Тәрбие сағаты тақырыбы:Сынып дарабозы

Интеллектуалдық ойын

 «Сынып дарабозы»

Мақсаты : 1.Оқушылардың әр салада білімдерін кеңейту, білім деңгейін,

                        шығармашылық ізденісін байқау.Оқушыларды қазақ тілінен

                        басқа пәндерден алған білімдерін өмірде

                        пайдалануға үйрету.

                     2.Сұрақтарға толық жауап беру дағдысын қалыптастыру. 

                         Сөйлеу  шеберлігін жетілдіру, белсенділігін арттыру.

Көрнекі құралдар: суреттер,  тақта, түрлі-түсті таяқшалар, жоспар, сұрақтар компьютер арқылы көрсетіледі.

Әдіс-тәсілдер: ойын, сұрақ-жауап.

Іс-шараның барысы.

Ойынға қатысушылармен танысу.

-          Құрметті мұғалімдер, оқушылар! Оқушылар өз білімдерін жоғары дәрежеде көрсетеді деген үмітпен, байқауымызға қош келіпсіздер!  Біздің сыныптың оқушылары  арасында «Сынып дарабозы» деген интеллектуалдық ойынды өткізуге рұқсат етіңіздер.

-          Ең алдымен, сайысқа қатысушылармен танысып өтейік.

1-ші қатысушы –

2-ші қатысушы –

3-ші қатысушы –

4-ші қатысушы –

5-ші қатысушы –

6-шы қатысушы –

7-ші қатысушы –

8-ші қатысушы-

9-ші қатысушы –

10-ші қатысушы –

- Әділқазылар алқасымен таныстыру.

Сонымен қатар, біздің ойында есепші барлық ұпайларды санап, тақтаға жазып, көрсетеді. Есепші  әділ-қазыларға санауға  көмектеседі.

     2. Кіріспе сөз. Қазақстанның  бәсекеге  қабілетті,  қуатты  мемлекет  болып  қалыптасуын қамтамасыз ететін негiзгi факторлардың бiрi және оның дамуының өзегi  – бiлiм .  Бiлiм  беру  жүйесiнің  алдында  тұрған  басты  міндет  –  білім

сапасының бәсекеге қабілеттілігін арттыру, бұл өз кезегінде азаматтардың  кез

келген салада бәсекеге қабілетті болуын талап етеді. Осыған орай Елбасы Н.Ә.

Назарбаев: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман

талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған елдердің қатарына жеткізетін,

терезесін  тең  ететін  –  білім»  екенін  айтты.

- Бүгінгі интеллектуалды ойын бес кезеңнен  тұрады:

I  кезең – «Бәйге»

II  кезең – «Полиглот»

III кезең – «Ғажайып  алаң»

IV кезең – «Қиял әлемінде»

V кезең - «Жорға»

3. Ойынның барысы:              

 Әсемпаз болма әрнеге,
Өнерпаз болсаң арқалан.
Сен де бір кірпіш дүниеге,
Кетігін тап та бар қалан.

-деген Абай атамыздың сөзін қайталай келе, біздің ойынымыздың шартын түсіндіре кетсек. Сайысымыз 5 кезеңнен тұрады.

1 жүргізуші:

1 кезең Бәйгеде сұрақтар берілген, оған  бірінші болып таяқшаны  көтерген оқушы жауап береді. Егер де ал жауап бере алмаса, келесі таяқшаны көтерген  оқушы жауап бере алады. Әр жауап 3 ұпайдан есептеледі. Кезеңнің соңында Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

1 жүргізуші:

2 кезең «Полиглотта» әртүрлі сұрақтар берілген оған оқушылар қазақ-орыс-ағылшын тілінде жауап беруге тиіс. Қазақ және орыс тілдерінің жауаптарына бір-бір ұпай беріледі, ағылшын тілінде жауап берілген жауапқа 3 ұпай беріледі. Толық жауапқа 5 ұпай.

1жүргізуші:

3 кезең «Ғажайып жетілікте» оқушылар әр тор көзден өзі білемін  деген тор көзді таңдап, егерде жауап берген жағдайда сол ұпайдық жүйе беріледі.

1 жүргізуші:

4 кезең «Қиял әлемінде» Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек.

1  жүргізуші:

5 кезең «Жорғада»  ұпай жоғары 2 оқушы қалып сайысқа түседі. «Жорға» ережесі бойынша оқушылар жеке-жеке сұрақтарға жауап беруге

1.   Ақбота:

«Тапқырлық таныту мақсатымыз,

Біліммен шықсын тек жақсы атымыз»

2.  Ринат:

«Асау тұлпар желдей ескен арынды,

Оқу менен еңбекке сал барыңды.»

