№
|
Тема
|
Сех. шучĕ
|
Вĕрентĕвĕн тĕп ĕçĕсем
|
1.Ум сăмах.
|
1
|
Илемлĕ сăнарлăх тĕнчи
|
1
|
|
2. Сǎвǎ-юрǎ янǎрать юрлама пĕлсен кǎна
|
2
|
Ача-пăча сăмахлăхĕ. Ансат вăйăсем («Шут
сăвви», « Ят пĕлмелле»)
|
1
|
Ача-пǎча сăмахлăхĕн сăнарлă пуплевĕ. Ача-пǎча поэзийĕн янравлăхĕ,
сăнарлă пуплев илемлĕхĕ
Вǎйǎ тата шут сăвви-юррине пăхмасăр калани
|
3. Йǎла уявĕсен сǎвви-юрри
|
3
|
Сурхури, çǎварни юррисем
|
1
|
Йǎла уявĕсен сǎвви-юрри кулленхи пурнǎçа сǎнарлани. Йǎласенче ача-пǎча
тÿпи те пулни, çакна сурхури, çǎварни, мǎн кун сǎвви-юрри çирĕплетни.
|
4
|
А.Н.Алимасовăн «Çăварни» картинипе ĕçлени
|
1
|
А.Н.Алимасовăн «Çăварни» картини тăрăх «Ача-пǎча сăмахлăхĕ» темăра
паллашнă текстсем çуратнă шухăшсене пĕтĕмлетсе 1-мĕш сăпатри калу элеменчĕпе
усǎ курса калу сочиненийĕ çырни
|
4. Сахал
сǎмахпа та нумай калама пулать
|
5
|
Ваттисен сăмахĕсемпе каларăшсем
|
1
|
Ваттисен сăмахĕсен тематики, дидактикăлăхĕ (ăс пани). Пысăк шухăша
кĕскен, анчах татăклăн палăртни
|
6
|
Тупмалли юмахсем
|
1
|
Атте-анне, тǎван кил, ĕç çинчен калакан ваттисен сǎмахĕсене пăхмасăр калани.
Тупмалли юмахсем халǎх ǎс-тǎнĕн иксĕлми çǎл куçĕ. Вĕсем калаçǎва, пуплеве
сăнарлă, кăсăк, илемлĕ, шухǎша анлǎ туни
|
7
|
Сǎнавсемпе паллǎсем
|
1
|
Сǎнавсемпе паллǎсенчи илемлĕх, вĕсен çивĕчлĕхĕ, ытарлǎхĕ, кĕвĕлĕхĕ
|
8
|
Калав йӗркелени
|
1
|
«Шăм-шак сурать – çумăр пулать, вăрмана çырлана ан кайăр», - терĕ
пире асанне предложенирен кĕске калав йӗркелени
|
9
|
Килти вулав урокĕ. Халăх юмахĕсем
|
1
|
Юмах тытǎмĕ çирĕп йĕркене пǎхǎнни. Чĕлхе çивĕчлĕхĕ, çыпǎçулǎхĕ,
уйрăмлăхĕсем. Юмахсенче сǎмахсен ытарлǎ пĕлтерĕшĕпе усă курни. Пурнǎçа,
этеме ытарлǎ сǎнарлани çинчен калаçни.
|
5. Литература юмахĕсем
|
10-11
|
К.В.Иванов «Тимĕр тылǎ»
|
2
|
Çыравçă юмахĕнчи ĕç йĕрки, сăнарсем
Литература юмахĕпе халăх юмахĕнчи пĕрпеклĕхсем çинчен калаçни.
|
12
|
Килти вулав урокĕ «Эпĕ юмах каласа паратăп»
|
1
|
Килти вулав урокĕ «Эпĕ юмах каласа паратăп»
Юмах каласа парас пултарулӑха аталантарни
|
6. Чĕр
чунсем – пирĕн туссем
|
13
|
Ева Лисина «Мускав
кушакĕсене чапа кǎлартǎм»
|
1
|
Чĕр чун - çут çанталăк пайĕ, пурнăç çыхăнăвĕн пĕр сыпăкĕ. Калав
сăнарлă пуплев никĕсĕ. Калу мелĕпе сăнланнă кушак, Пăркка мучи сăнарĕсем.
