Тест жұмыстары 6-9 сыныптарға

6-сынып

І бөлім. Ботаника.

1.      Жасушааралық зат алмасу жүретін, көршілес жасуша цитоплазмаларын өзара байланыстыратын саңылаулар орналасады:

А) цитоплазмада     В) жасуша қабықшасында    С) ядрода    Д) вакуольде    Е)  пластидтерде

2.      Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән денешік:

А) рибосома     В) ядрошық   С) митохондрия    Д) ядро    Е) пластид

3.      Өсімдікке жасыл түс беретін және органикалық зат түзуге қатысатын пластидтер:

А) хлоропластар    В) хромопластар     С) митохондриялар    Д) вакуоль    Е) лейкопластар

4.      Жасуша шырыны болады:

А) цитоплазма   В) ядро   С) хлоропласт    Д) вакуоль   Е) митохондрия

5.      Гүл күлтеріне, піскен жемістерге қызыл, сары түс беретін пластидтер:

А) хлоропластар   В) хомопластар   С) митохондриялар    Д) вакуоль    Е) лейкопластар

6.      Жасушаның көбеюіне қатысады:

А) ядро   В) вакуоль   С) цитоплазма   Д) рибосома     Е) митохондрия

7.      Өсімдікте қоректік заттар қорын жинауға қатысатын түссіз пластидтер:

А) хлоропластар   В) хромопластар   С) митохондриялар   Д) вакуоль    Е) лейкопластар

8.      Цитоплазмадағы іші шырынға толы, сыртында қабықшасы бар қуыс:

А) ядро           В) митохондрия        С) вакуоль     Д) ядрошық      Е) пластид

9.      Құрамында болатын бояғыш заттардың түсіне қарай 3-ке бөлінетін денешіктер:

А) рибосомалар    В) митохондриялар     С) вакуоль      Д) ядрошық    Е) пластидтер

10.  Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы:

А) жасушалар тобы   В) мүше     С) жапырақ жұмсағы     Д) организм     Е) ұлпа

11.  Жасушалары үнемі бөлінуге қабілетті және өсімдіктің өсуін қамтамассыз ететін ұлпа:

А) жабын    В) тірек   С) түзуші     Д) негізгі    Е) қор жинаушы

12.  Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан сақтайтын ұлпа:

А) жабын     В) тірек     С) түзуші    Д) негізгі     Е) қор жинаушы 

13.  Өсімдіктерде тірек қызметін атқаратын ұлпа:

А) жабын     В) тірек     С) түзуші    Д) негізгі     Е) қор жинаушы 

14.  Өзіндік құрылысы бар белгілі бір қызмет атқаратын организмнің бір бөлігі:

А) жасуша    В) ұлпа    С) жасушалар жүйесі   Д) организм    Е) мүше  

15.  Өсімдіктің вегетативті мүшесіне жатпайды:

А) тамыр    В) жапырақ    С) гүл    Д) сабақ    Е) өркен

16.  Негізгі тамыр жақсы жетілген тамыр жүйесі:

А) негізгі    В) жанама    С) қосалқы    Д) кіндік    Е) шашақ

17.  Кіндік тамыр жүйесіне тән өсімдіктер:

А) бидай, үрмебұршақ, асқабақ          В) үрмебұршақ, асқабақ, қауын       С) пияз, күріш, беде

Д) жүгері, беде, пияз                               Е) жүгері, пияз, бидай

18.  Негізгі тамыр басқа тамырларға қарағанда нашар дамитын тамыр жүйесі:

А) негізгі    В) жанама    С) шашақ    Д) кіндік       Е) қосалқы

19.  Тамыр жүйесінде негізгі тамыры жақсы жетілген өсімдік:

А) пияз    В) үрмебұршақ          С) күріш      Д) тары    Е) сұлы

20.  Шашақ тамыр жүйесіне тән өсімдіктер:

А) үрмебұршақ, пияз, бидай        В) асқабақ, арпа, қауын         С) қарбыз, асқабақ, күріш

Д) күнбағыс, пияз, бидай                                Е) бидай, пияз, жүгері

21.  Жасушалары бөлінбей, ұзынынан созылып ұзаратын тамыр бөлімі:

А) бөліну аймағы     В) сору аймағы       С) тамыр оймақшасы    Д) өсу аймағы    Е) өткізу аймағы 

22.  Егер өсімдікте осы минералды зат жетіспесе, жемістің түзілуі баяулап, салмағы кемиді:

А) азот     В) фосфор    С) кальций     Д) калий       Е) магний  

23.  Егер өсімдікте осы минералды зат жетіспесе, өсімдік өте аласа болып өседі және тірек ұлпасы жетілмейді:

А) азот     В) фосфор    С) кальций     Д) калий       Е) магний  

24.  Бірнеше жыл тыныштық куйде болатын бүршік:

А) төбе      В) бүйір     С) бұйыққан      Д) қосалқы     Е) қойнау  

25.  Өсімдіктің кез келген мүшесінің әр жерінен дамитын бүршік:

А) төбе      В) бүйір     С) бұйыққан      Д) қосалқы     Е) қойнау 

26.  Өсімдіктің жер асты мүшелері мен жер үсті мүшелерін байланыстырып тұратын орталық тірек:

А) сүзгілі түтіктер      В) тоз      С) буынаралық     Д) өткізгіш түтіктер     Е) сабақ

27.  Асбұршақ, үрмебұршақ сабағы:

А) тік     В) шырмалғыш     С) қысқарған      Д) жатаған     Е) өрмелегіш  

28.  Асқабақ, қияр сабағы:

А) тік     В) шырмалғыш     С) қысқарған      Д) жатаған     Е) өрмелегіш  

29.  Қабық пен сүректің аралығында орналасқан сабақтың нәзік қабаты:

А) өң     В) тін   С) өзек      Д) тоз     Е) камбий  

30.  Қабықшасы қалың, өлі жасушалардан тұратын қабықтың қабаты:

А) өң     В) тін   С) өзек      Д) тоз     Е) камбий

31.  Сабақтың едәуір бөлігін алып жататын камбийден кейін орналасатын қабат:

А) қабық    В) камбий    С) өзек      Д) тін      Е) сүрек  

32.  Інжугүлдің түрі өзгерген өркені:

А) сояу   В) түйнек      С) тамырсабақ    Д) шырынды сабақ   Е) пиязшық

33.  Бүлдіргеннің түрі өзгерген жер асты өркені – тамыр сабағы:

А) жатаған   В) шырынды   С) бұршақ тәріздес    Д) қысқарған     Е) түйнек тәріздес 

34.  Алма мен терек жапырақтарының жүйкеленуі:

А) саусақсалалы      В) параллель     С) үшқұлақты      Д) доғалы    Е) қауырсын тәрізді торлы

35.  Сабақтың әр буынында бір жапырақ қана болған жағдайдағы жапырақтың орналасуы:

А) қарама-қарсы    В) жеке     С) буынды      Д) кезектесіп     Е) топтанып

36.  Сабақтың әр буынында екі жапырақтың бір-біріне қарама-қарсы бекініп орналасуы:

А) жұп      В) қарама-қарсы      С) топтанып     Д) буынды     Е) кезектесіп

37.  Егер бір буында 3 немесе одан да көп жапырақтар болса, онда мұндай орналасу:

А) қарама-қарсы      В) кезектесіп    С) үш-үштен     Д) буынды    Е) топтанып

38.  Өсімдіктердің органикалық заттарды топырақтан алмай, өздері түзетінін дәлелдеген ғалым:

А) К.Тимирязев          В) Ч.Дарвин       С) Л.Пастер       Д) В.Гельмонт     Е) Н.Вавилов

39.  Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым:

А) К.Тимирязев          В) Ч.Дарвин       С) Л.Пастер       Д) В.Гельмонт     Е) Н.Вавилов

40.  Сарыағаштың түрі өзгерген жапырағы:

А) мұртша    В) қылқан    С) шырынды жапырақ     Д) қабыршақ    Е) тікенек

41.  Бунақденелілермен қоректенетін өсімдік:

А) қалақай     В) қарлыған     С) гүлшетен    Д) кактус    Е) шықшылдық

42.  Өсімдіктердің жаңа іріктемелерін алуда қолданылатын вегетативті көбею тәсілі:

А) өркен арқылы   В) телу   С) тамырсабақ арқылы   Д) сұлатпа өркендеуі арқылы   Е) қалемшелеу

43.  Гүлдің тостағаншасы мен күлтесі түзеді:

А) гүлтабанын     В) жатынын    С) гүлсақты     Д) тостағанша жапырақшаларды   Е) гүл серігін

44.  Бір гүлде аталық пен аналық болатын гүлдер:

А) бір жынысты    В) қос жынысты     С) аталық-аналық жынысты   Д) бір үйлі    Е) қос үйлі 

45.  Күрделі гүлшоғыры: 

А) шашақ    В) шатыр    С) сыпыртқы    Д) собық      Е) себет

46.  Пияздың гүлшоғыры:

А) шашақ    В) себет    С) қалқанша     Д) масақ     Е) жай шатыр

47.  Аталық тозаңының аналықтың аузына түзу процесі:

А) көбею    В) қосарынан ұрықтану     С) тозаңдану    Д) пісіп-жетілу    Е) ұрықтану

48.  Жатынның тұқым бүршігі ішінде болады:

А) ядро, спермий      В) жұмыртқа жасушасы және ең ірі жасуша С) тұқым бастамасы    Д) спермий   Е) эндосперм

49.  Ішінде тұқымдары көп сыртқы қабығы жұқа, жұмсақ шырынды жеміс:

А) жидек тәрізді В) дәнек С) жаңғақ  Д) сүйекті Е) жидек

50.  Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар құрғақ жеміс:

А) бұршаққын В) қауашақ С) жаңғақ  Д) бұршаққын Е) тұқымша

51.  Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс:

А) бұршаққын    В) қанатты жеміс    С) бұршаққап      Д) қауашық     Е) жаңғақ

52.  Ішкі бөлімі сүйектенген, ішіндегі тұқымы біреу немесе бірнешеу, сыртқы қабығы жұмсақ, жұқа шырынды жеміс:

А) жеміс     В) сүйекті жеміс    С) бұршаққап     Д) жидек тәрізді    Е) жаңғақ

53.  Теректің тұқымы таралады:

А) су арқылы  В) бунақденелілер арқылы  С) жануарлар арқылы  Д) құстар арқылы  Е) жел арқылы

54.  Бөденешөп тұқымы таралады:

А) су арқылы  В) бунақденелілер арқылы  С) жануарлар арқылы  Д) құстар арқылы  Е) жел арқылы

55.  Сүйелшөп тұқымы таралады:

А) су арқылы  В) бунақденелілер арқылы  С) жануарлар арқылы  Д) құстар арқылы  Е) жел арқылы

56.  Сабақтың жапырақ өсетін жері:

А) буын     В) буынаралық     С) сағақ       Д) жапырақ қойнауы    Е) қынап

57.  Қысқарған өркенде қысқа болады:

А) буындары    В) қойнауы    С) бүршіктері    Д) сабағы   Е) буынаралықтары  

58.  Өркеннің ең ұшында орналасқан бүршік:

А) қойнау   В) жанама    С) төбе   Д) бұйыққан    Е) қосалқы

59.  Жапырақ сабаққа бекінеді:

А) бүршік арқылы   В) тамыр арқылы   С) жанаспалы жасушалар арқылы

60.  Сабақ, жапырақ, бүршік түзеді:

А) тамырды       В) гүлді    С) өркенді    Д) жемісті      Е) тұқымды  

61.  Кактус тікенектері – түрі өзгерген:

А) жапырақ    В) өркен      С) жеміс     Д) тамыр    Е) гүл

62.  Түйнек арқылы көбейеді:

А) бүлдірген    В) құлпынай   С) картоп    Д) қарағай    Е) гиацинт (сүмбілшаш)

63.  Пияз, сарымсақ, қызғалдақ көбейеді:

А) түйнек арқылы        В) тамырсабақ арқылы      С) мұртшалары арқылы 

 Д) пиязшықтары арқылы         Е) қалемше арқылы

64.  Гүлден дамиды:

А) жеміс пен тұқым     В) жапырақ    С) өркен   Д) тамыр     Е) сабақ

65.  Генеративті мүше:

А) сабақ    В) гүл    С) өркен      Д) жапырақ    Е) тамыр

66.  Бақбақтың гүлшоғыры:

А) шатыр    В) собық    С) себет      Д) шоқпарбас     Е) қалқанша

67.  Томат жемісі:

А) асқабақты    В) сүйекті    С) жидек       Д) тұқымша     Е) қауашақ

68.  Фотосинтез процесі жүретін пластидтер:

А) лейкопластар    В) хлоропластарда    С) хромопластар      Д) пропластидтер    Е) амилопластар

69.  Тамыр ұшы аймақтарының дұрыс реті:

А) өсу аймағы, бөліну аймағы, сору аймағы, өткізу аймағы.

В) бөліну аймағы, сору аймағы, өткізу аймағы, өсу аймағы.

С) бөліну аймағы, өсу аймағы, сору аймағы, өткізу аймағы.

Д) өткізу аймағы, бөліну аймағы, өсу аймағы, сору аймағы,

Е) сору аймағы,  өсу аймағы, бөліну аймағы, өткізу аймағы.

70.  Күрделі жапырақ болады:

А) алмада     В) асбұршақта    С) еменде      Д) теректе     Е) қайыңда   

71.  Капуста жемісі:

А) бұршаққын     В) қауашақ    С) бұршаққап      Д) жаңғақ    Е) тұқымша

72.  Өсімдік тыныс алатын газ:

А) сутегі     В) азот    С) оттегі     Д) көмірқышқыл газы      Е) хлор

6-сынып

ІІ бөлім. Ботаника.

1.      Жасушасында ядросы жоқ барлық бактериялар жататын дүние:

А) бытыранықтар      В) саңырауқұлақтар     С) жануарлар    Д) вирустар   Е) өсімдіктер

2.      Басқа тірі ағзаларда ғана көбейе алатын жасушасы жоқ ағзалық  зат:

А) бытыранықтар      В) саңырауқұлақтар     С) жануарлар    Д) вирустар   Е) өсімдіктер

3.      Өсімдіктерге де, жануарларға да тән қасиеттері бар ағзалар:

А) бытыранықтар      В) саңырауқұлақтар     С) жануарлар    Д) вирустар   Е) өсімдіктер

4.      Фотосинтез жолымен ағзалық заттарды жасайтын ағзалар:

А) бытыранықтар      В) саңырауқұлақтар     С) жануарлар    Д) вирустар   Е) өсімдіктер

5.      Тірі ағзалардың құрылысы, мекен ету ортасы және басқа белгілеріне байланысты топтпастыру:

А) бриология    В) систематика   С) биогеография     Д) гельминтология    Е) палеонтология

6.      Ядросыз тірі ағзалар:

А) өсімдіктер     В) эукариоттар    С) саңырауқұлақтар    Д) жануарлар  Е) прокариоттар

7.      Ядролы тірі ағзалар аталады:

А) бактериялар     В) эукариоттар    С) вирустар    Д) коккалар    Е) прокариоттар

8.      Ұсақ ағзаларды алғаш рет ашқан голландиялық ғалым:

А) Л. Пастер        В) Ч. Дарвин     С) С. Навашин      Д) А. Левенгук      Е) Н. Вавилов

9.      Ағзаларда ауру тудыратын ұсақ ағзалар бар екенін дәлелдеген ғалым:

А) Л. Пастер        В) Ч. Дарвин     С) С. Навашин      Д) А. Левенгук      Е) Н. Вавилов

10.  Ұсақ тірі ағзалардың құрылысын, қасиеттерін, пайдасы мен зиянын зерттейтін ғылым:

А) систематика    В) микология   С) микробиология     Д) гельминтология    Е) палеонтология

11.  Пішіні шар тәрізді бактериялар:

А) бактериондар    В) таяқша тәрізділер    С) оралма тәрізділер   Д) коккалар    Е) спирилдер

12.  Жасушалары екі-екіден орналасқан бактериялар:

А) коккалар    В) диплококкалар    С) стафилококкалар    Д) спирилдер     Е) сарциналар

13.  Жасушалары төрт-төрттен ораласқан бактериялар:

А) коккалар    В) диплококкалар    С) стафилококкалар    Д) спирилдер     Е) тетракоккалар

14.  Жасушалары жүзім тәріздес шоқтанып орналасқан бактериялар:

