Тақырыбы; "Оңтүстік Американың жер шарындағы көрінісі"

• 1 слайд

  Оңтүстік Америка
  

• 2 слайд

  Мақсаты:
  Білімділік: Оқушыларға оңтүстік жарты шар материктері,ұқсастықтары,айырмашылықтары жөнінде түсіндіру.
  Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
  Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.
  

• 3 слайд

• 4 слайд

• 5 слайд

  Оңтүстік Американың жер бедері
  Батыс бөлігін бойлай Анд тауы орналасқан.
  Тау аралық үс-
  тірттер-пуна, тұзды батпақ
  тар-саларес деп аталады.
  Жазықтар гондваналық ежелгі платфор
  мада жатыр.
  Жазықтар аралығы қалқандарға сәйкес келеді.
  Оңтүстік Американың жер бедерінің дамуы мен ерекшеліктері.
  
  

• 6 слайд

  Оңтүстік Американың халқы.
  
  

• 7 слайд

  Пангея
  Лавразия
  Гондвана
  Солтүстік
  Америка, Еуразия.
  Оңтүстік Америка, Африка, Антарктида, Аустралия.
  Солтүстік жарты шар материктерінің пайда болуы.
   
  

• 8 слайд

• 9 слайд

  
  Оңтүстік Америка – батыс жарты шардың оңтүстігіндегі құрлық.
   Солтүстіктен оңтүстікке қарай 7150 км-ге созылып жатыр.
  Батыстан шығысқа қарай 5150 км-ге созылған.
  Құрлықтың солттүстіктен Кариб теңізімен,
  батысын Тынық мұхиты, шығысын Атлант мұхиты, оңтүстіктен Магеллан,
  Дрейк бұғаздарының суы шайып жатыр.
  Солтүстік-батысында жіңішке Панама мойнағы арқылы
  Орталық және Солтүстік Америкамен жалғасады.
  

• 10 слайд

  
  
  Ең биік жері – Аконкагуа(6960 м).
  Теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жері – Вальдес ойысы –40 м.
  Оңтүстік Америкадағы ең ұзын өзен жүйесі  Амазонка
   (Мараньон саласымен қоса есептегенде – 6437 м).
  Дүние жүзіндегі теңіз деңгейінен ең биік орналасқан көл – Титикака (биіктігі 3812 м),
  ең биік су құламасы – Анхель (1054 м)
  Ең биік жанартау – Льюльяйльяко осында орналасқан.
  Оңтүстік Америка құрамына Отты Жер, Фолкленд, Галапагос аралдары, Чили топаралы, т.б. ұсақ аралдар кіреді.
  

• 11 слайд

  Оңтүстік Американың өзен алаптары
  Атлант
  мұхиты алабы
  Тынық
  мұхиты алабы
  Ішкі тұйық алап
  Амазонка, Парана, Ориноко, Магдалена т.б. өзендер жатады.
  Анд таулары-
  ның батыс беткейінен басталатын мол сулы қысқа өзендер ғана құяды.
  Анд тауларының тауаралық үстіртті бөлігінің өзендері жатады.
  Оңтүстік Американың өзен алаптары.
  
  

• 12 слайд

  Ішкі сулары
  
  Игуасу сарқырамасы.
  

• 13 слайд

  Копакобана  жағажайы.
  

• 14 слайд

  Ең суы мол өзен Амазонка
  
  

• 15 слайд

  Оңтүстік Америка дүние жүзіндегі ең суы мол құрлық, басқа құрлықтармен салыстырғанда онда екі есе артық жауын-шашын түседі.
  Жер бетіндегі құрлықтың 12%-ын құрайды.
  оның аумағына дүние жүзіндегі өзендер ағынының 27%-ы тиесілі.
  Ірі өзендерінің көпшілгі Атлант мұхитына құяды
  

• 16 слайд

  Пайдалы қазбалары
  Шығыстағы таулы үстірттерде.
  Анд тауларында.
  Темір, марганец, уран, никель, алмас, алтын, боксит т.б. кездеседі.
  Мыс, қалайы, қорғасын, мырыш, күміс, асыл тастар т.б. кездеседі.
  Ойпаттарда.
  Мұнай, табиғи газ, тас көмір т.б. кездеседі.
  Оңтүстік Американың пайдалы қазбалары.
  
  

• 17 слайд

  Оңтүстік Американың табиғат зоналары.
  
  

• 18 слайд

  Оңтүстік Америкадағы орман.
  

