ДЗЯРЖАЎНАЯ
ЎСТАНОВА АДУКАЦЫІ
“СЯРЭДНЯЯ ШКОЛА №7 Г.БАРЫСАВА”
“Зямля мая – зялёны дом”
Настаўнік беларускай мовы і літаратуры
Саколіна Марына Аляксандраўна
2015г.
Тэма ўрока: Зямля мая - зялёны дом.
( “Экалагічная тэма ў творах беларускіх пісьменнікаў”.)
Мэта ўрока: мяркуецца, што напрыканцы ўрока вучні павінны
абагульніць і паглыбіць свае веды па экалагічнай тэме па творах беларускіх
пісьменнікаў.
Задачы ўрока:
Ø стварыць ўмовы для
абагульнення і паглыблення ведаў вучняў па экалагічнай тэме;
Ø развіваць ўменне
аналізу твораў, здольнасці вучняў да эстэтычнага ўспрымання твораў экалагічнай тэматыкі
;
Ø развіваць вуснае
маўленне, аналітычнае мысленне вучняў, іх творчае ўяўленне;
Ø фарміраваць
актыўную грамадзянскую пазіцыю школьнікаў у дачыненні аховы прыроды;
Ø выхоўваць этыку
зносінаў, культуру маўлення.
Месца ўрока ў вывучаемай тэме: 9
Тып урока: камбінаваны
Вучэбна - дыдактычнае забеспячэнне ўрока і
сродкі навучання: падручнік
«Беларуская літаратура» 6 клас, сшыткі, вучнёўскія малюнкі, фаназапіс мелодый
аб прыродзе, дыдактычныя карты,праекты, заклікі вучняў у абарону прыроды.
Выкарыстаныя прыёмы, формы навучання: калектыўная, групавая, індывідуальная работа;
чытанне, гутарка, творчы каментарый, рэпрадуктыўна - прадуктыўная работа з
тэкстамі, ілюстрацыямі, самастойная творчая работа.
Слоўнік:
Глабальныя праблемы - праблемы, якія ахопліваюць увесь зямны шар,
усеагульныя.
Гуманізм - чалавечнасць у грамадскай дзейнасці, у адносінах да людзей, да ўсяго
жывога.
Нашчадкі - тыя, хто атрымлівае спадчыну, спадкуе пасля каго-небудзь.
Праект -
папярэдні тэкст якога-небудзь дакумента.
Цывілізацыя - сусветная культура.
Ход урока.
Трэба нам і захады і меры,
Каб між светлых беларускіх рос
Зноў расцвіў чаравічок венерын
І званочак сіні ў лесе рос.
Пімен Панчанка.
1.
Індукцыя.
(Гучыць фаназапіс мелодыі птушынага спеву)
Настаўнік пачынае ўрок радкамі з верша «Зямля мая...» Сяргея
Грахоўскага:
Зямля мая,
ты для мяне—як дзівы,
Як першы дотык любае рукі,
Як у спякоту млосную ільдзінка,
Як на кашулі белай васількі.
Мне б толькі быць з табой—
ну, хоць бы верасам,
Расінкай,
што пад промнямі дрыжыць.
Ты пражывеш і без мяне,
я ведаю,
А мне ніколі без цябе не жыць.
(Пытанні вучням)
Якія думкі і пачуцці выкліае ў вас экалагічная тэма?
Чым важная ў наш час гэтая размова?
Паведамленне вучаніцы (індывідуальнае дамашняе заданне)
З гісторыі ўзнікнення Чырвонай кнігі.
Пачалося 21 стагоддзе, якое акрамя ўсяго іншага, прынесла з сабой 7
глабальных праблем* (яны запісаны на дошцы з левага боку; са словамі ці
словазлучэннямі, пазначанымі зорачкай, праводзіцца слоўнікавая работа):
1. Тэхналагічную (забруджванне паветра, вады, глебы).
2. Дэмаграфічную (магчымасць Зямлі—вытрымаць 12 млрд. чал., цяпер
пражывае ў 2 разы менш).
3. Экалагічную (спажывецкія адносіны да прыроды).
4.Інфармацыйную (паток інфармацыі перавышае магчымасці чалавека яе
засвойваць).
5. Дынамічную (адставанне грамадскай свядомасці ад глабальных
праблем; меркантыльнасць).
6. Светапоглядную (пераацэнка каштоўнасцей).
7.
Маральную (паслядоўнае зніжэнне ўзроўню агульнай
культуры чалавецтва).
Каб не страціць сваёй планеты, зямляне павінны
неадкладна вырашыць гэтыя праблемы.
Мы ўжо сёння з вамі можам удзельнічаць у вырашэнні
адной з іх—экалагічнай.
Зачытваецца эпіграф да ўрока.
Найбліжэйшая задача—выпрацаваць праект* праграмы
абароны і захавання прыроды нашай планеты для нашчадкаў*. У вучняў ёсць жыццёвы
вопыт і веды, якія яны набылі на ўроках літаратуры пры вывучэнні твораў на
экалагічную тэму. Школьнікі павінны ўзгадаць творы «Сармацкае кадзіла» Пімена
Панчанкі, «Стары бабёр» Алеся Жука і «Алені» Івана Пташнікава.
2) Самаканструкцыя.
Кожны з вучняў зрабіў выбар на папярэднім уроку, якая з прапанаваных
праблем яму здаецца найбольш значнай, і спрабуе знайсці яе вырашэнне.
(Школьнікі рассаджаны за сталы з шыльдамі, на якіх напісаны прапанаваныя
тэмы.На сталах ляжаць дыдактычныя карты з заданнямі. Кожны вучань выбірае на
дыдактычнай карце тое пытанне, на якое можа і хоча адказаць. Усе астатнія
ўважліва слухаюць і дапаўняюць.)