Калаври сăнарсен калаçăвĕ. Пăркка мучи калаçăвĕ çинчен калаçни.
|
14
|
Николай Ишентей «Чĕп хуралĕнче»
|
1
|
Сăвă-калаври сăмах илемлĕ те çепĕç, янăравлă та витĕмлĕ пулса пыни
çинчен калаçни.
|
15
|
Трубина Мархви «Чăхпа кушак»
|
1
|
Пăхмасăр сăвă каласси.
Чĕр чунсем ачаш, çепĕç, таса туйăмсене аталанма пулăшни. Калав,
сăнарлă пуплев. Пуплев сăнарлăхĕ
семпе пулăмсен çыхăнăвне уçса пани
|
16
|
Г. Орлов «Çерçи»
|
1
|
Тĕрленчĕк - калавăн пĕр тĕсĕ. Тĕрленчĕкри сăнарлă сăмах мелĕсем.
Чĕр чунсен тыткаларăшне сăмах вĕççĕн каласа, çырса-ÿкерсе пама пĕлни
|
17
|
Пуплеве
аталантармалли урок. Сочинени
|
1
|
Г. Орловăн аса илĕвĕ
тăрăх калу кĕввиллĕ çыхăнуллă текст туни е «Çерçи» хайлавĕнчи 70-мĕш
страницăри 3-мĕш абзац тăрăх хатĕрленĕ таблицăллă кластерти сăмахсемпе усă
курса сăнлав сочиненийĕ çырни
|
18
|
Килти вулав урокĕ.
Александр Угольников «Хура ĕне», Нелли Петровская «Качака», Микул Мăскал
«Выльăх чĕлхи»
|
1
|
Чĕр чун - çут
çанталăкăн пĕр пайĕ. Этемпе чĕр чунăн пурнăçри çыхăнăвĕ çинчен калаçни.
|
7. Тǎван кил – ылтǎн сǎпка
|
19
|
Юрий Скворцов «Амаçури анне»
|
1
|
Çыравçăсем хăйне хумхантаракан, пĕр уншăн çеç çывăх чи пысăк ыйтăва
чĕрипе туйса, чĕри витĕр кăларса çырни. Ачан кулленхи хуйхи-суйхине,
кулянăвĕпе савăнăçне тата ытти кăмăл-туйăм пахалăхĕсене чуна пымалла çырса
кăтартни çинчен калаçни.
|
20
|
Изложени
|
1
|
«Пĕр юнри тăвансем вĕсем – санăн йăх-ăру, çемье несĕлĕн
пуянлăхĕ-ырлăхĕ» предложение пĕтĕмлетсе кĕске
изложени çырни
|
21
|
Геннадий Волков
«Ǎслă ача»
|
1
|
Пурнăçа, çынсене сăмахпа ÿкерсе кăтартса çыравçă хайлавра çырса
кăтартнă пулăмсемпе ĕçсене хăй мĕнле хакланине кăтартни
|
22
|
Килти вулав урокĕ.
Иван Яковлев «Халал», Николай Теветкел «Карттă», Юрий Сементер
«Амăшĕн чунĕ»
|
1
|
Илемлĕ литература пурнăçпа тачӑ çыхӑнса тӑни. Пурнăçа, çынсене сăмахпа ÿкерсе кăтартса çыравçă хайлавра çырса
кăтартнă пулăмсемпе ĕçсене хăй мĕнле хакланине кăтартни
|
23
|
Килти вулав урокĕ. Людмила Сачкова «Çиçĕм Натюш», Валерий Самойлов
(Раштав) «Аннен çуралнă кунĕ»
|
1
|
Илемлĕ литература пурнăçпа тачӑ çыхӑнса тӑни. Пурнăçа, çынсене сăмахпа ÿкерсе кăтартса çыравçă хайлавра çырса
кăтартнă пулăмсемпе ĕçсене хăй мĕнле хакланине кăтартни
Килти çывăх çынсем çинчен е хăйсен пурнăçĕнче пулса иртнĕ кăсăклă
самантсем çинчен каласа пани
|
8. Вǎйли çук та этемрен
|
24
|
Порфирий Афанасьевăн «Кăйкăр» поэма сыпăкĕсем: «Вутпа чечек», «Ӗнен пире!»
|
1
|
Халăх паттăрĕсем литература сăнарĕсем пулса тăни.
