Еліміздің
Тәуелсіздігінің 25-жылдық мерей тойына арналған әдеби-қойылымның сценарийі.
Саябақта
Ата мен бала отыр.
Ата: Балам,
сабақтарың қалай болып жатыр? Тыныштығың бұзылып отыр ғой.
Внук: Ата, нам в
школе дали задание написать сочинение ко Дню Независимости... Но я никак не
могу понять о чем писать. Никак не получается...
Ата:Отыр
балам, болашақ иелерінің тарих беттеріне хабары жоқтығы біздің кемшілігіміз!
Тәуелсіздік деген ешкімге бағынышты болмау, өз болашағыңды өзін құрасын, өз
тіліңде емін еркін сөйлей аласын, сені ешкім қаламаған нәрсеңді күштеп жаста
алмайды. Иә, бұл біздің ең үлкен жетістігіміз. Бабалар бұл күнді көруді арман
еткен. Бәрін басынан бастар болсақ...
Өлең оқитын жігіт пен қыз сахнаға шығады.
Жігіт:Мен –
қазақпын мың өліп, мың тірілген.
Жөргегімде
таныстым мұң тілімен
Жылағанда жүрегім,
күн тұтылып,
Қуанғанда
күлкімнен түн түрілген.
Қыз:Мен –
қазақпын, ажалсыз анамын мен,
Құрсағыма сыйдырам
даланы мен.
Пәк сәбимін
бесікте уілдеген,
Дәуірлермен
құрдаспын, данамын мен.
Жігіт: Мен –
жігітпін, айқасқа, сынға асықпын.
Жүрегі бар
кеудемде шын ғашықтың.
Жанартаудай жойқынмын
жұлқынғанда,
Шарықтасам, қыран
боп шыңға шықтым.
Қыз:Мен – қара
көз сұлумын, сайтан қызбын
Сайрай қалсам,
тілімнен бал тамғыздым.
Сүйер болсам,
өмірдей өле сүйдім,
Қас батырмен
қайрасқам балтам жүзін.
Қобыз
сарыны естіледі
№1.
Музыкальный номер
Ата:Осыдан
біраз ғасырлар бұрын қазақ даласына Шыңғыс хан есімімен қоса қаралы күндер
келді. Бүкіл қазақ даласынан жусан иісінің орын қаның иісі басып алды.
Мына бір тарихты
мұқият тыңда!
Отырар қаласы
өздігінен тайынбай, жаудың күшін ішіне еңгізбей намысын қорғап тұрды. Моңғолдың
істемеген айласы қалған жоқ. Бірақ, ел арасында бір шірік табылады қашан да!
Сол бір адам үшін бүкіл қала зардап шекті. Тұрғындары қылышқа ілініп, Қайырхан
тұтқынға түсті. Шыңғыс хан билігін мойындатпақ болып, бар зардапты кештірті,
қинады, бірақ Қайыр өз өрлігінен түсе қойған жоқ!
Бір күні Шыңғысхан
Қайырханды өз құзыра алдыртып.
Сахнада
Шыңғысхан 2-3 әскерімен, ортағы езгіге салған Қайырхан мен Қаршоқыны алып
келеді.
Шыңғыс:Иә,
Қайырхан,
Рух
ердiңөзегiғойқайда да.
Еңәрiсi, Жеңiлiстiңөзiн
де
Шешкiңкелiптұрөзiңнiңпайдаңа.
Жiгiттepiмрухыңақармақты
Салмақболып,Тәнiңдiәбденқорлапты.
Батырлықтанбағыңбiрақжанған,
ә,
Мағанқарапкүлiптұрсыңсонда
да.
Олар
сенiңжеңгенiментәнiңдi,
Амалнешiк,Жеңеалмаптыжаныңды.
Мысқылкүлкiңсалдымағанқаншама
ой,
Шipкiн, сендей бес
қолбасшымболсағой,
Қалыңқолымұқсапдүлейтасқынға
Бөлепдарқанкүйгеменi
Бүкiләлембилередi
Аяғымныңастында.
Ха-ха-ха-ха, ал
мынабipсатқынды
Құдайсағанқайданғана
тап қылды?..
Қайғылыәрiкүлкiлi.
Қайранаңқау, дара
тұлға,
Аңғармапсыңқанатыңа
Жасырынғантүлкiнi.
Ерлiгiңe осы
болсынсыйлығым,
Сағанқидым
бұлсатқынныңбилiгiн!
Қарашоқы: Ұлы
ханым,
Әдiлдiк пе
мұныңыз?
