- 24.03.2016
- 2392
- 20
Химия сабағынан тоғызыншы сыныпқа арналған тест
1- нұсқа
1.Күшті электролит
A) күкірт қышқылы
B) көмір қышқылы
C) сірке қышқылы
D) фосфор қышқылы
E) күкіртті қышқыл
Дұрыс жауап: A
2.Іс жүзінде аяғына дейін жүретін реакция
A) Na2SO4+KCl→
B) Cr(NO3)2+Na2SO4→
C) NaNO3+KOH→
D) H2SO4+BaCl2→
E) H2SO4+KOH→
Дұрыс жауап: D
3.100 молекула тұздың 40 молекуласы иондарға диссоциацияланса, оның диссоциациялану дәрежесі
A) 40%
B) 60%
C) 4%
D) 6%
E) 2,5%
Дұрыс жауап: A
4.Әлсіз электролит
A) H2CO3
B) H2SO4
C) HNO3
D) HCl
E) NaOH
Дұрыс жауап: A
5.Ерітіндісінде фенолфталеин индикаторының түсі таңқурай түсті болатын қосылыс
A)H2SO4
B) K2CO3
C) HCl
D) NaCl
E) AlCl3
Дұрыс жауап: B
6.Күшті қышқыл
A) CH3COOH
B) H3PO4
C) Н2СО3
D) HNO3
E) H2S
Дұрыс жауап: D
7.200 молекула тұздың 40 молекуласы иондарға диссоциацияланса, оның диссоциациялану дәрежесі
A) 0,002 %
B) 2,5 %
C) 40 %
D) 0,2 %
E) 20 %
Дұрыс жауап: E
8.Бір моль натрий фосфатын суда еріткенде, тұз толық диссоциацияланса, түзілген натрий ионының молі
A) 1
B) 2
C) 3
D) 5
E) 4
Дұрыс жауап: E
9.Химиялық реакцияға түсетін жұп
A) KCl және Na2SO4
B) CuCl2 және NaOH
C) HCl және K2SO4
D) MgCl2 және HNO3
E) KCl және Ca(OH)2
Дұрыс жауап: B
10.Гидролизденетін тұз
A) NaCl
B) Na2SO4
C) Na2CO3
D) NaNO3
E) NaJ
Дұрыс жауап: C
11.Әлсіз электролиттің диссоциациялану дәрежесін көтеру үшін
A) Ерітіндіні сұйылту керек
B) Ерітіндіні қатыру керек
C) Ерітіндіні араластыру керек
D) Ерітіндіні суалту керек
E) Ерітіндіні температурасын төмендету керек
Дұрыс жауап: C
12.SO42- анионына сапалық реакция
A) Na2SO4+2HCl= 2NaCl+H2SO4
B) BaCl2+Na2SO4=BaSO4+2NaCl
C) Ba3(PO4)2+NaCl=BaCl2+Na3PO4
D) Ca2SO4+Zn(NO3)2=Ca(NO3)2+ZnSO4
E) Ba(OH)2+Na2SO3=BaSO3+2NaOH
Дұрыс жауап: В
13.Fe2+ катионына сапалық реакция
A) Fe(OH)3 + 3HCl=FeCl3 + 3H2O
B) FeCl3 + 3NaOH=Fe(OH)3+3NaCl
C) Fe(NO3)3+3KOH=Fe(OH)3+3KNO3
D) Fe(OH)2+H2SO4=FeSO4+H2O
E) FeSO4+2NaOH=Fe(OH)2+Na2SO4
Дұрыс жауап:E
14.220 грамм 7% –тік күкірт қышқылы ерітіндісімен құрамында 2 моль барий хлориді бар ерітінді әрекеттескенде түзілген тұнбаның массасы
A) 3,36г
B) 336г
C) 0,336г
D) 36,6г
E) 33,6г
Дұрыс жауап: D
15.Натрий атомының натрий ионынан айырмашылығы
A) Түссіз
B) Иіссіз
C) Тотықпайды
D) Газ
E) Тотығады
Дұрыс жауап: E
16.Ток өткізетін зат
A) Дистилденген су
B) Кальций оксиді
C) Натрий хлориді (ерітінді)
D) Натрий хлориді (қатты)
E) Қант
Дұрыс жауап: E
17.Күшті қышқыл
A) HClO
B) HClO2
C) HClO3
D) HClO4
E) HCl
Дұрыс жауап: D
18.Cl- анионына реактив болатын зат
A) Күміс нитраты
B) Натрий оксиді
C) Алюминий гидроксиді
D) Калий нитраты
E) индикатор
Дұрыс жауап: A
19.Ерітіндіде сілтілік ортаны көрсететін тұз
A) Al(NO3)3
B) KNO3
C) K2SO4
D) Na2SO3
E) CuSO4
Дұрыс жауап: D
20.200г 20%-тік калий гидроксидінің ерітіндісі мен 200г 10%-ті тұз қышқылының ерітіндісімен әрекеттескенде, түзілген тұздың массасы
A) 53,2г
B) 40,8г
C) 4,08г
D) 408г
E) 5,32г
Дұрыс жауап: B
21.50г 26,5% - тік натрий карбонатының ерітіндісіне 24,5г күкірт қышқылын құйғанда, бөлінген газдың (қ.ж) көлемі
A) 5,6л
B) 2,8л
C) 56л
D) 28л
E) 44,2л
Дұрыс жауап: B
22.Массасы 200г, массалық үлесі 0,15 натрий гидроксидімен массасы 500г массалық үлесі 0,25 натрий гидроксидінің ерітіндісін араластырған. Алынған ерітіндідегі натрий гидроксидінің массалық үлесі
A) 2,2 %
B) 22,1 %
C) 23 %
D) 221%
E) 22 %
Дұрыс жауап: B
23.Зарядталған бөлшек
A) атом
B) молекула
C) ион
D) нейтрон
E) зат
Дұрыс жауап: C
24.Ион алмасу реакциясы
A) NH3 +H2O→NH4OH
B) Zn+Cl2→ZnCl2
C) Zn+SnCl2→ZnCl2 +Sn
D) CaCl2 +Na2CO3→CaCO3↓+2NaCl
E) NH3 +HCl→NH4Cl
Дұрыс жауап: D
25.Бір мезгілде сулы ерітіндіде бола алатын ион жұптары
A) Ca2+ және CO32-
B) Ca2+ және NO3-
C) Fe2+ және OH-
D) Ba2+ және SO42
E) Zn2+ және OH-
Дұрыс жауап: B
26.10,6г натрий карбонаты тұз қышқылымен әрекеттескенде түзілген газдың көлемі
A) 4,4л
B) 2,24л
C) 22,4л
D) 0,1л
E) 44 л
Дұрыс жауап: B
27.Сулы ерітіндіде тек анион бойынша гидролизденетін натрий тұзы
A) силикат
B) хлорид
C) сульфат
D) нитрат
E) бромид
Дұрыс жауап: А
28.Алюминий сульфаты ерітіндісінде лакмус индикаторының түсі
A) қызыл
B) көк
C) таңқурай түсті
D) сары
E) түссіз
Дұрыс жауап: А
29.Күшті электролиттер диссоциацияланады
A) Бөлшектеп
B) Жартылай
C) Іс жүзінде толығымен
D) Сатылап
E) Диссоциацияланбайды
Дұрыс жауап: C
30.Су молекуласымен қоршалған иондар-
A) Гидратталған иондар
B) Гидратталмаған иондар
C) Диссоциацияланған иондар
D) Ассоциацияланған иондар
E) Дегидратталған иондар
Дұрыс жауап: А
2-нұсқа
1.Әлсіз қышқыл
A) CH3COOH
B) H2SO4
C) HNO3
D) HCl
E) NaOH
Дұрыс жауап: А
2.Формуласы қате жазылған тұз
A) FeCl3
B) NaCl
C) AlOHCl
D) Na2CO3
E) FeCl2
Дұрыс жауап: C
3.H++OH- →H2O сәйкес келетін толық молекулалық теңдеу
A) Na2SO4+HCl→ 2NaCl+H2SO4
B) HCl+NaOH→ H2O +NaCl
C) H2SO4+K2CO3 → K2SO4+CO2+H2O
D) H2SO4+2NaCl→ Na2SO4+2HCl
E) 2NaNO3+H2SO4→ Na2SO4+2HNO3
Дұрыс жауап: B
4.2 моль натрий гидроксидінің ерітіндісі мен 1 моль күкірт қышқылының ерітіндісін араластырғанда, лакмус түсі
A) Түссіз
B) Қызыл
C) Сары
D) Қызғылт
E) Күлгін
Дұрыс жауап: E
5.Диссоциациялану дәрежесіне әсер етпейтін фактор
A) Еріткіштің табиғаты
