"Теңге ұлттық табыстың кепілі" сыныптан тыс жұмыс

Тақырыбы: Теңге ұлттық табыстың кепілі

Сабақтың түрі: танымдық сабақ

Мақсаты: Қазақстанның ұлттык ақшасына көшу тарихы, оның маңызын түсіндіру. 
Білімділік:

Ақшаның пайда болу тарихы, өз ұлттық теңгеміздің айналымға кіруі, қалай, кімдер жасағаны туралы мағлұмат беру. Басқа ел валюталарымен таныстыру. Жаңадан айналымға енген ұлттық валюта, оны енгізудің қажеттілігі, безендірілуі туралы кеңірек таныстыру. 
Дамытушылық:

Балалардың ақша туралы түсініктерін кеңейту, белсенділіктерін дамыту. 
Тәрбиелік:

Балалардың Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қол жеткізген жетістіктеріне мақтаныш сезімдерін ояту. 
Көрнекілігі: теңгелер бейнеленген плакаттар, слайд шоу. 

12-15 жастағы балаларға арналған

   Жоспар

Кіріспе

1.Теңге тарихы бейнеролик

2.Әр елдің өз ақшасы бар

3.Жағдаяттар

4.Кім жылдам?

5.Теңге алу сұрақ -жауап

Қортынды

Кіріспе

Тәуелсіздік алған елдің ең бірінші айрықша белгісі – ұлттық валюта. Ол – Қазақстан Республикасы көлемінде пайдаланылатын заңды төлем құралы. Ақша – асыл қазына, халық байлығы.

Халқымыз теңгені бұрын да пайдаланған. Ерте замандарда теңгелерді Түркістан, Тараз қалаларындағы арнаулы шеберханаларда жасаған.

Ұлттық валютамыз Қазақстан Республикасы Президентінің 1993 жылғы 12 қарашадағы жарлығымен 1993 жылы 15 қараша күні таңертеңгі сағат 8:00-ден бастап енгізілді. Қазақ теңгесі Англияда басылды.

Ұлттық теңгеміздің шеттері қазақтың ою-өрнектермен безендірілген. Бірінші бетінде қазақ халқының әйгілі ұлы тұлғаларының бейнелері басылды. Екінші бетінде ою-өрнектер, табиғат көріністері бейнеленіп, елтаңбамыз салынған.

Теңгенің 16-ға жұық құпия қорғанысы, белгісі бар. Ұлттық валютамыздың дизайнын жасаушы авторлық топтың жетекшісі Тимур Сұлейменов болды.

Теңге – біздің дербес ел болғанымыздың белгісі. Басқаның валютасына тәуелді болу – барлық байлығыңды біреудің билігіне беру. Ұлттық валюта – еліміздің даму көзі, әлемдік деңгейге теңелудің алғашқы факторларының бірі. Ол барлық уақытта тәуелсіздігімізді қамтамасыз етеді.

1.Теңге тарихы туралы бейнеролик көрсетіледі

 2.«Әр елде  — өз валютасы. Балалар мемлекет аты аталғанда оның ұлттық валютасын атауы керек.

 Куба – песо
Үндістан – рупия
Иран – риал
Қырғызстан-сом

Ресейде –рубль                                                                                               

Америкада —  доллар

Украинада —гривна  

 Қытайда — юань

 Тәжікстанда —манат                                                                                   

 Өзбекстанда — сум                                                                                             

Түркияда-лир

Кореяда —  йен                                                                         

     3.Жағдаяттар  шешу . Топ болып талқылау.              

    1-жағдай:

Биылғы оқу жылында  қазақ  тілі оқулығы жетіспейді,базардағы оқулық  бағасы 800 теңге.Анаң туыстардан оқулығыңды тауып әкелді.Бірақ оқулық ескі.жыртық.Сен оқулықты  ұстағың келіңкіремей  тұр .Сенің іс-әрекетің …?

2-жағдай: Сен екі ініңді  бала бақшадан алып  қайттың.Інілерің  қарындары ашқандарын айтты. Сенде  60 теңге бар.  Балмұздақ  60 теңге, 3 алма 60 теңге,  1 қорап сағыз  60 теңге   Қай затты алар едің? Неге?           

3-жағдай: Сенің  былтырғы етігің өзіңе шақ.Бірақ оны кигің  келмей тұр. Жыртық болмағанмен, ескі. Жаңасын алар ма едің.

   4-жағдай: Мұғалім бүгін сағат екіде цирк  болады деді.Билет  бағасы – 300 теңге.Сондай-ақ информатика оқулығы 300 теңге, алмасақ болмайды,сабақ өте алмай қаламын. Не істейсің ?

5 жағдай  Сен анаңмен бірге базарға денешынықтыру сабағына аяқ киім алуға бардың.Аралап жүріп 300 теңге тұратын машинаны ұнатып қалдың.Сен машинаны алғың келді.Ал анаңда бары 600теңге ғана...Сенің әрекетің....

6 жағдай  Биылғы оқу жылында ана тілі оқулығы жетіспейді.Базардағы оқулық бағасы 450 теңге.Анаң таныстардан ескі,мұқабасы жыртық кітап тауып берді.Сенің іс әрекетің.....

4.Кім жылдам? 2 топ тез есептей алу керек

Сенде 6500 тенге бар, 3000 теңгені досыңа бердің, 2000 теңгеге  бір зат алдың, 5000 тенге сыйақы алдыңыз, 2 күннен соң досыңыз қарызды қайтарды, 8000 теңге кредит төледіңіз  сізде қанша ақша қалды

Сенде 9800 тенге бар, 3000 тенгесіне тамақ алдың,  6000 сыйақы алдың, досыңа қарызға 2500 бердің,  кредитке 4700 төледің,  сізде қанша ақша қалды.