Литература сăнарĕ тата прототип. Сăнар – илемлĕ хайлавăн тĕп шăнăрĕ
пулнине ăнлантарни.
|
25
|
Килти вулав урокĕ.
К. Петров « Сенкер çǎлтǎр», А.Кăлкан «Алим»
|
1
|
Чăваш тата вырăс халăхĕн маттур ывăлĕсемпе хĕрĕсем çинчен
пĕтĕмлетсе калани. Халăх паттăрĕсем литература сăнарĕсем пулса тăни.
«Алим» пьесăна итлени
|
26-27
|
Т. Петĕркки « Çутталла»
|
2
|
Чăваш тата вырăс халăхĕн маттур ывăлĕсемпе хĕрĕсем çинчен
пĕтĕмлетсе калани. Проза хайлавĕнчен йĕркеленĕ инсценировкăри тĕп сăнар
|
28
|
Н.В.Овчинниковăн «Космонавтсен çемйи» картина репродукцийĕ тăрăх
сăнлав (ăслав) сочиненийĕ çырни
|
1
|
Н.В.Овчинниковăн «Космонавтсен çемйи» картина репродукцийĕ тăрăх
сăнлав (ăслав) сочиненийĕ çырни
|
9. Ырǎ çын
пуласси ачаран паллǎ
|
29
|
М. Ухсай «Ирхи сывлăм»
|
1
|
Хайлавсенчи ырă тата
сивлек сăнарсем вулакана шухăшлама хистени. Хайлав çын пурнăçне, ĕçне-хĕлне
тĕрлĕ енчен кăтартни, мал ĕмĕтлĕ, таса чунлă пулма вĕрентни
|
30
|
Петĕр Ялкир «Интермедисем» («Паллашу»,
« Ǎçта тĕрĕслĕх?», «Шăшисем»)
|
1
|
Мĕн вăл кулăш? Кулăш –
начара тиркени, ырра ырлани. Калаçу мелĕ – шахвăртуллă, ытарлă пуплев.
Интермедипе пьеса хушшинчи уйрăмлăх çинчен калаçни.
|
31
|
Марина Карягина «Слива вăрри»
|
1
|
Калаври шахвăртуллă,
ытарлă пуплев. Хайлавсенчи ырă тата сивлек сăнарсем вулакана шухăшлама
хистени çинчен калаçни.
|
32-33
|
Хветĕр Уяр «Эсир Куçука курман-и?»
|
2
|
Хайлав çын пурнăçне,
ĕçне-хĕлне тĕрлĕ енчен кăтартни, мал ĕмĕтлĕ, таса чунлă пулма вĕрентни.
Сăнарсен шухăшĕ, кăмăлĕ, тыткаларăшĕ хайлаври ĕç-пуç урлă палăрни.
Хайлавсенчи ырă тата сивлек сăнарсем вулакана шухăшлама хистени.
|
34
|
Килти вулав урокĕ. А. Александров
«Тĕрĕс тунǎ»
|
1
|
Мал ĕмĕтлĕ, таса
чунлă çын пулса ÿсесси çинчен сăнарлăн калани çинчен калаçни.
|
35
|
Изложени е сăнлав (ăслав) сочиненийĕ çырни
|
1
|
М. Карягинăн аса илĕвĕ тăрăх изложени е калавĕ тăрăх сăнлав (ăслав) сочиненийĕ çырни
|
10. Ĕç çынна илем кÿрет
|
36-37
|
Иван Егоров «Ывăл»
|
2
|
Калав пурнăçра пулса иртекен пĕр-пĕр ĕçе сăнлакан пысăк мар хайлав
пулнине кăтартни.