B) Ерітіндінің концентрациясы
C) Температура
D) Қысым
E) Ерітіндінің табиғаты
Дұрыс жауап: D
6.Дұрыс жазылған қысқартылған иондық теңдеуі
A) Ca2++Cl-→CaCl2↓
B) Ba2++OH-→Ba(OH)2↓
C) Ag++Cl-→AgCl↓
D) 2H++OH-→H2O↑
E) Na++OH-→NaOH
7.Қысты күні тайғақ болғанда, мұз қатқан жолға NaCl немесе CaCl2 себеді, сонда мұз ериді, себебі
A) Еріткіштен қату температурасы жоғары ерітінді түзіледі;
B) Еріткіштен қату температурасы төмен ерітінді түзіледі;
C) Жылу бөлінеді;
D) Жылу сіңіріледі;
E) Жылу алғашқыда бөлінеді де, соңында сіңіріледі;
Дұрыс жауап: B
8.Иондардың тотықсыздану қасиеттерінің арту қатары
A) Cl-→Br-→ J-
B) Br-→J-→Cl-
C) Br-→ J- →Br-
D) Cl-→J- →Br-
E) J-→Br-→Cl-
Дұрыс жауап: E
9.PO43- анионына сапалық реакция
A) H3PO4+KOH→
B) H3PO4+AgNO3→
C) H3PO4+NaOH→
D) H3PO4+NaBr→
E) H3PO4+KCl→
Дұрыс жауап: B
10.Темір (ІІІ) хлоридімен барий гидроксиді әрекеттескенде түзілген тұнбаның мольдік массасы
A) 214
B) 107
C) 53,5г/моль
D) 107 г/моль
E) 214г/моль
Дұрыс жауап: D
11.pH>7 болады, егер
A) C(H+)=C(OH)
B) C(H+)< C(OH-)
C) C(H+)>C(OH-)
D) C(OH-)≠C(H+)
E) C(OH-)=C(OH-)
Дұрыс жауап: B
12.Ерітіндіде pH>7 болады, егер
A) NaCl
B) FeCl3
C) AlCl3
D) Na2CO3
E) HCl
Дұрыс жауап: D
13.Көлемі 200 мл, тығыздығы 1,075г/мл 20% - тік тұз қышқылы ерітіндісімен массасы 20г мәрмәр әрекеттескенде, түзілген көмір қышқыл газының (қ.ж) көлемі
A) 4,48л
B) 2,24мл
C) 44,8л
D) 44,8мл
E) 22,4л
Дұрыс жауап: A
14.Азот сұйық күйге ауысады
A) – 196 ºС
B) – 200 ºС
C) – 183 ºС
D) – 253 ºС
E) – 151 ºС
Дұрыс жауап: A
15.Азот +5 және -3 тотығу дәрежесін көрсетін заттар жұбы:
A) NO, NH3
B) NO2, N2O
C) N2O, NH3
D) N2O5, NH3
E) N2O3, NH3
Дұрыс жауап: D
16.Азот атомының электрондық конфигурациясы
A) 1s2 2s2 2p1
B) 1s2 2s2 2p2
C) 1s2 2s2 2p3
D) 1s2 2s2 2p4
E) 1s2 2s2 2p5
Дұрыс жауап: C
17.Азот молекуласындағы байланыс:
A) иондық
B) металдық
C) сутектік
D) ковалентті полюсті
E) ковалентті полюссіз
Дұрыс жауап: E
18.«Азот» деген атауды ұсынған ғалым
A) С.Арреннус
B) А.Лавуазье
C) М.И.Усанович
D) Д.И.Менделеев
E) М.В.Ломоносов
Дұрыс жауап: B
19.Қыздырғанда азотпен әрекеттесетін заттар тобы:
A) Cl2, Au, Pt
B) F2, Ag, Au
C) Al, Pt, P
D) O2, H2,Mg
E) Au, Fe, Zn
20.Азоттың массалық үлесі ең көп қосылыс:
A) N2O
B) NO
C) N2O3
D) NO2
E) N2O5
Дұрыс жауап: A
21.12 г азоттың (қ.ж.) көлемі (л)
A) 2,24
B) 4,44
C) 6,72
D) 9,60
E) 10,08
Дұрыс жауап: D
22.2л N2 молекула саны
A) 2,7 ∙ 1023
B) 5,4 ∙ 1022
C) 6,2 ∙ 1024
D) 7,4 ∙ 1025
E) 8,7 ∙ 1026
Дұрыс жауап: B
23.1,2 ∙ 1024 молекула саны бар азоттың массасы (г)
A) 35,5
B) 48,4
C) 55,8
D) 64,6
E) 75,8
Дұрыс жауап: C
24.5,4 г N2 O5 молекула саны
A) 3 ∙ 1022
B) 2,4 ∙ 1025
C) 4,2 ∙ 1025
D) 1,6 ∙ 1024
E) 1,4 ∙ 1023
Дұрыс жауап: A
25.Аммиак әрекеттесетін заттар
A) NaOH, Ca (OH) 2KOH
B) O2, H2 O, H2 SO4
C) J2, Cl2, Mg (OH) 2
D) H2 O2, CO2, P2 O5
E) F2, Fe (OH) 2, Ba (OH) 2
Дұрыс жауап: B
26.Азот қышқылы әрекеттесетін заттар қатары:
A) HCl, CO2, H2 SO4
B) H2 SO4, SO2, Pt
C) Mg O, KOH, K2CO3
D) H2 SO3, SO3, Au
E) H2CO3, P2O5, Pd
Дұрыс жауап: C
27.Аммиак молекуласындағы байланыс:
A) металдық
B) иондық
C) сутектік
D) ковалентті полюсті
E) ковалентті полюссіз
Дұрыс жауап: D
28.Азоттың ауа бойынша тығыздығы:
A) 0,96
B) 0,82
C) 0,74
D) 0,53
E) 0,25
Дұрыс жауап: A
29.Аммиак ауадан жеңіл
A) 1,2 есе
B) 1,5 есе
C) 1,7 есе
D) 1,8 есе
E) 2 есе
Дұрыс жауап: C
30.Қыздырғанда MeNO2 және O2 түзеді
A) KNO3, NaNO3
B) Zn (NO3)2 , Fe (NO3)2
C) Ag NO3, Fe (NO3)3
D) HNO3, RbNO3
E) Mg (NO3)2 , Ba (NO3)2
Дұрыс жауап: A
3-нұсқа
1.5 л азот сутегімен әрекеттескенде 8 л аммиак түзілді.Аммиактын шығымы: (%)
A) 8
B) 16
C) 32
D) 64
E) 80
Дұрыс жауап: E
2.1,7 г аммиак тұз қышқылымен әрекеттескенде 5 г аммоний хлориді алынды. Түзілген өнімнің шығымы: (%)
A) 54,3
B) 69,8
C) 74,8
D) 84,9
E) 93,4
Дұрыс жауап: E
3.30 л азот (қ.ж) сутегімен әрекеттескенде, өнімнің шығымы 11 % болса, түзілетін аммиактың көлемі: (л)
A) 6,6
B) 7,5
C) 8,7
D) 9,5
E) 5,7
Дұрыс жауап: A
4.5,6 кг азоттан 5 кг аммиак алынған. Түзілген өнімнің шығымы: (%)
A) 37,5
B) 57,6
C) 65,7
D) 73,5
E) 87,5
Дұрыс жауап: D
5.10,7 г аммоний хлориді кальций гидроксидімен әрекеттескенде 4 л аммиак алынды. Түзілген өнімнің шығымы (%)
A) 47,5
B) 58,6
C) 69,7
D) 72,8
E) 89,2
Дұрыс жауап: E
6.Өнімнің шығымы 80% болса, 126 г азот қышқылынан түзілетін аммоний нитратының массасы (г)
A) 105
B) 128
C) 182
D) 281
E) 812
Дұрыс жауап: B
7.44,8 л аммиак тотыққанда 40 л азот (ІІ) оксиді (қ.ж) алынған. Түзілген өнімнің шығымы (%)
A) 68,7
B) 72,8
C) 89,2
D) 92,6
E) 98,5
Дұрыс жауап: C
8.Тотығу-тотықсыздану
теңдеуіндегі HNO3 H2O+NO2+O2
барлық коэффиценттер санының қосындысы
A) 5
B) 7
C) 11
D) 13
E) 15
Дұрыс жауап: C
9.Тотығу-тотықсыздану
теңдеуіндегі Cu+HNO3 Cu(NO3) 2 +NO + H2O+
тотықсыздандырғыш алдындағы коэффициент саны
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Дұрыс жауап: C
10. Селитралар
A) CaSO4, Na2SO4, Mg SO4
B) K3PO4, Al PO4, Ca3(PO4) 2
C) Cu (NO4) 2, Ag NO3, NaCl
D) KNO3, NaNO3, NH4 NO3
E) NaCl, CaCl2, NH4Cl
Дұрыс жауап: C
11.Азот қышқылымен әрекетеспейтін металдар
A) Ag, Cu
B) Au, Pt
C) Hg, Sn
D) Na, K
E) Mg, Ca
Дұрыс жауап: B