5.Теңге алу.

2 топ әртүрлі бағадағы сұрақтарды таңдайды.

Терминдер сөйлейді	100	200	300	400
Теңге тарихы	100	200	300	400
Экономика	100	200	300	400

100. Инфляция –ақшаның құнсыздануы

200.Экспорт-елден сыртқа тауар шығару

300.Бартер- ақшасыз тауар алмасу

400.Инвестиция –ақша салу

100. Теңгенің неше құпия қорғанысы бар?

200. Ұлттық валюта қай жылы шығарылды?

300. Ең алғашқы тенге қай жерде басылды?

400.  Монеталар қай қалада жасалады?

100.Ақша қандай қызмет атқарады?

200.Қайдан несие алуға болады?

300.Ақшаны қайда жинауға болады?

400. Салық дегенімз не?

Қортынды.

Жоғарыда айтылғандай, еліміздің Тәуелсіздігі мен ұлттық валюта – ажырамас ұғымдар. Ал теңгеміздің орнықты болуы, сонымен қатар, қаржы саласының тұрақты болуы тәуелсіздігімізді арттыра түсетіні хақ.Біз әлі жас мемлекетпіз. Солай бола тұрса да 23  жылда біраз жақсылыққа куә болып үлгердік. Әлі де асар асуымыз, алар белесіміз алда. Тәуелсіздік таңы арайлап атып, егемендігіміз еңселі бола берсін дей келе бүгінгі тәрбие сағатымызды аяқтаймыз. Баршаңызға зор денсаулық, бейбіт өмір тілеймін. Назарларыңызға рахмет!

«№8 отбасы үлгісіндегі балалар үйі»  КММ

«Теңге ұлттық табыстың кепілі»

Н.А. Құрманбекова

Семей-2014 ж.

    1-жағдай:

Биылғы оқу жылында  қазақ  тілі оқулығы жетіспейді,базардағы оқулық  бағасы 800 теңге.Анаң туыстардан оқулығыңды тауып әкелді.Бірақ оқулық ескі.жыртық.Сен оқулықты  ұстағың келіңкіремей  тұр .Сенің іс-әрекетің …?

2-жағдай: Сен екі ініңді  бала бақшадан алып  қайттың.Інілерің  қарындары ашқандарын айтты. Сенде  60 теңге бар.  Балмұздақ  60 теңге, 3 алма 60 теңге,  1 қорап сағыз  60 теңге   Қай затты алар едің? Неге?     

3-жағдай: Сенің  былтырғы етігің өзіңе шақ.Бірақ оны кигің  келмей тұр. Жыртық болмағанмен, ескі. Жаңасын алар ма едің.

   4-жағдай: Мұғалім бүгін сағат екіде цирк  болады деді.Билет  бағасы – 300 теңге.Сондай-ақ информатика оқулығы 300 теңге, алмасақ болмайды,сабақ өте алмай қаламын. Не істейсің ?

5 жағдай  Сен анаңмен бірге базарға денешынықтыру сабағына аяқ киім алуға бардың.Аралап жүріп 300 теңге тұратын машинаны ұнатып қалдың.Сен машинаны алғың келді.Ал анаңда бары 600теңге ғана...Сенің әрекетің....

6 жағдай  Биылғы оқу жылында ана тілі оқулығы жетіспейді.Базардағы оқулық бағасы 450 теңге.Анаң таныстардан ескі,мұқабасы жыртық кітап тауып берді.Сенің іс әрекетің.....

Кім жылдам

У вас было 6500 тенге, 3000 тенге вы одолжили другу, 2000 тенге потратили в магазине, 5000 тенге вам дали премию, через два дня друг вернул вам долг. 8000 тенге вы заплатили за кредит.

- Сколько денег у вас сейчас? 

Сенде 6500 тенге бар, 3000 теңгені досыңа бердің, 2000 теңгеге  бір зат алдың, 5000 тенге сыйақы алдыңыз, 2 күннен соң досыңыз қарызды қайтарды, 8000 теңге кредит төледіңіз  сізде қанша ақша қалды

Сенде 9800 тенге бар, 3000 тенгесіне тамақ алдың,  6000 сыйақы алдың, досыңа қарызға 2500 бердің,  кредитке 4700 төледің,  сізде қанша ақша қалды.

У вас было 9800 тенге, 3000 тенге вы купили продукты, 6000 тенге вам дали премию, 2500 тенге одолжили другу, 4700 тенге вы заплатили за кредит.

- Сколько денег у вас сейчас? 

Кім жылдам

У вас было 6500 тенге, 3000 тенге вы одолжили другу, 2000 тенге потратили в магазине, 5000 тенге вам дали премию, через два дня друг вернул вам долг. 8000 тенге вы заплатили за кредит.

- Сколько денег у вас сейчас? 

Сенде 6500 тенге бар, 3000 теңгені досыңа бердің, 2000 теңгеге  бір зат алдың, 5000 тенге сыйақы алдыңыз, 2 күннен соң досыңыз қарызды қайтарды, 8000 теңге кредит төледіңіз  сізде қанша ақша қалды

Сенде 9800 тенге бар, 3000 тенгесіне тамақ алдың,  6000 сыйақы алдың, досыңа қарызға 2500 бердің,  кредитке 4700 төледің,  сізде қанша ақша қалды.

У вас было 9800 тенге, 3000 тенге вы купили продукты, 6000 тенге вам дали премию, 2500 тенге одолжили другу, 4700 тенге вы заплатили за кредит.

- Сколько денег у вас сейчас?