3.   Әсем:

«Болашақтың ұрпағымыз білімді,

Көрсетпекпіз мектепте алған білімді»

4.     Ислам:

«Қандай сынақ болса дағы беріспе,

Әрқашанда үміткер бол жеңіске»

5.     Айжан:

«Білімдінің күні жарық,

білімсіздің күні  қаріп»

6.   Ербұлан:

«Білекті  бірді жығады, білімді мыңды жығады»

7 Айзат:

«Біреу озса сайыста, біреу артта қалады,

Ренжімей тараса, озбағандар жарады.

8 Әли:

Жарыс заңы ежелден – жеңімпазды анықтау

Озат болу шарты сол – еңбектену, жалықпау.»

9 Дамирлан

Білімді ұрпақ – еліміздің тірегі!

10 Айым

Жер бетінде адам өмір өткізер,

Бар нәрсеге  біліммен қол жеткізер.

Бар ізгілік тек білімнен алынар,

Білімменен аспанға жол салынар. – деген Жүсіп Баласұғын.

11  «Білім деген биік шың

Бақытқа сені  жеткізер.

12 Білім деген ақылшың,

Қиындықтан өткізер.

13  «Бәйгеге  түсіп жарыспай,

Жүйріктің бағы жанар ма?

14  Білім мен өнер жарысып,

Тәрбие білім табар мән.

Бұл бәйге,ойдың бәйгесі,

Кім жүйрік ойға, сол алда»

1-жүргізуші:

«Батылдық- балалық шақта шыңдалады» десек баланы бала ететін тәрбие құралының бірі- ойын екендігі белгілі. Ал енді,  бірінші кезеңді  бастайық.

«Бәйге» турын бастаймыз.

Қарап тұрмай бәйгеге еріңіз,
Шәкірттерге әділ шешім беріңіз
Жүзден жүйрік мыңнан тұлпар шығарар,
Бәйге, бәйге, бәйгелерді көріңіз.

1        кезең БӘЙГЕ«

1.«Кел, балалар, оқулық!» өлеңінің авторы . Алтынсарин

1.            Жасынан ұшқыш болуды армандаған екі мәрте Кеңес Одағының Батыры.  Бигелдинов

   3.Астанаға дейінгі Қазақстанның астанасы . Алматы

4.Қазақстандағы жартылай ащы көл

1.                                                                                      5.Қазақстандағы ең терең көл. Алакөл

2.                                                                                      6.Рейхстагқа жеңіс туын тіккен батыр. Қошқарбаев

3.                                                                                      7.Қазақстанның оңтүстік шығысында және шығыста шектесетін ел. Қытай

4.                                                                                      8. «Қазакфильм» киностудиясы кімнің атында екенін белгіле. Айманов

5.                                                                                      9.Математикалық есептеулер неше амалмен орындалады?

6.                                                                                      10.Ұлы жүздің төбе биі. Төле би

7.                                                                                      11. 2 кг мақта ауыр ма, 2кг темір ауыр ма?

12.Қазақтың батыр қыздары. Маметова, Молдағұлова

13. 4 жұмыртқа 4 минут піссе, бір жұмыртқа неше минут піседі?

14.Қожа Ахмет Йассауи кесенесін салдырған адам. Ақсақ Темір

15.Көмір өндірілетін жер. Қарағанды

16.«Қазақстан бұлбұлы» атанған әнші. / К.Байсеитова

17.Құрманғазы Сағырбайұлының шығармалары. «Көбік шашқан»

18.Қабанбай батырдың шын аты. Ерасыл

19.Қазақтың үш биі

20.Қазақтың Тұңғыш Президенті

21.Қазақтың ұлы ақыны

22.Үшінші сыныптың әдебиеттік оқу оқулығындағы «Боран» мәтініндегі басты кейіпкер

23.Соңғы Конституцияның шыққан жылы. 1995

24.Астана қаласы Қазақстанның елордасы болған жылы. 1997

25. Қос ат жегілген арба 40 шақырым жүрді. Бір ат неше шақырым жүрді?

26 Әкеңнің әкесі саған кім болады?

27.Қазақстан тәуелсіз республика болып жарияланған жыл. 1991

28. Сағат түнгі 10-да жауын жауып тұрса, 24 сағаттан кейін күннің жарқырап тұруы мүмкін бе?