12.Аммиактың
зертханада алыну реакциясы
A) 2NH4Cl+Ca(OH) 2 CaCl2+2NH3
+2H2O
B) N2+3H2 2NH3
C) NH4NO3 N2O↑+ 2H2O
D) 3NH3+H3PO4 (NH4) 3 PO4
E) NH4 OH+HNO3 NH4
NO3 +H2O
Дұрыс жауап: A
13.Фосфордың салыстырмалы атомдық массасы
A) 23
B) 24
C) 27
D) 31
E) 32
Дұрыс жауап: D
14.Фосфордың электронды конфигурациясы
A) 1s22s22p63s23p1
B) 1s22s22p63s23p2
C) 1s22s22p63s23p3
D) 1s22s22p63s23p4
E) 1s22s22p63s23p5
Дұрыс жауап: C
15.Фосфордың табиғаттағы қоры .............. түрінде болады
A) CaSiO3
B) 3Ca3(PO4)2 * CaF2
C) Ba3(PO4)2
D) H3PO4
E) Ca3P2
Дұрыс жауап: B
16.Фосформен әрекеттесетін заттар
A) KCl, H2, BaO
B) NaCl, Al, Li2O
C) O2, S, Ca, Cl2
D) MgO, N2O5, Cl2O7
E) CO2, Na2O, MgCO3
Дұрыс жауап: C
17.Фосфордың болуы мүмкін тотығу дәрежелері
A) – 2, + 4
B) – 3, + 5
C) – 1, + 7
D) + 2, + 4
E) + 3, + 6
Дұрыс жауап: B
18.Фосфиннің формуласы:
A) PH3
B) NH3
C) AsH3
D) PCl3
E) P2O5
Дұрыс жауап: A
19.Натрий дигидрофосфаты формуласы:
A) Na3PO4
B) Na2HPO4
C) NaH2PO4
D) NaHCO3
E) NaNO3
Дұрыс жауап: C
20.Фосфор (V) оксидімен әрекеттесетін заттар қатары:
A) NaOH, H2O, BaO
B) CO2, Cl2O7, Al(OH)3
C) SO3, N2O5, HCl
D) Ag, Cu(OH)2, H3BO3
E) Cu, Fe(OH)3, H2CO3
Дұрыс жауап: A
{Cложность}=A
21.Калий фосфатының 4,8*1022 молекуласының зат мөлшері (моль)
A) 0,02
B) 0,08
C) 0,05
D) 0,1
E) 0,3
Дұрыс жауап: В
22.2,5 моль натрий фосфатының массасы (г)
A) 400
B) 415
C) 420
D) 410
E) 430
Дұрыс жауап: D
23.0,49 кг фосфор қышқылының молекула саны:
A) 5,4*1021
B) 4,2*1021
C) 3,6*1022
D) 2,5*1023
E) 3,0*1024
Дұрыс жауап: E
24.Фосфор (V) окидінің 9,03·1022 молекуласының массасы (г)
A) 21,3
B) 19,3
C) 21,3
D) 23,3
E) 29,3
Дұрыс жауап: A
25.PCl5 0,77 моліндегі молекула саны:
A) 1,5·1022
B) 2,3·1023
C) 3,4·1022
D) 4,6·1023
E) 5,2·1021
Дұрыс жауап: D
26.Сутегі бойынша тығыздығы 62-ге тең ақ фосфор молекуласындағы фосфор атом саны:
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Дұрыс жауап: D
27.Кальций фосфатындағы фосфордың массалық үлесі (%)
A) 11
B) 20
C) 31
D) 43
E) 54
Дұрыс жауап: B
28.155 г фосфориттен алынатын фосфордың массасы (г)
A) 12
B) 23
C) 31
D) 45
E) 54
Дұрыс жауап: C
29.18,6г фосформен әрекеттесетін калий хлоратының массасы (г)
A) 34,16
B) 46,52
C) 55,61
D) 61,25
E) 73,47
30.49г фосфор қышқылын алу үшін қажет фосфор (V) оксидінің массасы (г) және зат мөлшері (моль)
A) 14,8 және 0,15
B) 35, 5 және 0,25
C) 32,8 және 0,35
D) 48,2 және 0,45
E) 54,3 және 0,55
Дұрыс жауап: B
4-нұсқа
1.Күміс нитраты натрий фосфатымен әрекеттескенде 41,9г күміс фосфаты түзілген. Реакцияға түскен натрий фосфатының массасы (г) және зат мөлшері (моль)
A) 11,2 және 0,2
B) 21,6 және 0,3
C) 16,4 және 0,1
D) 36,2 және 0,2
E) 46,1 және 0,1
Дұрыс жауап: C
2.51,3г барий гидроксиді 19,6 г фосфор қышқылымен әрекеттескенде түзілген тұнбаның массасы (г)
A) 52,6
B) 60,1
C) 72,5
D) 84,6
E) 96,1
Дұрыс жауап: B
3.196г фосфор қышқылы кальций гидроксидімен әрекеттескенде түзілген кальций дигидрофосфатының массасы (г)
A) 120
B) 234
C) 340
D) 420
E) 550
Дұрыс жауап: B
4.Фосфордың (V) оксиді 15,3г барий оксидімен әрекеттескенде түзілген барий фосфатының массасы (г)
A) 35,3
B) 44,3
C) 51,3
D) 20,3
E) 75,3
Дұрыс жауап: D
5.6 моль натрий гидроксидімен әрекеттесетін фосфор (V) оксидінің массасы (г)
A) 121
B) 134
C) 142
D) 163
E) 175
Дұрыс жауап: C
6.Кальций гидрофосфатының формуласы:
A) Ca3(PO4)2
B) CaHPO4
C) Ca(H2PO4)2
D) CaSO4
E) CaCO3
Дұрыс жауап: B
7.Концентрлі күкірт қышқылы және мыспен әсер еткенде қоңыр газ бөлінді. Сілті ерітіндісін қосқанда аммиактың иісі сезілді. Бұл тыңайтқыш
A) Аммофос
B) Карбомид
C) Аммиак селитрасы
D) Калий селитрасы
E) Сильвинит
Дұрыс жауап: C
8.Күміс нитратының ерітіндісін қосқанда ақ тұнба түзетін, сілтімен әрекеттеспейтін қызғылт кристалды тыңайтқыш
A) Сильвинит
B) Аммоний сульфаты
C) Селитра
D) Суперфосфат
E) Аммоний хлориді
Дұрыс жауап: A
9.Сильвинит формуласы
A) KNO3
B) (NH4)2SO4
C) Ca3(PO4)2
D) Ca(H2PO4)2
E) KCl . NaCl
Дұрыс жауап:Е
10.Фосфат- ионды сапалық анықтау үшін қолданылатын реактив
A) AgNO3
B) H2SO4
C) HNO3
D) CCl
E) Na2CO3
Дұрыс жауап: A
11.Натрий селитрасындағы азоттың массалық үлесі (%)
A) 8,5
B) 16,4
C) 25,2
D) 30,1
E) 35,3
Дұрыс жауап: B
12.Құрамында 58% кальций фосфаты бар 50 кг сүйектегі фосфордың массасы (кг)
A) 4,5
B) 5,8
C) 6,4
D) 7,3
E) 8,5
Дұрыс жауап: B
{Cложность}= С
13.Азоттың массалық үлесі ең көп тынайтқыш
A) KNO3
B) NaNO3
C) NH4NO3
D) (NH4)2SO4
E) NH4Cl
Дұрыс жауап: C
14.10т фосфор қышқылы аммиакпен өзара әрекеттескенде түзілген диаммофостың ((NH4)2 HPO4) массасы
A) 11,52
B) 12,35
C) 13,46
D) 15,71
E) 18,92
Дұрыс жауап: C
15.Преципитат кальций тұзының дигидраты болып табылады. Сусыз тұздың құрамы: Ca-29,46%; H-0,74%; P-22,76 %; O-47,04%. Осы тұздың формуласы
A) Ca3(PO4)2
B) Ca(H2PO4)
C) CaSO4
D) CaHPO4
E) CaCO3
Дұрыс жауап: B
{Cложность}= С
16.Нәтижесінде 1кг аммоний селитрасы түзілетін болса, кальций селитрасымен әрекеттескен аммоний карбонатының массасы (кг)
A) 1, 6
B) 3, 6
C) 5, 6
D) 0,6
E) 8, 6
Дұрыс жауап: D
{Cложность}= С
17.Нәтижесінде 500кг аммоний карбонаты түзілетін болса, көмірқышқылымен әрекеттескен аммиактың массасы (кг)
