Сабақтың
тақырыбы: Әдептілік- тәрбие бастауы
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды адамгершілікке,
қарапайымдылыққа,кішіпейілділікке,әдептілікке,еңбексүйгіштікке,жаман әдеттерден
аулақ болуға тәрбиелеу: адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата
отырып әдел әліппесін бойына дарыту, тіл байлығын, таным белсенділігін арттыру
Сабақтың көрнекілігі;
Гүлдер, мақап-мәтелдер
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру
Болашақ: О,Болашақ: Сен қандайсың?
Жұлдыз болып алыста жанғандайсын.
Көп ойлар жатыр сайрап көкейімде,
Жайқалған жапырағы ормандайсың.
Болашақ, О; болашақ, Сен қандайсың?
Жетсем деп асықтырған армандайсың,
Болашаққа жеткізер ұлы жолдың
Өз үйіңнен басталарын ұғынғайсын.
Тренинг: «Тілек шоғы»
Оқушылар қолындағы гүл шоқтарын
бір-біріне тілек айту арқылы үсынады. Өзгелерге денсаулық тілеп жақсылық
жасасаң,ол өзіңе қайтып оралады деген қорытынды жасау.
Біреуге жақсылық тілеудің өзі әделтілікке
жатады.
Кіріспе:
Әдептілік-адамдардың өз ара жақсы
қарым-қатынасының, жүріс- тұрысының ережесі.Мысалы;уәде беріп оны орындамаса,
басқа кісіге дөрекі жауапберсе,үлкенді сыйламаса, ондай адамды жүрт әдепсіз
екен дейді. Онымен басқа адамдар қарым-қатынас жасаудан қашады. Оны сыйламайды.
Кейбір балалар әдептілік ережесін байқамай немесе білмей бұзады.
Негізгі бөлім:
Әдепті, ақылды балалар қандай болу керек
екенін мына өлеңдерден тыңдайық.
Әдептілік-әдемілік
Нүрзия:Ата-ананың
тілегі-
Адам болып
өскенің.
Адамдықтың тірегі-
Адал болып өскенің
Әдемі:
Әдептілік дегенің-
Әрқашанда керегің.
Әсемпаздық дегенің-
Әуре-сарсаң әлегің.
Зере:
Атам менің әманда,
«Ынтымақшыл бол»дейтін.
«Бірлік болса адамда Шын бақыт қой
ол»дейтін.
«Сиқырлы сөздер»
1.Өзіңе көмектескен,керек затыңды
берген,сыйлық тапсырған адамға және жолдасыңа рақмат айт.
2.Тамақ ішіп болған соң рақмет айт.
3.Біреу өзіңе рақмет айтса»жақсы» деп
жауап бер.
4.Сыныпқа кешігіп келсең, мұғалімнен
рұқсат сұра.
5.Мектептен немесе қонақтан қайтарда»Сау
болыңыздар»дегенді үмытпа.
«Не деу керек?» өлеңі оқылады.
-Апаң сенің базардан,
Алма сатып әкелді
Ең үлкенін жақсысын
Саған таңдап әперді .
Не деп барып жеу керек? Барлығы: рақмет.
Балалар жүр көшеде,естіледі айқай- шу.
Сенде шықтың, көршіңді қағып кеттің
байқамай,
Мұндайда не деу керек? Барлығы:Кешіріңіз
деу керек.
Осы келген бетіңде,допты қуып жарыстың.
Көшенің срл шетінде, кезікті бір танысың.
Ұмыттың сен не деуді? Барлығы:
Салеметсізбе? Деу керек.
«Есіңе сақта»
Ақмарап;Қарсы
ал ерте күн көзін,төсегіңді жина өзін.
Ақторғын;Асықпай
іш тамақты,жалама аяқ-табақты.
Нүрзия:Пышақты
ұста оң қолмен,шанышқыны ұста сол қолмен.
