол заман – ерге тұсау,зорға думан.

Жалмап жеп айналасын аш кенедей,

Семірген жұрт қанына нелер жуан.

/Ілияс Жансүгіров. «Құлагер»/

3. Колхоз басқармасының бастығы Күлзайра дейтін әйел,қара бөкебайды басына тұмшалап орап тымырайып отыратын адам.Сирек сөйлейді.Сөйлегенде даусы зілді,ашық шығады.

 - Сізден бір нәрсе сұрайын деп еді, - дейді Күлзайра.

/ Бейімбет Майлин. «Даудың басы Дайрабайдың көк сиыры»/

5. Ертеде Түркістанды Тұран дескен,

Тұранда ер түрігім туып-өскен.

Тұранның тарихы бар толқымалы,

Басынан көп тамаша күндер кешкен.

/Мағжан Жұмабаев. «Түркістан»/

6. Білмеймін,бұзықпын ба,жындымын ба?

Кеп тұрады телігім мұңды мұңға.

Енді қалған өмірдің құрдымында

Өдтірсе де көмбеймін жырды құмға.

/Мұқағали Мақатаев. «Фариза»/

7.      Тағдырыңды сенің тапсырдым сенімді ұрпаққа,

Көз нұрың,болашағыңда – сол түбінде,елім.

Келеді әйтеуір бір ұрпақ менің соңымнан – бар үміт сенде.

О,асау толқыным менің!

/Фариза Оңғарсынова. «Асау толқын»/

8.      Сіз білмейтін шығарсыз,жассыз ғой.Уақытында Шұғаның әңгімесін бұл өлкенің баласына шейін біліп болып еді... /Бейімбет Майлин. «Шұғаның белгісі»/

9.      Көрсең қайран боларсың,

Мақтанышы – ол бір елдің.

Күмістейді тағасын,

Таралғы мен жүгенін. /Фариза Оңғарсынова. «Зергер»/

10. Бандылар бүгін бір жерде көрінсе,ертең барып күндік жерден шығады. Таңертең я түнде бір ауылға жердің астынан шыға келгендей жетіп,құтырған қасқыр тигендей қатын-баласын шу еткізе түседі...

/Сәкен Сейфуллин. «Бандыны қуған Хамит»/

IV бөлім: «Жыр жазамын жүрегімнен». Ақынға арнау.

V бөлім: «Көкпар».

                                              Бірінші нұсқа

1.      Үш бәйтерек /Сәкен,Ілияс,Бейімбет/

2.      «Көкшетау» поэмасының авторы /Сәкен/

3.      Уфадағы Ғалия медресесінен білім алған ақын /Мағжан,Бейімбет/

4.      «Қысқы жолда» өлеңінің авторы /мағжан/

5.      Фариза отбасында ата-анасының нешінші перзенті? /10/

6.      «Батыр Баян» поэмасын оқығанда қай ақынды есімізге аламыз? /Мағжан/

7.      «Бер,Мырқымбай,қолыңды» өлеңінің авторы       /Бейімбет/

8.      Сарыарқаның Бетпақ деген шөлінде мекен еткен аңға арналған Сәкеннің өлеңі /»Ақсақ киік»/

9.      Үш бақытты өлеңге қосқан ақын /Мұқағали/

10. Бейімбеттің азан шақырып қойған аты /Бимұхамбет/

11. Фариза ақынның тумысынан біткен мінезі  /тентек,қыңыр-өз айтуынша/

12. «Өткен күндер», «Асау тұлпар» жинақтарының авторы  /Сәкен/

13. Фаризаның 1984ж. жазған Кәмшат Дөненбаеваға арналған шығармасы /»біздің Кәмшат»/

14. 14.Фариза білім алған жоғарғы оқу орнының атауы

   /Атырау педагогикалық институты/.

                                           Екінші нұсқа

1.      Сәкеннің азан шақырып қойған аты /Сәдуақас/

2.      Фариза қай сыныптан бастап өлең шығара бастаған  /4-5-сыныптарда/

3.      Бейімбеттің атасы /Майлы/

4.      Фаризаның анасы /Халима/

5.      «Қазақстан Жазушылар одағын» құруға атсалысқан ақын   /сәкен/

6.      қапал уезі Ақсу болысында дүниеге келген ақын  /Ілияс/

7.      «Қазақстан Жазушылар одағы» биыл неше жасқа толды? /75/

8.      «Құлагер» поэмасының авторы /Ілияс/

9.      Фаризамен бірге туғаннан аман қалған бауырлары  /өзімен қосқанда 3/

10. «Шұғаның белгісі» әңгімесінің авторы /Бейімбет/

11. Сәкеннің әкесі /сейфолла/

12. Фаризаның туған жерге арналған өлеңі   / «Туған жерге сағыныш»/

13. Фариза ақынның «Жаз» өлеңінде бейнеленген тау /Алатау/

14. Сәкеннің жары /Гүлбаһрам/.

Қорытынды сөз.

-         Қазақ поэзиясында өзіндік бірегей орны бар дүлдүл ақын,әр қазақтың мақтанышы болған Фариза Оңғарсынованың өмір жолы және шығармашылығына зияткерлік ойынымыз өз мәресіне жетті.

Марапаттаулар.

Қорытынды. Сайысымызды Мұқағали Мақатаевтың мына өлең жолдарымен аяқтаймыз:

          - Фариза!

           Фаризажан,Фариза қыз,

          Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.

         Шыдай-шыдай ақыры жолығармыз,

         Бірімізден біріміз арылармыз.

       Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,

      Шаң басқан архивтерден табылармыз...

   Құрметті оқушылар,Фариза Оңғарсынованың өлеңдері болашақ ұрпаққа мың жылға азық дей отыра,бүгінгі сайысымызды аяқтаймыз.

   Бүгінгі ойынға қатысқан оқушылар мен көрермендерге алғыс айтамыз.

 Сау болыңыздар!

Тәжірибе алмасу жұмыстарын ұйымдастыру

№	Кімге енеді	Сабаққа ену мерзімі	сыныбы	Пәні

Сабаққа енуші:--------------------------------