A) 117
B) 177
C) 127
D) 137
E) 157
Дұрыс жауап: B
18.5т тұз қышқылы аммиакпен өзара әрекеттескенде түзілген аммоний хлоридінің массасы (т)
A) 2,3
B) 4,3
C) 6,3
D) 7,3
E) 9,3
Дұрыс жауап: B
19.5 моль сильвиниттің (KCl . NaCl ) массасы (г)
A) 395
B) 485
C) 545
D) 665
E) 725
Дұрыс жауап: D
20.230г аммофостың NH4H2PO4 зат мөлшері (моль)
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Дұрыс жауап: B
21.20 моль аммиак силитрасының молекула саны
A) 1,2. 1025
B) 2,4. 1024
C) 4,8. 1023
D) 1,2. 1022
E) 2,4. 1021
Дұрыс жауап: A
22.Кальций дигидрофосфатындағы барлық элементтердің массалық үлесі (%)
A) 23,5(Ca); 1,4 (H); 7,2(P); 67,9(O)
B) 4,7(Ca); 2,4(H); 4,2(P); 88,7(O)
C) 12,1(Ca); 11,3(H); 71,3(P); 5,3(O)
D) 17,1(Ca); 1,7(H); 26,5(P); 54,7(O)
E) 57,5(Ca); 5,4(H); 36,2(P); 0,9(O)
Дұрыс жауап: D
23.Кальций фосфаттың 8,7. 1023 молекуласының зат мөлшері (моль)
A) 1,25
B) 1,32
C) 1,45
D) 1,63
E) 1,84
Дұрыс жауап: C
24.Диаммофоста ((NH4)2HPO4 ) азоттың массалық үлесі (%)
A) 12,5
B) 15,9
C) 17,1
D) 18,2
E) 21,2
Дұрыс жауап: E
{Cложность}= С
25.Аммофос (NH4)2HPO4 құрамында 61,7 % P2O5 бар, 2,5 кг аммофос құрамындағы фосфор (V) оксидініз массасы (г)
A) 1,5
B) 2,1
C) 3,4
D) 4,6
E) 5,8
Дұрыс жауап: A
26.Сілтілік-жер металдарға жататын элемент
A) Na
B) Al
C) Ca
D) Si
E) P
Дұрыс жауап: C
27.Ең белсенді элемент
A) K
B) Na
C) Si
D) Cs
E) S
Дұрыс жауап: D
28. Қалыпты жағдайда сумен әрекеттеседі
A) Al
B) Cu
C) Ca
D) Si
E) C
Дұрыс жауап: C
29.Cілтілік металл
A) Ca
B) Fe
C) Ni
D) Na
E) Mg
Дұрыс жауап: Д
30.Тұз ерітіндісінде лакмус көк түске боялады
A) Na2CO3
B) CuCl2
C) BaCl2
D) Zn(NO3)2
E) K2SO4
Дұрыс жауап: B
5-нұсқа
1.Калий атомының электрондық конфигурациясы
A) 1s22s22p63s1
B) 1s22s1
C) 1s22s22p63s23p63d54s1
D) 1s22s22p1
E) 1s22s22p63s23p64s1
Дұрыс жауап: E
2.Натрий мен су арасындағы реакцияның өнімі және алдарына қойылатын коэффициенттері мына реакция теңдеуіне сәйкес келеді
A) Na2O+H2
B) Na2O+H2O
C) 2NaOH+H2
D) NaOH+H2O
E) 4NaOH+H2
Дұрыс жауап: C
3.Натрий атомының электрондық конфигурациясы
A) 1s22s22p1
B) 1s22s22p63s1
C) 1s22s22p4
D) 1s22s22p3
E) 1s22s22p63s2
Дұрыс жауап: B
4.Реакция
теңдеуіндегі К+О2
К2О,
калийдің алдында қойылатын коэфициент:
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Дұрыс жауап: Д
5.К2СО3 ерітіндісінде лакмус түсінің өзгеруі
A) өзгермейді
B) көгереді
C) қызарады
D) таңқурай түсті болады
E) қызыл-сары түсті болады
Дұрыс жауап: В
6.Сілтілік металдарға жатады
A) K, Na, Li
B) Ca, Mg, Sc
C) K,Ca,Mg
D) Fe,Ca,Ni
E) Na,Zn,Cu
Дұрыс жауап: A
7.Калийдің сумен әрекеттесу теңдеуіндегі барлық коэффициенттердің қосындысы:
A) 3
B) 5
C) 7
D) 9
E) 10
Дұрыс жауап: С
8.4 моль натрий сульфидінің массасы:
A) 40 г
B) 310 г
C) 128 г
D) 312 г
E) 300 г
Дұрыс жауап: С
9.Натрий оксидін халықаралық номенклатурасы бойынша аталуы
A) натрий оксиді (І)
B) натрий оксиді (ІІ)
C) мононатрий диоксиді
D) динатрий диоксиді
E) динатрий монооксиді
Дұрыс жауап: Е
10. Натрий атом ядросында протон және нейтрон саны
A) 11 және 11
B) 12 және 9
C) 12және 11
D) 11 және 10
E) 11 және 12
Дұрыс жауап: Е
11.0,7 моль глицерин артық мөлшерде алынған, натриймен әрекеттескенде түзілетін сутектің (қ.ж) көлемі
A) 26,5 л
B) 23,5л
C) 27,5л
D) 24,5л
E) 25,5л
Дұрыс жауап: B
12.4,6 г натрий металы этил спиртімен әрекеттескенде түзілетін сутектің (қ.ж) көлемі
A) 11,2 л
B) 1,12л
C) 2,24 л
D) 6,72 л
E) 22,4 л
Дұрыс жауап: С
13.34 г натрий нитратындағы молекула саны:
A) 3,01∙1023
B) 6,02∙1023
C) 1,204∙1023
D) 1,204∙1024
E) 2,408∙1023
Дұрыс жауап: Е
14.0,5 моль натрий мен 100г аминопропион қышқылы әрекеттескенде түзілетін тұздың массасы:
A) 55,5г
B) 65,5г
C) 75,5г
D) 45,5г
E) 85,5г
Дұрыс жауап: A
Сложность}= B
15.Сілтілік металл 3,42г сумен әрекеттескенде 448 мл сутегі бөлініп шығады. (қ.ж) Осы сілтілік металл:
A) Rb
B) Na
C) Si
Д Cs
E) K
Дұрыс жауап: A
16.Калий фториді ертіндісі электролиздегенде берілген электрон саны:
A) 3
B) 6
C) 2
D) 4
E) 8
Дұрыс жауап: C
17.0,1моль натрий гидроксидін бейтараптау үшін 20% -ті құмырсқа қышқылының қажетті массасы:
A) 40
B) 23
C) 92
D) 20
E) 46
Дұрыс жауап: В
18.Бірінші топтың негізгі топшасында орналасқан:
A) Галогендер
B) Сілтілік металдар
C) Инертті газдар
D) Сілтілік-жер металдары
E) Салғырт газдар
Дұрыс жауап: В
19.Алкиндердің жалпы формуласы
A) CnH2n+6
B) CnHn
C) CnH2n-2
D) CnH2n
E) Cn(H2O)m
Дұрыс жауап:С
20.Массасы 80г пропиннің (қ.ж) көлемі
A) 44,8мл
B) 22,4мл
C) 11,4мл
D) 5,6мл
E) 2,24мл
Дұрыс жауап:А
21.Мына қосылыстың халықаралық номенклатура бойынша атауы:
СН3-С≡СН
A) пропил
B) метилэтилен
C) ацетилен
D) пропен
E) метилацетилен
Дұрыс жауап: A
22.Алкиндердің радикалы
A) Н3С-метил
B) Н-С≡С-этинил
C) Н2С=СН-винил
D) Н3С-СН2-этил
E) С6Н5-фенил
Дұрыс жауап:В
23.Массасы 50г табиғи метан газынан алынатын ацетиленнің массасы
A) 203г
B) 40,9г
C) 20,3г
D) 40,6г
E) 4,06г
Дұрыс жауап:D
24.Құрамында 22 сутек атомы бар көмірсутек алкин қатарына жатса, оның құрамындағы көміртек атомы
A) 10
B) 11
C) 12
D) 13
E) 14
Дұрыс жауап:С
25.Ацетиленнің гомологы
A) СН3-СН2-СН=СН2
B) СН3-СН=СН-СН3
C) СН3-СН2-СН2-СН3
D) НС≡С-СН3
E) СН2=С=СН2
Дұрыс жауап:D