Бекнұр:
Саусағыңды сормағын,салдыр-салақ болмағын.
Зере:Салма
аузына инені,үзбе жұлып тұймені.
Аяна;
Ашуланба долданып, жауап бергін ойланып.
Назгүл:
Құр бекерге қылқима, болмашыға бұртима.
Бексұлтан;Іштарлыққа
жол берме,бақталастық білдірме.
«Тәрбие отбасынан басталады»
Мұхаммед Пайғамбарымыздың»Ата-ана
балаларына жақсы тәрбие керек» деген қасиетті сөзі бар.Бала тәрбиесі дүниеге
келгеннен басталады.
Ы.Алтынсарин «Балаға берілетін бірінші
тәрбие ата-анасын, туған- туысын,жолдасын сыйлауға үйретуден басталады.Себебі
ата-анасын сыйламайтын бала жолдасында, қоғамға дапайда келтіре
алмайды.»дейді.Сондықтан ата-ана баланың еліктегіш екенін ұмытпай,ісіменде,
сөзіменде оң үлгі көрсете білуі керек.
Көрініс»Әже мен қыз бала»
-Армысыз әже?
-Бар бол,балам.
-Үй іші, бала-шағаңыз аман ба?
-Тәңірге тәуба,барлығы
күйлі-қуатты,аман-есен.
-Ылайым жақсылық болсын.
-Өзіңе де Алланың нұры жаусын, балам.
Ақмарал;Сәлем-сөздің анасы,
-Сәлеметсізбе, ағай?- деп,
-Сәлеметсізбе апай? –деп,
-Есенсіз бе, әже?-деп,
-Амансызба, атай?- деп,
Ұл- қыз сәлем береміз,
Өнегелі өренбіз.
Ақторғын;Бақшаға
барғанда,жолыққан бар жандарға,
Ертемен ақ пейілмен,»Қайырлы таң»деймін
мен.
Назгүл: Алдымыздан
кезіккен, көп танысты көреміз.
Бәріне де ізетпен, біздер сәлем береміз.
Нағима;Күндізде
елді елейміе,»Қайырлы күн»тілеймін.
Үйге кешке келемін,не дерімді білемін;»Кеш
жарық» деп кіремін.
«Әдепті бала қандай болу керек?»
Ақторғын;Анам маған «Үлкенді сыйла»,-
деген,
Сол сөз маған ізгілік құйған ерен.
Үлкендерден ауысқан кішілікті,
Үлкендердің өзіне сыйға берем.
Нағима:Атам
маған әманда, Әдепті жан бол деген.
Ата сөзі санамда, жасы үлкенге жол берем.
Жанатбек;Алдын
орап кісінің,кесіп өтпей көлденең.
Ізетімен кішінің, сәлемдесіп қол берем.
Бексұлтан;Атам
маған әманда, кішіпейіл бол деген.
Ата сөзі санамда,мақтанбауды жөн көрем
Аяна;Өзгелерден
өзімді,санамаймын жоғары.
Артық айтып сөзімді,желпінгенім жоқ әлі.
Назгүл;
Атам маған әманда,әділетті бол деген.
Атам сөзі санамда,жүрем тура жолменен.
Бекнұр;Қалдырған
ұятқа, жалған сөзге төзбеймін
Жеткізетін мүратқа,тек шындықты көздеймін.
Ата- ана тілегі, адам болып өскенің.
Адамдықтың тірегі,адал болып өскенің.
Әдептілік дегенің, әрқашанда керегің.
Әсемпаздық дегенің,әуре-сараң әлегің.
Аружан;
Тәртіпті бала сүйеніш,төбең бір көкке жетеді
Тәртіпсіз бала күйініш, төмендеп басың
кетеді.
Сыйлап сәлем беремін,көршілерді көргенде.
Ізетті деп білемін,үйге конақ келгенде.
