Түріктердің рухани мәдениеті (презентация)

• 1 слайд

  Ұйымдастыру кезеңі
  Топқа бөліну
  “Алтын ереже”
  еске түсіру
  Аллаға жағайын десең - азаның болсын,
  Қазыға жағайын десең - қазаның болсын
  Шешен сөз бастар,
  Батыр қол бастар
  Мұғалімге бағыну
  Тыныштық сақтау
  Сабаққа ынтамен қатысу
  Бірін-бірі тыңдау
  Уақытты үнемді пайдалану
  
  Мадақтау
  
  Білегіңе сенбе, біліміңе сен
  

• 2 слайд

  Үй тапсырмасы:
  Көшпелілердің материалдық мәдениеті
  Құрылысы ҮІІ-ҮІІІ ғғ басталып, бітпей қалған ғимарат
  Ақыртас ғимараты салынған кез
  Қазақстан мен Қарақалпақстаннан шекарасы арасында орналасқан ғимарат
  ҮІ – ІХ ғғ салынған Мырзашөл сардобасының жобасы неге ұқсайды?
  Керуен жолының бойына салынған, құрылыс жүйесі киіз үйге ұқсас сардоба қалай аталады?
  Құдық үстіне салынған сардоба қалай аталады?
  Дың және Сардоба құрылыстарының ұқсастығы неде?
  Дың ескерткішінің Сардобадан айырмашылығы қандай?
  Дың ескерткіштері қай мемлекеттердің кезінде басым болды?
  Дың ескерткіштерінің ең көп таралған жері
  ҮІІ ғ аяғы – ҮІІІ ғ басында салынған будда дінінің ғибадатханасы табылған ортағасырлық қала
  ІХ ғ ІІ жарт бастап ислам дінінің архитектуралық құрылыс жүйелері салына бастағандығының дәлелі ретінде қай мешітті айтамыз?
  1
  2
  Сыртқы құрылысы жартылай сфера тәрізді бес күмбезден тұратын ғимаратты ата
  Түркі дәуіріндегі мүсін өнері ескерткіші қалай аталады?
  Көне түрік жазуында тас мүсіндерді қалай атады?
  «Әкем қағанға балбық тіктім» деген жолдар кімнің жазбасында кездеседі?
  Балбал тастар Қазақстанның қай өңірлерінде көптеп кездеседі?
  Адамның бет-әлпеті, шашы және киімі қолданбалы өнердің қай түрінде бейнеленеді?
  3
  Жұлдызшалармен бағалау
  

• 3 слайд

  Қазанның жетісі
  &10. Халық ауыз әдебиеті, тіл және жазу
  (көне түркі жазуы, араб жазуы),
  діни наным-сенімдер
  Сабақтың жоспары
  Көне түріктердің жазба мәдениеті
  Әдеби тілдің және жазба әдебиетінің дамуы
  Түріктердің наным-сенімдері мен діні
  

• 4 слайд

  Постер қорғау
  І топқа :
  Көне түріктердің жазба мәдениеті
  ІІ топқа :
  Әдеби тілдің және жазба әдебиетінің дамуы
  ІІІ топқа :
  Түріктердің наным-сенімдері мен діні
  Бағдаршамдағы түстермен бағалау
  

