Тыныс алу мүшелерінің құрлысы мен қызметін реттеу. Биология 8сп

Биология 8 сынып.

Сабақтың тақырыбы: Тыныс алу мүшелерінің құрлысы мен қызметін реттеу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі:  Тыныс алудың маңызы, құрлысы мен тыныс алу жүйесі туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Мұрын мен тыныс алудың пайдасы, және өкпенің құрлысы, дыбыстың пайда болуы туралы білімдерін кеңейту.

Тәрбиелік: Тыныс алудың экономикалық терминдерге ұқсастығын салыстыра білуге тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: Деңгейлеп оқыту.

Сабақтың түрі: Экономикалық сабақ

Пән аралық байланыс: Экономика, математика, химия

Көркелігі: 76, 77, 79, 80 суреттер, деңгейлік тапсырмалар, интерактивті тақта.

1) Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларға әрбір мемлекеттің экономикалық жағдайын көтеру үшін, халқының экономикалық әл – әуқатын арттыру мақсатында тыныс алуға байланысты «Адам организмі» мемлекеттің шикі зат көзін табу керек. Ол үшін экономикалық шарттарымен танысайық.

Экономикалық алғы шарттары:

1. Шикі зат көзін табу.

2. Санитарлық сараптамадан өту.

3. Тасымалдау жолдары.

4. Өндіріс орындарында өңдеуші.

5. Алынған өнімге сараптама жасап баға беру.

І. Экономикалық шарт.

Мына терминдерге анықтама берейік.

Экспорт – ішке кіретін өнімдер.

Импорт – сыртқа шығатын өнімдер.

Тыныс алу дегеніміз – Организм және сыртқы орта аралықтағы газ алмасу.

                     Мұрын қуысы                                                                        Кеңірік

 

             Кеңірдек                                  Тыныс алу мүшелері                           Көмей

 

                            Ауа тамыр                                                                         Өкпе

ІІ. Экономикалық шарт бойынша.    Санитарлық сараптамадан өткізу.

Мұрын қуысының атқаратын қызметі.

77 сурет.

ІІІ. Экономикалық шарт бойынша.           Тасымалдау жолдары.

                                                                     Әуе жолы

 Транспорт                                             Жол қатынастары                     Темір жол

а) Әуе жолы: 76, 78 сурет

б) Торанспорттың қатынас жолы.

* Кеңірдек доға тірізді.

* 16 – 20 шеміршекті сақинадан тұрады

* Ұзындығы 10 – 15 см

* Сыртқы жағы дәнекер ұлпамен қапталған

* Біріңғай салалы бұлшықет

* Кеңірдектің жұмсақ қабырғасы мойын бұрылғанда, ауаның өтуіне және өңештен тамақтың өтуіне кедергі жасамайды.

в) Темір жол қатынастары

* Ауа тамырдың төменгі жағы екіге таралады.

* Кеңірдектің екі тарамы ауа тамырдың қызметін атқарады.

* Тарамдардың ұштары жалғаспалы шеміршек сақиналарынан тұрады.

* Ауа тамырларының ұштары екі өкпемен жалғасады.

- 1 -

ІV. Экономикалық шарт бойынша.         Өндіріс орындарында өңдеуі.

* Өкпе кеуде қуысында орналасқан.

* Өкпе көпіршектерінен тұрады.

* Өкпенің тамырлары

Қызыл тамыр

Көк тамыр

Ауа тамыр

Қыл тамыр

* Оң жақ өкпе үш, сол жақ өкпе екі бөліктен тұрады.

* Дәнекер ұлпадан тұрады

* Тегіс қабықша өкпе сірі қауызы тұрады.

* Сероз сұйықтығы бар бұл сұйықтық өкпенің үйкелісін жеңілдетеді.

* Ересек адам минутына 16 – 18 рет тыныс алады.

V. Экономикалық шарт бойынша.  

Алынған өнімдерге сараптама жасап, баға беру.

а) Деңгейлік тапсырмалар орындау

б) Бағалау.

І деңгей.

Санитарлық сараптама жасап, бағалау.

1. Тыныс алу дегеніміз ____________________

2. Тыныс алу мүшелері қайда орналасқан __________________

3. Адамның өмірі мен тіршілігі неге байланысты ___________________

4. Тыныс алу негізі _________________

5. Оттек қайда жұмсалады __________________

ІІ деңгей.

Жол қатынастарына сараптама жасап, бағалау.

1. Лейкоциттің қызметі _______________

2. Дыбыс саңылауы _________________

3. Адам сөйлегенде дыбыс сіңірлерінен басқа қандай мүшелер қатысады? ________________

4. Ауа тамыр немен жалғасады? ___________________

ІІІ деңгей.

Өндірілген өнімдерге сараптама жасап, бағалау.

1. Көпіршектер саны _________________

Көпіршік қандай ұлпамен қапталған __________________

2. Өкпе тамырлары

1. ____________________

2. ____________________

3. ____________________

4. ____________________

3. Өкпе бөліктері

1. ____________________

2. ____________________

Өкпе қуысындағы сұйықтық ____________________

Бағалау парағы

Аты – жөні	І деңгей 5 ұпай							ІІ деңгей 4 ұпай						ІІІ деңгей 2 ұпай					Барлық ұпай	Баға
	Ұ	1	2	3	4	5	Е	Ұ	1	2	3	4	Е	Ұ	1	2	3	Е

0 – 5 ұпай – «3»

6 – 9 ұпай – «4»

10 – 12 ұпай – «5»

Үйге тапсырма

Өкпе мен өкпе көпіршіктеріне сызба нұсқа құру.

Пән мұғалімі: Демеуова Бақыткүл

- 2 -