А) коккалар    В) диплококкалар    С) стафилококкалар    Д) спирилдер     Е) тетракоккалар

15.  Жануарлардың өлекселері, өсімдіктердің қалдықтарымен қоректенетін бактериялар:

А) автотрофтылар    В) сапрофиттер    С) продуценттер   Д) консументтер   Е) паразиттер

16.  Тірі ағза жасушаларындағы дайын ағзалық заттармен қоректенетін бактериялар:

А) автотрофтылар    В) сапрофиттер    С) продуценттер   Д) консументтер   Е) паразиттер

17.  Ауру туғызатын бактериялармен адамдардың жаппай ауруы:

А) ластану    В) індет (эпидемия)       С) бактериоз    Д) дизентерия    Е) бөнде заттардың енуі

18.  Бактериялардың өсімдіктерді зақымдап, туғызатын ауруы:

А) ластану    В) індет (эпидемия)       С) бактериоз    Д) дизентерия    Е) бөнде заттардың енуі

19.  1882 жылы адамның өкпесінде туберкулез қоздырғышын ашқан ғалым:

А) Л. Пастер        В) Ч. Дарвин     С) С. Навашин      Д) А. Левенгук      Е) Р. Кох

20.  Бактериялар туғызатын мақта ауруы:

А) дизентерия    В) тат ауруы    С) ақұнтақ   Д) гоммоз(шайыр ағу)    Е) фитофтороз

21.  Ағзалық заттарды ыдыратып, ғаламшар тазалаушысы (санитары) қызметін атқаратын бактериялар:

А) шіріту     В) түйнек    С) ашытқы     Д) топырақ     Е) цианобактериялар

22.  Ауадағы бос азотты синтездеп, азоттың табиғи тұздарына айналдыратын бактериялар:

А) шіріту     В) цианобактериялар      С) паразиттер      Д) топырақ    Е) сапрофиттер

23.  1892 ж. Темекі теңбілі вирусын алғаш рет ашқан орыс биологы:

А) Л. Пастер       В) С. Навашин     С) Д. Ивановский       Д) А. Левенгук      Е) Р. Кох

24.  Бактерия жасушасына енетін вирустар:

А) паразиттер     В) микробтар     С) темекі теңбілі      Д) бактериофактар      Е) антибиотиктер

25.  Саңырау құлақтарды зерттейтін ғылым:

А) эмбриология       В) гельминтология         С) микология       Д) ботаника      Е) палеонтология

26.  Түссіз әрі тарамдалған жіңішке жіпшелерден түзілген саңырауқұлақтардың өсімді денесі:

А) жіпшелер      В) жіпшумақ       С) мукор       Д) зооспарангий        Е) конидий

27.  Арнайы жіпшелердің бөлінуінен пайда болатын шаң түріндегі спора:

А) жіпшелер      В) зооспора       С) спорангий      Д) жіпшумақ      Е) конидий

28.  Зең саңырауқұлақтарына  жатпайды:

А) пеницилл       В) мукор      С) ақ зең     Д) аспергилл     Е) ашытқы

29.  Екі ағзаның пайдалы селбесіп тіршілік етуі:

А) коршілес      В) өзара байланыс     С) өзара достастық    Д) симбиоз   Е) өзара әрекеттесу

30.  Сыртқы белгілері бойынша ұқсас және өзара будандасып өздеріне ұқсас ұрпақ бере алатын ағзалар бірігетін топ:

А) туыс      В) түр     С) бөлім     Д) тұқымдас     Е) класс

31.  Денесінде ұлпаларыболмайтын және мүшелерге бөлінбейтін балдырлардың өсімді бөлігі:

А) жіпшумақ    В) таллом     С) жіптер     Д) жіпшелер     Е) спорангий

32.  Бір жасушалы жасыл балдыр:

А) спирогира     В) ультрикс     С) саргассум              Д) хлорелла               Е) ламинария

33.  Көпжасушалы жіп тәрізді жасыл балдыр:

А) хламидомонада     В) улотрикс       С) саргассум              Д) хлорелла               Е) ламинария

34.  Мыналардың қайсысы қыналардың бөліміне жатпайды?

А) бұғы қынасы              В) ягель          С) плюмария       Д) пармелия        Е) кладония

35.  Мүктерді зерттейтін ғылым:

А) гельминтология        В) палеонтология     С) альгология         Д) микология        Е) бриология

36.  Мүктердің бірнеше жасушалардан тұратын жіңішке жіп тәрізді сыртқы қабығының өсіндісі:

А) жіпшелер      В) ризоидтар     С) тамырлар     Д) жіпшумақ    Е) тамырсабақ

37.  Ашық тұқымды өсімдік:

А) емен    В) баобаб        С) балқарағай     Д) шамшат      Е) эвкалипт

38.  Гүлді өсімдіктерде қосарынан ұрықтану нәтижесінде тұқым бүршігінен пайда болады:

А) спора     В) жеміс серігі     С) түйін     Д) тұқым      Е) жеміс

39.  Өсімдік ұрығына қажетті қор заттары жиналады:

А) эндоспермде     В) жеміс серігінде     С) түйінде     Д) тұқымда      Е) жемісте

40.  Жұмыртқа жасушасының бір спермиямен қосылуынан пайда болады:

А) эндосперм     В) ұрық     С) тұқым     Д) жеміс      Е) түйін

41.  Қосжарнақтылар класына жатады:

А) алаботалылар тұқымдасы      В) інжугүл тұқымдасы    С) пияз тұқымдасы    

Д) астық тұқымдасы                 Е) лалагүлдер тұқымдасы

42.  Қосжарнақтылар класына жатады:

А) құртқашаштар тұқымдасы    В) лалагүлдер тұқымдасы     С) асқабақ тұқымдасы

Д) астық тұқымдасы                Е) пияз тұқымдасы

43.  Даражарнақтылар класына жатады:

А) бұршақ тұқымдасы         В) раушангүлділер тұқымдасы          С) алаботалылар тұқымдасы

Д) алқалылар тұқымдасы     Е) құрқашаштар тұқымдасы

44.  Даражарнақтылар класына жатады:

А) бұршақ тұқымдасы         В) раушангүлділер тұқымдасы          С) алаботалылар тұқымдасы

Д) алқалылар тұқымдасы     Е) астық тұқымдасы

45.  Оңтүстіказиялық тропиктік орталық отаны болып саналады:

А) өріктің     В) күріштің       С) қарақұмықтың     Д) қызылшаның      Е) картоптың

46.  Жерортатеңіздік орталық отаны болып саналады:

А) орамжапырақтың       В) құмайдың     С) томаттың          Д) күріштің      Е) мақтаның

47.  Орталықамерикалық  орталық отаны болып саналады:

А) пияздың       В)қарақұмықтың     С) арпаның          Д) жүгерінің      Е) өріктің

48.  Оңтүстікамерикалық  орталық отаны болып саналады:

А) томаттың       В) күріштің     С) бидайдың          Д) жүгерінің      Е) шәйдің

49.  Күздік бидай сортына (іріктеме) жатады:

А) Харьковская 46  В) Саратовская 29  С) Одесская 31  Д) Московская 21  Е) Новосибирская 67

50.  Жаздық бидай сортына жатады:

А) Одесская 31   В) Полесская 70  С) Новосибирская 67  Д) Безостая 1  Е) Краснодарская 39

51.  Жемісі ұзынша болып келетін, көп тұқымды өсімдік:

А) алма      В) шетен     С) баклажан      Д) айва      Е) пияз

52.  Алма жеміс:

А) алма    В) бүлдірген     С) құрма      Д) жүзім     Е) мандарин

53.  Жидек жеміс:

А) каштан    В) інжір    С) долана    Д) жүзім    Е) шетен

54.  Цитрусты жеміс:

А) алмұрт     В) өрік      С) мандарин      Д) алхоры     Е) айва

55.  Субтропикалық өсімдік:

А) құрма    В) жүзім   С) мандарин     Д) өрік     Е) апельсин

56.  Өсімдіктердің жаңа іріктемелерін шығарумен айналысатын ғылым:

А) ботаника      В) селекция         С) бриология      Д) палеонтология    Е) микология

57.  Қолдан шығарылған өсімдіктер түрлері:

А) түр    В) тұқымдас     С) класс     Д) туыс     Е) іріктеме

58.  Қолдан шығарылған жануарлар түрлері:

А) түр    В) тұқымдас     С) іріктеме     Д) туыс     Е) қолтұқым

59.  Мәдени өсімдіктердің саналуандығы және шығу орталығын зерттеген ғалым:

А) Л. Пастер       В) Ч. Дарвин      С) Р. Кох        Д) А. Левенгук      Е) Н. Вавилов

60.  Дәнді дақылға жатпайтын астық тұқымдас өсімдігі:

А) бидай       В) қара бидай     С) қара сұлы     Д) тары      Е) арпа

61.  Қағаз өндірісінде шикізат ретінде және құрылыс материалы ретінде пайдаланылатын астық тұқымдас өсімдігі:

А) бамбук     В) қонақ     С) бидайық    Д) бидай     Е) арпабас

62.  Астық тұқымдасына жататын арамшөп:

А) бамбук    В) тары     С) қара сұлы      Д) қамыс          Е) сұлы

63.  Құрамында фитонцид көп мөлшерде кездесетін өсімдік:

А) інжугүл     В) лапыз     С) запран         Д) сарымсақ      Е) тамырдәрі

64.  Інжугүл тұқымдасына жататын улы өсімдік:

А) лалагүл           В) інжугүл     С) секпілгүл              Д) пияз           Е) тамырдәрі

65.  Сүйелді кетіруге қолданылатын өсімдік:

А) айдаршөп         В) тарғақ      С) көкнәр         Д) сүйелшөп     Е) көкпек

66.  Алабота тұқымдасына жататын өсімдік:

А) көкнәр        В) көкпек        С) қыша            Д) сүйелшөп             Е) қияр

67.  Көкнәр тұқымдасына жататын туыс:

А) алабота           В) сексеуіл     С) шпинат      Д) айдаршөп             Е) тарғақ

68.  Асқабақтар тұқымдасына жататын туыс:

А) алабота           В) тарғақ        С) қызылша               Д) айдаршөп             Е) қияр

69.  Арамшөп:

А) рапс      В) қыша        С) қанатжеміс            Д) арыш            Е) мақта

70.  Баобабқа жататын тұқымдас:

А) бомбакс          В) алаботалылар       С) құртқашаштар      Д) алқалылар             Е) көкнәрлар

71.  Құлқайырлар тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік:

А) гибискус     В) құлқайыр     С) шәйқұрай              Д) айдаршөп(шток-роза)     Е) жалбыз тікен

72.  Раушангүлділер тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдік:

А) қара сұлы    В) қыша      С) ақбасқурай        Д) шыршай    Е) қанатжеміс

73.  Жапырағы үшқұлақты күрделі жапырақ:

А) таңқурай        В) қазтабан      С) шие     Д) итмұрын     Е) шетен

74.  Жапырағы жай, раушангүлділер тұқымдасына жататын өсімдік:

А) таңқурай        В) қазтабан      С) шие     Д) итмұрын     Е) шетен

75.  Жапырағы қауырсын тәрізді күрделі раушангүлділер тұқымдасына жататын өсімдік:

А) таңқурай        В) қазтабан      С) шие     Д) итмұрын     Е) шетен

76.  Жапырағы саусақ-салалы күрделі раушангүлділер тұқымдасына жататын өсімдік:

А) таңқурай        В) шетен      С) қазтабан     Д) итмұрын     Е) құлпынай

77.  Тостағанша жапырақшаларының саны 4, раушангүлділер тұқымдас өсімдік:

А) итмұрын      В) раушан      С) алмұрт             Д) қазтабан           Е) алма

78.  Бұршақ тұқымдасына жататын малазықтық өсімдік:

А) асбұршақ    В) жер жаңғақ       С) мия            Д) соя               Е) жантақ

79.  Бұршақ тұқымдасына жататын улы өсімдік:

А) гледичия       В) тентек мия     С) жантақ       Д) кассия

80.  Бұршақ тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік:

А) гледичия       В) мия     С) жер жаңғақ       Д) тентек мия   Е) беде

81.  Алқалылар тұқымдасына жататын сәндік өсімдік:

А) меңдуана       В) томат        С) бұрыш           Д) физалис(қызылқұлақ)     Е) меңдуана

82.  Баклажан жемісі:

А) қауашақ   В) жидек    С) сүйекті жеміс     Д) бұршақ    Е) жаңғақ

83.  Майлы дақыл ретінде қолданылатын күрделігүлділер тұқымдасының өсімдігі:

А) түйетікен    В) ақсүттіген     С) салат          Д) мақсыр      Е) ойраншөп

84.  Күрделігүлділер тұқымдасына жататын көкеніс өсімдігі:

А) күнбағыс       В) ассүттіген  С) қырмызыгүл         Д) мақсыр      Е) итошаған

85.  Күрделігүлділер тұқымдас өсімдіктерінде түзілетін жеміс:

А) дәнек   В) жаңғақ      С) сүйекті жеміс       Д) тұқымша   Е) бұршаққын

86.  Көпжылдық сүттіген тұқымдас техникалық дақыл:

А) бұйда кендір  В) айыр          С) жалбыз тікен        Д) үпілмәлік  Е) алоэ

87.  Құлқайыр тұқымдас талшықты шөптесін өсімдік:

А) үпілмәлік        В) бұйда кендір        С) кассия        Д) жалбыз тікен        Е) айыр

88.  Екінші атауы «Шыбын қуғы» деп аталатын бөлме өсімдігі:

А) пеларгония    В) бегония     С) каланхоэ   Д) хлорофитум         Е) бейқалақай

89.  Гүлшоғыры сыпыртқы, астық тұқымдасына жататын өсімдік:

А) сұлы    В) бидайық    С) бидай        Д) арпа           Е) жүгері

90.  Мақсыр өсімдігінің гүлшоғыры:

А) шашақ             В) себетгүл    С) сұлтан       Д) масақ         Е) сыпыртқы

91.  Орталық жүйке жүйесін қоздыруға, өкпе демікпесі мен аллергияны емдеуге пайдаланылатын өсімдік:

А) арша    В) айыр          С) гүлкекіре Д) қылша       Е) шәйқурай

92.  Біздің заманымыздан 3000 жыл бұрын мексикада мәдени дақыл ретінде өсіріле бастаған өсімдік:

А) қауын  В) асқабақ      С) кәді            Д) қарбыз       Е) патиссон

93.  Орамжапырақ гүлінің формуласы:

А) ТКАЖ    В)ТАЖ    С) ТКАЖ      Д)ТКАЖ      Е)ТКАЖ

94.  Алма гүлінің формуласы:

95.  Алқалылар тұқымидасы өсімдігі:

А) күріш     В) арпабас     С) пияз      Д) баклажан   Е) таңқурай

96.  Гүлінің күлте жапырақшалары желкен, ескек және қайықша деп аталатын өсімдік:

А) бидай    В) асбұршақ     С) раушан    Д) астра     Е) баклажан

97.  Мақтаның жемісі:

А) қанатты жеміс     В) тұқымша    С) бұршақ    Д) қауыршақ     Е) бұршаққын

7-сынып  І бөлім. Зоология.

