Тілдер күніне арналған "Тіл мәртебесі-ел мәртебесі" атты жарыс сабақ

Тіл мәртебесі – ел мәртебесі

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларға мемлекеттік тілді білудің маңызы жайлы айту және оны құрметтеуге үйрету, өткен тақырыптар бойынша алған білімдерін пысықтап ой - өрісін, білім деңгейін кеңейту.
2. Қазақ тілі туралы мақал - мәтелдер, өлең, тақпақ, нақыл сөздер айту арқылы оқушының сөздік қорын молайтып, тіл байлығын дамыту.
3. Адамгершілікке, ізденуге, Тілді құрметтеуге, тіл байлығын, маңызын түсіне білуге баулу.
Сабақтың түрі: жарыс сабақ.
Сабақтың әдіс-тәсілі: Түсіндіру, сұрақ – жауап.
Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі: (Оқушылар 3 топқа бөлінеді).
-Қайырлы күн! Құрметті ұстаздар, оқушылар мен қонақтар! Сіздерді Қазақстан халықтарының Тілдер мерекесімен шын жүректен құттықтаймын. 
Тіл мерекесі – барша қазақстандықтар үшін маңызы мен мәні бар айтулы мейрам. Сондықтан біз де бүгін тілдер мерекесіне арнап «Тіл мәртебесі – ел мәртебесі» атты сайысымызға қош келдіңіздер.
Тіл – қай ұлтта, қай елде болса да қастерлі, құрметті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл байлығы – әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Өзі ана тілін қадірлеп, қастерлемейтін адам жоқ.
     Бүгінгі сайысымызды бастамас бұрын қатысушы топтарға баға беретін әділқазы мүшелерімен таныстырып өтейін.
Әділ – қазылар алқасымен таныстыру:

1.

2.

3.

 «Сайысымыздың бет ашарын бастайық»
Таныстырсын сайыскерлер өздерін,

Өнеріне ду қол соғып қостайық - деп, кезекті сайысқа қатысушы топтарға берейік.

«Білгірлер» тобы.

Білекті бірді жығады,

Білімді мыңды жығады.

«Қырандар» тобы.

Болашақ елдің ұланымыз,

Егемен елдің қыранымыз.

«Тапқырлар» тобы.

Біз ақылды баламыз,

Бәрін тауып аламыз.

Бәйгеге түсіп жарыстай,

Жүйріктің бағы жанар ма.

Білім мен өнер жарысып,

Тәрбие,тәлім табар мән.

Бұл бәйге ойдың бәйгесі.

Кім жүйрік ойға,сол алда, дегендей, Бәйге кезеңің бастайық.
І - кезең. «Бәйге» деп аталады.

Әр топ берілген сұрақтарға тез және нақты жауап беру керек. 

Әр дұрыс жауап 5 ұпаймен бағаланады.Әділ қазылардың ұпай сандарын есептеп отыруларын сұраймыз.

 «Білгірлер» тобына қойылатын сұрақтар:
1.Бір сағатта неше минут бар? (60 минут)
2.Жапырақ қай мезгілде сарғаяды? (күз)
3. Сиырдың баласы қалай аталады? (бұзау)
4.Жылдың неше мезгілі бар? (төрт)
5. Қазақтың ұлттық аспабы? (Домбыра)

6.Қазақтың билерін ата. (Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би)
7.Қасиетті тағам? (нан)

8.Білім бұлағы не? (оқу)

9.Көру мүшесі? (көз)

10.Түн ұйқысын төрт бөлген адам? (ана)
«Қырандар» тобына қойылатын сұрақтар:

1. 7 күн. (апта)
2. Ешкі төлі? (лақ)
3. Білім ұясы? (мектеп)
4. Бір жылда қанша ай бар? (12 ай)

5. Күздің бірінші айы?(Қыркүйек)

6.Ұя салмайтын құс. (көкек)
7.Қазақстан Республикасының Президенті? (Н.Ә.Назарбаев)

8.Әкенің шешесі қалай аталады? (әже)

9.Қазақстанның ел ордасы? (Астана)

10.Тіл мерекесі қай күні тойланады? (22 қыркүйекте)
«Тапқырлар» тобына қойылатын сұрақтар:

1. Мемлекеттік рәміздерді ата? (ту, елтаңба, әнұран)

2.Құрманғазы деген кім? (күйші)
3. Мақалды жалғастыр: «Туған жердей жер болмас, ...»? (Туған елдей ел болмас)
4. Қазақ халқының ұлттық аспаптарын ата?(домбыра,қобыз,жетіген, сырнай)
5. Мемлекеттік елтаңбаның авторлары? (Ж. Мәлібеков, Шота Уәлиханов).