Әдепсіз деп сөкпесін, анама айтып кетпесін
Ойын»Жалғастыр» -Не істеуге болмайды?
-Үлкендердің алдынан кесіп өтуге болмайды.
-Құстарды атуға болмайды.
-Сабақтан кешігуге болмайды.
-Не істеу керек?
-Үлкенді сыйлау керек.
-Үлкендерге сәлем беру керек.
-Оқу құралдарын күтіп үстау керек.
Жанерке; Қыз
балаға.
Мен қызбын-гүлмін, әдемі болып жүрмін.
Айнаға қараймын,
Көйлегімді киіп шашымды тараймын,
Анама көмектесуге жараймын.
Үйді жинаймын, үлкендерді сыйлаймын.
Ешкіммен ұрыспаймын,төбелесіп жұлыспаймын,
Өзімді дұрыс ұстаймын.
Арнұр: Ұл
балаға.
Мен ұлмын- ермін,
Тірегімін туған жердің,тілегімін туған
елдің.
Әкемнің ізіне еремін,ер болам деп сендім.
Мен азамат жігіт болам,батырлардай өсіп
толам.
Жануарларды ұрмаймын, қыздарды қорғаймын,
Жаман жігіт болмаймын.
Мұғалім:
Ал, енді балалар келесі кезекте, сіздермен қызықты сұрақтарға жауап береміз.
1-Сыйлап үлкен ағаны, сәлем берген баланы
кім дейміз?
Бәрі; -Әдепті екен бұл дейміз.
2-Таудай биік талабы, жақсы оқитын баланы
кім дейміз?
-Бәрі:-Үлгілі екен бұл дейміз.
Марат пен Айгүл сыныпта бір партада
отырады. Мараттың қаламы үйінде қалып қойған. Айгүлдің алдында екі қалам тұр.
Марат үндеместен Айгүлдің бір қаламын алды да жаза бастады. Мараттың не істеуі
керек еді?»Рұқсатпа, алуға болама?
2-Айдос дәлізде келе жатыр еді, қарсы
алдынан кішкентай қызды қағып кетті Айдос не деу керек? –кешіріңіз деу керек.
3-Сәуленің дәптері жерге түсіп кетті. Бекжан
дәптерді көтеріп қолын ұстатты..Сәуле не деу керек? Рақмет..
Қазақтың ырымдарын білеміз бе?
1.Бүйірінді таянба
2. Жалғыз ағашты кеспе
3. Үлкеннің алдын кеспе
4. Үлкеннің сөзін бөлме
5. Үйге қарай жүгірме
6. Күлді баспа
7. Түнде тырнақ алма
Қорытындылау:
Оқушылар сабақ бойы үйренгендерін өздері қорытындылайды.
-Біз бүгінгі сабақтан әдепті бала болу
үшін адамдармен күліп амандасу,олармен сыпайы қарым- қатынас жасау, бір-
бірімізді сыйлау қажеттілігін түсіндік.
«Кешіріңіз, рақмет, рұқсат етіңіз» сияқты
сөздерді жиі айтатынымызды, үлкендерге, кішілерге мейіріммен қарап, сыйластық
қатынасжасай алатынымызды көрсеттік.
1Ұстазыңмен кездескенде қалай амандасар
едің?
2 Сабақтан соң досыңмен қалай қоштасасың?
3 Көшеде біреуді абайсызда түйіп кеттің не
дейсін?
Мұғалім:
«Әдептілік- әдемілік» дейді халық. Әдепті болу үшін әдемілікті, жақсылықты
сезініп , оны бағалап, әсерленіп сол жақсылыққа ұмтыла білу қажет.
Адам,
Адам.
Бөлісіп
уайымда
Болашаққа
болыңдар дайын үлгі
Бір-
біріңе болыңдар мейірімді
Бір-
біріңе болыңдар қайырымды-дей отырып бүгінгі сыныптан тыс сағатымызды
аяқтаймыз.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.