1.      Тірі организмдерде жасуша теориясының негізін қалаған ғалымдар:

А) Ч.Дарвин, Р.Гук            В) Р.Гук, Л.Бастер       С) К.Тимирязев, Н.Вавилов                                     Д) Т.Шванн, М.Шлейден     Е) В. Гельмонт

2.      Жасушаға келіп түсетін және одан сыртқа шығарылатын заттарды реттеп тұратын жасушаның сыртқы қабықшасы:

А) цитоплазма    В) жабын    С) митохондрия    Д) өң    Е) жарғақша

3.      Жасуша ядросының сөлі:

А) строма   В) цитоплазма    С) жасуша шырыны    Д) гиалоплазма    Е) кариоплазма

4.      Организмнің тіршілік процестеріне қажет энергияны өндіруші жасуша органоиды:

А) ядро   В)вакуоль   С) рибосома     Д) ядрошық    Е) митохондриялар

5.      Сүйекті, шеміршекті, майды, сіңірді, қан, ұлпа сұйықтығын түзетін ұлпа:

А) эпителий   В) дәнекер    С) жүйке    Д) сүйек   Е) бұлшық ет

6.      Нейрон жасушаларынан тұратын ұлпа:

А) эпителий   В) дәнекер    С) жүйке    Д) сүйек   Е) бұлшық ет

7.      Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

А) шоқтар   В) аксон   С) талшық  Д) нейрон   Е) дендрит            

8.      Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

А) шоқтар   В) аксон   С) талшық  Д) нейрон   Е) дендрит

9.      Сүтқоректілердің жүрегі:

А) екі бөлімді   В) үш бөлімді   С) төрт бөлімді   Д) бес бөлімді    Е) алты бөлімді

10.  Гидра денесі тұрады:

А) жасушалардың бір қабатының    В) жасушалардың екі қабатының    С) жасушалардың үш қабатының    Д) жасушалардың төрт қабатының    Е) жасушалардың көп қабатының   

11.  Балықтардың тыныс алу мүшесі:

А) өкпе     В) тері    С) желбезек    Д) ауа қапшықтары    Е) мантия (шапанша)

12.  Өрмекшітәрізділер мен бунақденелердің негізгі зәр шығару мүшесі:

А) жиырылғыш вакуоль    В) жұлдызша тәрізді түтік   С) бүйрек  

 Д) жасыл бездер  Е) мальпигий түтікшелері

13.  Ұрықтанған жұмыртқа жасушасы:

А) зигота   В) гамета     С) сперматозоид    Д) спора    Е) спермий

14.  Майды ұсақ тамшыларға ыдыратып, қорытылуын қамтамассыз ететін сөл:

А) гормон     В) тұз қышқылы    С) қарын сөлі   Д) фермент   Е) өт

15.  Тыныс алу жүйесінің мүшесіне жатпайды:

А) танау тесігі     В) кеңірдек    С) жұтқыншақ    Д) көмекей   Е) өкпе

16.  Ауа тамырлары таралып, төменгі ұштары көпіршіктермен аяқталатын мүше:

А) бүйрек   В) өкпе    С) көк бауыр    Д) бауыр    Е) жүрек

17.  Газ алмасу, заттарды тасымалдау, судың мөлшерін реттеу қызметтерін атқаратын қанның қызыл түйіршіктері:

А) гемоглабин      В) лейкоциттер   С) пластидтер   Д) эритроциттер   Е) тромбоциттер

18.  Ауру тудырушы микробтарды сіңіріп, қорытатын ақ қан түйіршіктері:

А) қанат үсті    В) қанатты қағушы      С) жабындық   Д) бағыттаушы    Е) мамық

19.  Өздігінен қорек аулап, тіршілік ете бастаған балық дернәсілі:

А) уылдырық     В) жұмыртқа     С) шабақ     Д) ұрық    Е) итшабақ

20.  Бақа дернәсілі:

А) уылдырық   В) итшабақ   С) ересек бақа    Д) ұрық    Е) шабақ

21.  Организмнің тітіргендіргіштерге жүйке жүйесі арқылы қайтарған жауабы:

А) фагоцитоз     В) тітіргену    С) пиноцитоз      Д) иммунитет     Е) рефлекс  

22.  Су ағынының бағытын, сүңгу тереңдігін сезінуге мүмкіндік беретін балықтардың ерекше мүшесі:

А) ауа көпіршіктері    В) танау тесігі     С) қанаттары    Д) көзі    Е) бүйір сызығы

23.  Қозғалысты реттеуге қатысатын бас миының бөлімі:

А) алдыңғы     В) сопақша     С) мишық   Д) ортаңғы    Е) аралық

24.  Алдыңғы ми бөлімі жақсы жетілген:

А) балықтарда  В) бауырымен жорғалаушыларда  С) құстарда  Д) бақаларда Е) сүтқоректілерде

25.  Ауасыз, оттегісіз ортада тіршілік ететін организм:

А) анаэроб    В) аэроб     С) редуцент      Д) продуцент     Е) консумент 

26.  Оттегі бар ортада тіршілік ететін организм:

А) анаэроб    В) аэроб     С) редуцент      Д) продуцент     Е) консумент 

27.  Фотосинтез жолымен органикалық заттарды түзуші организм:

А) анаэроб    В) аэроб     С) ыдыратушылар      Д) өндірушілер     Е) тұтынушылар

28.  Дайын органикалық заттармен қоректенетін организмдер:

А) анаэроб    В) аэроб     С) ыдыратушылар      Д) өндірушілер     Е) тұтынушылар

29.  Органикалық заттарды ыдыратып, минералды заттарға айналдыратын организмдер:

А) анаэроб    В) аэроб     С) ыдыратушылар      Д) өндірушілер     Е) тұтынушылар

30.  Жасушалық шырынға толы жасуша цитоплазмасындағы қуыс:

А) вакуоль    В) пластид    С) ядро    Д) мембрана    Е) митохондрия

31.  Организмнің ауру қоздырғыштарын қабылдай алмау қасиеті:

А) фагоцитоз    В) тұрақтылық   С) қабылдай алмаушы    Д) иммунитет   Е) лейкоцитоз

7-сынып ІІ бөлім  Зоология

1.      Дене пішіні тұрақты емес, қабықшасы жоқ бір жасушалы жануар:

А) саркодиналар          В) бақалшақты амебалар           С) кірпікшелер

Д) сәулелі өрмекаяқ   Е) қошқармүйізкөпірме

2.      Талшықтыларға жатпайтын бір жасушалы жәндік:

А) бодо   В) гоньялакс    С) сәулелі өрмекаяқ     Д) түншырақ     Е) паранема

3.      Көпжасушалы ағзалар жасушаларының сыртқы қабаты:

А) энтодерма    В) эктодерма    С) кутикула    Д) мезодерма     Е) гиподерма  

4.      Көпжасушалы ағзалар жасушаларының ішкі қабаты:

А) энтодерма    В) эктодерма    С) кутикула    Д) мезодерма     Е) гиподерма  

5.      Ішекқуыстылардың қозғалмайтын өкілі:

А) гидра     В) маржан   С) құлақты медуза   Д) медуза    Е) актиния

6.      Ағзаның қайта қалпына келуіне қатысатын ішекқуыстылардың жасушалары:

А) жүйке    В) тері-бұлшықет   С) атпа    Д) асқорыту    Е) аралық

7.      Әктен түзілген қаңқаларынан рифтер түзілетін ішекқуыстылар:

А) гидралар   В) актиниялар    С) көпаяқты   Д) медузалар    Е) құлақты медузалар

8.      Паразит құрттарды зерттеумен айналысатын ғылым:
А) бриология     В) палеонтология    С) гельминтологя   Д) микология   Е) гистология

9.      Әр түрлі мүшелер мен мүшелер жүйесі түзілетін жасушаның аралық қабаты:

А) эктодерма   В) мезодерма   С) кутикула    Д) энтодерма   Е) гиподерма

10.  Паразит құрттардың денесін қаптайтын тығыз түзіліс:

А) эктодерма   В) эпителий   С) гиподерма   Д) энтодерма   Е) сірқабық

11.  Кірпікшелі жалпақ құрттарға жатады:

А) сиыр таспа құрты     В) сорғыш   С) ақсұлама    Д) мысық сорғыш    Е) ішек сорғы

12.  Жалпақ құрттардың сыртқы қимылына қатысатын бұлшық еттер

А) сақиналы    В) біріңғай салалы        С) ұзын      Д) қиғаш    Е) көлденең жолақты

13.  Жалпақ құрттардың аралық қабат қимылын реттейтін бұлшық еттер:

 А) сақиналы    В) біріңғай салалы        С) ұзын      Д) қиғаш    Е) көлденең жолақты

14.  Жалпақ құтрттардың ішкі қабаттағы қимылды реттейтін бұлшық еттер:

А) сақиналы    В) біріңғай салалы        С) ұзын      Д) қиғаш    Е) көлденең жолақты

15.  Жалпақ құрттарда болмайтын мүшелер жүйесі:

А) жүйке    В) ас қорыту    С) қан айналу    Д) жыныс   Е) зәр шығару

16.  Адам және жануарлар ағзаларында тіршілік ететін таспа құрттар:

А) эктопаразиттер   В) ішексорғы   С) қылқұрт   Д) эндопаразиттер    Е) үшкірқұрт

17.  Ағза денесінің сыртында паразиттік жолмен тіршілік ететін таспа жәндіктер:

А) эктопаразиттер   В) ішексорғы   С) қылқұрт   Д) эндопаразиттер    Е) үшкірқұрт

18.  Алғашқы қуыстыларға жатады:

А) ішекқуыстылар       В) жұмыр құрттар      С) былқылдақденелілер     

Д) жалпақ құрттар  Е) буылтық құрттар

19.  Жануарлар терісінің астында тіршілік ететін жұмыр құрт:

А) трихинелла   В) ішек сорғы    С) қылқұрт   Д) суыртқы     Е) үшкірқұрт  

20.  Жануарлар бұлшықетінде паразитті тіршілік ететін жұмыр құрт:

А) трихинелла   В) ішек сорғы    С) қылқұрт   Д) суыртқы     Е) үшкірқұрт

21.  Жануарлар ішіндегі паразитті тіршілік ететін жұмыр құрт:

А) трихинелла   В) ішек сорғы    С) қылқұрт   Д) суыртқы     Е) үшкірқұрт

22.  Бунақденелілердің денесінде паразитті тіршілік ететін жұмыр құрт:

А) трихинелла   В) ішек сорғы    С) зымырақ    Д) суыртқы     Е) үшкірқұрт

23.  Соңғы дене қуысы бар ағзалар?

А) ішекқуыстылар В) жұмыр құрттар С) қарапайымдар  Д) жалпақ құрттар Е) буылтық құрттар

24.  Тұйық қан айналу жүйесі бар ағзалар:

А) ішекқуыстылар В) жұмыр құрттар С) қарапайымдар  Д) жалпақ құрттар Е) буылтық құрттар

25.  Буылтық құрттардың зәр шығару жүйесінің мүшесі:

А) бүйрек     В) қуық     С) мальпигий түтікшелері     Д) несепағар     Е) түтікше

26. Буылтық құрттардың қозғалу мүшесі болып саналады:

      А) кірпікшелері       В) параподий    С) тамыраяқтары    Д) талшықтары   Е) педипальпы

27. Ересек буылтық құртқа айналатын денесінде кірпікшелері бар дернәсіл:

      А) нереида    В) трохофора     С) жұлдыз құрт     Д) шабақ      Е) піллә

28. Жануарлардың қанымен де қоректенетін буылтық құрттар типінің класы:

      А) аққылтандылар     В) сорғыштар    С) цепень   Д) көпқылтандылар   Е) сүліктер

29. Қан ұюын баяулататын қасиеті бар сүліктерде бөлінетін зат:

      А) гирудин    В) гликоген   С) лизин    Д) пепсин    Е) фермент

30. Былқылдақденелілердің тұлғадан ерекше қатпарлы қабаты:

      А) целом   В) кутикула    С) полип   Д) шапанша     Е) планула

31. Көптеген былқылдақденелілердің қаны:

      А) қызыл   В) сарғыш    С) түссіз    Д) көк    Е) қызғылт  

32. Былқылдақденелілердің зәр шығару мүшесі:

      А) несеп жолы    В) қуық   С) мальпигий түтікшелері    Д) бүйрек     Е) түтікше

33. Бауыраяқты былқылдақденелілердің өкілі:

      А) айқұлақ    В) каракатица   С) тоспаұлуы   Д) мидия    Е) кальмар  

34. Қосжақтаулы былқылдақденелілердің өкілі:

      А) жалаңаш шырыш   В) мидия    С) кальмар    Д) тоспаұлуы    Е) каракатица

35. Басаяқты былқылдақденелілердің өкілі:

      А) жалаңаш шырыш   В) мидия    С) кальмар    Д) тоспаұлуы    Е) каракатица

36. Ағаштан жасалған құрылыстар мен кеме түбін тесетін қосжақтаулы былқылдақдене:

      А) устрица   В) жалаңаш шырыш   С) сегізаяқ    Д) мидия   Е) кемеқұрт

37. Көкеніс және жемістерге зиян келтіретін бауыраяқты былқылдақдене:

      А) ұлулар   В) жалаңаш шырыш   С) айқұлақ  Д) мидия    Е) кемеқұрт

38. Тағам ретінде пайдаланатын қосжақтаулы былқылдақдене:

      А) ұлулар   В) жалаңаш шырыш   С) айқұлақ  Д) мидия    Е) кемеқұрт

39. Сия қапшығында түсі қоңыр сұйықтығы бар басаяқты былқылдақдене:

      А) кальмар    В) сегізаяқ   С) ұлу   Д) каракатица   Е) жалаңаш шырыш

40. Арнайы тыныс алу мүшелері болмайтын тікентерілердің өкілі:

      А) теңіз жұлдызы   В) теңіз қияры   С) голотурия   Д) теңіз кірпісі    Е) теңіз рухгүлдері

41. Арнайы тыныс алу мүшесі тері желбезектері бар тікентерілердің өкілі:

      А) теңіз рухгүлдері    В) голотурия   С) теңіз кірпісі   Д) жыланқұйрық   Е) теңіз қияры     

42. Арнайы тыныс алу мүшесі – суға толы өкпелері бар тікентерілердің өкілі:

      А) теңіз рухгүлдері    В) голотурия   С) теңіз кірпісі   Д) жыланқұйрық   Е) теңіз қияры     

43. Тікентерілердің зәр шығару мүшесі:

      А) бүйрек    В) мальпигий түтікшелері   С) несепағар    Д) түтік   Е) су түтікшелі жүйе

44. Жер шарын мекендейтін жануарлар дүниесінің 80 пайыздан астамы мына типтің үлесіне                                          жатады:

      А) қарапайымдар   В) буынаяқтылар   С) желілер   Д) құрттар    Е) былқылдақденелілер

45. Сыртқы қаңқаның қызметін атқаратын буынаяқтылардың жабыны:

      А) әкті   В) хитинді    С) гликогенді     Д) кремнийлі    Е) гирудинді

46. Шаянтектестерге жатады:

      А) асшаян   В) қарақұрт   С) сушалқақ    Д) кене    Е) суаршын

47. Ұсақшаянтектестерге жатады:

      А) циклоп    В) омар   С) шаян   Д) таңқышаян    Е) асшаян

48. Өрмекшітектестердің баскөкірек бөлігіндегі бірінші жұп аяғы:

      А) педипальпы     В) параподий    С) кірпікше   Д) күйісаяқ    Е) қылтан

49. Өрмекшітектестердің баскөкірек бөлігіндегі екінші жұп аяғы:

      А) күйісаяқ    В) аяқша     С) тұтқыаяқ   Д) параподий     Е) қармалауыш

50. Өрмекшітектестердің зәр шығару мүшесі:

      А) бүйрек   В) мальпигий тамырлары   С) несепағар  Д) түтікше    Е) су түтікшелі жүйе

51. Астың ішектен тыс қорытылуы жүретін буынаяқты жәндіктер:

      А) өрмекшілер    В) бүргелер   С) масалар   Д) кенелер  Е) қандалалар

52. Адамға энцефалит ауруын жұқтырушы қауіпті паразит:

      А) жайылым кенесі   В) иткене   С) тайга кенесі  Д) өрмеккене   Е) мамықкене

53. Адам денесінде паразитті тіршілік етіп, қышыма ауруын туғызатын жәндік:

      А) жайылымкене     В) қышымакене   С) мамықкене    Д) өрмеккене    Е) тикене

54. Құстардың денсінде мекендеп, әкаяқ ауруын туғызатын кененің түрі:

      А) жайылымкене   В) сукенеи   С) шашкене   Д) қышымакене   Е) мамықкене

55. Өсімдіктердің шырынын сорып, олардың денесінде ісіктер (беріш) түзетін құрт пішінді ұсақ кененің түрі:

      А) берішкене   В) астық кенесі   С) тайга кенесі    Д) жайылымкене   Е) қамба кенесі

56. Бунақденелердің тыныс алу мүшесі:

      А) желбезек    В) түтікшелер    С) су түтікшелі жүйе   Д) өкпе   Е) демтүтік (трахея)

57. Бунақденелілердің паразитті түрі:

      А) шыбындар   В) сушалқақ    С) қандала    Д) инеліктер    Е) суқандала

58. Шала түрленіп дамитын бунақденелілер:

      А) қоңыздар     В) бүргелер    С) шегірткелер    Д) көбелектер   Е) шыбындар

59. Толық түрленіп дамитын бунақденелілер:

      А) инеліктер   В) шегірткелер   С) бүргелер   Д) дәуіттер   Е) биттер

60. Бунақденелілердің шала түрленіп дамуында болмайтын сатысы:

      А) имаго     В) дернәсіл   С) ересек бунақдене    Д) жұмыртқа       Е) қуыршақ

61. Қазақстанның Қызыл Кітабына енген бунақдене:

      А) колорад қоңызы   В) ақтеңбіл дәуіт  С) қаңқыз  Д) зауза қоңызы  Е) қарағаш жібеккөбелегі

62.Ауыл шаруашылық дақылдарының зиянкесі болып саналатын бунақдене:

     А) далалық кергі    В) сушалқақ   С) қаңқыз    Д) аралар    Е) бізтұмсық

63. Зиянкестермен биологиялық күрес шараларында қолданылатын бунақдене:

      А) биттер   В) дәуіттер    С) шаншарлар   Д) бүргелер   Е) бізтұмсық

64. Органикалық дүниенің тарихи дамуындағы жануарлардың жоғарғы тобы:

      А) жалпақ құрттар    В) былқылдақденелілер   С) буынаяқтылар   Д) жұмыр құрттар  Е) желілер

65. Желілерге жатпайтын жануарлар:

      А) қандауырша   В) балықтар С) құстар   Д) былқылдақденелілер    Е) қосмекенділер

66. Омыртқасы жоқ желілі жануар:

      А) қандауыршалар   В) қосмекенділер  С) құстар  Д) балықтар Е) бауырымен жорғалаушылар

67. Қандауыршаның көбеюі мен дамуын зерттеген ғалым:

      А) А. Ковалевский   В) Н. Вавилов   С) Ч. Дарвин   Д) С. Навашин    Е) Л. Пастер

68. Қандауыршаның орталық жүйке жүйесінің қызметін атқарады:

А) жүйке түйіндеріт В) жұтқыншақ маңы түйіндері С) бас миы Д) жүйке түтігі Е) көлденең жүйке

69. Бассүйексіз тип тармағының өкілі:

      А) минога   В) балық   С) сегізаяқ   Д) миксина   Е) қандауырша

70. Балықтарды зерттеумен айналысатын зоология ғылымының саласы:

      А) гельминтология   В) микология   С) герпентология  Д) палеонтология    Е) ихтиология

71. Балықтың дене тепе-теңдігін сақтайтын жүзбе қанаты:

      А) арқа   В) көкірек   С) бүйір  Д) құйрық    Е) аналь  

72. Балықтың денесіне бағыт беретін жүзбе қанаты:

      А) арқа   В) көкірек   С) бүйір  Д) құйрық    Е) аналь  

73. Шеміршекті балыққа жатады:

     А) шортан    В) пілмай   С) акула   Д) аққайран  Е) шармай

74. Балықтың дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуіне жағдай жасайтын мүше:

     А) бауыр   В) өт   С) қуық    Д) бүйір сызығы     Е) торсылдақ

75. Балықтардың аталық безінен бөлінетін сұйықтық:

      А) спермия    В) шоғал  С) уылдырық   Д) сперматазоид   Е) тұқымша  

76. Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төрт аяқты омыртқалы жануарлар:

      А) қосмекенділер В) сүтқоректілер  С) құстар Д) бауырменжорғалаушылар Е) қандауыршалар

77. Қосмекенділерде алғаш рет пайда болған без:

      А) бауыр    В) сілекей   С) ас қорыту   Д) ұйқы       Е) сүт

78. Қосмекенділердің дернәсілі:

      А) итшабақ   В) имаго   С) жұлдызқұрт   Д) шабақ    Е) қуыршақ

79. Аяқсыздар отрядына жататын омыртқалы жануар:

      А) тритон   В) көлбақа   С) сақиналы құрт пошын  Д) саламандра   Е) бақатіс

80. Бауырымен жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы:

      А) гельминтология    В) микология   С) герпетология   Д) палеонтология   Е) ихтиология

81. Бауырымен жорғалаушылар класына жатпайтын жануар:

      А) кесіртке   В) хамелеон  С) қолтырауын  Д) жылан   Е) тритон 

82. Бауырымен жорғалаушылардың тыныс алу жүйесіне жатпайтын мүше:

      А) көмекей   В) бронхы   С) желбезек жапырақшалары    Д) кеңірдек    Е)өкпе

83. Бауырымен жорғалаушылар тұмсықбастылар отрядының өкілі:

      А) гаттерея    В) жылан   С) тасбақа   Д) хамелеон   Е) кесіртке

84. Құстарды зерттейтін зоология ғылымының саласы:

      А) гельминтология   В) ихтология   С) палеонтология   Д) орнитология   Е) герпетология

85. Құстардың кейбір өкілдерінде пайда болған без:

      А) бауыр безі     В) сілекей безі      С) құйымшақ безі      Д) ұйқы безі     Е) сүт безі

86. Қызылшақа балапан шығаратын құстарға жатады:

      А) торғайлар   В) тауықтар    С) үйректер    Д) қаздар   Е) құрлар

87. Ширақ   балапан шығаратын құстарға жатады:

      А) торғайлар   В) тоқылдақтар    С) үйректер    Д) көкектер   Е) қарлығаштар

88. Қыртөссіз құстарға жатады:

      А) шағала    В) тотықұс    С) қоқиқаз    Д) көкек     Е) түйеқұс

89. Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласы:

      А) гельмитология    В) ихтиология   С) маммология    Д) орнитология    Е) герпетология

90. Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын ет:

      А) жарғақша   В) диафрагма(көкет)    С) гиподерма   Д) шапанша   Е) мезодерма

91. Күйіс қайыратын сүтқоректілердің қарын бөлігі болып саналмайды:

      А) үлкен қарын   В) жұмыршақ   С) қарынша    Д) қатпаршақ    Е) ұлтабар

92. Іші перделермен бөлінген сүтқоректілер өкпесінің қуыстары:

      А) бронхы   В) қапшық    С) түтікшелер    Д) кеңірдек    Е) альвеола

93. Ұрық пен аналық ағзаның арасында зат алмасуды реттейтін жатыр қабырғасындағы мүше:

      А) жатыр   В) ұрық жолдас (плацента)    С) ұрық қабықшасы    Д) аналық без   Е) клоака

94. Жылқы жатырында ұрықтың даму және пісіп жетілу уақыты:

      А) 9 ай    В) 3 ай   С) 7 ай    Д) 12 ай   Е) 10 ай

95. Суда тіршілік ететін сүтқоректі:

      А) көртышқан     В) түрпі     С) бұлғын    Д) құндыз    Е) кенгуру

96. Қазақстанның Қызыл Кітабына енген сүтқоректі кемірушілер отрядының өкілі:

      А) көксуыр    В) жұпартышқан     С) жертесер    Д) құмқоян    Е) қара кірпі

97. Қазақстанның таулы аймақтарында кездесетін аюлар тұқымдасының түрі:

      А) ақ аю    В) ақ кеуделі аю     С) малай аюы    Д) гималай аюы    Е) қоңыр аю

98. Қытай – Малай орталығы отаны болып саналады:

      А) иттердің    В) сиырлардың    С) ламалардың    Д) ешкілердің    Е) түйелердің

99. Қойдың арғы ата тегі:

      А) тарпан    В) тур   С) таутайлақ    Д) арқар    Е) шибөрі

100. Жылқының арғы ата тегі:

      А) тарпан    В) тур    С) таутайлақ    Д) арқар    Е) муфлон

101. Бунақденелілерге жатпайды:
      А) шыбындар    В) қандалалар    С) сушалқақ    Д) кенелер    Е) инеліктер

102. Көбелектің ауыз мүшесі:

      А) сорғыш-түтік    В) кеміріп-жалағыш    С) шаншып-сорғыш    Д) кеміргіш   Е) сүзіп-жалаушы

103. Араның ауыз мүшесі:

      А) сорғыш-түтік    В) кеміріп-жалағыш    С) шаншып-сорғыш    Д) кеміргіш   Е) сүзіп-жалаушы

104. Сиырдың етті бағыттағы қолтұқымы:

      А) қырдың қызыл сиыры   В) алатау сиыры   С) қарала сиыр  

      Д) әулиеата сиыры  Е) қазақтың ақбас сиыры

105. Шаншып-сорғыш ауыз мүшесі бар бунақдене:

      А) көбелек    В) ара    С) шыбын    Д) қоңыз    Е) маса

106. Сүзіп-жалаушы ауыз мүшесі бар бунақдене:

      А) көбелек    В) ара    С) шыбын    Д) қоңыз    Е) маса

107. Оба ауруын таратушы бунақдене:

      А) бүргелер    В) бөгелектер    С) биттер    Д) масалар   Е) шаншарлар

108. Шеміршекті балықтар класына жатады:

      А) қорытпа    В) пілмай    С) тұтас бас (химера)   Д) шоқыр     Е) форель (бахтах)

109. Құс жұмыртқасында болмайтын қабықша:

 А) ақуызды  В) әкқабық  С) саруыздың төменгі бөлігі  Д) саруыздың жоғары бөлігі  Е) эпителийлі

110. Суда жүзетін құс:

       А) үйрек    В) шағала    С) бірқазан     Д) қаз    Е) пингвин

8-сынып І бөлім. Биология

1.      Тәнтану ғылымы зерттейді:

А) біртұтас ағза, жеке жасушалар, мүшелер, мүшелер және олардың жүйелерінің қызметін.

В) ағзаның, оның мүшелері, ұлпалар, жасушалардың құрылысын.

С) адамға тән жеке өзіндік мінез-құлық процестерінің жалпы заңдылықтарын.

Д) органикалық дүниенің тарихи дамуын.

Е) адам денсаулығын сақтау шараларын.

2.      Физиология ғылымы зерттейді:

А) біртұтас ағза, жеке жасушалар, мүшелер, мүшелер және олардың жүйелерінің қызметін.

В) ағзаның, оның мүшелері, ұлпалар, жасушалардың құрылысын.                                  

С) тірі ағзалардың құрсақ ішіндегі дамуын

Д) адам денсаулығын сақтау шараларын.

Е) органикалық дүниенің даму тарихын

3.      Гигиена ғылымы зерттейді:

А) органикалық дүниенің даму тарихын

В) ағзаның, оның мүшелері, ұлпалар, жасушалардың құрылысын.

С) біртұтас ағза, жеке жасушалар, мүшелер, мүшелер және олардың жүйелерінің қызметін.

Д) адам денсаулығын сақтау шараларын

Е) өсімдіктер мен жануарлар ұлпаларын

4.      Адам денесінің құрлысының организмдік деңгейіне жатады:

А) молекулалар  В) ұлпалар мен жасушалар  С) ішкі мүшелер   Д) ішкі мүшелер жүйесі  

Е) бас, мойын, тұлға, аяқ-қолдары, саусақтары

5.      Жүйке жүйесінің негізгі қызметі.

А) оттегінің келіп түсуі және көмірқышқыл газын сыртқа шығару

В) күрделі қоректік заттардың жай заттарға ыдырауы

С) қозу және қозуды ағзаның басқа жүйелеріне өткізу

Д) ағзадан судың артық мөлшері мен зиянды өнімдерді бөліп шығару

Е) мүшелерге қоректік заттарды жеткізу

6.      Клетка – негізгі құрылымдық – қызмет атқарушы бірлік:

А) өсімдіктің В) бунақденелінің С) балдырдың Д) омыртқалы жануардың  Е) барлық тірі ағзаның

7.      Жасушада ядро:

А) қорғаныш қызметін атқарады   В) жасушаның бөлуіне қатысады  С) жасушаға пішін береді

Д) заттардың қозғалуын қамтамассыз етеді   Е) уақыты біткен органоидтарды ерітеді

8.      Рибосомада синтезделеді:

А) нәруыздар, рибонуклеин қышқылы  В) майлар, дезоксирибонуклеин қышқылы 

С) глюкоза, гликоген  Д) көмірсулар, майлар   Е) көмірсулар, гликоген

9.      Көмірсулар - ....

А)жасуша үшін құрылыс материалы В)су көзі С)энергия көзі Д)жылуды өткізуші Е)жақсы еріткіш

10.  Нәруыздар құралады:

А) глицерин, май қышқылынан   В) глюкозадан   С) минералды тұздан

Д) органикалық тұз Е) амин қышқылынан

11.  Тірі организмде судың атқармайтын қызметі:
А) зат алмасуға жағдай жасау  В) жақсы еріткіш  С) жылуды өткізгіш

Д) органикалық заттарды тотықтыру   Е) қалыпты температураны сақтау

12.  Клетканың қозғыштық қасиеті мына иондардың клетка менбранасы арқылы біркелкі өте алмауына байланысты:

А) Na, K   В) Ca, Mg    С) Cl, F     Д) Mn, Cr    Е) Aq, Au

13.  Клеткалары бір-біріне тығыз орналасқан және клеткааралық заттары нашар жетілген ұлпа:

А) жүрек   В) дәнекер   С) жүйке   Д) эпителий   Е) бұлшық ет

14.  Эпителий ұлпасының түріне жатпайды:

А) борпылдақ   В) безді   С) негізгі   Д) тығыз   Е) кірпікшелі

15.  Дәнекер ұлпаның түріне жатпайды:

А) өткізгіш   В) талшықты   С) шеміршек   Д) сүйек   Е) қан

16.  Жүйке ұлпасының жасушасы:

А) нейрон   В) нейроглия   С) эритроцит    Д) миоцит    Е) нефрон

17.  Нейронның ұзын өсіндісі:

А) сома    В) дендрит   С) аксон   Д) синапс    Е) дене

18.  Қаңқа еттерінің қызметін реттейді:

А) вегативті жүйке жүйесі  В) соматикалық  С) симпатикалық  Д) парасимпатикалық  Е) шеткі

19.  Жүйке жүйесінің негізгі функциональды қасиеті болып саналмайды:

А) ойлау  В) сана   С) есте сақтау  Д) аккомодация   Е) мінез-құлық (психика)

20.  Қызметіне байланысты барлық жүйке жүйесі бөлінеді:

А) сомалық және вегетативтік  В) симпатикалық және парасимпатикалық  С) орталық және симпатикалық   Д) перифериялық және сомалық  Е) перифериялық және вегетативтік

21.  Вегетативтік жүйке жүйесінің қызметіне жатпайды:

А) ішектің перистальтикалық жиырылуы  В) тамырлар тонусын сақтау  С) ішкі мүшелердің қызметі   Д) жүректің соғуы   Е) қаңқа еттерінің жиырылуы

22.  Жүйке жүйесі мынадай жүйке жасушаларынан тұрады:

А) аксон   В) нейрондар   С) дендрит   Д) медиатор   Е) синапс

23.  Жүйке ұлпасының серіктес клеткасы:

А) медиатор  В) синапс    С) нейроглия    Д) аксон   Е) дендрит

24.  Нейроглия қызметіне жатпайды:

А) өткізгіш   В) қорғаныш   С) тірек   Д) трофикалық   Е) жүйке жасушаларының қалыпты қызметіне жағдай жасау

25.  Қозғыштық және өткізгіштік мынадай ұлпаның негізгі қызметі:

А) дәнекер   В) бұлшық ет  С) жүрек   Д) эпителий   Е) жүйке

26.  Атқаратын қызметіне байланысты нейрондардың түрлері:

А) сезімтал және ендірме  В) сезімтал және қимыл  С) қозғалтқыш және аралық  Д) ендірме жіне орталықтан тебетін   Е) ендірме және орталыққа тебетін

27.  Рецепторлардың атқаратын қызметі:

А) қозуды орталық жүйке жүйесінің жұмысшы мүшесіне жеткізу  В) тітіргендіргіштерді тежеу 

С) тітіргендіргіштерді қабылдау   Д) қозуды сезімтал нейрондардан қозғалтқыш нейрондарға жеткізу    Е) қозуды сезімтал нейрондардан аралық нейрондарға жеткізу  

28.  Синапс  (тоғысу) - ...