• 5 слайд

          Күлтегін, Тоныкөк – тегіміз, Ежелгі түрік еліміз. Алтайдан Алпыға дейін Созылған байтақ жеріміз , – деп атақты батыр Күлтегінді мадақтаса, бұл батыр кім, өз заманында қандай қызмет атқарған деген ой туады.
    Аты әлемге әйгілі қолбасшы жайлы «Елтұтқа» атты кітапта: «Құтылығұлы Күлтегін (684-731) – Екінші шығыс түркі қағанаты әскерінің бас қолбасшысы, «Көк түркінің көк семсері» атанған батыры. Әкесінен жастай жетім қалып, ағасы Қапаған қағанның тәрбиесінде өскен. Күлтегін тым ерте есейіп, қабырғасы қатып, бұғанасы бекімей жатып, жау жарағын асынып, түркі еліне тұс-тұстан төнген басқыншы жауға қарсы үлкендер қатарында тұрып, ерлікпен күреседі».
  «…Күлтегін өте ер болған. Қарлұқтармен арада болған соғыста (711-715) даңқы жайылған жас батыр бұрыннан келе жатқан ата дәстүрін бұзбай «Білге хан» деген ат беріп, таққа өзінің ағасын отырғызады. Ал Білге хан болса, інісі Күлтегінді әскербасы етіп сайлайды.Бізге жеткен Түркi тарихы да осы VII-VIIIғасырларда жазылған Орхон-Енисей жазба ескерткіштері арқылы белгiлi болды. Ескерткiш бiр заманда түркiлер мекендеген Енесей өзенiнiң бойы мен қазiргi Монғол Халық Республикасыныңастанасы Улан-Батордың батысындағы 400 километр жердегi Орхон өзенi бойындағы Кошо-Цайдам ойпатында орналасқан. Оны алғаш тауып,ғылым әлемiне мәлiмдеушi-орыс ғалымы Н. М. Ядринцев. 1901 жылы В. Радлов бастаған Орыс ғылым Академиясының Экспедициялары ескерткiш орнатылған жерге барып, жазуды өз көздерiмен көрiп, тексерiп қайтады 1958 жылы монгол – чехославак бiрiккен ғылыми экспедициясы Күлтегiн ескерткiшiнiн орнына қазба жұмыстарын жүргiздi. Бұған басшылық еткен чех археологы Л. Иисль. Қазба жұмыстары үстiнде қорған астынан екi кiсiнiң тасқа әдемi ойылып жасалған бас мүсiнiн кездестiрдi. Оның бiрi Күлтегiнiң, екiншi әйелiнiң мүсiнi екені анықталды.
  Күлтегiн бабамыздың тарихи жәдiгердiң көшiрмесi 2001 жылы 18 мамырда Астанадағы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Мемлекеттiк Университетiнде орнатылды. 
          Күлтегін жыры, париоттық рух беретін батырлық жыры. Мәтінінің негізі Түркі ұлтының тек тарихы ғана емес Күлтегіннің батырлдығы мен ерлігін бейнелейді.
  

• 6 слайд

  Сергіту жаттығуы
  “шаңырақ, кереге, Уық”
  

• 7 слайд

  Мақал-мәтелдің мағынасын ашу
  Аллаға жағайын десең - азаның болсын,
  Қазыға жағайын десең - қазаның болсын
  Шешен сөз бастар,
  Батыр қол бастар
  Білегіңе сенбе, біліміңе сен
  Шапалақтау
  

• 8 слайд

  РАФТ әдісі
  
  
  Рөл – кім?
  Аудитория – кімге?
  Форма – қалай?
  Тақырып – не туралы?
  

• 9 слайд

  Білімсіз күнің жоқ
  (эссе жазу)
  Күлтегінге хат
  (хат жазу)
  Дін Ислам – діңгегім!
  (өлең шығару н/е оқу)
  РАФТ әдісі
  Рөл – кім?
  Аудитория – кімге?
  Форма – қалай?
  Тақырып – не туралы?
  Бас бармақпен бағалау
  

• 10 слайд

  “Аялдама” ойыны
  Б.Жұмалиев атындағы орта мектеп
  Жұлдызшалармен бағалау
  

• 11 слайд

  Екі жұлдыз, бір тілек
  

• 12 слайд

  Бағалау
  
  Үйге тапсырма:
  - &10.
  - Тоныкөк пен Күлтегін туралы материал жинау
  

• 13 слайд

  Халық ауыз әдебиеті, тіл және жазу
  (көне түркі жазуы, араб жазуы),
  діни наным-сенімдер