26.Ацетиленнің сутек бщйынша салыстырмалы тығыздығы
A) 13
B) 12
C) 26
D) 11
E) 14
Дұрыс жауап:А
27.Арендердің жалпы формуласы
A) CnH2n-6
B) CnHn
C) CnH2n-2
D) CnH2n
E) Cn(H2O)m
Дұрыс жауап:А
28.Арендердің алғашқы өкілі:
A) толуол
B) бензол
C) фенол
D) пентен
E) циклогексан
Дұрыс жауап:В
29.Бензол молекуласында көміртегі атомдарының гибридтелген күйі
A) sp
B) sp3
C) sp2
D) sp-s
E) sp, sp3
Дұрыс жауап:С
30.Бензол радикалының аталуы:
A) бензил
B) амил
C) бутил
D) фенил
E) гексил
Дұрыс жауап:D
6-нұсқа
1.0,5моль бензолдың массасы
A) 15,6г
B) 156г
C) 40г
D) 78г
E) 39г
Дұрыс жауап:Е
2.Бензол формуласы:
A) С3Н8
B) С6Н6
C) С6Н5СН3
D) С6Н14
E) С5Н12
Дұрыс жауап:В
3.Толуолдың ең жақын гомологы
A) этилбензол
B) циклогексан
C) циклогексен
D) циклогекадиен
E) гексен
Дұрыс жауап:А
4.Стиролдың салыстырмалы молекулалық массасы
A) 78
B) 104
C) 106г
D) 88
E) 120
Дұрыс жауап:В
5.Ацетиленнен бензолды алу реакциясы
A) изомерлену
B) тотығу
C) тримерлену
D) поликонденсациялану
E) тотықсыздану
Дұрыс жауап:С
6.Бензолдың құрылымдық формуласын ұсынған ғалым
A) Е. Әзербаев
B) Н. Зелинский
C) М. Ломоносов
D) А. Кекуле
E) Д. Менделеев
Дұрыс жауап:D
7.Изомерлері болмайтын зат
A) гексан
B) пропилбензол
C) бензол
D) этилбензол
E) диметилбензол
Дұрыс жауап: C
8.Бензол әрекеттеспейтін зат
A) Cl2
B) HNO3
C) KMnO4, Br2
D) H2
E) H2CO3
Дұрыс жауап: E
9.Шығымы 75% болса, 3,2кг CaC2 ден алынған бензол массасы
A) 975г
B) 97,5г
C) 9,75г
D) 0,975г
E) 487,5г
Дұрыс жауап:А
10.Массасы 170 г гексахлоран (C6H6Cl6) алу үшін қолданылатын циклогексан массасы
A) 49,07г
B) 490,7г
C) 4,907г
D) 2,45г
E) 24,5г
Дұрыс жауап:А
11.Массасы 156 г бензол массасы 193,5 г хлорэтанмен әрекеттескенде шығымы 80 % болады, түзілген этилбензол массасы
A) 161,6 г
B) 168,9 г
C) 192,9 г
D) 169,6 г
E) 193, 7 г
Дұрыс жауап: D
12.Гексахлоранды бензолдан алу реакциясы
hν
A) С6H6+3Cl2 → С6H6Cl6
AlCl3
B) C6H6+Cl2→ C6H5Cl+HCl
C) C6H6+HNO3→ C6H5NO2+H2O
AlCl3
D) C6H6+Br2→C6H5 Br +HBr
AlCl3
E) 2C6H6 +15O2→12CO2 +6H2O
Дұрыс жауап:A
13.Көлемі 266мл тығыздығы 0,88г/мл бензолды нитрлеу үшін 75%–тті, тығыздығы 1,445г/мл азот қышқылының көлем
A) 194,16л
B) 184,4мл
C) 174,4мл
D) 185,4мл
E) 189,4мл
Дұрыс жауап: C
14.Бензолды катализатор қатысында хлорлағанда бөлінген хлорлы сутекті толығынан сіңіру үшін көлемі 250мл, тығыздығы 1,225г/мл 20%-дық натрий гидроксидінің ерітіндісі қажет болды.Тығыздығы 0,88г/мл бензолдың көлемі
A) 13,6мл
B) 136мл
C) 7мл
D) 13,75мл
E) 135,72мл
Дұрыс жауап:Е
15.Бензол алудың негізгі көзі
A) тас көмірді нитрлеу
B) тас көмірді гидрлеу
C) спиртті тотықтыру
D) тас көмірді кокстеу
E) альдегидті тотықсыздандыру
Дұрыс жауап:D
16.Бензолдан хлорбензол мен гексахлоран алу үшін жүргізілетін жағдай
A) Cl2 (AlCl3),Cl2 (hv)
B) Cl2 (CCl4),Cl2 (H2O2)
C) Cl2 (H2O),Cl2 (AlCl3)
D) Cl2 (O3),Cl2 (FeCl3)
E) Cl2 (hν), Cl2 (KCl)
Дұрыс жауап:А
17. Күрделі заттар тобы:
A) O2, Н2O, NH3
B) Fe, O2, Cu, N2
C) Na2S, Fe2O3, NH3, CO2
D) Fe2O3, Fe, O2
E) Na2S, N2, Cu
18. Химиялық элементтердің жіктелуі
A) галогендер, сілтіліктер металдар
B) алкогендер
C) сілтілік металдар
D) металдар, бейметалдар, ауыспалы элементтер
E) инертті газдар
19. Пропан (С3Н8) жанѓанда т‰зілетін заттар
A) С, Н2
B) О2
C) СО2, Н2О
D) Н2О
E) С, Н2О
20. Суѓа тән емес физикалық қасиет
A) 1000 С температурада қайнайды
B) т‰ссіз с‰йық
C) 40 С максималды тыѓыздыѓы 1г/см3
D) 00 С қатады
E) µзіне тән иісі бар
21. СН3СН2СН2 радикалы:
A) Аллил
B) Винил
C) Этил
D) Пропил
E) Фенил
22. Қайтымды реакция
A) этилен мен су
B) натрий гидроксиді мен мыс (ІІ) хлориді
C) магний оксиді мен тұз қышқылы
D) натрий мен су
E) кальций оксиді мен су
23. Тек қосымша топша металдары орналасқан қатар
A) F, Cl, Br, J, At
B) Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra
C) Lі, Na, K, Pb, Cs, Fr
D) B, Al, Ga, Jn, Tl
E) Mn, Tc, Re, Rh
24. 2, 3-диметилбутанға сәйкес келетін құрылымдық формула:
A)
B)
C)
D)
E)
25. Қанықпаған көмірсутектер молекуласында көміртек электрондарының sp2-гибридтену типі болатын көмірсутек:
A) ацетилен
B) метан
C) пропан
D) этан
E) этилен
26. Толуолға сәйкес формула:
A) С6H6.
B) С6H5 - СH3.
C) С6H12.
D) С6H5 - С2H5.
E) С6H5 - С3H7.
27. Альдегидтің құрамында болатын функционалдық топ
A) карбонил
B) аминотоп
C) гидроксил
D) карбоксил
E) нитротоп
28. Белоктардың мономерлері
A) оттексіз қышқылдар
B) окси қышқылдар
C) карбон қышқылдары
D) минералдық қышқылдар
E) амин қышқылдары
29. Полимерлер алыну әдісіне байланысты ... болады.
A) тек табиғи
B) тек жасанды
C) әрі табиғи, әрі химиялық
D) тек химиялық
E) тек синтетикалық
30. Арасында сутектік байланыс түзетін молекулалар:
A) спирттер.
B) арендер.
C) алкандар.
D) алкендер.
E) алкиндер.
|
№1 |
А |
Д |
А |
А |
в |
д |
е |
е |
в |
с |
с |
в |
е |
д |
е |
е |
д |
а |
д |
в |
в |
в |
с |
д |
в |
в |
а |
а |
с |
а |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Д.И.Менделеев жасаған химиялық элементтердің Периодтық жүйесі
Сабақтың тақырыбы:
Д. И. Менделеев жасаған химиялық элементтердің Периодтық жүйесін қорытындылау сабағы.
Сабақтың типі:
Интегративті ізденіс - саяхат сабағы (химия, биология, география).
