Урок белорусский литературы 3 класс 19-20 тема

Урок 19. Пазакласнае чытанне  «Чалавек без Радзімы, што салавей без песні»

Мэты: Арганізаваць чытанне і разгляд кніг пра адносіны да роднай зямлі, на тэму Радзімы, хлеба, прыродных сімвалаў Беларусі і нацыянальнай культуры беларускага народа.

Папярэдняя работа: чытанне твораў С.Тарасаў “Адкуль пайшлі беларусы”; М.Танк “Родная мова”; У.Карызна “Люблю цябе, Белая Русь”; М.Чарняўскі “Слуцкія паясы”; Э.Агняцвет “Зямля з блакітнымі вачыма”.

Тып: урок-падарожжа. Загадзя рыхтуецца геаграфічная  карта падарожжа з нанесенымі на яе пунктамі прыпынку — тэмамі твораў, якія будуць разглядацца на ўроку.

Ход урока.

I.                   Арганізацыйны момант.

Настаўнік чытае выказванне Уладзіміра Караткевіча:

“Я хачу правесці вас па зямлі, якая для мяне – і, мабыць, не толькі для мяне – даражэйшая за ўсё, самы ўтульны і чароўны кут.

Якая яна, мая Зямля? Гэта залатыя палі збажыны з сінімі вочкамі васількоў, дзе горда нясуць свае кроны алені. Гэта бясконцыя жылы рэк, у якіх плешчуцца бабры і рыба на захадзе сонца, і гэта амаль 11 тысяч азёр, чыстых, як усмешка дзіцяці”.

II.                Паведамленне тэмы урока.

- Нестандартны ўрок – урок-падарожжа.

ІІІ. Праца па новай тэме.

* 1 прыпынак “Выстава”.

Мэта: замацаваць уменне мэтанакіравана разглядаць незнаёмыя кнігі.

* 2 прыпынак “Адкуль пайшлі беларусы”.

- Адказаць на пытанне: Чаму ў нашай краіны такая назва – “Беларусь”?

1. Белая – ад колеру ільняной вопраткі і светлых валасоў жыхароў краіны.
2. Край людзей, не пакораных ворагамі; белы – значыць вольны.
3. Зямля белых буслоў, якія, калі ўзляталі, засцілалі неба сваімі крыламі.
4. Хрысціянская Русь: Русь Белая – значыць праваслаўная.
5. У далёкія часы ваду называлі словам “русь” ці “рос”, а славяне дадавалі да яго яшчэ адно слова – “белая”, значыць чыстая.

* 3 прыпынак “Родная мова”.

- Слуханне аўдыёзапісу верша.

З якой інтанацыя і з якім настроем чытаюць верш у запісы?

- Конкурс на лепшага чытальніка верша.

- На што падобен верш М.Танка?

Верш Максіма Танка падобен на узнёслы гімн роднай мове, якая ўвабрала ў сябе цэлы свет, усе колеры зямлі і неба, усе гукі — пачынаючы ад птушынага шчэбету і смеху дзяцей і канчаючы шалясценнем ніў і гоманам пушчаў:

* 4 прыпынак Фізкультхвілінка

Я ляжу на траве.                                           Я заплюшчваю вочы,

Пуста-лёгка ў галаве.                                   Сваё цела адпускаю.

Рукі цёплыя, цяжкія,                                    Адчуваю: я лятаю!

Ногі цёплым налітыя.                                  Прылятаю на зямлю

Сонейка прыпесціць хоча.                          І бадзёра устаю!

* 5 прыпынак “Люблю цябе, Белая Русь”.

- Чытанне верша падрыхтаваным вучнем.

- Работа ў парах.

ü  Якім словам можна назваць кватэру ці хату, дзе жывеш ты, твае тата і мама? ___________

ü  Якім адным словам можна назваць і вёску, у якой ты жывеш, і лес, куды ходзіш у грыбы, і рэчку, на якой ловіш рыбу? __________________

ü  Як называецца твая Радзіма? ________________________________

ü  Як называюць хлопчыка, які нарадзіўся і жыве ў Беларусі? ___________________________

ü  Як называюць дзяўчынку, якая нарадзілася і жыве ў нашай краіне? _____________________

Словы-памочнікі: Беларусь, беларусачка (беларуска), дом, Радзіма.

* 6 прыпынак «Зямля  з  блакітнымі  вачамі». 

- Чытанне верша падрыхтаваным вучнем.

- Суаднесці малюнак з радкамі верша.

Шляхам калектыўнага абмеркавання аналізуюцца мастацка-вобразныя сродкі з апорай  на малюнкі,  якія   адпавядаюць  зместу верш аваных  радкоў .

Вызначаецца галоўная думка верша. Вучні спрабуюць выказаць свае меркаванні наконт таго,  якой па характары павінна быць мелодыя  да гэтых  слоў.