Өле-өлгенше боп
өтейiн құлыңыз,
Отырарды, Мен
қолұшынбермесем,
Оңайжаулапалармаедiұлыңыз?
Шыңғыс: Оған дау
жоқ,
Сенен acқан бар ма
бiрақ тipi өлiк?!
Қастерлiнiң бәpiн
жыққан табанға
Азған сен бе, Әлде
мына заман ба?
Тым
құрыса,Қacиeттi бip сезiм
Қaлy керек емес пе
әрбiр адамда?
Рас, мeнiң
нөкерлерiм безбүйрек,
Зұлымдықты ерлiк
деп те таниды.
Олар тiптi
өкшесiмен eзгiлeп,
Кете алады жазығы
жоқ сәбидi.
Одан да ipi
хайуандыққа жете алады төзiмi,
Бәpiнөзiмүйреткенмiн
о баста.
Қаталдық пен
аяушылықceзiмi
Жауынгердiңжүрегiндетүспеукеректаласқа.
Түспеуләзiмқоссезiмнiңдауына,
Мен
осығанқаттыкөңiлбөлемiн.
Қаншамаиттiкетсе
де олар жауына,
Туғанжерiнсатпасынасенемiн.
Дәмелендiңшығарар
деп төpiнe.
Жеттiкөзiң,Олүмiтiң
- құрелес.
Опасыздықжасадың
ба елiңе,
Ертеңсағанменiсатутүкемес.
Шарам
нешiк,Тұрмынcенiтiптiаяп.
СорлыОтансыз,Қарайыпсыңқаныңа.
Қашанменiсатарыңдыкүтпей-ақ,
Алдыңдыорапкеткенiменалыма.
Жақсылығымқайтпады
деп арыма.
Сатқындыққасатқындықпентiлқату
Ұқсамайматабиғаттыңзаңына?!
Құлақтүреркiмқалдыендiзарыңа?
О дүниесапарына,Сатқыным,
Сенiпаттанәдiлдiктiңбарына!
–
Нөкерлеріне
бұйырып
Шыңғыс: Кәне,
қылыш ұстатыңдар
Қaйcаp батыр
Қайырханның қолына!
Қайырхан: Тоқта,
Шыңғыс,
Бұл баланың әкесi
бip нар тектi
Адам едiелгесыйлы,
зиялы,
Адам едiадал, ұшқырқиялы.
Әкесiүшiнперзентiнеcенiп
ем,
Сатқынболыпшықтымынатұяғы.
Оны ойласам,
отжүрегiмқан болар,
Сенiмiмесодантүскентаңба
бар.
Мақұлкөрсең,Әкесiн
бұл сатқынның
Осы
арағаалдырғаныңжөн болар.
Қарашоқының
әкесін ортаға алдырады.
Қайырхан:Жылан туса
жыланнан,
Құлан туса
құланнан,
Таңданатын түк те
жоқ,
Бiрақ жылан қалай
туды қыраннан?
Қария:Сыйлы
басым қуарды,
Жария етiп
жалғанымды,
Менiң қыран
болғанымды
Заман бүгiн
өтiрiкке шығарды.
Әдiлi сол, көнбе,
мейлiң, көн, мейлiң,
Әр адымы
қиындаған,
Адал өлiм
бұйырмаған
Мененсорлыжан бар
десең, сенбеймiн.
Еңнегiзгiкiнә,
әрине, өзiмде.
Бұл
баланыжаңатуғанкезiнде
Перзентүнiтұсағанжанмұратын
Афрасиабтың ар
жағындатұратын
Нағашысыбауырынабасқан-ды.
Қaтeлiгiм осы
араданбасталды.
Kiндiккескенөлкесiнiңсорына
Ержеткенсоңқайтакелдiқолыма.
Бөрененiжарыпшыққансынадай
Бабаларданбiзгежеткен,
Құлақтыныiздепөткeн,
Өсиет бар мынадай:
“Әрнәрестеқашанeciкiргенше,
Жерқадiрiн,Ел
қадiрiн,
Еңбастысытілқадірінбiлгенше,
Алғашқыәнтекқылығына
Өзiұялыпкүлгенше,
Көтергеншебалаңойдыңжелкенiн,
Қинаса да
қиқарсоқпақ, қиысжол,
Өзiнтуғанқасиеттiөлкенiң
Ауасымендемалуғатиiстiол!”
Мен
осынауборышымаәкелiк
Немқұрайдықарадым
да,
Кiнәлiбоп ар
алдында,
Жiбердiмзорорнытолмасқателiк.
Мiне,
төpiмбipiгiптұркөрiме,
Көрiнетiнбетiм бар
маелiме?
