Сабақтың
тақырыбы
|
Талғаулы
салалас
|
Сабақтың
мақсаты
|
Білімділік: оқушылардың салалас құрмалас сөйлем және оның түрлері туралы
білімдерін нығайту, талғаулы салалас құрмалас сөйлемдердің жасалу
жолдарын ұғындыру,
өзге салалас сөйлемдерден ажырата білуге дағдыландыру. Білім-білік
дағдыны қалыптастыру.
Дамытушылық: шығармашылықпен жұмыс істеуге дағдыландыру, талдау жасау, жазу және
оқу арқылы сын тұрғысынан ойлануын дамыту.
Тәрбиелік: адамгершілікке,
мейірімділікке, елжандылыққа, тілін сыйлай білуге баулу. Бірлесіп жұмыс жасауға, бір - бірінің
ой - пікірін тыңдай білуге тәрбиелеу.
|
Сабақтың
түрі
|
Топ бойынша жарыс сабағы
|
Сабақтың
типі
|
Жаңа білімді меңгерту
|
Сабақтың
әдіс-тәсілдері
|
Миға шабуыл, «Кім жылдам?» әдісі,
түсіндіру, флипчартты пайдаланып, постер қорғау, талдау жұмыстары, оқулықпен
жұмыс, топпен жұмыс, сын тұрғысынан ойлау
|
Сабақтың
көрнекіліктері
|
Оқушылардың салған суреттері, оқулық,
презентация, сызбалар, қосымша тапсырмалар, флипчарт, Венн диаграммасы, топ
тапсырмаларына арналған плакаттар мен түрлі түсті бояулар, бағалау парағы
|
Оқыту нәтижелері
|
1.Оқушылар
салалас құрмалас сөйлемдер туралы білімдерін нығайта түседі.
2.Салалас
құрмалас сөйлемдерді бір-бірінен ажырата біледі.
3.Талғаулы
салалас құрмалас сөйлемді түсініп, тәжірибеде қолдана алады.
4.Сөйлем
талдау қабілеттері шыңдала түседі.
5.Топ
бойынша жұмыс істеуге дағдыланады.
|
Негізгі
(түйіні) идеялар
|
Талғаулы
салалас туралы түсінік қалыптасады
|
Сабақтың
барысы
|
І.Ұйымдастыру
кезеңі
ІІ.Үй
тапсырмасын тексеру
ІІІ.Жаңа
білімді түсіндіру
ІV.Жаңа
білімді меңгерту
V.Сабақты
бекіту
VІ.Сабақты
қорытындылау.
VІІ.Үйге
тапсырма
VІІІ.Бағалау.
|
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
І. Ұйымдастыру кезеңі
|
-Оқушылармен
амандасу, тексеру, оқу құралдарын тексеру;
-Сергіту
сәтін ұйымдастыру
(Жаттығу
жұмысына негізделген би билету).
|
-Амандасу,
кезекші оқушы сабаққа қатысты мәлімдеу, оқу құралдарын шығару;
-Сергіту
сәтіне ұйымшылдықпен қатысу.
|
ІІ.Үй тапсырмасын тексеру
|
-Топқа
бөлу (6 жемістің атын таңдатып, 4 топқа бөлу. Алма, алмұрт, шие, шабдалы,
анар, жүзім)
-Үй
тапсырмасын сұрау.
-Миға
шабуыл (өткен тақырыптар бойынша мультимедия арқылы әр топқа сұрақтар қою).
І топ:
1.Құрмалас сөйлемдер
дегеніміз не?
2.Салалас құрмаласқа
мысал келтіріңіздер.
3.Ыңғайлас салалас
дегеніміз не?
4.Қарсылықты салаласқа
мысал келтіңіздер.
ІІ топ:
1.Құрмалас сөйлем
нешеге бөлінеді?
2. Салалас құрмаластың
жай сөйлемдері қалай байланысады?
3.Себеп-салдар
салаласты қалай түсінесіздер?
4.Ыңғайлас салаласқа
мысал келтіріңіздер.
ІІІ топ:
1.Құрмалас сөйлемдер
бір-бірімен қалай байланысады?
2. Салалас құрмалас
сөйлем дегеніміз не?
3.Қарсылықты салалас
дегеніміз не?
4.Себеп-салдар
салаласқа мысал келтіріңіздер.
ІV топ:
1.Құрмалас
сөйлем дегеніміз не?
2.Салалас
сөйлемге мысал келтіріңіздер.
3.Түсіндірмелі
салалас дегеніміз не?
4.Қарсылықты
салаласқа 2 мақал-мәтел айтыңыздар.
|
-Жылдамдық
таныта отырып, 4 топқа бөліну.
-«Кім
жылдам?» әдісі бойынша әр топ суреттер бойынша түсіндірмелі салаласқа
сөйлемдер құрайды, бір-бірінің ойларын бағалап, пікірлерін айтады.
-Өткен
тақырыптар бойынша сұрақтарға тез әрі нақты жауап беру. Әр топтағы оқушылар
сұраққа тек қол көтеру арқылы жауап береді.
|
ІІІ.Жаңа білімді түсіндіру
|
1.Қызығушылықты
ояту. Ой шақыру.
- Талғау
деген сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер?
-
Мағынасын түсіндіргеннен кейін тірек сөздер арқылы жаңа сабақты бастаймын.
2.Презентация
арқылы сабақтың тақырыбы, мақсаты көрсетіледі.
3.Талғаулы
салалас құрмалас сөйлем жөнінде түсінік беру.
|
1.Сұрақтарға
жауап бере отырып, өз пікірлерін білдіру.
2.Дәптерге
тақырыпты жазу.