6.Білім күні?  (1 қыркүйек).
7.Түйенің баласын қалай атайды? (ботақан)

8.Есту мүшесі? (құлақ)

9.Қазақстанныңұлттық валютасы? (теңге)

10.Қазақтың ақыны? (Абай Құнанбаев)
Ортаға 1 сынып оқушыларын қошеметпен қарсы аламыз. (тақпақтар)

-Өте жақсы олай болса сайысымызды әрі қарай жалғастырамыз.
ІІ – кезең. «Көкпар». Берілген сөздермен мәтін құрастыру. Кімнің сөйлемі мәнді болса, сол топ жеңеді.

Мемлекет, шаңырақ, Астана, Атамекен, Елбасы, Отбасы, мамандық, ұлы, Отан.

 Ортаға 2 сынып оқушыларын қошеметпен қарсы аламыз.(тақпақтар).
ІІІ - кезең «Полиглот» сайысы.

Балалар мен сендерге жұмбақ жасырамын. Ал сендер жұмбақтың жауаптарын үш тілде айтасыңдар.
1 – топқа:
1.Көп әңгіме, өлеңім,

Күнде ақыл беремін.

Жақсы көрсе мені кім,

Мен де жақсы көремін. (Кітап - книга - book)
2. Көз қорқақ, не батыр? (қол - рука - hand)
2 – топқа:
3Адамды адам еткен не? (еңбек - труд – work)
4. Аяғы біреу, қолы жоқ,

Шиыр шиыр жолы көп.

Өзі сөйлей білмейді

Салған ізі сөйлейді. (қалам - ручка -pen)
3 – топқа:
5.Жазда қыдырады, қыста тынығады. (су- вода-water)
6.Таңмен көзін ашады

Әлемге нұрын шашады. (күн- солнце - sun)

Ортаға өз өнерімен 3 сынып оқушыларын шақырамыз.

IVкезен.Топпен жұмыс. «Бірлік түбі-жетістік» Көп сөз ойлау. Әр топқа бір сөзден беріледі. Енді осы сөзден бірнеше сөздер тауып шығару керек. Қай топ көп сөз шығарса, сол топқа жоғары ұпай саны беріледі.

1 топ: Қазақстан

2 топ: Қостанай

3 топ: Қарағанды

Көркем сөз шеберлері 4 сынып оқушыларын ортаға шақырамыз.

V кезең. «Жеңіске жету»Топ басшылар сайысы.

   Ендігі кезекті топ басшыларына береміз.Ол үшін топ басшылары ортаға шығып дорбадан әріп алып,қойылған сұрақтарға жауабы тек сол әріптен басталатындай етіп жауап беру қажет.

1 топқа

Қайдан келесің?

Алма қандай?

Кім ән салады?

2 топқа

Қалай оқисың?

Қазақ тілін білесің бе?

Нені жақсы көресің?

3 топқа

Кім болғың келеді?

Кімді жақсы көресің?

Күз мезгілі қандай?

-Өте жақсы.Осыменен біздің соңғы сайысымыз да аяқталды.Әділ қазылар өз шешімін есептеп болғанша барлық қатысушы топтардың орындауындағы «Атамекен» әнін қабыл алыңыздар.

«Жеңіске жетер дейміз нағыз мықты»- дегендей сайыскерлерімізді бағалау үшін әділ қазыларымызға сөз берейік.

Қазақ жері достықтың гүлстаны 
Дархан өлкем - мерейлі ырыс - бағы 
Күрестерде, еңбекте, мерекеде 
Мұнда сан ұлт қолдасып ту ұстады 

«Тіл - достықтың құралы» дегендей, туған жер,туған тіл адамға қандай ыстық, кандай қымбат.Әр ұлттар достығы мен тіліміз жасай берсін! Осымен Қазақстан халықтарының тілдер күніне арналған «Тіл мәртебесі ел мәртебесі» атты мерекелік іс-шарамыз аяқталды. Келесі кездескенше, қош сау болыңыздар!