Мынасатқынперзентiмеқосақтап
Өлтipyгeмiндеттiсiңменi
де!
Азғындықтыңсоңыбiзбенқұрысын,
Сабақболсынертеңгiатаркүнүшiн.
Құммәңгiлiкбүркейалмасасылды,
Даңқыңкөктепөтедiәлiғасырды.
Ал
қимылда,Қалдыуақыттымқысқа.
Қағуүшiнсенiңқайсарбасыңды
АсығыптұрмынаузалымШыңғыс
та!
Қайырхан:Иә,
қоштасаркелдiкүн,
АзбанШыңғыс ел
тарихынқорлады-ау.
Ойлаптұрсам,
ендiбәpiарман-ау.
Отырардыңжанқиярлықерлiгiн
Жырететiн,Әттең,
ақынқалмады-ау!
Шыңғыс:Өкiнгенмен,
болмайды,
Ешкiмге де
берiлмейдi бас сауға.
Бұйрық еттiм түгел
қырып тастауға.
Отырарда еркек
кiндiк қалмайды!
Қария:Қателестiң,
қалады!
Жұма бұрын шеткi
Елшi қақпадан
Жүзiн жалын
қақтаған
Мен құтқарып
жiбердiм бip баланы.
Қайырхан:Бәрекелде,
Бұлеңбегiңжарады!
Бipaқоданұрпақтарап,
Оданақынтуғанша,
Ал
олақынатажолынқуғанша,
Кеудесiнесыйдырғаншадаланы,
Айырғаншаақтанбөлiпқараны,
Талайөзентасыпөтер,
Бәлкiм,
талайғасырөтер.
Қобыз
сарыны естіледі
№2.
Музыкальный номер.
Ата:Көрдің бе
балам, Отырар қақпасынан жасырын қашқан кішкене баладан Мұхтар Шахановтай
азамат туып, Қайырхан күткен үміт ақталды.
Внук: А почему
и после этой долгой войны наша страна не стала независимой?
Ата:Айналайын
қарғам, біле-білсең қазақта жүз, оның ішінде рулар бар. Солардың басы бірікпей,
әрі жүз хандыққа таласып, тартысып өмір сүрді. Бірақ дұшпан қарап тұрады ма,
жерімізден алыс емес жерде Жонғар хандығы еліміздің әлсіреп тұрған пайдаланып
жолына кездескенің бәрін жайпап, қылышын қанға бояп өтті. Балам ешқашан ұмытпа!
«Алтау араз болса, ауыздағы кетер. Төртеу түгел болса, төбеден келер».
Жаратқанның құдіретімен біздің жүз сұлтандары мұны түсініп, қазіргі Шымкенттен
алыс емес Ордабасы деген жерде бас қосып, күштерін біріктірді.
№3.
Музыкальный номер «Елім-ай»
Ата:Елдің
бірлігі жарасқан, алтын ғасыры Абылай хан билеген кезде болды. Көптің ішінен
озып шығып, өзінің көрегендік саясатымен ел басқарып, көре алмаған дұшпанның
күшін жермен жексен етіп отырды!
Өлең
оқитындар сахнаға шығады
Қан да, көздің
жасы да сорықпады.
Күреңіттікөлдердіңборықтары.
Азан-қазан
«Ақтабаншұбырынды»,
Алатопанжоңғардыңжорықтары...
Мал
айрылдыдағдылыжайлауынан,
Жерайрылдыжарлыелден,
байлыауылдан.
Қыранбүркітадастымекенінен,
Қызжаңылдысерттісөзбайлауынан.
Сарыарқада сарнады
Асан қайғы,
Домбырадан
бақсыдай бас алмады.
«О, қарт баба,
еңсеңдікөтер! – дедім, –
Көпкүрсінсең,
көңіл де қасаңдайды.
«Ару – жолда, мал
– терде, бала – белде»,
Уайымтүбі –
теңізғой, бара берме.
Жігеркерек,
жыркерек, жалаукерек,
Қайраткүйібоптөгілқаралыелге.
№4.
Музыкальный номер
Ата: Бірақ, елдің
бағы көпке созылған жоқ.
Өлең
оқитындар:
Мен – Жамбылмын,
жаугер жыр ел тілеген,
Қазған ормын
дұшпанға ентелеген.
Мен – Москва
қорғаны, Жиырма сегіз,
Мен – Әлия, мен –
Мәншүк, мен – Төлеген.
Паспорттары, паролісол
да атымның.
Еңбектің де сом
білексолдатымын.
Ұйқысызбын,
майдандықвахтадамын,
Тоғызыбоп он
оқтыңсондатудым.