Оқытуды ұйымдастырудың формасы:
Ұжымдық және топтық.
Озық тапсырма:
Қосымша әдебиеттермен ізденіс жұмысы.
Сабақтың мақсаты:
• Білімділік.
Периодтық кесте, Периодтық жүйе бойынша пәндік ұғым негіздерін зерделеу; пәнаралық ізденіс арқылы білімдерін терендету.
• Дамытушылық.
Интерактивті әдіс - тәсілдер арқылы оқушылардың өзара белсенділігін, ой - өрісін, өздік әрекет атқару қабілетін дамыту.
• Тәрбиелік.
Белсенді әрекет ұйымдастыру арқылы бір - бірінің пікірін сыйлау, өзара көмек көрсету, өз жұмыстарына әділ баға беруге тәрбиелеу.
Қажетті құрал – жабдықтар:
Интерактивті тақта, Периодтық кесте, Қазақстанның табиғи ресурстар картасы. Тәжірибеге қажетті реактивтер: металдық натрий, су, индикатор, химиялық ыдыстар.
Сабақтың барысы:
• Сынып оқушыларын топтарға бөліп, отырғызу (ядро, электрон, протон, нейтрон). Әр топта химик, биолог - географ және топ жетекшісі болады.
• Химиялық ой жинау (деңгейлік тапсырма)
Тапсырмалары: 1. «А» деңгейі: 1s22s22p63s1 элементінің оттекпен әрекеттесу теңдеуін жазыңыз.
2. «Ә» деңгейі: 1s22s22p63s23p4 элемент (VI) оксидінің сумен әрекеттесу теңдеуін жазыңыз.
3. «Б» деңгейі: 1s22s22p63s23p64s2 элементінің хлоридіне 1s22s22p63s1 элементінің карбонатын қосыңыз, реакция теңдеуін аяқтап, өнімдерін атаңыз.
Жауабы: 4Na+O2=2Na2O;
SO3+H2O=H2SO4;
CaCl2+Na2CO3=2NaCl+CaCO3
1. Д И Менделеев қай жылы, қай жерде дүниеге келді (1834ж Тобольск қаласы.)
2. Периодтық заңды Д. И. Менделеев қай жылы ашты (1869ж)
3. Периодтық кестеде элементтер неше топқа бөлінген (металдар және бейметалдар).
4. P элементінде қанша ұяшық бар? (3)
5. Табиғи ұялас элементтер тобын ата (сілтілік металдар, галогендер).
• Негізгі бөлім:
Қосымша әдебиеттер мен реактивтерді пайдаланып тақырыпты қорытындылау.
Топтардың жұмыс жоспары:
«Химик»:
● Химиялық элементтің периодтық жердегі орыны;
● Атом құрылысы;
● Металл ретінде химиялық қасиеті;
● Оксидтер мен гидроксидтерінің сипаттамасы;
«Географ - Биолог»:
● Элементтің табиғатта кездесуі;
● Колекциямен жұмыс;
● Қазақстанның табиғи ресурстары картасымен жұмыс;
● Адам ағзасындағы маңызы
«Топ жетекшісі»:
● Жалпы қорытындылайды.
Осы жоспар бойынша әр топ берілген элементтерге толық сипаттама жасады.
1. Электрон тобы: Натрий.
«Химик»:
Элемент натрий ІІІ период І топта орналасқан
Атом құрылысы: +11 2е - 8е - 1е -
1s2 2s2 2p6 3s1
Натрийдің сумен әрекеттесуі:
Натрий белсенді, жұмсақ металл. Сумен әрекеттесіп сілті түзеді
2Na + 2H2O = 2NaOH + H2
Na2O – негіздік оксид, NaOH – сілті
«Географ - биолог»:
Натрий жер қыртысында мөлшері массасы бойынша 2, 64% тең. Табиғатта көбіне тұз құрамында кездеседі. Натрий көптеген силикаттар құрамында, сондай - ақ ол еріген күйінде көл, теңіз және мұхит суларында болады. Қазақстанда ас тұзы ащы көлдерде шөгінді түрінде кездеседі.
Натрий адам ағзасына қажетті элемент, қан қысымын су алмасуын, жүйке және бұлшық ет талшықтарын реттеуге қатысады. Ағзада негізгі қышқылдық тепе - теңдіктің сақталуын, жүректің жұмысын реттеп, ағзадағы суды ұстап тұру қызметтеріне қатысады. Натрийді адам көп қажет ете бермейді – күніне 1 грамдай ғана керек. Егер натрий иондарының адам ағзасындағы мөлшері артық болса ағзадағы судың тепе - теңдігін бұзады, қан қоюланады.
Топ жетекшісі:
Біз бүгін «Электрон» тобы натрий элементіне толығымен сипаттама бердік деп ойлаймын. Натрий және натрий қосылыстары көп жерде қолданылады. Көшедегі фонарьларда натрийдің мөлшері көп. Ал бұл фонарьлар басқа фонарьларға қарағанда энергияны азырақ қажет етеді және тұманды мұнарлы күндерде жарық түсіре береді.
Натрийді сабын жасауда да пайдаланады. Ол теріге терең сіңген кірді кетіру үшін мол көбік шығарады. Сондай - ақ автокөліктердің қауіпсіздік көпшіктерінде бар. Өрт сөндіргіш құралдарда болады. Көбіктің ағысын сыртқы екпіннен шығаратын химиялық үдеріс үшін қажет және қыста дала тайғақ болғандықтан мұздың үстіне тұз себеді, өйткені тұз мұзды ертеді
2. Протон тобы: Алюминий.
«Химик»:
Элемент алюминий ІІІ период ІІІ топтың негізгі топшасында орналасқан.
Атом құрылысы: +13 2е - 8е - 3е - 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1
Алюминий белсенді металл. Екідайлы қасиет көрсетеді. Ол қышқылдармен де, сілтілермен де әрекеттесуге қабілетті. Al2O3 – екідайлы оксид, Al(OH) 3 – екідайлы гидроксид.
Al(OH) 3 + 3HCl = AlCl3 + 3H2O
Al(OH) 3 + NaOH = Na[Al(OH) 4] натридің тетрагидроксоалюминаты
Алюминий тұздарын сілтілермен сапалық реакция бойынша анықтауға болады. Бұл кезде алюминий гидроксидінің қоймалжың тұнбасы түзіледі. Тұнба сілтінің артық мөлшерінде ериді.
«Географ - Биолог»:
Адам ағзасында алюминий - 0, 001 гр. Ол бауырда, сүйекте кездеседі. Судан адам ағзасына 5 - 8%, ал шай жапырақтарынан 100 - 200есе артық алюминий беріледі. Алюминийден жасалған ыдыстарды жиі пайдалануға болмайды, себебі ол тамақтың құрамына өтіп адам ағзасына артық мөлшерде енеді. Алюминий мөлшері ағзада артып кетсе адамның жүйке жүйесін зақымдайды.
Белсенді болғандықтан алюминий табиғатта бос күйінде кездеспейді, ал қосылыстар құрамындағы алюминий – табиғатта ең көп таралған металл. Жер қыртысындағы жалпы мөлшері шамамен 9%. Қазақстанда алюминийдің негізгі шикізаты – боксит. Негізгі кен орындары Сарыарқаның солтүстік шығысында, Ақмола облысымен Торғай үстіртінде. Қазақстан алюминий өндіруден ТМД елдері арасында алдыңғы орындардың бірін алады.
Топ жетекшісі:
Алюминий техникада және тұрмыста кеңінен қолданылады. Жеңіл және бағалы қасиеттері бар құймалар алынатындықтан, оның авиациялық өнеркәсіпте, автокөлікте, электротехникада электр сымдарын жасау үшін, сонымен қатар жарылғыш заттарды алуда, химиялық аппаратураларды дайындауда, ғимараттарды салуда, жиһаздарды, ыдыстарды және т. б. жасауда маңызы өте зор. Алюминийлі жұқа фольга конденсаторлар жасау үшін қолданылады. Алюминийді кабель, қаңылтыр және айна өндірісінде пайдаланады. Алюминий тозаңын «күміс сияқты» түс беру үшін бояу ретінде қолданады. Алюминиймен темір бұйымдардың бетін қаптайды, бұл оларды жемірілуден қорғайды.
3. Нейтрон тобы: Магний.
«Химик»:
Магний ІІІ период ІІ топтың негізгі топшасында орналасқан.
Атом құрылысы: +12 2е - 8е - 2е - 1s2 2s2 2p6 3s2
Магний белсенді металл. Егер ауада магний ұнтағын немесе жұқа магний лентасын жақса, көз қаратпайтын ұшқынмен жанады.