Дыдактычная карта
Дадатак 1.
Па старонках Чырвонай кнігі
1.
З верша «Сармацкае
кадзіла» П. Панчанкі прыгадайце назвы раслін, унесеных у Чырвоную кнігу,
паразважайце, адкуль і як маглі ўзнікнуць гэтыя назвы?
2.
Што трывожыць аўтара
верша? Пра што ён шкадуе?
3.
Як можна выратаваць і
захаваць прыродную спадчыну?
Дыдактычная карта
Дадатак 2.
Непаўторны свет прыроды
1.
Успомніце, як у апавяданні
«Стары бабёр» аўтар абмаляваў характар клапатлівага гаспадара бабровага
сямейства, яго трывогу, перажыванні і адказнасць за будучыню сям’і?
2.
Хто вінаваты ў тым, што не
стала ў жыцці баброў спакою?
3.
Растлумачце радкі: «Стары
бабёр хацеў вярнуцца назад, дзе было так вольна і шчасліва. А там, дзе вольна,
здавалася, што і сіла будзе другая, і другое будзе здароўе, і там ён будзе жыць
вечна».
4.
У апавяданні аўтар шмат
месца адводзіць апісанню прыроды. З якой мэтай ён гэта робіць?
Дыдактычная карта
Дадатак 3.
Узаемаадносіны чалавека і прыроды
1.
Успомніце апавяданне
«Алені» Івана Пташнікава. Якая трагедыя здарылася з Рагатым? Ці ёсць апраўданне
людзям у забойстве аленя?
2.
Якую галоўную думку
выказаў пісьменнік у творы?
3.
Хто ў творы выяўляе
гуманныя адносіны да прыроды?
4.
Як можна ахарактарызаваць
адносіны да прыроды Ірчынага бацькі?
3) Фізкультхвілінка.
(Дзяўчынка ў дошкі чытае верш на памяць Ніла Гілевіча, імітуе дзеянні,
пра якія гаворыцца, вучні паўтараюць рухі за ёю)
Заўтра я павінна ўстаць
Раненька з зарою:
Пойдзем зёлкі мы збіраць
Людзям на здароўе.
Святаяннік, дзівасіл, сухацвет і піжму—
Каб было на лекі ўсім—
Буду рваць я ўвішна.
4) Сацыяканструкцыя (Работа ў групах)
Пасля індывідуальнай працы адбываецца групавая па вырашэнні навучальнай
задачы—стварэння аднаго агульнага праекта. Вучні працуюць групамі, пісьмова
запаўняюць дыдактычныя карты Дадатак 1.1; 1.2; 1.3, праекты.
Дадатак 1.1
Праект
Падрыхтуйце паводле плана свае прапановы, як зберагчы расліны, унесеныя
ў Чырвоную кнігу.
1.
Услухайцеся ў надзвычай
паэтычныя назвы кветак нашай краіны, якія, на жаль, ужо занесены ў Чырвоную
кнігу: ... .
2.
Гэтыя назвы ім прыдумаў
народ:
званочак сіні, таму што ... ; венерын чаравічак, таму
што ... ;
сон-трава, таму што ... ;
3.
Сёння нас трывожыць тое,
што ... .
4.
Мы лічым, што выратаваць і
захаваць прыродную спадчыну можна толькі тады, калі ... .
Дадатак 2.1
Праект
Падрыхтуйце паводле плана свае прапановы пра неабходнасць захавання
законаў прыроды.
1.
Прырода жыве паводле сваіх
законаў: ... .
2.
У гэтыя законы не павінен
умешвацца чалавек , таму што ... .
3.
Не толькі чалавек, але і
кожная жывая істота мае права на ... .
4.
Мы заклікаем: людзі, не
забывайцеся, што ... .
Дадатак 3.1
Праект
Падрыхтуйце паводле плана прапановы па паляпшэнні ўзаемаадносінаў
чалавека і прыроды.
1.
Мы лічым, што чалавек у
адносінах да прыроды павінен быць ... .
2.
Часта людзі не
задумваюцца, што жывёлы і птушкі ... .
3.
Мы заклікаем усіх людзей
планеты Зямля ў адносінах да прыроды быць ... , ... , ... , таму што ... .
5) Фізкультхвілінка
Змена дзейнасці для зняцця нервовага напружання (зрок). Настаўнік пад
музыку прапаноўвае зрабіць гімнастыку для вачэй.
6) Сацыялізацыя (рэфлексія)
Вучні (1-2 ад кожнай групы) абараняюць свае праекты каля дошкі , пасля
чаго гэтыя карткі замацоўваюцца на дошку.Усе астатнія вучні ў гэты час
прыдумваюць свае заклікі ў абарону прыроды, якія можна было б памясціць на
сайце ў інтэрнэце. Зачытваюць іх.
Настаўнік гаворыць, што гэты ўрок—першы крок у барацьбе падлеткаў за
будучыню планеты, што сёння вучні асэнсавалі значнасць экалагічнай праблемы і
ўсвядомілі: кожны цывілізаваны чалавек павінен актыўна ўдзельнічаць у захаванні
прыроды для сваіх дзяцей і ўнукаў.
(пытанні вучням)-- Як вы разумееце сэнс слова «гуманізм»? Якое дачыненне
яно мае да тэмы нашага ўрока?
Падвядзенне вынікаў працы, выстаўленне адзнак.
7) Дамашняе заданне.
Падабраць вершы беларускіх паэтаў на экалагічную тэму.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.