Тақырып: «Орыс драма театры»

                                                         Солтүстік Қазақстан облысы

                                                                       Петропавл қаласы

                                                                       Қожаберген жырау атындағы

                                                                       №6 орта мектебінің

                                                                       музыка пәні мұғалімі

                                                     Темірханова Шынар Сейітқызы                                   

Тақырып: «Орыс драма театры»

Өнертану пәні 11-сынып

Мақсаты: Оқушыларға жалпы орыс театрының қалыптасуы, жергілікті Н.Погодин атындағы орыс драма театрының тарихы, қайраткерлері мен репертуарлары туралы мағлұматтарды және алған білімдерін ортаға салып, ой бөлісуге мүмкіндік беру.

Көрнекіліктер: театр туралы мәліметтер, кітаптар, спектакль бағдарламалары,                    фотосуреттер көрмесі, жасалған слайдтар.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: қалам, дәптер, оқулық

Жаңа тақырып: Қайталау сабақ

Сабақтың түрі: сайыс

Бейне таспадан театр ішінде отырған сәттер көрсетіледі...

-         Балалар, жаңа бейне таспадан біздің театрда болғанымыз жайлы көрсетілді. Ал, өнердің бір түрі театр екенін біз білеміз. Ендеше, театр символы не?

-         Театр символы маска.

-         Дұрыс, міне масканы көріп тұрсыңдар, айтыңдаршы, онда қандай өзгеріс байқадыңдар?

-         Маска екіге бөлінген. Бір жағы көңілді, бір жағы көңілсіз, мұңды.

-         Дұрыс. Неге олай деп ойлайсыңдар?

-         Себебі адам баласының көңіл-күйін білдіреді.

-         Біз театрға трагедия немесе комедия қойылымдарын көруге барады екенбіз.

-         Ендеше сабағымызды мен Ж. Аймауытовтың сөзімен бастағым келеді...

Біз сендермен «Орыс драма театры» тарауын өткен болатынбыз. Бүгін сол тарау бойынша қайталау сайыс сабағымызда орыс театрының қалыптасуы, алғашқы режиссерлер мен актерлері туралы және осы тақырыппен өзіміздің жергілікті Н.Погодин атындағы орыс драма театрына саяхатқа барып, актерлердің және театр қызметкерлерінің жұмыс орындарымен танысып, спектакльге барғанымыз жайлы байланыстыра отырып, қайталаймыз. Сайысымызды бастамас бұрын  әділ бағасын беретін әділқазы мүшелерін сайлап алайық: /3 ұстаз әділқазы мүшелеріне сайланып, таныстырылады.../ Бүгінгі сайыс 4 кезеңнен тұрады:                   

1 кезең - «Үй тапсырмасы»

2 кезең – «Бәйге»

3 кезең – «Жүзден жүйрік»

4 кезең – «Ой толғау».            

Сынып 3 топқа бөлінген болатын, ендеше

1 кезеңі - «Үй тапсырмасы»:             

І - «Дарын» тобына - «Орыс драма театрының қалыптасуы»

ІІ  – «Өнер» тобына - «Жергілікті Н.Погодин атындағы орыс драма театрының қалыптасуы»

ІІІ топ – «Әсем» тобына -  «Жергілікті Н.Погодин атындағы орыс драма театрына саяхат» тақырыптарында үй тапсырмалары берілген болатын, дайын болсақ «Дарын» тобына сөз кезегін береміз. / Келесі кезекте  «Өнер», «Әсем» топтары сөз алады.../

Келесі 2-ші кезең – «Бәйге» сайысы: әр топ интерактивті тақтада жазылған ұпайлар бойынша өзі таңдаған сұрақтарға жауап беру арқылы сол ұпайды алады.  Бірінші кезек «Дарын» тобына беріледі. / Келесі кезекті  «Өнер», «Әсем» топтары алады.../

Сайысымыздың 3-ші кезеңі – «Жүзден жүйрік» сайысы: топ көшбасшыларына арналады. Олар 15 сұраққа тез, мүдірмей жауап берулері қажет. Ортаға «Дарын» тобының көшбасшысын шақырамыз.