Жүргенім жоқ
айқасып атақ үшін,
Танытам деп
әлдебіратакүшін.
Қорғамақпынсоңкелгенбақытымды,
Октябрьдің,
Ильичтіңаталыісін.
Мен – солдатпынсол
үшін шаужайлаған.
Ұлтатындажоқенді
дау жаймаған.
Украин, белорус,
орыспын мен,
Азатетемжерімдіжаужайлаған.
(Радиодан
әлде как муз. Номер.«День Победы» әні ойнайды)
№5.Музыкальный
номер
Ата:Кеңес
үкіметті ел тыныштығын бұзған фашисттер үстінен жеңіс көрді. Бірақ... онымен
де қайғы біте қойған жоқ.
1953 жылы Семипалатинск
обласында алғашқы сутегі бомбасының жарылыс ұйымдастырылды. Қазақ жазушысы
Роллан Сейсенбаев жазған бір оқиғаны тыңда!
Көрініс
Занавес
открывается. На сцене толпа людей. Человек в военной форме приказывает
всем немедленно уезжать.
Офицер:Уезжайте и
берите с собой только самые необходимые вещи
Старик:Эй ты,
казенный человек, ты знаешь, что это за земля? Это земля, на которой родился
Абай, это земля, на которой похоронен наш Шакарим. Сколько же еще нам
страдать?!
Офицер:Отец,
понимаю, приказ есть приказ!
(Все
расходятся, переговариваясь между собой. На сцене гаснет свет. Выходят мальчик
и девочка, затем поодаль располагаются бабушка и дедушка.)
Кенже:Ты хочешь
жить, Роллан? (заплакала)
Роллан: Не плачь,
нельзя плакать.
Кенже: Знаю, это
к беде, но я не могу ничего с собой поделать. Завтра будут взрывать бомбу! Я боюсь!
(Роллан укрывает ее шубой)
Кенже: Как ты
думаешь, умирать страшно? (Пауза) Смерть всякая бывает – и тяжелая, и легкая...
Меня ждет страшная смерть...
№6.
Музыкальный номер
Өлең
оқитын шығады.
Фон
музыка ақырын ойнап тұрады.
Күнәдан таза басым
бар,
Жиырма бірде жасым
бар,
Қасқалдақтай қаным
бар,
Бозторғайжаным
бар,
Аламдесең,
алыңдар!
Қайрат деген атым
бар.
Қазақ деген затым
бар.
Еркек тоқты-құрбандық,
Атам десең,
атыңдар!
Мен не етермін, не
етермін,
Мен келмеске
кетермін.
Көрмеген қош бол
таңдарым,
Көре алмай мен
өтермін.
№7.
Музыкальный номер. Ансамбль или Оркестр – Күй.
Домбырада
күй ойналады
ЗКТ внук: Ата, мен
бәрін түсіндім! Тәуелсіздік біздің дінімізде, тілімізде, салт-дәстүрімізбен бірге
тамыры терең тарихымызда екен! Мен бәрін түсіндім! Енді шығарманы емін еркін
жаза алам!
ЗКТ ата:Бәрекелде
балам, тарихын білмеген бала – болашағын болжай алмайды. Өйткені, бәрі де тарих
беттерінен басталады.
Вед 2:Моя Родина
– это красоты природы,
Это счастья любви
большой океан,
Это символ
богатства, символ свободы.
Моя Родина – мой
Независимый Казахстан!
Вед 1:Еркіндік
қыраны шарықта,
Елдікке шақырып тірлікте!
Алыптың қуаты –
халықта
Халықтың қуаты –
бірлікте!
Вед 2:Мой
Казахстан! Люблю тебя я
За красоту твою,
широкие просторы.
Мой Казахстан!
Велик ты и могуч,
Певуч язык твой,
величавы горы!
Пусть солнце
льется на твои просторы,
В богатстве недр и
в золоте зерна.
Пусть высится, как
снеговые горы,
Для добрых дел
Отчизна, Родина моя.
Вед 1:Баяғыда
қазақтар бір-біріне бар жақсылықты тілегенде «Шаңырағын биік болсын» деп,
тілеген екен.
Вед 2: Этот
символ говорит о единстве нашего народа, о его стремлении к миру, о высоких
помыслах, и, конечно же, это доброе пожелание всем людям мира.
Вед 1:Ал, біз
бәрімізге ортақ шаңырағымыз, Тәуелсіз еліміздің 25-жылдық мерейтойымен
баршаңызды құтықтап, қыранымыз көкте шарықтай берсін дейміз! Осындай
шат-шадыман күндерде кездескенше, аман сау болыңыздар!
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.