2Mg + O2 = 2MgO
Бұрын магнийдің бұл қасиетін фотографияда қолданған, қазір жарық шығаратын зымырандарда, әскери техникада қолданады. (интерактивті тақтада бейне фрагмент көрсетіледі).
«Географ - Биолог»:
Магний біздің организмде ең көп таралған элементтің төртіншісі және ол ағзамызда жүретін 300 - ден астам үрдістерді жүзеге асырады. Магний атомы жасыл өсімдіктердің хлорофилінің құрамды бөлігі. Магнийдің қатысуынсыз фотосинтез процесі жүрмейді. Бұл ғаламшарда тіршілік болмайды деген мағынамен тең. Адам организміне магний өте қажет. Ол жеткіліксіз болғанда жүрек бұлшық етінің жұмысы бұзылады.
Магний табиғатта таралуы бойынша сегізінші орында, оның жер қыртысындағы массалық үлесі 1, 9%. Ол 200 - ге жуық минералдың құрамына кіреді.
Ақ мәрмәр – Алматы облысында, Екпінді кен орнында өндіріледі. ТМД бойынша ең ірі асбест кен орны – Жітіқара біздің республикамызда орналасқан. Магнийдің көп мөлшері – мұхит, теңіз және тұзды көлдердің суларында бар. Магний шикізаты жоқ кейбір елдерде теңіз суынан магний өндіру жолға қойылған.
Топ жетекшісі:
Біз нейтрон тобы магний элементіне толық сипаттама бердік. Грекияның Магнезиум деген жерінен табылғандықтан сол жердің құрметіне магний деп аталған. Магний заводы 1965жылы Шығыс Қазақстан облысының Согра деген жерде Үлбінің жоғарғы жағында ашылған. Жоғарғы технологиялы жарыс велосипедтерін ешқандай бұрандамарларсыз және тегірлерсіз магнийдің тұтас кесегінен жасалған корпуспен шығарады. Осындай велосипедтер жеңіл, мықты және ең бастысы өте жүрдек. Жеңіл және аса төзімді металл болғандықтан магнийді күнделікті пайдаланатын заттарды қаптау өндірісі үшін пайдаланады.
3. Ядро тобы: Темір.
«Химик»:
Элемент темір ІV период VІІІ топтың қосымша топшада орналасқан.
+26 2е - 8е - 14е - 2е - 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2
Темір ауыспалы валентілік көрсетеді – 2 және 3. FeO – қара түсті ұнтақ, суда ерімейді. Негіздік қасиеттер көрсетеді. Fe2O3 – күрең, қоңыр түсті ұнтақ, суда ерімейді. Бұл оксидке екідайлы қасиет тән. Fe(OH) 2 - темір ІІ гидроксиді, Fe(OH) 3 – темір ІІІ гидроксиді.
«Географ - Биолог»:
Темір тірі организмдерде болады. Үлкен адамның денесінде 4 - 5г темір болады, оның 65%- і қанның гемоглабинінде. Гемоглабин қанға қызыл түс береді және химиялық элементтер қызметіндегі кіп-кішкентай пошташылар сияқты, қан құрамындағы темір атомдары біздің өкпеміздегі оттекті жүрегімізге және миымызға жеткізеді де, содан кейін көмір қышқыл газын өкпемізге әкеледі. Темір иондары көптеген ферменттердің қалыпты қызметіне, қан түзілу процесіне және организмде зат алмасу процесі жүру үшін қажет. Қанда темірдің жетіспеуі адамның денсаулығына әсер етеді, қаназдық ауруы пайда болады.
Темір – табиғатта таралуы бойынша екінші металл. Оның жер қыртысындағы үлесі 5, 1%. Көптеген метеориттердің құрамында темір бар, сондықтан оны ертеде «аспан» немесе «жұлдыз» тасы деп атаған. Елімізде темір кендерінің үлкен қоры – Торғай темір кені бассейнінде және Орталық Қазақстанда бар. Темір минералды сулардың құрамында сульфат және гидрокарбонат түрінде кездеседі. Темір тұздары теңіз суларында бар, мұхит түбінде темірге бай табиғи шөгінділер кездеседі.
Топ жетекшісі:
Темір қазіргі техниканың маңызды металы. Бұл орташа белсенді металл. Темір табиғатта үлкен роль атқарады. Таза темірді шеге, тез магниттелу және магнитсізделу қасиетіне байланысты электромагниттік құралдардың бөлшектерін және т. б. жасау үшін қолданады. Көбінесе, темірдің құймалары шойын және болат көп қолданылады. Бұлар қазіргі техниканың басты конструкциялық материалдары. Дүниежүзінде темір мен оның құймаларын қалған барлық металдарға қарағанда 20 есе артық өндіреді. Марстағы топырақ соның салдарынан қызыл түсті болған темірдің қосылысы да Жердегі тот басқан велосипедтер мен машиналардың құбылысымен бірдей.
• Сәйкестігін тап:
1. N+7) 2) 5 --------- a. 1s22s22p2
2. Ne+10) 2) 8 ------ b. 1s22s22p3
3. C+6) 2) 4 --------- c. 1s22s22p6
4. F+9) 2) 7 --------- d. 1s22s22p5
• Рефлексия бөлімі
Сөйлемдерді аяқта:
● Бұл сабақтың мен үшін маңыздылығы..........................
● Менің бұл сабақтан алғаным.........................
● Мен өзімді мақтай аламын..................
● Сабақ маған ұнады немесе ұнамады................
• Үйге тапсырма: Менделеевтің өмірі мен қызметі туралы баяндама жазып әкелу
Сабақтың тақырыбы: Сілтілік металл – натрий.
Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік: сілтілік металл туралы білімдерін тереңдету және натрийдың химиялық, физикалық қасиеттерімен таныстыру
2.Тәрбиелілік: Оқушыларды еңбексүйгіштікке, ақыл – ой тәрбиесіне баулу.
3. Дамытушылық: Оқушылардың жаңа білімді меңгеруде ынтасын, пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: жарыс, зертханалық.
Сабақтың әдіс- тәсілдері: Түсіндіру, сұрақ –жауап, есеп шығару, зертханалық жұмыс, логикалық тапсырмалар.
Көрнекілігі: интербелсенді тақта, химиялық элементтердің периодтық жүйесі, зертханалық құрал - жабдықтар, реактивтер.
Сабақ барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
1. Сәлемдесу.
2. Оқушылардың психологиялық дайындығын тексеру.
ІІ. Өткен тарауды қайталау.
Қызығушылықты ояту
1. Жедел сұрақтар.
1. Периодтық жүйеде неше период бар? (7);
2. Кіші периодқа қай қатар жатады? (1,2,3);
3. үлкен периодқа қай қатар жатады? (4,5,6);
4. периодта неше топ бар? (8);
5. П.Ж. қай жылы ашылды? (1869ж.)
2. Кім жылдам?
8 – топ қалай аталады? (инертті газдар);
7- топ қалай аталады? (галогендер);
6- топ қалай аталады? (халькогендер);
2- топ қалай аталады? (сілтілікжер металдар);
1- топ қалай аталады? (сілтілік металдар);
Сілтілік металдар дегеніміз не? (суда өте жақсы еритін металдар) олай болса, бүгінгі тақырыбымыз сілтілік металдардың ішіндегі металл ол – натрий.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Мағынаны ажырату
Периодтық жүйе бойынша натрий металына төмендегі нұсқалар бойынша сипаттама берейік.
Натрий таңбасы – Na
Реттік нөмірі – 11
Аг (Na) – 23
Ядро заряды - +11
Атом құрылысы – 3- период, 3- топ, І-қатар, негізгі топша.
Электрондық формуласы – +11 Nа 1s2 2s2 2p6 3s1
Графиктік формуласы –
Физикалық қасиеті. Натрий иілімді әрі жұмсақ келеді. Ол пышақпен оңай кесіледі, созылады. Судан жеңіл, тығыздығы - 0,97г/см3, ол оңай балқиды: tбалқу -97,7 0 С.
Жарықтың әсерінен натрий өз электрондарын оңай бөліп шығарады.
Сілтілік металдардың барлығы керосин қабатының астында сақталады, өйткені олар ауада бірден оксидтердің татымен қаптала бастайды. Осыған орай натрийге тән металдық жылтырды оны жаңадан пышақпен кескен жерінен байқауға болады (ролик). Натриймен жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтау қажет: қолмен ұстауға болмайды, себебі күйдіреді. Қалдығын раковинаға, қоқыс салғыш карзинаға тастай салуға болмайды. Өйткені өзінен - өзі тұтануы не қопарылуы мүмкін.