29.Киіз үй неден тұратынын белгіле. шаңырақ, уық, кереге

30.Әбілхан Қастеев- кім? Суретші

31.Бауыржан Момышұлы-кім? Батыр, жазушы

32.Қыран құс баулитын адамды қалай атайтынын анықта. Құсбегі

33.Шешесінің әкесі балаға кім болатынын тап.  Нағашы атасы

34.Көшпелілердің баспанасы. Киіз үй

35.Құрманғазыдан бата алған күйшіні ата?. Дина Нұрпейісова

36.Тұңғыш қазақ  ғалымы? Шоқан

37.Балалар әдебиетінің негізін салушы? Алтынсарин

38.Тұңғыш педагог? Алтынсарин

39. Баспалдақ 15 басқыштан тұрады. Баспалдақтың ортасында тұру үшін нешінші басқышты басу керек?

40. Сиыр 4 аяғымен тұрса 200 кг, 2 аяғымен тұрса неше кг болады?

41.Қазақстандағы ең тұщы көл? Марқакөл

42.Қайрат Нұртас кім? әнші

43.Тұңғыш ғарышқа ұшқан  қазақ?

44 Екі адам шахматты 2 сағат ойнады. Бір адам неше сағат ойнайды?

5.Шетелде тұңғыш ән салған әнші? Әміре Қашаубаев

46.Жүз жасаған ақын? Жамбыл

47.Тоқтар Әубәкіровтың туған жері? Қарағанды

48.Тудың авторы? Ш.Ниязбеков

49.Елтаңбаның авторы? Ж.Мәлібеков, Ш.Уәлиханов

50.Әнұранның авторы? Ж.Нәжімеденов, Ш.Қалдаяқов. Н.Назарбаев

 Ең көп ұпай жинаған 8 катысушы қалады.

 Сөз әділқазы алқасына беріледі.

II кезең – «Полиглот» 

«Жеті тілді білсең, бар әлемді билейсің» деп бекер айтылмаған болар.

Осы  кезеңде, сіздердің назарларыңызға мақал-мәтелдер беріледі. Керекті сөздің орнын тауып,  үш тілде аудармасын табу керек.

Кім жылдам, әрі тез болса сол оқушы табысты болады.

1.    Жұт  . . . ағайынды        / Жеті- семь- seven/

2. Өзі сөйлей білмейді, салған ізі сөйлейді    /қалам-ручка-pen/

3. Екі қолға . . . күрек         /бір-один -one/

4.  Кімнің   баласы  болма,  

     Адамның баласы бол      /атаның – дедушка – grandfather/

5. Өнер алды қандай тіл?   /қызыл – красный- red/

 6. Мысыққа  ойын керек,

        . . .    өлім  керек                /тышқан – мышь – mause/

7.   Тілі бар, үні жоқ,

Өзін адам түсінген

Жүрегі бар да, қаны жоқ,

      Сөйлеп тұрған ішінен       /кітап – книга - book/

8.     Жылт – жылт етеді

Жылғадан өтеді              /су – вода – water/

9.     Батыр туса – ел ырысы,

. . .  жауса жер ырысы.             /жаңбыр – дождь – rain/

10.Гүл өссе – жердің көркі,

   . . . өссе – елдің көркі (қыз-девушка- )

 11. Ел іші – алтын ... (бесік – колыбель - )

 12.... – отбасынан басталады (отан – родина-)

 13. ... -  білім бұлағы (оқу - учеба)

- Қорытынды жасаймыз.

     Ең көп ұпай жинаған катысушы қалады.

     Сөз әділқазы алқасына беріледі.

Келесі  кезеңіміз III  – «Ғажайып алаң»

Бұл кезеңде  қазақ тілі мен әдебиеттік оқу,дүниетану пәнінен,логика және Қазақстанның мәдениеті, спорты және музыка саласынан сұрақтар беріледі.

Мәңгі бақи есте қалар,

Ғажайып бір кеш болсын.

Білімдірек шәкірт озар,

Қиынырақ сұрақ болсын!

Ғажайып  алаң

қазақ тілі мен әдебиеттік оқу	логика	дүниетану	Мәдениет	спорт	музыка
10	10	10	10	10	10
20	20	20	20	20	20
30	30	30	30	30	30

Қазақ тілі мен әдебиеттік оқу пәні бойынша

1.      10 ұпай- Мұқағали

2.      20 ұпай – Ыбырай

3.      30 ұпай - Ұлы тұлға Абай

Логика,оқу сауаттылығы  бойынша

1.      10 ұпай –Мәтін бойынша берілген сұрақтарға жауап бер

2.      20 ұпай –Мәтіндегі оқиға бойынша өз ойыңды айт

3.      30 ұпай –Егер осы оқиға өз өміріңде кездессе сен қандай тұжырым жасар едің?

Дүниетану  пәні бойынша

1.       10 ұпай –Айналамызды қоршаған табиғат нешеге бөлінеді  және қалай?

2.      20 ұпай –Пайдалы қазбалар дегеніміз не?