• 19 слайд

  Орман өте тығыз, тек қана ағаштың 4000-ға жуық түрі бар, ағаштары бірнеше қабатты болып келеді, биіктігі 80 м, кейде 100 м-ге дейін жетеді.
  Оларға шарап пальмасы,
  алып сейба, жакаранда,
  пау-бразил, гуаякан, гевея, хинн ағашы, бразилия жаңғағы, какао, т.б. жатады.
  Бұл орман лианалар мен эпифиттерге өте бай, әсіресе, әдемі гүл ашатын хош иісті орхидеялардың 5 мыңнан астам түрі бар.
  

• 20 слайд

  Өсімдік түрлерінің 75%-ы эндемиктерге жатады. Олардың ішінен оңтүстік мәңгі жасыл шамшаты,
  бал пальмасы,
  чили араукарийі ерекше көзге түседі.
  Солт. бөлігінің Ориноко ойпатындағы пальмалы саваннаны “льянос” дейді.
  
  Қара шірікке бай, құнарлы саваннаның көп бөлігі кофе ағашы, мақта, банан, какао, маниок сияқты мәдени өсімдіктер өсірілетін плантацияларға айналған.
  

• 21 слайд

  Оңтүстік Америка көптеген бағалы ағаштар мен пайдалы өсімдіктердің отаны болып есептеледі.
  Оларға картоп, маниок, арахис,
  ананас, какао, томат,
  асқабақ сияқты мәдени өсімдіктер мен бромелия, настурция,
  канна, кактус сияқты
  бөлме және бақша өсімдіктері өседі
  

• 22 слайд

  Сүт қоректілерден қалталы тышқандардың 70-тен астам түрі,
  құмырсқа жегіштің 3 түрі,
  сауыттылардың 20-дан астам түрі,
  жалқау аңның 5 түрі, 
  приматтар және ірі жыртқыштардан: қабылан, шибөрі, оцелот, пампа мысығы, пума, көзілдірікті аю, 
  жалды қасқыр, т.б. тіршілік етеді.
  

• 23 слайд

  Тұяқтылардан тапирдің 3 түрі,
  пекари, амазона бұғысы кездеседі. Андтың биік бөліктерін терісі өте бағалы аң – шиншилла мен америкалық өркешсіз түйе – ламаның екі түрі (гуанако және викунья) мекендейді.
  

• 24 слайд

  1498 ж. Х.Колумб Оңтүстік Америка жағалауындағы Ориноко өзенінің атырауы, Пария шығанағы мен түбегі маңына келіп тоқтаған
  Америго Веспуччи қатысқан португал экспедициясы 1501 – 1502 ж. құрлықтың солт. жағалауымен жүзіп, оның құрлық екендігін дәлелдеген.
  1507 ж. Лотарингия географы М.Вальдземюллер Веспуччи құрметіне оңтүстік құрлықты Америка деп атаған, кейіннен 1541 ж. бұл атау батыстағы екі құрлыққа да берілді.
  Оңтүстік Американның зерттелуі.
  

• 25 слайд

  1515 жылдың соңында испандық Х.Д. Солис
  Оңтүстік Американың шығыс жағалауын жүзіп өтіп,
  1516 ж. Ла-Платаны, кейіннен Уругвай мен Парана өзендерінің төменгі ағысын ашты.
  1520 ж. Ф.Магеллан басқарған испан экспедициясы
  Ла-Платадан Патагонияға дейін жүзіп,
  Патагония (Магеллан) бұғазы арқылы Тынық мұхитына өтті. Құрлықтың Тынық мұхит жағалауын 1522 – 1558 ж. испандықтар ашты.
  Оңтүстік Америка табиғатының ғылыми тұрғыдан зерттелуі 1735 – 1743 жылдар аралығында жүргізілген француз және испан Экваторлық экспедициясы көмегімен жүзеге асырылды.
  

• 26 слайд

  Ориноко өзені мен Солтүстік-Батыс жәнеЭкваторлық 
  Анд тауларында кешенді зерттеу жүргізген неміс ғалымы А.Гумбольдт және француз Э.Бонплан болды.
  Көрнекті орыс геоботанигі
  Н.И. Вавилов экспедициясы (1932 – 33) құрлықтың көптеген дәрілік және мәдени өсімдіктерін,
  олардың таралу аймақтарын анықтады.
  

• 27 слайд

• 28 слайд

• 29 слайд

• 30 слайд

• 31 слайд

  Сабақ аяқталды.
  Зейін қойып
  тыңдағандарыңызға
  рахмет!
  

Краткое описание документа:

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға оңтүстік жарты шар материктері,ұқсастықтары,айырмашылықтары жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.