Зертте де, зерделе.
Химиялық қасиеттері. 1-жұмыс. Натрийдың сумен әрекеттесуі.
Натрий түйірін пышақпен кесіп алып, суы бар ыдысқа салыңыздар. Не байқалғанын және нәтижесін айтып, реакция теңдеуін жазыңыздар. 2Na + 2H2O -> 2NaOH + H2
ІІ - жұмыс: натрий қосылыстарының жалынға әсерін анықтаңыздар. Натрий тұзының жалынға әсерінің нәтижесі және не байқалғанын айтып, реакция теңдеуін жазыңыздар
(вертуалды лабораторияда) 4NaCl+O2->2Na2O+2Cl2
Өнеркәсіпте алынуы. ХІХ ғасырдың басында электр тоғы қолданыла бастаған кезде натрий бос күйінде алынды.
1807 жылы ағылшын ғалымы Дэви металл күйдегі натрийді натрий гидроксидінің балқымасын электролиздеу арқылы бөліп алды. Басқа сілтілік металдарды да осы күнге дейін олардың қосылыстарының балқымасын электр тоғымен ыдыратып алады:
2NaCl электр тоғы 2 Na + Cl2
Сергіту сәті.Ал, достарым тұрайық,
Ортаға бері шығайық.
Шеңбер болып тұрып ап,
Элементтер атын айтайық. (әуен ойнап тұрады, шарды бір біріне беру кезінде элементтердің атауларын айтады).
IV. Өткен материалдар бойынша білімін тексеру.
Оқушылар шығармашылығы. (Кластер) қолданылуы және табиғатта таралуын кезекпен жазу
V.Сабақты қорытындылау.
«Білімді мыңды жығар» реакция теңдеулерін аяқтап, есеп шығару.
Криптограмма арқылы жасырын мақалды табу.
VI. Үйге тапсырма. Бағалау.
Үйге тапсырма: &65 оқу, 6 есеп шығару, натрий тұздарына қосымша мәлімет қарастыру.
ХИМИЯ
1. Күрделі заттар тобы:
A) O2, Н2O, NH3
B) Fe, O2, Cu, N2
C) Na2S, Fe2O3, NH3, CO2
D) Fe2O3, Fe, O2
E) Na2S, N2, Cu
2. Химиялық элементтердің жіктелуі
A) галогендер, сілтіліктер металдар
B) алкогендер
C) сілтілік металдар
D) металдар, бейметалдар, ауыспалы элементтер
E) инертті газдар
3. Пропан (С3Н8) жанѓанда т‰зілетін заттар
A) С, Н2
B) О2
C) СО2, Н2О
D) Н2О
E) С, Н2О
4. Суѓа тән емес физикалық қасиет
A) 1000 С температурада қайнайды
B) т‰ссіз с‰йық
C) 40 С максималды тыѓыздыѓы 1г/см3
D) 00 С қатады
E) µзіне тән иісі бар
5. СН3СН2СН2 радикалы:
A) Аллил
B) Винил
C) Этил
D) Пропил
E) Фенил
6. Қайтымды реакция
A) этилен мен су
B) натрий гидроксиді мен мыс (ІІ) хлориді
C) магний оксиді мен тұз қышқылы
D) натрий мен су
E) кальций оксиді мен су
7. Тек қосымша топша металдары орналасқан қатар
A) F, Cl, Br, J, At
B) Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra
C) Lі, Na, K, Pb, Cs, Fr
D) B, Al, Ga, Jn, Tl
E) Mn, Tc, Re, Rh
8. 2, 3-диметилбутанға сәйкес келетін құрылымдық формула:
A)
B)
C)
D)
E)
9. Қанықпаған көмірсутектер молекуласында көміртек электрондарының sp2-гибридтену типі болатын көмірсутек:
A) ацетилен
B) метан
C) пропан
D) этан
E) этилен
10. Толуолға сәйкес формула:
A) С6H6.
B) С6H5 - СH3.
C) С6H12.
D) С6H5 - С2H5.
E) С6H5 - С3H7.
11. Альдегидтің құрамында болатын функционалдық топ
A) карбонил
B) аминотоп
C) гидроксил
D) карбоксил
E) нитротоп
12. Белоктардың мономерлері
A) оттексіз қышқылдар
B) окси қышқылдар
C) карбон қышқылдары
D) минералдық қышқылдар
E) амин қышқылдары
13. Полимерлер алыну әдісіне байланысты ... болады.
A) тек табиғи
B) тек жасанды
C) әрі табиғи, әрі химиялық
D) тек химиялық
E) тек синтетикалық
14. Арасында сутектік байланыс түзетін молекулалар:
A) спирттер.
B) арендер.
C) алкандар.
D) алкендер.
E) алкиндер.
15. Тотығу-тотықсыздану реакциясына жатады:
A) Ca(HCO3)2CaCO3+H2O+CO2;
B) KOH+CO2KHCO3;
C) CaO+H2OCa(OH)2;
D) C2H4+Cl2C2H4Cl2;
E) FeO+PFe+P2O5;
16. Al2(SO4)3-тің екі молекуласы және H2SO4-тің үш молекуласы диссоциацияланғанда түзілген катиондардың жалпы саны
A) 12
B) 10
C) 9
D) 11
E) 14
17.
теңдеуіндегі коэффициенттер қосындысы
A) 6
B) 4
C) 2
D) 7
E) 5
18. Zn(OH)2 X Y тізбегіндегі X, Y заттары
A) ZnCl2, Zn(OH)2
B) Zn(OH)Cl, ZnCl2
C) Zn(OH)Cl, Zn(OH)2
D) ZnCl2, ZnOH
E) Zn(OH)Cl, ZnOHCl
19. Йодсутек қышқылымен әрекеттесетін заттар қатары:
A) Хлор, калий гидросульфиті, платина.
B) Аммиак, мырыш оксиді, алюминий гидроксиді.
C) Мыс оксиді, барий сульфаты, күміс (I) нитраты.
D) Темір (III) гидроксиді, күкірт (VI) оксиді, мырыш.
E) Бром суы, алюминий, көміртек (IV) оксиді.
20. Күкірт (VІ) оксиді мен натрий гидроксиді әрекеттескендегі (орта тұз түзілсе) толық иондық теңдеудегі барлық коэффициенттер қосындысы
A) 5
B) 6
C) 9
D) 7
E) 8
21. Фосфор мен калий хлораты әрекеттескенде тотықтырғыш алдындағы коэффициент:
A) 3.
B) 5.
C) 2.
D) 1.
E) 4.
22. Оксидіндегі көміртектің массалық үлесі 42,86 болса, онда көміртектің валенттілігі
A) 0
B) 4
C) 3
D) 2
E) 1
23. Құрамында 13,35 г алюминий хлориді бар ерітіндімен әрекеттесуге жұмсалатын натрий гидроксидінің массасы (г):
A) 10
B) 4
C) 12
D) 8
E) 16
24. Егер метанолдың бір молін жаққанда 715 кДж жылу бөлінген болса,
5720 кДж жылу алу үшін жанған метанолға жұмсалған оттектің көлемі (қ.ж.)
A) 336,7 л
B) 112,5 л
C) 224,6 л
D) 268,8 л
E) 472 л
25. Калий фториді ерітіндісін электролиздегенде қатысатын электрондардың жалпы саны
A) 3
B) 6
C) 2
D) 8
E) 4
26. 22,7 г 2, 4, 6-тринитротолуол алуға жұмсалатын азот қышқылының массасы
A) 18,9 г
B) 16,9 г
C) 15,9 г
D) 17,9 г
E) 19,9 г
27. Валериан қышқылының 20,4 грамын бейтараптауға жұмсалатын 2-тік натрий гидроксидінің массасы
A) 600 г
B) 500 г
C) 400 г
D) 700 г
E) 300 г
28. 44,5 кг стеарин қышқылының триглицеридінен алынатын глицериннің массасы
A) 4,6 кг
B) 2,5 кг
C) 3,6 кг
D) 3,1 кг
E) 4,2 кг
29. 300 г 10-тік глюкоза ерітіндісін әзірлеу үшін гидролизденетін сахарозаның массасы
A) 37 г
B) 67 г
C) 47 г
D) 57 г
E) 77 г
30. 50 л метиламиннің жануына жұмсалатын ауаның көлемі ((O2)=20%)
A) 517,9 л
B) 637,2 л
C) 535,7 л
D) 562,5 л
E) 472,7 л
Жауаптары:
C D C E D A E B E B A E C
A E B A B B C B D C D E A
C A D D
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
6 662 871 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Сыдыкова Айнур Алтаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.