* 7 прыпынак “Слуцкія паясы”.

- Прасмотр відэазапісу “Слуцкія паясы”

Што цікавага вы даведаліся пра нашу гістарычную каштоўнасць – слуцкія паясы?

* 8 прыпынак “Якасць”.

З якога твора гэтыя радкі?

- “Ты наша слава, наша казка

Як сонца, добры твой народ.” ( Э.Агняцвет “Зямля з блакітнымі вачыма”)

- “Каб сэрцам і доляй навек парадніцца

З табой, мая чыстая Белая Русь.” (У.Карызна “Люблю цябе, Белая Русь”)

- “З легендаў і казак былых пакаленняў” (М.Танк “Родная мова”)

IV. Падвядзенне вынікаў урока. Рэфлексія.

*  9 прыпынак “Вынікі”.

— Якой агульнай, вельмі важнай тэмай былі аб’яднаны творы, што чыталі на ўроку?

—Якія словы  — назвы прымет вы можаце падабраць для апісання любімых куточкаў роднага краю?

V. Дамашняе заданне

Папярэдняе заданне да наступнага ўрока пазакласнага чытання «Добры чалавек і жывёлу шкадуе».

Тэма 3. Добры чалавек і жывёлу шкадуе.

Урок 20. Ніна Галіноўская. «Ся­бры прыроды»; народ­ныя загадкі пра жывёл

Мэты: Пазнаёміць вучняў са зме­стам і з задачамі новага раз­дзела: чаму навучацца і якія ўменні будуць развіваць.Фарміраваць чытацкія ўменні знаходзіць у вершы з дапамогай   выбарачнага чытання адказы на пытанні настаўніка. Называць герояў твора. Разумець адносіны аўтара да іх. Вызначаць у радках мастацкія словы, настрой і адмет­ насць будовы верша. Назіраць за формай апавядання (хто распавядае: аўтар ці герой?). Вызначаць тэму твора. Фар­муляваць яго асноўную думку. Развіваць кемлівасць і ці­ кавасць да адгадвання народных загадак пра жывёл. З дапамогай схемы вучэбнага дапаможніка спрабаваць складаць свае загадкі пра жывёл.

Ход урока

I.         Арганізацыйны момант.

II.        Паведамленне тэмы урока.

Аналіз старонкі-навігатара да тэматычнага раздзела «Добры чалавек і жывёлу шкадуе».

ІІІ. Праца па новай тэме.

* Чытанне верша настаўнікам.

- Хто апавядае ў вершы: паэт ці юны натураліст? Дакажыце.

* Самастойнае чытанне твора вучнямі спачатку цалкам, а затым па строфах з мэтай падрыхтоўкі да выразнага чытання.

- Куды накіраваліся сябры прыроды? З якой мэтай яны падарожнічаюць? Як гэта іх характарызуе?

* Выбарачнае чытанне.

- Што значыць “У сонейка, у месяца бываем у гасцях”?

- Як вы разумееце сэнс радкоў:

“Зялёна, светла сцелецца

Наш у прыродзе шлях”

* Выразнае чытанне твора вучнямі цалкам, пераход да чытання па строфах.

* Чаму звяры ветліва сустракаюць гэтых вандроўнікаў? Паразважайце.

Фізкультхвілінка

Як толькі сонейка прачнецца,                                (устаць з-за парт)

За справы ўміг яно бярэцца!                                  (кругі рукамі)

Разбудзіць сонных дзетак,                                      (пацерці вочкі)

Сагрэе лес, палетак,                                                (абняць сябе за плечы)

Дасць моцы ўсім, хто хворы,                                 (зрабіць рыўкі рукамі)

І падтрымае ў горы.                                                (паціснуць адзін аднаму рукі)

Я вельмі прашу: "Сонца,                                        (папляскаць у далоні)

Зірні ў наша аконца!”!

* Чытанне і адгадванне загадак на тэму жывёл.

* Тлумачэнне сэнсу прыказак на гэтую тэму (с.63).

* Спроба складання сваіх загадак на тэму жывёльнага свету з дапамогай схемы (прыёмаў пытання, апісання і супрацьпастаўлення) вучэбнага дапаможніка.

IV. Замацаванне ведаў.

* Вуснае апісанне рэпрадукцыі карціны амерыканскага мастака Дональда Золана з серыі «Мілыя

дзеці» па пытаннях вучэбнага дапаможніка.

V. Падвядзенне вынікаў урока. Рэфлексія.

* Калектыўнае асэнсаванне зместу прыказак.

- Пазнёмцеся з прыказкамі пра адносіны да Радзімы. Растлумачце іх сэнс.

* Якая прыказка вам падабалася больш за ўсё?

VI. Дамашняе заданне

Вывучыць верш Ніны Галіноўскай “Ся­бры прыроды” на па­мяць .