3.Жаңа
сабақты түсіндіру барысында мұғалімнің сұрақтарына жауап беріп, мысалдар
келтіру.
|
ІV.Жаңа білімді меңгерту
|
1.Оқушылардың сабақты толықтай түсінгендеріне
көз жеткізу.
2.Постер толтырту. Әр топтың топпен бірлесе
отырып жұмыс жасауын қадағалау. Оқушылардың ойларын жетектеу.
3.Оқушылармен бірлесе отырып, тұжырым жасату.
4.Жаттығу жұмыстарын орындату, тексеру.
113-жаттығу бойынша оқушылар жай сөйлем мен
салалас сөйлемді ажырата білу керек.
Құрмалас сөйлемдер: Жүргенше қарабет боп өлген
артық: Не өлтір, не кеш тағы қолымды шеш. Я алқымда булығып ашу тұрды, я
көзінде жаңа бір үрей тұрды. Күндіз ылғи ұзақ жырлар жырланады немесе
әредікте шешендер, ділмарлар айтқан тақпақ, тартыс, билік, даулар айтылады.
Маған бура я жетер, я жетпес еді. Бұл істің шындығын не көзімен көрген айтар,
не құлағымен естіген айтар.
Жай сөйлемдер: Тоғыз санына жеткізіп сый-сыяпат
жасау немесе айып салу дәстүрі қазақ арасында бертін келгенше сақталған. Аудан,
шаруашылық басшыларын не кеңселерінен, не үйлерінен таба алмады. Бұл
сөздердің бірін де я Раушанның, я Бәкеннің көзінше ешкім айтқан емес.
114-жаттығу бойынша оқушылар талғаулы салаласты
теріп жазулары керек және сөйлем мүшелеріне талдау жүргізіледі. 1. Кезек-кезек
шелекті не машинамен айналдырып шығарады, не атпен
айналдырып тартып шығарады. / - не - , не - /.
2. Я
алқымда булығып ашу тұрды, я көзінде жаңа бір үрей
тұрды.
/ я -, я
- /.
3. Тура
келесің бе, әлде жолдағы ауылдарға соқтың ба? / -
әлде - ? /.
|
1.Жаңа
сабақтан түсінген білімдерін флипчартқа толтыру. Берілген ақ параққа түсінгендерін жазады, келесі топ
толықтырып өздеріне береді де топ басшысы көмекшілерімен бірге қорғайды.
2.
Тұжырым жасау:
-
Талғаулы салаластың құрамына енген сөйлемдердегі іс-әрекеттің біреуі ғана
орындалуы мүмкін;
-Талғаулы
салалас құрмалас компоненттері тек қана жалғаулықтармен байланысады.
Жалғаулықтары: не, немесе, я, яки, болмаса, әйтпесе, әлде, не болмаса, я болмаса;
-
Жалғаулықтардан бұрын келетін жай сөйлемнің алдынан үтір қойылады;
-
Жалғаулықтарын алып тастаса, ыңғайласқа айналады.
3.Жаттығу
жұмыстарын орындау.
113-жаттығу. Әр
топтан бір оқушы шығып, тақтаға жаттығу орындайды. Қалғандары әр топ екі-екі
сөйлемнен орындап, түсіндіреді.
114-жаттығу. Әр
топтан бір оқушы шығып, тақтаға орындайды. Қалғандары дәптерге орындап,
бірін-бірі тексереді. Талдау жұмыстарын орындау. Түсіндіру.
|
V.Сабақты бекіту
|
-Оқушылар,
бүгінгі сабақтан не түсінгенімізді білу мақсатында Венн диаграммасын
толтырамыз. І топ – Түсіндірмелі салалас пен талғаулы салаласқа; ІІ топ –
Себеп-салдар мен талғаулы салаласқа; ІІІ топ – Қарсылықты салалас пен
талғаулы салаласқа; ІV топ – Ыңғайлас салалас пен талғаулы салаласқа.
|
-Әр топ өздеріне
берілген тапсырма бойынша Венн диаграммасын плакатқа толтырады, топ басшысы
қорғайды.
|
VІ.Сабақты қорытындылау.
|
-Оқушылар,
біз бүгін талғаулы салалас туралы білім алдық. Енді сол білімдеріңізді сіздер
алдағы уақытта ұтымды пайдалана біліп, құрмалас сөйлемдерді ажырата білуге
дағдылануларыңыз керек. Сонымен, оқушылар, талғаулы салалас сөйлем дегеніміз
не екен?
|
-Сұраққа
өз сөзімен жауап беру керек. (Оқушының жаттанды білімі емес, түсінгендігі
көрінеді).
|
VІІ.Үйге тапсырма
|
1.
115-жаттығу.
2.
Талғаулы салаласқа көркем әдебиеттен 5 сөйлем
теріп жазу.
3.
Ережелерді қайталау.
|
-Үйге
берілген тапсырмаларды дәптерге жазып алады.
|
VІІІ.Бағалау.
|
-Оқушылар,
қазір бағалау парағын пайдалана отырып, әр топ басшысы өз тобындағы
оқушыларды бағалайды.
-Топ
басшыларының бағалауларына пікір білдіре отырып, қосымша бағалау.
-БББ
кестесін толтырту.
|
-Топ
басшылары бағалау парағын пайдалана отырып, өз тобындағы оқушылардың сабаққа
қатысу деңгейлері бойынша бағалайды.
Бағалау
критерийі:
Өте
жақсы – «5»
Жақсы –
«4»
Орташа –
«3»
Нашар –
«2»
Оқушының
аты-жөні
|
Үй
тапсырмасына дайындығы
|
Оқулықпен
жұмыс
|
Топпен
жұмыс
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.