Ĕçре кăмăл пуянланни, ăс çивĕчленни, туслăх
çуралнине кăтартни.
|
38
|
Александр Галкин «Икĕ сăнлă пурнăç»,
«Çỹпĕ» юптарусем
|
1
|
Ырми-канми ĕç – чăвашăн пурнăçĕ, кун-çулĕ, хавалĕ. Юптарури сăнарсем тĕрлĕ чĕр чун,
йывăç-курăк пулма пултарни. Юптарури сăнарсен
хăйне евĕрлĕхĕ çинчен калаçни.
|
39-40
|
Владимир Степанов «Эксклюзивлă сăвăм»
|
2
|
Хайлаври ĕç-пуç аталаннă май сăнар характеристики ( шухăшĕ, кăмăлĕ,
ĕç-пуçĕ) уçăлса пыни.
Ĕçрен пăрăнманни, вĕçне çитичченех пурнăçлани
ачан чун çирĕплĕхне аталанма пулăшни çинчен калаçни.
|
41
|
Килти вулав урокĕ. Е.
Осипова « Пахчари хÿшĕ»
|
1
|
Александр Галкинӑн пӗр юптарӑвне
суйласа илсе пӑхмасăр илемлӗн вулани.
Ĕçре кăмăл пуянланни, ăс çивĕчленни, туслăх
çурални çинчен калаçни.
|
42
|
Сăнлав (калу) сочиненийӗ çырни
|
1
|
Пĕр-пĕр кулăшла ĕç çинчен е К.В.Владимировӑн «Ҫемье» картина
репродукцийӗ тӑрӑх сăнлав (калу) сочиненийӗ çырни
|
11. Асли ǎслǎ, кĕçĕнни сапǎр пултǎр
|
43-44
|
Лидия Сарине «Цирк курма кайни»
|
2
|
Ǎрури çынсен çыхăнăвĕ. Калавăн илемлĕх тĕнчи: калас тенине сăмахпа сăнарлă, ÿкерчĕклĕн кăтартни.
Ачасемпе аслисен хушшинче пĕр-пĕрне хисеплени, ăнланни пулни.
Йăнăша ăнланса илсен çеç пурнăçра йывăрлăхсене çĕнтерме пултарнине калани.
|
45
|
Раиса Сарпи «Эпĕ «тухатмăш карчăкпа»
паллашни…»
|
1
|
Ǎрури çынсен çыхăнăвĕ. Ачасем чун-чĕре тасалăхне упрани. Ваттисене
хисеплеме, йывăрлăхра пулăшма хӑнӑхса пыни.
|
46
|
Килти вулав урокĕ. Александр
Кăлкан «Панулми», Антонина Васильева «Çĕн кайǎкпа кантраллǎ
кукǎль»
|
1
|
Ĕçчен пулни, йывăрлăхсенчен хӑраманни, пурнăç тÿнтерлĕхĕсемпе килĕшменни, чун-чĕре тасалăхне упрани çинчен
калаçни.
|
47
|
Сăвă вулани
|
1
|
Ачасем хăйсем çырнă сăввисене пăхмасăр калани
|
12. Çут çанталăк тупра – эс ăна упра!
|
48-49
|
Валери Туркай «Айăп»
|
2
|
Тăван кил, тăван ял-хула, тăван тавралăх - аслă тĕнчери чи хаклă
вырăнсем. Çут çанталăк илемĕпе пуянлăхне упрасси - этемĕн тÿрĕ тивĕçĕ.
