Тема: С. Мұқанов «Жылқы»

Сабақтың тақырыбы: С. Мұқанов  «Жылқы»

Мақсаты: Білімділік мақсаты: Сәбит Мұқановтың «Жылқы» мәтінінің мазмұнымен таныстыру, мәтіндегі  негізгі ойды ұғындыру.

Дамытушылық   мақсаты: сөздік қорларын, еске түсіру қабілеттерін кеңейту, өз ойларын жеке , топта айта білуге, көп ізденуге, бірін- бірі тыңдауға,өз бетінше жұмыс істей білу  дағдыларын шыңдау.

Тәрбиелік мақсаты: Халқымыз қастерлеген жылқы жануарын күтіп баптауға баулу,еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: С.Мұқановтың портреті, жылқының суреттері, жылқы етінен  әзірленген тағамдар суреттері.слайд ,видео ролик.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ.

Әдісі-тәсілдер: сұрақ-жауап,әңгімелеу, БЖС  технологиясы

                                      Сабақтың барысы:

   I.Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық дайындық

 Мейірімді жүрекпен,

 Ақпейілді тілекпен,

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық!

  II Үй жұмысы ООМ-арқылы тексеріледі.

     Көшбасшыға сөз беріледі.

Үйге қандай тапсырма берілді.Мәнерлеп оқу Төрт түлік малдар туралы өлеңдер,мақал-мәтелдер,тыйым сөздер. ООМ-арқылы тексеріледі.

Төрт түліктің пірлерін ата?

Төрт түліктің төлдерін ата?

 Төрт түлік туралы мақал-мәтелдер.

III. Жаңа сабақ

- Бүгінгі сабақта қазақ халқының жанына жақын саналатын қасиетті түлігі  С. Мұқановтың «Жылқы» тақырыбымен танысамыз.

Авторы:Сәбит Мұқанов 1900 жылы Жамбыл ауданында туған. Көрнекті жазушы, қоғам қайраткері.

Сәбит Мұқанов 1900 ж 26 сәуірде Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданындағы Жаманшұбар деген жерде туған.

Бала кезінде Ата-анасынан ерте жетім қалып,қой бағып,балалық шағын байға жалданумен өткізген.

 1973 ж 18 сәуірде Алматы қаласында қайтыс болды.

 Жылқы туралы мағлұмат беру. Қазақ халқы пір тұтқан,төрт түліктің бірі-жылқы.Жылқы деген жануар мал атауының ішіндегі қайраттысы екен.Жылқылардың аналық мейірімі де керемет соңынан құлыны,тайы ерген биелер қар тепкенде әуелі өзі оттамай,құлындарына шөп ашып береді екен.Олар біраз қаужалап алғаннан кейін ғана өзі оттауға кіріседі.Жылқы малының өзге мадың етінен күштілігі  жылқы сорпасы да,майы да үскірік суық болса қатпайды.Жылқының қымызы өкпе ауруының мың да бір емі. Жылқы жасына қарай 1.Құлын.2.Жабағы.3.Тай.4.Дөнен.5.Құнан.6.Бесті.7.Ат

IV.Тірек сөздер: Тірек сөздерді есте сақтау 30 секунд. тірек сөздер   мағыналарын түсіндіру

1.Бақташы

2.қайраттысы

3.оттауға

4.қос

5.түндік

6.күштілігі

7.асыл   

Дәптерге жазу.дәптер алмасу,тексеру.ООМ бойынша бағалау.

Екіншілік белгілеу.Есте сақтауға уақыт нормативі 7-сөз-30 сек

V.Оқулықпен жұмыс   234-235 бет 4 минут

Ұғынуды ұйымдастыру

Оқушылар оқулықтың бір бет парағындағы мәтінді 4 минут ішінде оқып шығуы тиіс.Мұғалім олардың материалды оқыған білімдеріне қатысты сұрақ-жауап алатыны жайында ескертуі тиіс. 3-4 сыныптар мәтіннің бір бетіне 4 минут;

Түсінудің біріншілік тексеруі

VI.Қарама-қарсы сұрақ қою

1.Бақташы баланың жасы нешеде? (он екіде )

2.Айналамыз қандай? (айналамыз аппақ қар жамылған кең дала)

3. Айналамыз неліктен ор болып жатыр? (ирек қарды жылқы теуіп,астындағы шөпті алып жегендіктен,төңірегіміз ор болып жатыр)

4.Жылқы деген жануар қандай екен?(мал атаулының ішіндегі қайраттысы екен)

5.Жылқының аналық мейірімі туралы не айтылған? (Жылқылардың аналық мейірімі де керемет соңынан құлыны,тайы ерген биелер қар тепкенде әуелі өзі оттамай,құлындарына шөп ашып береді екен.Олар біраз қаужалап алғаннан кейін ғана өзі оттауға кіріседі)

6.Қос дегеніміз не?  (шөп шабу,егін салу,егін жинау,жылқыны  қысқы отарда бағу кезінде көшіп-қонуға ыңғайлы,тігуі,жығуы оңай баспана)

7. Жылқы етінің  өзге малдың етінен күштілігі туралы не білесің? ( Жылқы малының өзге мадың етінен күштілігі  жылқы сорпасы да,майы да үскірік суық болса қатпайды.)

8.  Жылқының  қымызы қандай ауру түрлеріне шипалы?  (Жылқының қымызы өкпе ауруының мың да бір емі.)

9. Жылқы етінің  өзге малдың етінен қуаттылығына тағы бір мысал келтір?