А) жүйке жасушаларының бір-бірімен немесе ұлпаларымен жанасуы   В) жүйке серпіністері әрекетінен бөлінген заттар  С) сезімтал жүйке талшықтарының ұшы   Д) жасушаның «энергетикалық станциясы»      Е) қоректік заттар қоры

29.  Жұлынның диаметрі:

А) 0,5 см   В) 1 см    С) 1,5 см    Д) 2 см    Е) 2,5 см

30.  Жұлын тұрады:

А) ақ заттан   В) сұр заттан  С) сары заттан   Д) ақ және сұр заттан    Е) сұр және сары заттан

31.  Жұлыннан екі жаққа таралатын аралас жұлын жүйкелерінің саны:

А) 30 жұп   В) 31 жұп    С) 32 жұп    Д) 33 жұп   Е) 34 жұп

32.  Жұлынның негізгі қызметі:

А) рефлекстік және өткізгіштік    В)  рефлекстік және қозғалтқыш    С) үйлестіру және өткізгіштік   

Д) үйлестіру және қозғалтқыш    Е) сезімтал жіне рефлекторлық

33.  Рефлекс доғасының дұрыс тізбегі:

А) мүше →қимыл нейрон→аралық нейрон→сезімтал нейрон→рецептор

В) қимыл нейрон→қондырма нейрон→сезімтал нейрон→рецептор→мүше

С) қондырма нейрон→сезімтал нейрон→рецептор→мүше→қимыл нейрон

Д) сезімтал нейрон →рецептор→мүше→қозғалтқыш нейрон→қондырма нейрон

Е) рецептор→сезімтал нейрон→қондырма нейрон→қимыл нейрон→мүше (эффектор)

34.  Бас миының орташа салмағы:

А) 1000-1100 г.  В) 1100-1200г.   С) 1200-1300  г.    Д) 1300-1400 г.   Е) 1400-1500 г.

35.  Бас миы бөлімдерінің саны:

А) 3      В) 4               С) 5        Д) 6     Е) 7

36.  Бас миы бөлімдері өзара мынадай сұйықтықпен толтырылған:

А) синовиалды  В) серозды   С) цитоплазмамен  Д) ликвор   Е) амнионды

37.  Көру және есту рефлекстерінің рефлекстік доғасы өтеді:

А) сопақша ми арқылы   В) ортаңғы ми арқылы   С) аралық ми арқылы   Д) үлкен ми сыңары арқылы   Е) мишық арқылы

38.  Адамның қимыл-қозғалысына жауап береді:

А) мишық   В) үлкен ми сыңары   С) сопақша ми   Д) ортаңғы ми    Е) аралық ми

39.  Сопақша ми, көпір және ортаңғы ми бағанын түзіп, одан тарлатын жүйкелердің саны:

А) 10 жұп   В) 11 жұп    С) 12 жұп   Д) 13 жұп   Е) 14 жұп

40.  Ми сыңарының жалпы беткейі:

А) 1000-1500 см²    В) 1500-2000 см²   С) 2000-2500 см²   Д) 2500-3000 см²   Е) 3000-3500 см²

41.  Бас миының  көру аймағы орналасады:

А) маңдай бөлімінде В)орталық иірімде С)қарақұс бөлімінде Д)желке бөлімінде Е)самай бөлімінде

42.  Бас миының есту аймағы орналасады:

А) маңдай бөлімінде    В)орталық иірімде     С)қарақұс бөлімінде

Д)шүйде бөлімінде      Е)самай бөлімінде

43.  Тері-бұлшық ет, сезімтал аймағы орналасқан:

А) маңдай бөлімінде     В)орталық иірімде            С)қарақұс бөлімінде

Д)шүйде бөлімінде          Е)самай бөлімінде

44.  Мінез-құлық, тәрбие, сөйлеу, есте сақтау, ойлау реттеледі:

А) үлкен ми сыңары қыртысы қызметі арқылы   В) сопақша ми қызметі арқылы    С) аралық ми қызметі арқылы     Д) ортаңғы ми қызметі арқылы     Е) мишық қызметі арқылы

45.  Бас миының қабынуы – энцефалитті таратады:

А) үй жануарлары   В) құстар   С) кемірушілері   Д) кенелер   Е) бунақденелілер

46.  Бас миы торлы қабықшасының қабынуы:

А) холецистит   В) арахноидит   С) панкреатит   Д) отит    Е) бронхит

47.  Вегетативтік жүйке жүйесі анатомиялық ерекшеліктері мен атқаратын қызметіне байланысты бөлінеді:

А) шеткі және орталық   В) шеткі және соматикалық    С) орталық және симпатикалық

Д) симпатикалық және парасимпатикалық     Е) соматикалық және вегетативтік

48.  Симпатикалық вегетативтік ядро орналасады:

А) үлкен ми сыңары қыртысында   В) сопақша мида   С) ортаңғы ми  Д) мишықта  Е) жұлында

49.  Шеткі жүйке жүйесіне жатады:

А) жүйкелер және жүйке түйіндері  В) бас миының үлкен ми сыңары 

С) ақ зат  Д) ортаңғы ми  Е) сұр зат

50.  Жоғары дәрежелі жүйке қызметі ілімінің негізін салушылар:

А) Л.Пастер, А.И.Опарин  В) В.Мичурин, В.В.Вавилов  С) И.П.Павлов, И.М.Сеченов

Д) Г.Мендель, Т.Морган    Е) К.Линней, А.Вейсман

51.  Рефлекс - .....

А) жүйке қозуы қабылданып және жұмысшы мүшеге жетуі

В) организмнің жүйке жүйесі арқылы тітіргендіргіштерге жауап қайтаруы

С) қозудың сезімтал нейроннан қозғалтқыш нейронға жалғасуы

Д) қозудың жұмысшы мүшеге берілуі  Е) жүйке ұлпасының қозғыштығы

52.  Жай рефлекске жетпейді:

А) қарашық ұлғаюы   В) шөлдеу және ашығу  С) бағдарлау  Д) ауырсыну   Е) зәр шығару

53.  Бағдарлау рефлексі:

А)жөтел      В)кірпік қағу        С)сілекей бөліну

Д)ыстық заттан қолды тартып алу      Е)кенет дауысқа басты бұру

54.  Шартсыз рефлекс:

А) өмір сүру процесінде қалыптасады В) белгілі сигналдар нәтижесінде қалыптасады С) тұқым қуалау арқылы беріледі Д) сыртқы сигналды тану негізіне жатады Е) тіршілік барысында қалыптасды

55.  И. П. Павловтың итке жүргізген тәжірибесінде жарық-...

А) шартсыз рефлекс   В) шартты рефлекс    С) шартты тітіргендіргіш    Д) шартсыз тітіргендіргіш  Е) инстинкт

56.  И. П. Павловтың итке жүргізген тәжірибесінде жарық тітіргендіргіші мен тамақтандыру сәйкес келгенде қозу пайда болады:

А) көру аймағы мен тамақтану орталығында   В) есту аймағы мен ас қорыту орталығында  

С) иіс сезу аймағы мен ас қорыту орталығында   Д) дәм сезу аймағы мен ас қорыту орталығында

Е) иіс сезу және дәм сезу аймақтарында

57.  Шартты рефлекс түзілуінің негізгі жағдайы болып саналмайды:

А) тітіргендіргіштердің уақыт бойынша сәйкес келуі   В) үлкен ми сыңарының басқа іс-әрекеттен бос болуы    С) ағзаның функциональды жағдайы    Д) жас ерекшеліктері   Е) адамның денсаулығы, сергектігі, қалыпты ұйқысы

58.  Зейіннің бұл түрі адамның қайраттылығын қажет етуімен және іс-әрекетінің саналы ниетімен ерекшеленеді:

А) еріксіз   В) ерікті   С) әдетті  Д) шашыраңқы    Е) пассивті

59.  Естің қалыптасу кездеріне жатпайды:

А) есте сақтау   В) бекіту    С) редупликация   Д) салыстыру   Е) қайта жаңғырту

60.  Есте сақтаудың төмендеуі немесе бұзылуы:

А) амнезия    В) анамнез   С) арахноидит   Д) энцефалит   Е) авитаминоз

61.  Адамға ғана тән екінші сигналды жүйе (И.П.Павлов бойынша) мына ми бөлімінің іс-әрекеті арқылы жүзеге асады:

А) ортаңғы ми   В) сопақша ми   С) аралық ми   Д) үлкен ми сыңары қыртысы  Е) мишық

62.  Баланың тәжірибелік іс-әрекетін реттейтін, өзіне бағытталған құбылысқа сөйлесуі:

А) іштей сөйлеу    В) ыммен сөйлеу  С) жазбаша сөйлеу  Д) ауызша сөйлеу  Е) эгоцентрлік сөйлеу

63.  Ұйқы – бұл:

А) терең қорғаныштық тежелу  В) объективті дүниені және қоршаған ортаны тану кезінде пайда болатын процесс  С) адамдардың қатынас құралы   Д) хабарламаны сақтау және жаңғырту қабілеттері көрінетін жүйке жүйесінің қасиеті  Е) мидың активті күйі

64.  Жылдам ұйқыға кету күйінің реттелу орталығы орналасады:

А) сопақша мида    В) таламуста     С) гипоталамуста

Д) варолиев көпірінде     Е) үлкен ми сыңары қыртысында

65.  14-15 жастағы оқушының тәулігіне ұйықтауы қажет:

А) 7 сағат  В) 8 сағат    С) 9 сағат    Д) 10 сағат    Е) 12 сағат

66.  Мишық жасушаларында нейроглия болмайды, сондықтан адамға ішімдік әсер еткенде:

А) қан қысымы артады  В) есте сақтау төмендейді   С) көңіл-күй өзгереді  Д) қимыл-қозғалыс бұзылады   Е) құсу пайда болады

67.  Сенсорлық жүйенің екінші атауы:

А) мүше  В) анализатор   С) сезу аймағы   Д) рецептор   Е) қыртысты аймақ

68.  Әр түрлі тітіргендіргіштердің организмге әсері туралы ақпараттарды қабылдайтын шеткі және орталық жүйке жүйесінің жиынтығы:

А) жүйке жүйесі    В) қан айналу жүйесі   С) тыныс алу жүйесі   Д) сенсорлық жүйе   Е) ас қорыту жүйесі

69.  Ауырсынуды сезінетін рецепторлар:

А) ноцицепторлар  В) экстерорецепторлар  С) интерорецепторлар 

Д) проприорецепторлар   Е) хеморецепторлар

70.  Көздің қосалқы мүшесіне жатпайды:

А) көз еттері   В) кірпік    С) қас   Д) көз бұршағы   Е) жас бездері

71.  Қасаңқабық – бұл:

А) нұрлы қабықтың бөлігі   В) ақ қабықтың алдыңғы бөлігі   С) кірпікшелі дененің бөлігі  

Д) торлы қабық бөлігі    Е) көз алмасының түбі

72.  Торлы қабықтың құтышалар орналасқан жері:

А) ақ дақ  В) қызыл дақ   С) сары дақ   Д) көк дақ   Е) қара дақ

73.  Жарықты шағылыстыру қасиетін көретін заттың қашықтығына байланысты өзгертіп отыратын бөлік:

А) торлы қабық   В) көз бұршағы   С) шыны тәріздес дене   Д) склероз   Е) конъюктивит

74.  Жарық сезгіш құтышаларда болатын сезімтал зат:

А) йодопсин   В) родопсин   С) лизоцин   Д) эферин   Е) цианкобаламин

75.  Адам «ақшам соқыр» ауруы кезінде:

А) алыс заттарды көрмейді   В) заттарды жақыннан көрмейді   С) кешкі уақытта заттарды ажырата алмайды  Д) күндіз заттарды ажырата алмайды    Е) заттардың түсін ажырата алмайды

76.  Жақыннанкөргіштік кезінде кескін түседі:

А) торлы қабықтың артына   В) торлы қабыққа   С) торлы қабықтың алдына

  Д) соқыр даққа  Е) сары даққа

77.  Алыстанкөргіштік кезінде адамға берілетін көзілдірік:

А) дөңес линзамен   В) ойыс  С) екі жақты ойыс  Д) екі жақты дөңес   Е) мүлдем берілмейді

78.  Оқу кезінде кітап көзден мынадай қашықтыққа алыс болуы тиіс:

А) 20-25см   В) 25-30см   С) 33-35см   Д) 35-40см     Е) 40-45см

79.  Үш дыбыс сүйекшесі орналасады:

А) жоғары жақ сүйегінде   В) қарақұс сүйегінде   С) сыртқы құлақта

Д) ортаңғы құлақта    Е) ішкі құлақта

80.  Есту толқындарының есту рецепторларына берілу жолы:

А) дабыл жарғағы тербелісі→иірім түтігіндегі сұйықтық тербелісі→жүйке импульстерінің пайда болуы       В) дыбыс сүйекшесінің тербелісі→ иірім түтігіндегі сұйықтық тербелісі → есту рецепторларының тітіркенуі     С) дабыл жарғағының тербелісі→ есту рецепторларының тітіркенуі   → жүйке импульстерінің пайда болуы    Д) иірім түтігіндегі сұйықтық тербелісі → дыбыс сүйекшесінің тербелісі → дабыл жарғағының тербелісі      Е) дабыл жарғағының тербелісі →дыбыс сүйекшесінің тербелісі→ иірім түтігіндегі сұйықтық тербелісі → есту рецепторларының тітіркенуі→ жүйке импульстерінің пайда болуы    

81.  Адам құлағының дыбыс толқынын қабылдау диапазоны:

А) 10-20 мың Гц    В) 20-30 мың Гц     С) 10-30 Гц     Д) 15-20 мың Гц     Е) 15-40 мың Гц

82.  Дыбыс қаттылығы өлшенеді:

А) Гц (Герц)    В) дБ (децибел)    С) Н (ньютон)     Д) Д (диоптрий)     Е) км/сағ

83.  Статолиттер мына мүшеге тән:

А) тепе-теңдік   В) көру    С) терімен сезіну     Д) иіс сезу    Е) дәм сезу

84.  Сезінудің түйісу рецепторлары:

А) ноцицепторлар    В) проприорецептор   С) дірілді сезу   Д) иіс сезу   Е) дәм сезу

85.  Вестибула мүшесі орналасқан:

А) жоғарғы жақ сүйегінде    В) қарақұс сүйегінде    С) ішкі құлақта

Д) ортаңғы құлақта    Е) сыртқы құлақта

86.  Ағзада қызметтердің реттелуі жүзеге асады:

А) тек жүйке жүйесі арқылы   В) тек эндокринді жүйе арқылы   С) жүйке және гуморальды жүйелері арқылы   Д) шартсыз рефлекс арқылы    Е) шартты рефлекс арқылы

87.  Ағза қызметінің гуморальды реттелуінің негізі:

А) мүшелерге жүйке серпіністерінің берілуі    В) қан арқылы жасуша, мүше мен мүшелер жүйесінің химиялық өзара әрекеттесуі   С)диффузия жолымен   Д) тамақпен қоректік заттардың келіп түсуі   Е) тыныс алу кезінде оттегінің түсуі

88.  Аралас секреция безі:

А) гипофиз    В) бүйрекүсті безі    С) сілекей безі    Д) қалқанша безі    Е) жыныс безі

89.  Ішкі секреция (сөлініс) бездеріне тән қасиет:

А) бөлінген гормонның қанға бірден түсуі, себебі бездерде арнаулы өзектері болмайды

В) бөлінген гормон қанға түседі және арнаулы өзектері арқылы сыртқа шығарылады

С) гормондары жүйкелік реттелуге қатысады    Д) гормондарының ас қорыту жүйесіне ғана әсері

Е) бөлінген сөлдің ас қорыту мүшелеріне түсуі

90.  Тимус безі орналасады:

А) бас миында  В) мойын бөлімінде  С) кеуде бөлімінде  Д) құрсақ бөлімінде  Е) жамбас бөлімінде

91.  Гормон бөлінеді:

А) ауыз қуысына   В) қарынға   С) ішекке   Д) қанға    Е) бас миына

92.  Инсулин гормоны бөлінетін без:

А) гипофиз  В) эпифиз   С) бүйрек үсті безі  Д) жұмыртқа безі   Е) ұйқы безі

93.  Қант диабетінің пайда болуының себебі:

А) инсулиннің аз бөлінуі   В) инсулиннің көп бөлінуі   С) жыныс бездері қызметінің бұзылуы

Д) қалқанша безі қызметінің бұзылуы   Е) гипофиз қызметінің бұзылуы

94.  Қалқанша безі гормонының көп мөлшерде бөлінуі кезінде пайда болатын ауру түрі:

А) қант диабеті    В) базедов ауруы   С) акромегалия   Д) микседема   Е) семіздік

95.  Ағзада кальций алмасуын реттейтін гормон:

А) тироксин  В) инсулин   С) адреналин   Д) паратгормон   Е) тестостерон

96.  Адам ағзасындағы сүйектердің саны:

А) 100   В) 150   С) 200    Д) 250   Е) 300

97.  Тірек қимыл аппаратының  қызметіне жатпайды:

А) тірек   В) қорғаныш   С) қозғалыс   Д) бөгет болу   Е) тірек, қорғаныш, қозғалыс

98.  Бас сүйегіне жатпайды:

А) төбе    В) маңдай   С) самай    Д) шүйде    Е) базальды

99.  Адамның омыртқа жотасында:

А) 25-26 омыртқа  В) 30-32 омыртқа   С) 33-34 омыртқа  Д) 36-38 омыртқа   Е) 38-40 омыртқа

100.                     Омыртқа жотасының бірінші омыртқасы, ол:

А) атлант   В) титан   С) бұғана   Д) саусақ    Е) табан

101.                     Семсер тәрізді өсінді орналасқан:

А) бас сүйегінде   В) омыртқада  С) көкірек бөлімінде   Д) иық белдеуінде   Е) аяқ белдеуінде

102.                     Ағзадағы ең ірі сүйек:

А) шыбық сүйек   В) шынтақ сүйек  С) жауырын  Д) ортан жілік  Е) табан сүйек

103.                     Сүйектердің жартылай қозғалмалы байланысы тән:

А) омыртқа жотасына  В) жамбасқа  С) қабырғаға  Д) иық белдеуіне  Е) төменгі аяқ белдеуіне

104.                     Сүйектердің қозғалмалы байланысы:

А) бунақ    В) буын     С) байланыс   Д) шеміршек   Е) сүйек тігісі

105.                     Сүйек түзіледі:

А) жасушааралық заттан   В) эпителий ұлпасынан   С) дәнекер ұлпасынан   Д) жүйке ұлпасынан   Е) әр түрлі ұлпалардан

106.                     Сүйектің өсуі мына ұлпа жасушаларының бөлінуіне байланысты:

А) сүйек ұлпасының   В) шеміршек ұлпасының   С) борпылдақ ұлпаның   Д) сүйек кемігінің  

Е) бұлшық ет ұлпасының

107.                     Сүйек құрамындағы көп мөлшердегі заттар:

А) органикалық    В) бейорганикалық    С) су   Д) клеткааралық   Е) органикалық заттар және су

108.                     Қаңқаның дұрыс дамуына әсер ететін дәрумен:

А) А    В) В₆   С) В₁₂    Д) С    Е) Д

109.                     Сіңір созылғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем:

А) тарту керек   В) созу керек   С) жылу басу керек 

Д) дәкемен таңу қажет   Е) өздігінен түзетуге жағдай жасау

110.                     Буынның ауруы:

А) артроз   В) артрит   С) атеросклероз   Д) аднексит   Е) анемия

111.                     Бейорганикалық фосфат қанға қайтадан сіңбей, сүйектен шығарылатын ауру түрі:

А) ревматизм   В) радикулит   С) рахит   Д) ринит    Е) цитиноз

112.                     Бұлшық еттердің қызметіне жатпайды:

А) дененің қозғалысын қамтамассыз ету   В) тепе-теңдік сақтау    С) денеге пішін беру   

Д) денені тік ұстау     Е) жүйке серпіністерін өткізу

113.                     Көлденең жолақты бұлшық еттер:

А)  барлық ішкі мүшелерде орналасқан   В) қаңқа еттерін түзеді   С) қан тамырлардың қабырғасын түзеді    Д) мұрын қуысын астарлайды    Е) ішекті астарлайды

114.                     Жалпақ еттер орналасады:

А) омыртқаның терең қабатында   В) қолда   С) аяқта   Д) тұлғада   Е) баста

115.                     Миофибрилдер дегеніміз:

А) ет талшықтарының ішіндегі нәзік жиырылғыш жіпшелер  В) ет шоқтары  

С) бұлшық ет ұлпасының әр түрлілігі   Д) біріңғай салалы еттер  Е) көлденең жолақты еттер

116.                      Миофибрилл құрамына кіретін нәруыз:

А) гемоглобин     В) казеин   С) миозин және актин     Д) пролактин    Е) пепсин

117.                     Гиподинамия бұл - ...

А) белсенді өмір сүру     В) қозғалыстың төмендеуі     С) дене бітімінің бұзылуы

Д) жұмыс істеу қабілетінің төмендеуі     Е) тірек-қимыл жүйесінің ауыруы

118.                     Бұлшық ет қызметі оң әсерін тигізеді:

А) тек бұлшық еттерге    В) тек сүйектерге    С) бүкіл оранизмге   Д) тек жүрекке  Е) жүйке жүйесінің қызметіне

119.                     Жалпақтабандылық кезінде қажет емес:

А) аяқ киімсіз жүру    В) шұлық кию     С) жүгіру    Д) жүзу    Е) биік өкшелі аяқ киім кию

120.                     Организмнің ішкі ортасын құрайды:

А) қан, лимфа, клеткааралық сұйықтығы   В) дене қуысы  С) ішкі мүшелер   Д) ішкі мүшелерді түзетін ұлпа    Е) плазма

121.                     Қанның сұйық бөлігі:

А) жасуша сұйықтығы   В) ұлпа сұйықтығы   С) плазма   Д) лимфа   Е) физиологиялық ерітінді

122.                     Қанға тән емес қызмет:

А) газдарды тасымалдау   В) су мен минералды заттардың қалыпты концентрациясын қамтамассыз ету  С) жұқпалы аурулардан қорғау    Д) мүшелер арасындағы байланысты қамтамассыз ету

Е) судың артық мөлшері мен улы заттарды сыртқа бөліп шығару

123.                     Ересек адам организміндегі қан мөлшері:

А) 2-2,5л   В) 2,5-3л    С) 3-3,5л    Д) 4-4,5л    Е) 4,5-5л

124.                     1мм³ қандағы лейкоцидтер саны:

А) 4,5-5млн      В) 6-9 мың    С) 15-20 мың    Д) 250-400 мың    Е) 1млн

125.                     Эритроцит құрылысы атқаратын қызметіне байланысты – ол:

А) қан ұюына қатысуы    В) бактерияларды залалсыздандыру    С) оттегін тасымалдауы   

Д) антиденені бөлу    Е) организмді микробтан қорғау

126.                     Протромбиннің тромбинге айналуына қажет тұз:

А) Са    В) К    С) Mg    Д) Na     Е) Li

127.                     Қан ұюының төмендеуінен болатын ауру түрі:

А) герпес    В) ірің    С) геморрой    Д) гемофилия    Е) гонорея

128.                     ІІ топтағы қанды құюға болады:

А) тек ІІ топқа   В) І, ІІ топтарға     С) ІІ, ІІІ топтарға      Д) ІІІ, ІV топтарға    Е) І, IV топтарға

129.                     Қанды қабылдайтын адам:

А) донор   В) реципиент   С) редуцент    Д) продуцент   Е) консумент

130.                     Эритроцит құрамына енетін химиялық элемент:

А) Na       В) K        С) Zn    Д) Fe      Е) Ca

131.                     Көмір қышқыл газымен қаныққан қан:

А) қызыл тамыр қан (артерия)    В) капиллярлы   

С) көктамыр қаны(вена)   Д) аралас  Е) залалсыздандырылған

132.                     Артерия қан тамыры:

А) тек қана артерия қанын жеткізеді    В) тек қана вена қанын жеткізеді   С) қанды мүшелерді жүрекке жеткізеді   Д) жүретен шығатын қанды мүшелерге жеткізеді  Е) аралас қанды жеткізеді

133.                     Эритроциттің бұзылуы жүреді:

А) көк бауырда    В) сүйектің қызыл кемігінде   С) лимфа түйіндерінде   

Д) ұйқы безінде   Е) сүйектің сары кемігінде

134.                     Бұл дәруменнің жетіспеуінен қаназдық кезінде оттегінің гемоглобинмен байланысы төмендейді:

А) В₁      В) В₂     С) В₆     Д) В₁₂     Е) С

135.                     Лейкоциттердің негізгі қызметі:

А) қоректік    В) тыныс алу    С) тасымалдау   Д) қан ұюға қатысу    Е) қорғаныш

136.                     Жарадан аққан ірің – ол:

А) клеткааралық заттар   В) ұлпа сұйықтығы   С) өлген лейкоциттер, ұлпалар, клеткалар

Д) өлген эритроциттер, ұлпалар    Е) өлген тромбоциттер, ұлпалар, клеткалар

137.                     Фагоцитоз құбылысын ашқан ғалым:

А) И. П. Павлов     В) И. И. Мечников    С) И. М. Сеченов    Д) Н. А. Семашко  Е) Г. Н. Сперанский

138.                     Организмнің антиденені жасау қабілеттілігі организмде қалыптастырады:

А) тромб түзілуден сақтауды   В) ішкі ортаның тұрақтылығын   С) иммунитетті   Д) фибриннің фибринге айналуын   Е) протромбиннің тромбинге айналуын

139.                     Иммунитет болмайды:

А) туа біткен   В) жүре пайда болған    С) табиғи  Д) жасанды   Е) бейтарап (нейтральды)

140.                     Бөгде клеткаларды танумен жоюға жауап беретін лейкоциттер:

А) Т-лимфоциттер   В) В-лимфоциттер   С) базофильдер   Д) эозинофильдер   Е) нейтрофилдер

141.                     Иммуноглобуллин түзілуіне және бөгде молекулалардан қорғауға жауап береді:

А) нейтрофилдер   В) базофильдер   С) эозинофильдер     Д) В-лимфоциттер      Е) Т-лимфоциттер  

142.                     Құрылымдық және функциональды біртұтастығын сақтауға бағытталған организмнің қорғаныш реакцияларын зерттеуге арналған ғылым саласы:

А) микробиология   В) вирусология   С) гемотология   Д) иммунология   Е) бактериология

143.                     Иммунология ғылымының негізін салушы:

А) И. И. Мечников    В) Л. Пастер    С) Э. Дженнер    Д) Ч. Дарвин    Е) И. П. Павлов

144.                     Лимфа қан айналу жүйесіне келіп құяды:

А) артерия арқылы оң жақ құлақшаға      В) вена арқылы оң жақ құлақшаға 

С) артерия арқылы сол жақ құлақшаға      Д) вена арқылы сол жақ құлақшаға  

Е) капилляр (қылтамыр) арқылы оң жақ қарыншаға

145.                     СПИД  жұқпайды:

А) жыныстық қатынас кезінде     В) ортақ ине арқылы  

С) ана сүті арқылы      Д) ауа арқылы      Е) қан құю кезінде

146.                     Адам организмінде лимфа түйіндерінің саны:

А) 160   В) 260    С) 360     Д) 460     Е) 560

147.                     Лимфа жүйесінің қызметін реттейді:

А) тимус   В) ұйқы безі    С) қалқанша безі   Д) гипофиз     Е) бүйрек үсті бездері

148.                     Қан, оның құрамы және қызметін зерттейтін ғылым:

А) кардиология     В) гематология    С) пульмонология    Д) иммунология    Е) микробиология

149.                     Қан айналу жүйесінің қызметіне жатпайды:

А) клетканы оттегімен, қоректік заттармен, сумен қамтамассыз ету      В) көмір қышқыл газын және алмасудың соңғы өнімдерін шығару    С) гуморальды байланысты жүзеге асыру   Д) термореттелуді қамтамассыз ету   Е) күрделі қоректік заттарды жай заттарға ыдырату

150.                     Ең ұсақ тамырлар:

А) капиллярлар (қылтамыр)   В) артериялар   С) артериолдар   Д) веналар   Е) венулалар

151.                     Ересек адам жүрегінің салмағы:

А) 200г.    В) 250г.      С) 300г.    Д) 350г.   Е) 400г.

152.                     Эпикард, миокард, эндокард – бұл:

А) жүрек қарыншалары     В) жүрек құлақшалары    С) жүрек ауруы    Д) жүрек қабаттары   

Е) жүрек жұмысының кезеңдері

153.                     Адам жүрегі:

А) бір бөлімді   В) екі бөлімді   С) үш бөлімді   Д) төрт бөлімді    Е) бес бөлімді

154.                     Жүрек қақпақшалары (клапандары) қанның қозғалысын қамтамассыз етеді:

А) тек бір бағытқа    В) әр түрлі бағытқа    С) өкпеге қарай   

Д) бас миына қарай   Е) бас миы мен өкпеге қарай

155.                     Жүректің жиырылу кезеңі:

А) фистула    В) диастола    С) систола    Д) пистула   Е) капсула

156.                     Ересек адам жүрегі жиырылуының орташа шамасы:

А) минутына 50-55 рет   В) минутына 60-65 рет   С) минутына 70-75 рет  

Д) минутына 80-85 рет   Е) минутына 90-95 рет

157.                     Миокард клеткаларында энергияның бөлінуін қамтамасыз ететін органоид:

А) рибосома  В) пластид    С) ядро   Д) лизосома   Е) митохондрия

158.                     Жүрек ауруын емдейтін дәрігер:

А) гематолог   В) кардиолог    С) иммунолог   Д) эпидемиолог   Е) стаматолог

159.                     Ең ірі тамыр:

А) капилляр (қылтамыр)   В) вена   С) венула    Д) қолқа   Е) артерия

160.                     Қан айналымының кез келген шеңбері басталады:

А) құлақшаның біреуінен    В) қарыншаның біреуінен    С) құлақша немесе қарыншадан

Д) ішкі мүшелер ұлпаларынан    Е) қолқадан

161.                     Қанның венамен қозғалысын қамтамасыз етеді:

А) жақтаулы клапандар(қақпақшалар)     В) айшықты клапандар (қақпақшалар)     

С) венаның қалташа тәріздес клапандары (қақпақшалары)   Д) артериялық қысым

Е) жақтаулы және айшықты клапандар (қақпақшалар)

162.                     Ересек адамның иық артериясындағы қан қысымы:

А) 120/80 мм сын. бағ.    В) 160/100 мм сын. бағ.    С) 180/120 мм сын. бағ.

Д) 200/140 мм сын. бағ.     Е) 220/160 мм сын. бағ.