3.      30 ұпай –Жанғыш пайдалы қазбаларды сипатта.

Мәдениет саласы бойынша

1.      10 ұпай – суреттегі әншіні ата

2.      20 ұпай –Қанша нота бар?

3.      30 ұпай  - Дауысын тыңдап әншіні ажырат

Спорт саласы бойынша

1.      10 ұпай –  Қазақ халқының ұлттық ойыны? Тоғызқұмалақ

2.      20 ұпай - Спорт алғашқы қай елде пайда болды? Грекия

3.      30 ұпай – Күрестен олимпиада чемпионы? Жақсылық Үшкемпіров

Музыка саласы бойынша

Ең көп ұпай жинаған 4 катысушы қалады.

Сөз әділқазы алқасына беріледі.

Келесі кезең 4 кезең «ҚИЯЛ ӘЛЕМІ»

Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек. 3 минут уақыт беріледі.

А)  «Менің елім -Қазақстан»

1-жүргізуші:

Білімнің ұшқырлығын танып сен,
Асыл тасып, асықпа,қалыспа сен.
Уақыт деген зымырап, зулап жатыр,
Шапшаңдық бұл сайыста керек екен.

Музыкалық нөмір

Жанкүйерлерге сұрақтар:

1.Қазақтың ұлттық музыкалық аспабы (домбыра)

2. «Дружба» сөзінің қазақшасы қалай? (достық)

3.Халқаралық тіл (ағылшын)

4.Экология апатқа ұшыраған теңіз (Арал)

5.Бала дәрігері (педиатор)

6.Астана қаласының символы (Бәйтерек)

7.Мұсылмандар діні (Ислам)

8. Жаздан кейін не келеді? (күз)

9. Бір жылда 12 не бар? (ай)

10. Наурызда пісірілетін тағам? (наурыз көже)

11. Орталық Қазақстанның бас қаласы ( Қарағанды)

12. Қазақтың ішекті аспабы (домбыра)

13.Орталық  қалай аталады? (Сарыарқа)

14.Қазақ алфавитінде неше әріп бар? (42)

15. Қазақ қыздарының ұзатылғанда киетін бас киім (сәукеле)

Бұл кезеңде өз мәресіне жетті. Ендігі, сөз әділқазылар алқасынының назарына беріледі. Бұл сайыта ең үздік деген екі оқушы алдыға шығады.

 1- жүргізуші:

V кезең - «Жорға»

1- жүргізуші:

Ойын толық жатқандай асып, тасып,
Біреу мығым, біреулер шалыс басып.
Бұл ойыннан өтеді ғұлама ойлар,
Жеңсең де жеңілсең де қал ма жасып.

Жоғары, жоғары, жорғала
Шапшаңдыққа таң қал ма.
Ойын деген жанталас,
Жеңілемін деп ойлама!

Ең үздік деп аталған екі оқушымызға қол шапалақтап, демеу берейік!

Алдымен, ұпай аз оқушыдан бастап, сұрақтар қойылады.

Екінші оқушының сұрақтары:

1- жүргізуші:

Ойынның шешуші сәті төрешілер өздеріңізде. Әділ жауабын беріңіздер!

Жеңімпазды анықтап, марапаттау.

2-жүргізуші:

Бүгінгі көріп тамашалаған интеллекуалды шоу «Сынып дарабозы» ойыны мәресіне жетті.

Зейін қойып тыңдағандарыңыз үшін алғысымыз шексіз.

Әділ-қазылардың назарына!

1 кезең Бәйгеде сұрақтар берілген, оған  бірінші болып таяқшаны  көтерген оқушы жауап береді. Егер де ал жауап бере алмаса, келесі таяқшаны көтерген оқушы жауап бере алады. Әр жауап 3 ұпайдан есептеледі. Кезеңнің соңында Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады.

2 кезең «Полиглотта» әртүрлі сұрақтар берілген оған оқушылар қазақ-орыс-ағылшын тілінде жауап беруге тиіс. Қазақ және орыс тілдерінің жауаптарына бір-бір ұпай беріледі, ағылшын тілінде жауап берілген жауапқа 3 ұпай беріледі. Толық жауапқа 5 ұпай.

1жүргізуші:

3 кезең «Ғажайып жетілікте» оқушылар әр тор көзден өзі білемін  деген тор көзді таңдап, егерде жауап берген жағдайда сол ұпайдық жүйе беріледі.

1 жүргізуші:

4 кезең «Қиял әлемінде» Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек.

1  жүргізуші:

5 кезең «Жорғада»  ұпай жоғары 2 оқушы қалып сайысқа түседі. «Жорға» ережесі бойынша оқушылар жеке-жеке сұрақтарға жауап беруге тиіс.