І - «Дарын» тобының көшбасшысына:

1. Спектакльдің мазмұнын ашатындай сахнаны /декарация/

2. Орта ғасырда өмір сүрген орыс кезбе /скоморохтар/

3. Көркем туындының кейіпкері /персонаж/

4. Жеке актердің пайдасына қойылған спектакль /бенефис/

5. Пантомимо орындайтын актер /мим/

6. Өлең немесе қара сөзді мәнерлеп оқу /декламация/

7. Белгілі шығарманы немесе авторды сынап – сықақтайтын эстрада жанры /пародия/

8. Өлеңмен айтылатын комедиялық пьеса /водевиль/

9. Актердің алғаш сахнаға шығуы /дебют/

10. Актердің ұмытып қалған сөзін есіне салып отыратын театр қызметкерлері /суфлер/

11. Спектакль туралы плакат түріндегі хабарлама /афиша/

12. Актердің бет-әлпетін өзгертетін өнер /грим/

13. Көңіл көтеруге арналған театрлық көрініс /дивертисмент/

14. Күлдіргі сахналық көрініс /интермедия/

15. Спектекльдің бөлімі /акт/

Келесі кезекті «Өнер» тобының көшбасшысына береміз.

ІІ - «Өнер» тобының көшбасшысына:

1. Орыстың халықтық қуыршақ ойындарындағы басты кейіпкер /петрушка

2. Спектакльдерге қажетті жиһаздардың орнына пайдаланатын жасанды бұйымдар /бутофор/

3. Күлдіргі рольдерді орындаушы /комик/

4. Ашық алаңда өтетін сауық шеру /карнавал/

5. Спектакльді қоятын шығармашылық қызметкерлер /режиссер/

6. Спектакльге қатысатын құрама /труппа/

7. Концерттік залдағы орындықтар қойылған көлбеу еден /партер/

8. Театрдың басқа жерде өнер көрсетуі /гастроль/

9. Бір актердің орындауындағы спектакль /монодрама/

10.Қосымша актер /дублер/

11.Театрдың жеке меншік иесі /антрекренер/

12. Спектакль туралы алдын ала хабарлама /анонс/

13.Эмоционалдық, моральдық өткір пьеса /мелодрама/

14. Жекеменшік иелерінің жеке дайындаған спектаклі /антреприза/

15.Театр қойылымындағы спектакльдер жиынтығы /репертуар/

Соңғы сайыскеріміз, «Әсем» тобының көшбасшысын шақырамыз.

ІІІ - «Әсем» тобының көшбасшысына:

1. Орта ғасырдағы діни театр /мистерия/

2. Спектакльдің авторы /драматург/

3. Клоундық актерлық ойын /буффонада/

4. Жеке кейіпкердің сөзі /монолог/

5. Спектакльге қойылатын бұйымдар /реквизит/

6. Дене қимылдарымен ғана өнер көрсету /пантомимо/

7. Ғимарат ішінен салынған конструкция /балкон/

8. Суырыпсалма өнері /экспромт/

9. Драмалық шығарманың мәтіні /либретто/

10.Синтетикалық талшықтан, шаштан жасалатын кимелі шаш /парик/

11.Бөлімдер арасындағы үзіліс /антракт/

12.Комедия жазушы драматург /комедиограф/

13.Автордың ескертуі /ремарка/

14.Ерекше костюмдер, маска киіп шығатын мерекелік шеру /маскарад/                                                        15.Актерге тән рольдердің жиынтығы /амплуа/                                                                                                                                 Сайысымыздың соңғы 4-ші кезеңі – «Ой толғау». Бұл кезеңде әр топтың бір мүшесі тапсырмалар жазылған парақшаларды таңдап алады. Топпен ақылдаса отыра жұмыс жасайды.                                                                                                        І - «Дарын» тобы – эссе жазады                                                                                              ІІ - «Өнер» тобы – театр қызметкерлеріне хат жазады                                                         ІІІ - «Әсем» тобы – бүгінгі сабақтан алған әсерлерін жазады.                                                         Әр топ өз тапсырмаларын орындап, сабақтың соңында қорытынды сөз әділқазы мүшелеріне беріледі...

Мұғалімнің қорытынды сөзі: Сонымен балалар, бүгінгі сабақты қорыта келе, театр сұлулықты және әсемдікті дұрыс ұғынуға жетелейді екен. Ендеше, адамның сезім байлығын қалыптастыруға өз септігін тигізеді деп айта аламыз. Балалар, бүгінгі сабаққа барлықтарың белсене қатыстыңдар. Әр оқушы театр, жалпы өнер туралы жақсы ой түйіндедіңдер деп ойлаймын. Бүгінгі жеңімпаздарымызды құттықтаймыз.