(өзге малдың денесіне жаздыгүні жара түссе,шыбын қонып құрттайды.Оны емдемесе,құрт ішіне түсіп,өліп қалады.Ал жылқының еті құрттаса,таза етіне жеткеннен кейін өліп,түсіп қалады)

10.Жылқының терісінің  иісіне не жоламайды?(жылан)

11.Далаға қонған адам жыланнан қорғану үшін не істейді?( Далаға қонған адам жылан келмесін десе,атының ер-тұрманын айнала жайып тастайды)

12.Жылан шаққан адамға не ішкізеді? (Жылан шаққан адамға аттың терін ішкізсе,мың да бір ем болады екен)

13.Жылқы малының еті мен сүтінен басқа несі асыл болғаны?(Жылқы малының еті мен сүтін былай қойғанда,терісінің өзі асыл болғаны ғой)

14.Өмірін жылқы арасында өткізген Мақан не жауап қатты? (Мақан- жылқы жануар лай суды іше ме,сасыған суға жолай ма?! Ол тұнық,таза судан жүзіп жүріп  ішпей ме?! Шөптің асылын теріп жемей ме ол?!)

15.Жылқының ішсе-сүті,жесе-еті,мінсе-үсті жел дегенді қалай түсінесің?( Жылқының қымызы пайдалы,еті өзге малдың етінен ғөрі тәтті,мінсе- ат яғни көлік )

16.Мәтінде қандай мақал айтылған?(Ер қанаты ат)

17.Әңгімені оқып шыққанда қандай әсер алдың? (жылқы туралы көп мағлұмат алдым)

18.Мәтіннің авторы кім?(Сәбит Мұқанов)

19.Сәбит Мұқановтың туған жылы?(1900-1973)

20.Жылқы жасына қарай қалай аталады?(1.Құлын.2.Жабағы.3.Тай.4.Дөнен.5.Құнан.6.Бесті.7.Ат)

21.С.Мұқановтың қандай шығармалары бар? (Көкшенің көрінісі,шыбынсыз жаз,Ботагөз,сұлушаш)

22.Батырлар жырындағы жылқының қасиеттері туралы не білесің?(Тайбурыл,)

VII.Сын тұрғысынан  сұрақтар     ия ,жоқ + -

1.Бақташы баланың жасы он бесте -

2.Айналамыз аппақ қар жамылған кең дала +

3.Ирек қарды жылқы теуіп,астындағы шөпті алып жегендіктен,төңірегіміз ор болып жатыр+

4.Жылқы деген жануар мал атаулының ішіндегі момыны екен -

5.Жылқылардың аналық мейірімі де керемет соңынан құлыны,тайы ерген биелер қар тепкенде әуелі өзі оттауға кіріседі-

6.Қос дегеніміз шөп шабу,егін салу,егін жинау,жылқыны  қысқы отарда бағу кезінде көшіп-қонуға ыңғайлы,тігуі,жығуы оңай баспана+

7. Жылқы малының өзге мадың етінен күштілігі  жылқы сорпасы да,майы да үскірік суық болса қатпайды+

8. Жылқының қымызы жүрек ауруының мың да бір емі.-

9. Өзге малдың денесіне жаздыгүні жара түссе,шыбын қонып құрттайды.Оны емдемесе,құрт ішіне түсіп,өліп қалады.Ал жылқының еті құрттаса,таза етіне жеткеннен кейін өліп,түсіп қалады+

10.Жылқының терісінің  иісіне ит жоламайды -

11.Далаға қонған адам жылан келмесін десе,атының ер-тұрманын айнала жайып тастайды +

12.Жылан шаққан адамға аттың терін ішкізсе,мың да бір ем болады екен+

13.Жылқы малының еті мен сүтін былай қойғанда,терісінің өзі асыл болғаны ғой+

14.Өмірін жылқы арасында өткізген Мақан былай деді- жылқы жануар лай суды іше ме,сасыған суға жолай ма?! Ол тұнық,таза судан жүзіп жүріп ішпей ме?! Шөптің асылын теріп жемей ме ол?! +

15.Жылқының қымызы пайдалы,еті өзге малдың етінен ғөрі тәтті,мінсе- ат яғни көлік +

16.Мәтінде ел көркі-мал,өзен көркі –тал деген екен -

17.Әңгімені оқып шыққанда жылқы туралы көп мағлұмат алдым+

18.Мәтіннің авторы кім? (Сәкен Сейфуллин)-

19.Сәбит Мұқановтың туған жылы 1900-1973+

20.Жылқы жасына қарай 1.Құлын.2.Жабағы.3.Тай.4.Дөнен.5.Құнан.6.Бесті.7.Ат +

21.С.Мұқановтың қандай шығармаларымен таныстық  Ботагөз,сұлушаш -

22.Батырлар жырындағы жылқының қасиеттері туралы  айтылған  +

VIII.Сөздік қор жазу норма сөзі 38 сөз

көп жазған бала,аз жазған балаға оқыту

Сыныптың материалды меңгеру деңгейі анықталады.

4-5 белгі-5 ұпай,3 белгі-4 ұпай,2 белгі-3 ұпай,1 белгі-2 ұпай.Сапа нормативі оқушылардың 63%  пайызды алуы тиіс.

IХ.Қорытынды: -Бүгінгі мәтінен не түсіндік? Жылқы туралы білдік.

Бұл мәтіннен қандай әсер алдыңдар оқушылар ойын айту.

Х.Үйге тапсырма : 4 белгіден кем алған оқушылар үйге тапсырма алады.

ХI.Бағалау матрицадағы белгілері арқылы бағалау