Çут çанталăк тата çын. Вĕсен хушшинчи ăнланулăхпа ăнланманлăх.
|
50-51
|
Георгий Ефимов «Хĕвел тухнă вăхăтра»
|
2
|
Çут çанталăка куçăмлă сăмах майлашăвĕсемпе
чĕрĕ чун пек сăнлани. Çак сăнлăха тунă чух тропсемпе (эпитетпа,
танлаштарупа, сăпатлантарупа, метафорăпа) усă курни. Сăмахăн тÿрĕ тата
куçăмлă пĕлтерĕшĕсем. Çĕр-шыв илемĕ, пурлăхĕ-ырлăхĕ çынна йывăр вăхăтра
та пурнăçа юратма шанчăкпа хăват парса тăни çинчен калаçни.
|
52
|
Килти вулав урокĕ. Ухсай Яккăвĕ «Çĕмĕртсем çеçке çурсан», Петр
Вашават «Вăйăран вăкăр тухать», Арсений Тарасов «Ǎвăс хунавĕ»
|
1
|
Çут çанталăк илемĕ пурӑнма, савӑнма, ĕҫлеме вӑй парса тӑни. Илемпе пуянлӑха упрасси -
этемĕн тÿрĕ тивĕçĕ пулнине калани. Юратма шанчӑкпа хӑват парса тӑни çинчен
калаçни.
|
53
|
Сăнлав сочиненийĕ çырни
|
1
|
Р.М.Ермолаевăн «Юннатка» картина репродукцийĕ тăрăх сăнлав
сочиненийĕ çырни
|
13. Киревсĕр йăла-йĕркерен хăтăлар!
|
54
|
Любовь Мартьянова
«Ятсăр троллейбус»
|
1
|
Йăнăш çул çине тăрасран асăрхаттаракан, сыхă пулма вĕрентекен, халăх
пурлăхне типтерлĕ упрасси
Хайлав теми, тĕп шухăшĕ çинчен калаçни.
|
55-57
|
Борис Чиндыков «Аçу»
|
3
|
Калав теми, хайлаври ĕçсен йĕркийĕ
тĕп шухăша уçăмлатни. Киревсĕр йăла-йĕркене хирĕç ăспа, чунпа,
шухăш-кăмăлпа, ĕçпе кĕрешмелли çинчен сăнарлăн калани. Тĕп сăнарпа каласа
паракан çинчен калаçни.
|
14. Тискер вǎрçǎ ан пултǎр нихǎçан!
|
58-59
|
Николай Мартынов
«Юнлǎ çырла»
|
2
|
Хайлав темипе тĕп шухăшне символа
куçарнине ăнланни. Вăрçă тискерлĕхĕ ( Тăван çĕр-шывăн Аслă вăрçи) çын пурнăçне, ăс-халне,
чун-чĕрине амантса хăварни çинчен
калаçни.
|
60
|
Ольга Туркай «Пахчари çĕмĕрт»
|
1
|
Хайлаври ĕç-пулăм
тата сăнлав. Хайлаври илеме сăнлакан
мелсем (аллитераципе ассонанс, сăвăри пулăма сăнлакан паллă ячĕсем) çинчен
калаçни.
|
61-63
|
Сергей Павлов «Ача вăййи
мар…»
|
3
|
Тылра аслисемпе пĕрле
ачасем те çĕнтерÿ кунĕсене çывăхлатма пулăшни. Хайлав теми тата сăнарсем. Тылри
вăрçă хирĕнчи пĕрлĕх çинчен калаçни.
|
64
|
Александр Алка «Ырă ят»
|
1
|
Сăнлав мелĕсем (аллитераципе ассонанс, сăвăри пулăма сăнлакан паллă
ячĕсем). Хайлав теми, тĕп шухăшĕ çинчен
калаçни.
|
65
|
Сăвă пăхмасăр калани
|
1
|
Суйласа илнĕ вăрçă темиллĕ сăвăсене (е Александр Алкан «Ырă ят» сăввине) пăхмасăр калани
|
66
|
Максим Ястран «Шăплăхра»
|
1
|
Лирикăллă герой шухăш-кăмăлĕ
çинчен калаçни.
|
67-68
|
Аттестаци ĕçĕ – тест.
Вĕреннине аса илни, пĕтĕмлетни.
|
2
|
Ĕçлĕ вăйă е электронлă майпа (хутпа) мĕн вӗреннине тӗрӗслени
|
69-70
|
Резерв
уроксем
|
2
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.