Технология "Цилиндрлі, конус беттерді өңдеу"

«Бекітемін»:

Оқу ісінің меңгерушісі_________Галиев М.О.

Сыныбы: 9 а   

Күні:           

Тақырыбы: Цилиндрлі, конус беттерді өңдеу

Мақсаты:

1.Білімділігі:Оқушыларға цилиндр, конус беттерді өңдеу туралымағұлмат беру.

2.Дамытушылығы:Оқушыларға цилиндр, конустуралы ой-өрісін дамыту 

3.Тәрбиелігі:Оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа, үнемділікке,            

                         икемділіккетәрбиелеу.

Көрнекілік:Плакаттар

Құрал-жабдықтар:қарындаш, ара, қашау, сімпара.

Сабақ түрі:Жаңа сабақ

Сабақ әдісі: Түсіндіру, сарамандық жұмыс.

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

а)оқушыларды түгендеу

ә)сабаққа дайындығын тексеру

қозғалысқа келтіреді.

ІІ.Жаңа сабақ

Металл кесу станогын дара жіне аз сериалы өңдірістерде жөндеу, тәжірибе жасау, құрал – сайман жасау цехтарында пайдаланады. Сондай – ақ ауысым сайын әр түрлі жұмыстар орындалатындықтан және көптеген кескіш аспаптармен қарапайым бөлшектерден бастап өте күрделі бөлшектерге дейін жасалатын болғандықтан, оларды әмбебап станоктардың қатарына жатқызады.

        Сыртқы цилиндрлі жазықтықтарды өңдеуді тік, қайырылған, өтетін кескіштермен бойлық беріс арқылы, ал тегіс біліктерді, өңделетін дайындамаларды қысқыш пен центірдің аралығына орналастырып өңдейді. Алдымен ондай біліктің бір шетін өңдеп, 180⁰ – қа айналдырып, қалған бөлігін өңдейді. Сыртқы беттерін өңдеу үшін алдымен цилиндрлі дайындамалардың шетін тегістеп, болашақ тетіктің ұзындығын анықтау керек. Мұндай операцияны қысқартқыш кескішті дайындаманың центріне қарай көлденең бағытпен беріс арқылы жасайды.

        Дайындамалардың сыртқы конус бетін металл кескіш станогында мынадай тәсілдермен өңдейді.

1.     Жалпақ токарь кескіштермен ұзындығы 300 мм-ден аспайтын қысқа конус беттерді өңдеуге болады. Бұл жағдайда кескіштің бас бұрышы өңделетін конус бетінің үшкірлеу бұрышының жартысына тең болады.

2.     Үстіңгі құралкүймешектің күймешесін бұрып, конус беттерді өңдеу тәсілі көрсетілген. Өңделетін конус беттердің мөлшері жоғарғы құралкүймешік күймешесінің ұзындығынан аспайды.

3.     Артқы топайдың тұрқын көлденең бағытта жылжыту арқылы конус беттерді өңдеу тәсілі көрсетілген. Бұл тәсілмен конус беттерді өңдеу үшін артқы топайдың үстіңгі бөлігін станоктың центр сызығына перпендикуляр бағытта жылжытады.

4.     Конус беттерді конустық сызғышы бар құрылғымен өңдеу сұлбасы көрсетілген. станоктың тұғырындағы кронштейнге конус сызғышының тұрқы бекітілген. Тұрқыда призмалы бағыттаушы сызғыш бар, ол станоктың центріне белгілі бір бұрышпен орнатылған. Көлденең құралкүймешіктің  күймешесімен иінтірек арқылы байланысқан сырғақ сол бағыттаушы арқылы қозғалады.

  Сыртқы беті цилиндрлі жазба былайша өңделеді:

1.     Дайындама қысқышқа бекітіледі.

2.     Қайралған кескіштер станоктың кескіш бекітетін бөлігіне орнатылады.

3.     Станокты қозғалысқа келтірген соң, өңдейтін кескіш өңделетін жазықтыққа жанасып, металл қабаты жаңқа түрінде сылына бастайды.

4.     Осылайша өңдеу барысында дайындама біртіндеп тетіктің пішініне ұқсай бастайды.

5.     Тетіктің сызбасына сәйкес сыртқы және ішкі жазықтықтар жонылып, кемерлер, қиықжиектер жасалады.

6.     Қажет болса сыртқы және ішкі бұрандамалар жасалады.

7.     Шыбық тектес илемнен жасалған тетіктер токарь кескішімен бөлініп алынады.

        Кез келген беттерді өңдеу – тетіктің сызбасына сәйкес ұстаз – шебердің жәрдемімен қажетті кескіш аспаптарды таңдау арқылы жүзеге асырылады.

ІII. Машықтық жұмыс                                               

Оқушылардымашық барысында ағаштан бұйым жәдігерлік домбыра жасатуды жалғастыру, қадағалап жүру түсінбеген жерлері болса түсіндіру.

IV.Сабақты қорытындылау, бағалау         

V.Жұмыс орнын жинау