163.                     Қан қысымын өлшейді:

А) ұйқы артериясында    В) сан артериясында   С) иық артериясында   Д) бұғана асты артериясында    Е) кез келген жерінде

164.                     Қан қысымының жоғарылауы:

А) гипотония   В) гипертония   С) гипогликемия    Д) гипергликемия    Е) тахикардия

165.                     Жүрек жиырылуын жиілететін, қан қысымын арттыратын гормон:

А) тироксин   В) паратгормон   С) инсулин      Д) эстроген      Е) алреналин

166.                     Организмде калий иондары жүрекке мына жүйе тәріздес әсер етеді – ол:

А) жұлын   В) симпатикалық жүйе    С) парасимпатикалық жүйе  Д) мишық  Е) варолиев көпірі

167.                     Жүректің ұлпалары зақымданатын аурудың түрі:

А) ангина   В) гайморит     С) фарингит     Д) ревматизм   Е) ларингит

168.                     Альвеолалардан тұратын тыныс алу мүшесі:

А) жұтқыншақ      В) көмекей    С) өкпе   Д) кеңірдек   Е) танау қуысы

169.                     Кеңірдекті түзетін ұлпа:

А) шеміршек    В) сүйек   С) сүйек-шеміршек    Д) бұлшық ет    Е) эпителий

170.                     Тыныс алу орталығы орналасады:

А) үлкен ми сыңарында    В) сопақша мида   С) мишықта   Д) аралық мида   Е) мишықта

171.                     Әрбір өкпені сыртынан қаптайтын дәнекер қабықша:

А) мембрана   В) циста   С) пленка   Д) плевра   Е) паренхима

172.                     Дені сау адам минутына тыныс алады:

А) 14-16 рет   В) 16-18 рет   С) 18-20 рет    Д) 20-22 рет    Е) 22-24 рет

173.                     Мұрын қуысының ішкі қабырғасын қаптайтын эпителий:

А) борпылдақ   В) тығыз   С) безді   Д) кірпікшелі    Е) борпылдақ-тығыз

174.                     Газ алмасу процесі дегеніміз:

А) оттегінің сіңуі    В) көмір қышқыл газының сыртқа бөлінуі    С) өкпеге тыныс алғандағы ауаның енуі   Д) мұрын қуысына атмосфералық ауаның енуі    Е) диффузия жолымен организм мен орта арасындағы газдардың алмасу процестерінің жиынтығы

175.                     Көмір қышқыл газы түзіледі:

А) өкпеде   В) дене клеткаларында    С) тыныс алу жолдарында   Д) эритроцитте   Е) лимфада

176.                     Дыбыс сіңірлерінің арасындағы кеңістік:

А) дыбыс байланысы   В) дыбыс саңылауы  С) көмей   Д) жұтқыншақ   Е) кеңірдек

177.                     Тыныс шығарғанда ауа көпіршіктерінің жабысып қалуынан сақтайтын және тұрақтандыратын қабық:

А) көкет   В) коацерват  С) мезодерма   Д) эктодерма   Е) сурфактант

178.                     Тыныс алғанда:

А) көкет (диафрагма) өзгермейді    В) көкет (диафрагма) босаңсиды   

С) тұлға мен құрсақ бұлшық еттері жиырылады   

Д) қабырғааралық және көкет (диафрагма) бұлшық еттері жиырылады   Е) өзгерістер болмайды

179.                     Атмосфералық ауа құрамындағы оттегінің мөлшері:

А) 0,01 %     В) 79%      С) 2%     Д) 25%     Е) 21%

180.                     Тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы көмір қышқыл газының мөлшері:

А) 16%       В) 4%   С) 1%       Д) 21%        Е) 26%

181.                     Ересек адамның тыныш жағдайда жұтатын ауа мөлшері:

А) 500 см³       В) 1500 см³      С) 9000 см³        Д) 3500 см³    Е) 5000 см³

182.                     Организм және сыртқы орта аралығында газ алмасу жүзеге асады:

А) тыныс алу кезінде     В) аэрация кезінде   С) қоректену кезінде   

 Д) диффузия кезінде    Е) қан тамырларының тарылуы кезінде

183.                     Өкпенің тіршілік сыйымдылығы:

А) 500 см³      В) 1500 см³     С) 3500 см³    Д) 5000 см³    Е) 5500 см³

184.                     Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін құрал:

А) манометр    В) тонометр     С) динамометр    Д) спирометр      Е) амперметр

185.                     Туберкулез қоздырғышы:

А) вич   В) кох таяқшалары    С) ішек құрты     Д) канцерогенді заттар    Е) вирус

186.                     Темекі тартатын адам өкпесіне 1 жылда жиналатын шайыр мөлшері:

А) 1 л-ге дейін     В) 0,5 л-ге дейін    С) 1,5 л     Д) 2 л    Е) 2,5 л

187.                     Темекі түтініндегі канцерогенді зат:

А) көмір қышқыл газы   В) иіс газы   С) бензопирен   Д) күкірт сутегі    Е) пиридин

188.                     Клетка мен ұлпалардың жаңаруын қамтамасыз ететін қоректік заттар:

А) көмірсулар    В) майлар   С) нәруыздар   Д) витаминдер   Е) минералды тұздар

189.                     Организмдегі негізгі энергия көзі:

А) нәруыздар    В) көмірсулар   С) майлар   Д) витаминдер    Е) минералды тұздар

190.                     Тәулігіне адамның ішетін су мөлшері:

А) 0,5-1 л    В) 1-1,5 л   С) 1,5-2 л    Д) 2-2,5 л   Е) 2,5-3 л

191.                     Қоректік заттардың қызметі:

А) құрылыс материалы және энергия көзі    В) қозғалыс  

С) тасымалдаушы     Д) қорғаныш    Е) тасымалдаушы және қорғаныш

192.                     Майды ыдырататын мүше:

А) көкбауыр   В) ұйқы безі    С) бауыр    Д) өт жолы    Е) соқырішек

193.                     Адамның ауыз қуысындағы тістер саны:

А) 28   В) 30   С) 32    Д) 34      Е) 36

194.                     Үш түбірлі тістер:

А) барлығы      В) күрек тістер   С) ти тістер   Д) үстіңгі жақ азу тістер   Е) астыңғы жақ азу тістер

195.                     Сүт тістердің саны:

А) 10     В) 15     С) 20   Д) 25      Е) 30

196.                     Адамға ақыл тіс пайда болады:

А) 18 жаста    В) 20-22 жаста     С) 26 жаста    Д) 30 жаста    Е) 35 жаста

197.                     Тістің сүйегіне бекитін бөлігінің үстін қаптайтын зат:

А) кіреуке (эмаль)    В) дентин    С) тіс сауыты    Д) мойыны    Е) ұлпа

198.                     Тістің кіреуке қабатында пайда болған жарыққа іріңнің пайда болуы:

А) пульпит    В) стоматит    С) тіс шірімесі   Д) парадонтит    Е) парадонтоз

199.                     Сілекей әсерінен ыдырауға ұшырайды:

А) нәруыздар   В) майлар   С) көмірсулар   Д) нәруыз және көмірсулар   Е) витаминдер

200.                     Құрамында тұз қышқылы болады:

А) ұйқы безі сөлінде    В) қарын сөлінде   С) сілекейде  

Д) тоқ ішек сұйықтығында     Е) аш ішек сұйықтығында

201.                     Қарын сөлі ферменті:

А) казеин     В) тироксин   С) инсулин   Д) өт     Е) пепсин

202.                     Адамның аш ішегінің ұзындығы:

А) 2-3 м   В) 3-4 м    С) 4-5 м   Д) 5-6 м    Е) 6-7 м

203.                     Ас қорыту  процесінде өт және ұйқы безінің сөлі бөлінеді:

А) ауыз қуысына    В) қарынға   С) 12 елі ішекке    Д) ащы ішекке   Е) тоқ ішекке

204.                     Ішек бүртіктерінің жалпы ауданы:

А) 100-200 м²   В) 200-300 м²    С) 300-400 м²   Д) 400-500 м²   Е) 500-600 м²

205.                     Сөл бөлу рефлекстері жүзеге асады:

А) ас қорыту жүйесімен    В) зәр шығару жүйесімен    С) жүйке жүйесімен

Д) эндокринді жүйесімен     Е) бұлшық ет жүйесімен

206.                     Ас қорыту жүйесі мүшелері гуморальді реттелуінің негізі:

А) олардың жұмысына химиялық заттардың қан арқылы әсер етуінде

В) жүйке серпіністерінің фермент бөлуші бездерге берілуінде

С) ферменттер әсерімен заттардың ыдырауы

Д) улы заттардың ағзадан шығарылуы

Е) ішек қабырғалары арқылы заттардың сіңірілуі

207.                     Сіңу процесі – бұл:

А) күрделі заттардың жай заттарға ыдырауы     В) еритін қоректік заттардың түзілуі

С) қан және лимфаға ас қорыту түтігінің жасушалар қабаты немесе қабаттар қатары арқылы заттардың өтуі      Д) бауырда улы заттардың залалсыздануы    Е) қоректің сілекеймен ылғалдануы

208.                     Соқырішек:

А) тік ішек өсіндісі    В) аш ішек өсіндісі   С) тоқ ішек өсіндісі  

 Д) 12 елі ішек өсіндісі   Е) бауыр өсіндісі

209.                     Таңертеңгілік аста қабылдау қажет:

А) 100% тамақтың 5%        В) 100% тамақтың 10%     С) 100% тамақтың 15% 

Д) 100% тамақтың 20%        Е) 100% тамақтың 25%

210.                     Зат алмасу процесі – бұл:

А) ағзаға заттардың енуі    В) қорытылмаған заттар қалдығының ағзадан шығарылуы

С) сұйық ыдырау өнімдерінің шығарылуы    Д) заттар мен энергия қабылдау, өзгеріске ұшырауы, пайдаланылуы, қорға жиналу және сыртқа шығарылуы    Е) глюкозаның гликогенге айналуы

211.                     Нәруыздар ас қорыту жүйесі ферменттері әсерінен ыдырайды:

А) амин қышқылдарына   В) глюкозаға       С) глицерин және май қышқылдарына   

Д) фруктозаға    Е) сахарозаға

212.                     Пластикалық алмасу процесі – бұл:

А) жасуша заттарының энергия бөле ыдырауы     В) жасушада заттардың түзілуі және энергияның жиналуы   С) заттардың ыдырауы  Д) астың қорытылуы  Е) зиянды заттардың ағзадан шығарылуы

213.                     Энергетикалық алмасу процесі – бұл:

А) биосинтез     В) сұйық ыдырау өнімдерінің шығарылуы     С) жылу реттеу

Д) жасушада органикалық заттардың тотығуы және энергияның бөлінуі   Е) энергия бөлінуі

214.                     Ересек адамның нәруызға тәуліктік сұранымы:

А) 50-100 г     В) 80-90 г     С) 50-70 г     Д) 70-100 г     Е) 100-118 г

215.                     Гиподинамия майдың қорға жиналуына жағдай жасайды, себебі:

А) энергия аз жұмсалады   В) атерсклероз дамиды     С) инфекцияларға төзімділік кемиді 

Д) сүйектердің орналасуы өзгереді    Е) бұлшық еттер энергияны аз алады

216.                     Қоректік заттардың сіңуі:

А) десорбция    В) диффузия   С) энергетикалық алмасу    Д) диссимиляция     Е) ассимиляция

217.                     1 г. май ыдырағанда бөлінетін энергия мөлшері:

А) 12 кДж    В) 25,2 кДж     С) 38,9 кДж    Д) 43 кДж    Е) 51 кДж

218.                     Бұл витамин жетіспегенде бери-бери ауруына шалдығады:

А) В₆          В) А    С) В₁      Д) К    Е) Д

219.                     Авитаминоздың пайда болу себебі:

А) тамақ құрамында дәрумендердің артық мөлшерде болуы    В) күн сәулесін қабылдау ұзақтығы

С) тамақ құрамында витаминдердің болмауы    Д) өсімдік тектес қорекпен қоректену

Е) жануар тектес қорекпен қоректену

220.                     Аскорбин қышқылы – бұл витамин:

А) А    В) В₁       С) В₁₂         Д) С      Е) Е

221.                     Бұл витамин жетіспегенде көз аурулары пайда болып, өсу баяулайды:

А) А       В) В₆         С) С       Д) Е      Е) К

222.                     Қан түзілуіне әсер ететін витамин:

А) А      В) В₂          С) В₁₂         Д) РР      Е) Н

223.                     Никотин қышқылы – бұл витамин:

А) А         В) С     С) Д     Д) РР    Е) Е

224.                     Заттардың сыртқа шығарылуына қатыспайды:

А) өкпе     В) тері    С) бұлшық ет     Д) бүйрек     Е) ішек

225.                     Бүйректің атқаратын функциясы:

А) ағзадан қанттың артық мөлшерін шығарады      В) ағзадан қорытылмаған заттарды шығарады

С) ыдырау сұйық өнімдерін шығарады     Д) глюкозаны гликогенге айналдырады

Е) катализатор қызметін атқарады

226.                     Несепағар қан тамырлары мен жүйкелер орналасқан бүйректің ішкі қуысы:

А) бүйрек астаушысы    В) камера    С) нефрон    Д) капсула    Е) қатпар

227.                     Бүйрек құралатын ерекше жасушалар:

А) нейрондар    В) нефрондар    С) нейроглин    Д) миоцит   Е) остеоцит

228.                     Бүйрек каналдарының юкстагломерулярлы жасушалары ренин нәруызын бөледі, ол:

А) улы заттарды шығарады    В) қан сүзеді    С) рефлекторлық функция атқарады       

Д) реттеу функциясын атқарады      Е) қан қысымын реттеуге қатысады

229.                     Жүйке жүйесі мен бүйрек функцияларын реттеу жүзеге асырылады:

А) аралық мимен      В) сопақша мимен    С) ортаңғы мимен    Д) мишықпен   Е) жұлынмен

230.                     Бүйрек функцияларының гуморальді реттеуін жүзеге асыратын бездер:

А) қалқанша без      В) айрықша без    С) гипофиз және бүйрек үсті бездері 

Д) жыныс бездері    Е) ұйқы безі

231.                     Зәрдің бөлінуіне әсер ететін минералды заттар:

А) Cd, Mg, I       В) Cl, F, I       С) Au, Ag, Pt         Д) Na, N, Ca    Е) K, Rb, Cs, I

232.                     Зәрдің бөлінуін азайтатын минералды заттар:

А) Na, Li, Ca       В) Ca, Mg, K        С) Cl, F, I          Д) Au, Ag, Pt         Е) K, Rb, Cs

233.                     Сирек бүйрек ауруының себебі болады:

А) ангина    В) қызылша    С) тыныс мүшелері ауруы     Д) тіс ауруы     Е) жүрек ауруы

234.                     Әрбір  5 минут сайын бүйрек арқылы сүзілетін қан мөлшері:

А) 1 л      В) 2 л      С) 3 л       Д) 4 л      Е) 5 л

235.                     Зәр түзілу механизмінде судың қайта сіңуі:

А) редупликация      В) рекапитуляция     С) репродукция     Д) реабсорбция    Е) ремиссия

236.                     Алғашқы зәрдің түзілу себебі:

А) капиллярлық шумақтарда қанның сүзілуі         В) судың қайта сіңуі     С) ренин ақуызын бөлу

Д) бүйрек қысымының жоғарылауы      Е) заттар секрециясы

237.                     Алғашқы зәрдің түзілу кезіндегі шумақтардағы қан қысымы:

А) 20-30 мм с.б.       В) 40-50 мм с.б.     С) 60-70 мм с.б.    Д) 80-90 мм с.б.      Е) 100-110 мм с.б.

238.                     Тәулігіне түзілетін алғашқы зәрдің мөлшері:

А) 110-120 л      В) 130-140 л     С) 150-180 л    Д) 180-200 л     Е) 210-230 л

239.                     Алғашқы зәр – ол:

А) нәруызды плазма     В) нәруызсыз плазма     С) фильтрациялық сұйықтық   

Д) шумақ сұйықтығы     Е) экстирпация

240.                     150 л алғашқы зәрден түзілетін соңғы зәр мөлшері:

А) 0,5 л      В) 1 л     С) 1,5 л    Д) 2 л      Е) 2,5 л

241.                     1 минутта бүйрек қан тамырлары арқылы өтетін қан мөлшері:

А) 200 мл     В) 600 мл     С) 1000 мл     Д) 1200 мл     Е) 1500 мл

242.                     Бүйрек каналдары арқылы сіңбейтін зат:

А)  Na тұзы      В) К тұзы    С) глюкоза    Д) ақуыздар    Е) креатин және сульфаттар

243.                     Экскреторлық функция – бұл:

А) зәр заттарының сүзілуі және реабсорбциясы      В) ренин ақуызының түзілуі

С) амин қышқылдарының қалыпты деңгейін реттеу     Д) нәруыз синтезін жылдамдататын гормонның түзілуі      Е) тұрақты көлем және орта құрамын реттеу

244.                     Бүйректерде биологиялық белсенді заттардың түзілуі оларды маңызды мүше ретінде сипаттайды:

А) экскреторлы    В) инкреторлы    С) гомеостотикалық      Д) рефлекторлы    Е) рефлекторлы емес

245.                     Терінің атқармайтын қызметі:

А) қорғаныш     В) сезім мүшесі   С) жылу реттеу    Д) транспорттық        Е) газ алмасу

246.                     Терінің беткі қабаты:

А) эпидермис      В) дерма   С) тері асты майлы клетчаткасы       Д) тер бездері    Е) май бездері

247.                     Жүйке ұштары мен қан тамырлары орналасқан терінің созылмалы қабаты:

А) эпидермис    В) дерма (дәнекер ұлпа)      С) тері асты майлы клетчаткасы  

 Д) тер бездері             Е) май бездері

248.                     Тері туындылары:

А) тер бездері    В) май бездері     С) жүйкелер    Д) қан тамырлары     Е) шаштар мен тырнақтар

249.                     Адам басындағы шаштар саны:

А) 50 мың      В) 100 мың    С) 150 мың    Д) 200 мың     Е) 250 мың

250.                     Адам шашының құрамы:

А) нәруыз, күкірт және азот          В) көмірсу, күкірт және азот             С) май, күкірт және азот

Д) фосфор мен күкірт        Е) фосфор мен азот

251.                     Адам шашының толық жаңару уақыты:

А) 0,5 жыл     В) 0,5-1 жыл    С) 1-1,5 жыл     Д) 2-4 жыл    Е) 4-6 жыл

252.                     Шаштың өсуі мен сақталуы тәуелсіз:

А) шаш түсуінен     В) ағза күйінен     С) зат алмасудан  

Д) жүйке жүйесінен     Е) ішкі секреция бездері жұмысынан

253.                     Адам денесінің қалыпты температурасы:

А) 30ºС       В) 32,2º С         С) 35,5º С        Д) 36,6º С        Е) 38º С

254.                     Қоршаған орта температурасы жоғарылағанда жылу берудің ұлғаю себебі:

А) қан тамырлары кеңейеді      В) май бездерінің бөлулері       С) қан тамырларының тарылуы

Д) қандағы қант мөлшерінің жоғарылауы         Е) тер шығарудың азаюы

255.                     Терінің күбірткі ауруында:

А) тері эпидермисі қабынады      В) май бездері қабынуы     С) шаш ұясы қабынады

Д) саусақтағы тырнақ көбесінің іріңдеп қабынуы       Е) тері бездерінің қабынуы

256.                     Егер денені күйдірсе, күйген жерді жуу керек:

А) бор қышқылымен     В) ас тұзының ерітіндісімен     С) ас содасы ерітіндісімен

Д) формалинмен     Е) кез келген химиялық зат ерітіндісімен

257.                     Егер денені сілті күйдірсе, күйген жерді жуу керек:

А) кукірт қышқылының ерітіндісімен       В) азот қышқылының ерітіндісімен      

С) тұз қышқылының ерітіндісімен    Д) сірке қышқылының ерітіндісімен     

Е) карбол қышқылының ерітіндісімен

258.                     Адам организмінде ультракүлгін сәулелердің әсерінен түзіледі:

А) Д витамині және пигмент меланин        В) тері асты шел қабаты       С) эпидермис клеткалары

Д) мейснер денешесі          Е) қоректену үшін органикалық заттар

259.                     Май бездерінің қызметі:

А) дене беткейін салқындатады         В) терінің үстін майлайды       С) бактерияны жояды

Д) жартылай бүйрек қызметін атқару      Е) терінің сезімталдығына жауап береді

260.                     Терінің іріңді, бактериалды ауруын туғызады:

А) механикалық тітіркендіргіштер      В) күйік     С) стерптокктар мен стафилококкалар

Д) химиялық тітіркендіргіштер     Е) үсу

261.                     Тері ауруларын зерттейтін ғылым:

А) диетология      В) пульмнология       С) анатомия     Д) физиология    Е) дерматология

262.                     Түрдің жалғасуын қамтамасыз ететін биологиялық процесс:

А) даму     В) көбею     С) өсу     Д) онтогенез    Е) филогенез

263.                     Онтогенез дегеніміз:

А) организмнің жұмыртқа клеткасының ұрықтануынан бастап адам өмірінің соңына дейінгі кезең

В) организмнің тарихи дамуы     С) жыныс клеткаларының қосылу нәтижесі

Д) жыныс жүйесінің жетілуі       Е) құрсақ ішілік даму кезеңдері

264.                     Ұрықтану процесі дегеніміз:

А) ұрықтанған жұмыртқаның дамуы     В) жұмыртқа клеткасы мен сперматозоидтың қосылуы

С) пісіп-жетілген жұмыртқа клеткасының жатырда қозғалуы      

Д) жыныс клеткаларының түзілуі      Е) плацентаның түзілуі

265.                     Ұрықтың соңғы даму кезеңінде қалыптасады:

А) бас миы мен жұлын  В) сүйектер  С) сезім мүшелері  Д) ішкі секреция бездері Е) бұлшық еттер

266.                     Соңғы жыныстық белгілердің пайда болуы мына бездер функциясының үдемелі болуына байланысты:

А) қалқанша безі    В) гипофиз     С) эпифиз    Д) айыршық без    Е) жыныс безі, бүйрек үсті безі

267.                     Балалық шақта ерте жыныстық жетілуді тежейтін без:

А) гипофиз     В) эпифиз    С) гипоталамус    Д) орталық без    Е) жұмыртқа безі

268.                     Тимус қызмет етеді:

А) өмір бойы     В) 1 жасқа дейін    С) жыныс бездерінің дамып жетілуіне дейін  

Д) 25 жасқа дейін      Е) 40 жасқа дейін

269.                     Жыныс бездерінің жетілмей, кешігуі:

А) идиоадаптация       В) өзгергіштік    С) оқшаулану     Д) инфантализм     Е) инбридинг

270.                     Аналық жыныс бездері:

А) жұмыртқа клеткасы      В) аналық жұмыртқа безі   С) жатыр   Д) плацента   Е) түтікше

271.                     Аталық жыныс клеткасы:

А) аталық без    В) аталық жыныс гормондары    С) спермотозоид 

Д) жұмыртқа клеткасы   Е) жұмыртқа безі

272.                     Ұл балаларда соңғы жыныстық белгілердің пайда болуына жауапты гормон:

А) эстроген    В) тестостерон    С) фолликулин    Д) тимозин    Е) тирозин

273.                     Қыздарға соңғы жыныстық белгілердің пайда болуына жауапты гормон:

А) тимозин Эстроген      В) фолликулин      С) тестостерон      Д) окситоцин        Е) меланофор

274.                     Эмбрион қоректенеді, оттегін алады, көмірқышқыл газын шығарады:

А) аналық без арқылы    В) кіндікбау арқылы    С) ұрықжолдас (плацента) арқылы

Д) жатыр түтігі арқылы      Е) жұмыртқа клеткасы арқылы

275.                     Адам организміне тән емес қасиет:

А) іштей ұрықтану   В) 280 тәулік ұрықтың құрсақ ішінде дамуы   С) сырттай ұрықтану   Д) ұрықтың ұрықжолдас арқылы қоректенуі   Е) ұрықтың ұрықтанған жұмыртқа клеткасынан дамуы

276.                     Адам организмінің 1 жастан 3 жасқа дейінгі кезеңі:

А) мектеп жасындағы      В) мектепке дайындық    С) балабақша   Д) емшек   Е) жаңа туған

277.                     Адам организмінің 4 жастан 7 жасқа дейінгі кезеңі:

А) мектеп жасындағы      В) мектепке дайындық    С) балабақша   Д) емшек   Е) жаңа туған

278.                     Баланың жаңа туған кезеңі:

А) алғашқы 3-4 апта     В) 6 айға дейін     С) 10 айға дейін    Д) 1 жасқа дейін     Е) 2 жасқа дейін

279.                     Баланың сүт тістері кезеңі:

А) 6 айдан 1 жасқа дейін     В) 1 жастан 3 жасқа дейін       С) 1 жастан 6-7 жасқа дейін

Д) 1 жастан 12 жасқа дейін     Е) өмір бойы

280.                     Балабақша кезеңі:

А) 6 айдан 1 жасқа дейін     В) 1 жастан 2 жасқа дейін       С) 1 жастан 3 жасқа дейін

Д) 3 жастан 5 жасқа дейін     Е) 5 жастан 7 жасқа дейін

281.                     Адамның ұзақ өмір сүруінің механизмін зерттейтін ғылым:

А) генетика   В) геральдика   С) гистология   Д) гельминтология    Е) геронтология

282.                     Мосқал және қарт адамдардың ауруын зерттейтін және емдеумен айналысатын ғылым:

А) гериатрия     В) геронтология   С) генетика   Д) гистология    Е) гельминтология

283.                     Бейімделу құбылысы тұрады:

А) субъект    В) объект   С) объект, субъект және олардың қарым-қатынас механизмдерінен

Д) зат және объект     Е) сыртқы жағдай орталары

284.                     Сперматозоид пен жұмыртқа клеткасының қосылып, зиготаның пайда болу процесі:

А) филогенез    В) онтогенез   С) өсу   Д) даму    Е) ұрықтану

285.                     Таулы климат жағдайында организмнің өтем реакциясы:

А) реабсорбция және клеткаларда судың жиналуының күшеюі

В) гемоглобиннің оттегін қажетсінуінің артуы, қор жинақтайтын мүшелерден қан кетуі

С) тер болу арқылы организмнің температураны сақтауы

Д) қан айналымының күшеюі, зат алмасуының артуы

Е) артериялық қан қысымының артуы

286.                     ДНК молекуласы тұрады:

А) бір қатар спиральдан   В) екі қатар спиральдан    С) үш қатар спиральдан   

Д) төрт қатар спиральдан        Е) бес қатар спиральдан

287.                     Ген дегеніміз:

А) нәруыз молекуласының мономері    В) эволюциялық процестер үшін материалдар   

С) нәруыздың алғашқы құрылымы жазылған ДНК молекуласының бөлігі

Д) ата-анасы белгілерінің ұрпақ беру қабілеттілігі    Е) ядроның құрылымдық элементі

288.                     ДНК молекуласында жазылған ақпаратты рибосомаға жеткізуші:

А) цитоплазма  В) ақпараттық РНҚ  С) тасымалдаушы РНҚ   Д) хромосома   Е) гольджи аппараты

289.                     Хромосомалар:

А) бөлінбеген клеткаларда айқын байқалады     В) тек сома клеткаларында байқалады

С) ядроның құрылымдық элементі, онда клетканың тұқымқуалаушылық белгілері сақталған

Д) бір белгінің дамуына жауап береді    Е) бөлінбеген, ересек клеткаларда анық көрінеді

290.                     Кариотип дегеніміз:

А) организмнің сомалық клеткаларының диплоидты хромосомалар жиынтығы

В) гаметаның хромосома жиынтығының сандық белгілері

С) хромосома жиынтығының сандық белгілері   Д) генотип    Е) гендік деңгейдегі өзгергіштік

291.                     Кариотипке тән емес белгі:

А) саны    В) пішіні       С) көлемі    Д) құрылымы    Е) ұзындығы

292.                     Рецессивті ген:

А) басым белгі     В) доминантты белгі     С) көрінбейді, алайда сақталады   Д) шаштың түсін анықтайды   Е) мұрын пішінін анықтайды 

293.                     Фенотип:

А) организмнің тұқымқуалаушылық қасиеттері мен белгілерін анықтайтын гендер жиынтығы

В) қоршаған орта жағдайлары мен генотип әсерінен қалыптасқан организмнің барлық белгілері мен қасиеттерінің жиынтығы  

С) организмнің тұқымқуалаушылық белгілерін беру қасиеттерінің тұрақтылығы

Д) тұқымқуалайтын өзгергіштік        Е) адам генотипі

294.                     Тұқым қуалаудағы белгілердің көптүрлілігі нәтижесі:

А) тұқымқуалайтын өзгергіштіктің     В) мутациялық өзгергіштіктің         С) хромосомалық аурулардың      Д) генотип әрекетінің       Е) фенотип әрекетінің

295.                     Мутация:

А) тұқым қуалаушылық құрылымның өзгеруі     В) тұқым қуалау құрылымының тұрақтылығы

С) хромосома аппаратындағы аномальды құбылыс     Д) комбинативті өзгергіштіктің нәтижесі

Е) тұқым қуалайтын өзгергіштіктің нәтижесі

296.                     Мутацияның жағдайы болып саналмайды:

А) фенотипті өзгеру    В) генотипті өзгеру      С) мутация пайда болған клеткалар түрі    

Д) мутацияның пайда болған себептері     Е) доминантты гендер әсері

297.                     Хромосома ауруы:

А) миокард талмасы     В) көк жөтел     С) даун ауруы    Д) альцгеймер ауруы   Е) паркинсон ауруы

298.                     Ген өзіндігінен қызмет атқаратын:

А) ДНҚ бөлімшесі    В) РНҚ бөлімшесі      С) жеке хромосома бөлімшесі  

Д) жеке рибосома бөлімшесі     Е) жеке клетка бөлімшесі

299.                     Популяция генофондысының ерекшеленуі байланысты емес:

А) популяцияның өздігінен өндірілуіне      В) сыртқы орта жағдайларына бейімделуіне

С) популяцияның тіршілік әрекетіне    Д) фенотипке   Е) басқа популяциялармен қарым-қатынасына

300.                     Популяция:

А) генофонды ортақ бір түр особьтарының жиынтығы  

В) фенофонды ортақ бір түр особьтарының жиынтығы   

С) бір аймақта тіршілік ететін бір түр особьтарының жиынтығы

Д) бір экологияляқ орынды алатын бір түр особьтарының жиынтығы  

Е) түрге тән белгілері бар особьтар жиынтығы

301.                     Адамның туа біткен ішкі ырғағы созылады:

А) 30 минутқа дейін     В) 30 минуттан 28 сағатқа дейін     С) 28 сағаттан 6 күнге дейін

Д) 20 күннен 1 жасқа дейін      Е) 24 сағат

302.                     Тірі организмдегі мерзімді ырғақ:

А) хронология   В) хронобиология    С) хронометрия   Д) хронометраж    Е) хромосомология

303.                     Ой еңбегінің жемісі байланысты емес:

А) тамақ құрамына         В) қалыпты ұйқыға             С) қоршаған ортаға 

Д) адамның ұлтына        Е) адамның әдетіне 

304.                     Адамның биоырғағын ескере отырып, дене және ой еңбегінен соң тынығуды ұйымдастыруды құрастыруды қарастыратын хронобиология ғылымының саласы:

А) хронофармакология     В) хрономедицина    С) хроногигиена 

  Д) хроногенетика     Е) хронобионика

9-сынып І бөлім. Биология

1.      Организмнің  өзіне ұқсас ұрпақтарын шығару қабілеттілігі:

А) өзгергіштік     В) мутация       С) көбею    Д) тыныс алу     Е) тұқымқуалаушылық

2.      Организмнің өзінің белгілері, қасиеттері, даму ерекшеліктерін ұрпақтан ұрпаққа беру қабілеттілігі:

А) тұқымқуалаушылық       В) өзгергіштік    С) коацерваттар      Д) мутация   Е) көбею

3.      Организмдердің жаңа белгілерге ие болу қасиеттері:

А) тұқымқуалаушылық     В) коацерваттар     С) мутация   Д) өзгергіштік   Е) көбею

4.      Кез келген организм немесе клетканың сыртқы әсерлерге жауап реакциясы:

А) тітіргендіргіштік  В) өздігінен реттелу    С) көбею   Д) тұқымқуалаушылық    Е) өзгергіштік

5.      Клетка және оның құрамды бөліктерін түзілуі нәтижесінде организм мүшелерінің қайтымсыз ұлғаюы:

А) өзгергіштік   В) тыныс алу   С) өздігінен реттелу    Д) қозғалу    Е) өсу

6.      Өсу процесі нәтижесінде организмнің сапалық өзгерістері:

А) қозғалыс   В) даму    С) өзгергіштік    Д) реттелу    Е) ұрпақ алмасу

7.      Клетка құрамындағы химиялық элементтер саны:

А) 25     В) 50     С) 70    Д) 90     Е)100

8.      Клетканың 98 % құрайды:

А) H, O, C, N.         В) N, P, K.        С) P, K, Ca, I.           Д) K, Ca, I, F.       Е) Cu, Fe, S, P.

9.      Гемоглобин құрамына енеді:

А) H.        В) Fe.      С) Ca.          Д) K.         Е) P.

10.  Клеткада олардың жалпы үлесі 2,02 пайыздан аспайды:

А) органогенді элементтер    В) макроэлементтер     С) микроэлементтер   Д) биоэлементтер

Е) ультрамикроэлементтер

11.  Олар биологиялық активті заттар – ферменттер, витаминдер, гормондар құрамына енеді:

А) органогенді элементтер    В) макроэлементтер     С) микроэлементтер   Д) биоэлементтер

Е) ультрамикроэлементтер

12.  Тіс кіреукесі (эмаль) клеткасындағы судың мөлшері:

А) 5%        В) 10%       С) 15%       Д) 20%       Е) 25%

13.  Организмнің тітіркенуін қамтамасыз ететін катиондар:

А) N, P, K.        В) K, Mg, H        С) K, Na, Ca          Д) Mg, Fe, S         Е) S, Na, F

14.  Жай қанттар:

А) моносахаридтер    В) дисахаридтер    С) полисахаридтер    Д) крахмал   Е) мальтоза

15.  Екі моносахаридтің қосылысы:

А) глюкоза    В) фруктоза   С) галактоза    Д) дисахарид     Е) полисахарид

16.  1 г көмірсу ыдырағанда түзіледі:

А) 10 кДж энергия     В) 17,6 кДж энергия    С) 21,5 кДж энергия     Д) 25 кДж энергия

Е) 41,2 кДж энергия

17.  Өздігінен ұрпақ шығаруға және дамуға қабілетті ұсақ биологиялық жүйе:

А) клетка       В) ұлпа       С) организм   Д) популяция    Е) түр

18.