Инфоурок Родной язык КонспектыУрок чеченского языка 1 класс на тему "Элп ХЬ"

Урок чеченского языка 1 класс на тему "Элп ХЬ"

Скачать материал

Урокан  ц1е: «Мукъаза  къора    аз (Хь), элп  Хьхь.  19.01.2023ш

Лорсанова Т.Л.

1алашо: мукъаза  къора     аз (Хь)  довзийтар, элп Хьхь довзийтар. Элп  Хьхь дешан  юьххьехь,  чаккхенгахь, юккъехь деша 1амор.

Кхочушдан лерина жам1аш:

1.Предметни:мукъаза  къора  аз (Хь) , элп Хь хь  девзар ду. Нийса а , кхеташ а  элп  Хьхь  юкъадог1у дешнаш деша  1емар ду.

2. Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна  1емар ду  учебника  т1ехь  ялийначу   материалах   пайда а оьцуш  , шайн белхан план  х1отто. Планан рог1алла а  ларъеш  шайн болх  д1абахьа а 1емар ду берашна. Берашна хуур  ду  шайн кхиамаш ган , царех пайдаэца. 1емар ду  кхачамбацарш  ган   уьш  д1адаха.

·        Коммуникативни:  берашна  1емар ду  хьехархочун хаттаршна дуьззина жоьпаш дала. 1емар ду  вовшашца къамеле  бовла, ладог1а. Берашна 1емар ду  шайна хеттарг д1аала, шайн накъосташа  дуьйцучунга  ладог1а, кхета.

·        Познавательни: берашна девзар ду  шалха  элпаш ,  1емар ду элп Хьхь  юкъа а х1оттош  дешдакъош  кхолла , уьш деша.  Дешнашкахь  деха а , доца а мукъа  аьзнаш  довза  а 1емар ду. Масех  маь1на долчу дешнийн тидам бан 1емар ду.

3. Личностни:берийн лаам хир бу  1алам довза а , цуьнан  тидам  бан а , дола  дан  а.

Урок  д1аяхьар.

1.     Маршалла  хаттар

 -Де дика хуьлда шун, бераш!

-Диканца дукха  ехийла! 

-Вай  д1айолор  ю дешаран урок. Тидаме  а , кхетаме  а  хила  декхарийлахь ду    шу.

2. Дешаре  шовкъ  кхоллар.

·        Ловзар : «Х1етал-металш».

 

Х1етал-метал хаийла хьуна:

 

Ког - ц1а чохь, корта - арахь? (Хьостам).

    Алал    Кагиров Билал

 

 

Цхьа корта, исс лерг, пхи даь1ахк?(Хьамц).

Лаьтта  юьжуш, стигал г1оттуш  дег1 шен  марг1ал хиллалц?

(Хьаьжк1а).

  Сулейманов М-Э    жоп

 

Ша х1ума а ца  юуш, коьрта т1ехь лела, мачаш елахь а, когаш берзина лела? (Мачийн  хьостамаш

 

Ша х1ума а цаюуш, дерриг дуьне кхобург? (Хьера)

 

Даим юуш, цкъа цаюзуш? (Хьера)

 

Цергаш  хьийза, багара к1айн 1аь  юьйлу? (Хьера)

 

Юх ц1уналахь эла-борш? (Хьера)

 

Бешшехь аьчгах бина со,

Когаш, куьйгаш ца дина.

Коьрте кхаччалц аннех бетта,

 Къа ца хеташ, ж1ов  т1еетта. (Хьостам).

 

-Х1ун  ю х1етал-металш т1ехь юьйцуш ерш? (Хьера, хьостам, хьаьжк1а).

-Ша-ша  олу  вай  и дешнаш : ХЬХЬЕРА, ХЬХЬОСТАМ, ХЬХЬАЬЖК1А).

-Муьлха  аз  хеза  царна  хьалхахь?  (Аз (ХЬ)  хеза).

 

 Берий    жоьпаш

 

-Х1ун  1амор ду  вай  тахана?  (Берийн  жоьпаш).

-Вайна  девзар ду  мукъаза  къора  аз (ХЬ), элп Хьхь.

3  .  1алашо йовзийтар.

-Д1аелла  абатан   81-г1а  аг1о.  Аг1он т1ехь балийначу г1ирсан тидам бе. План  х1отта е  шайн  белхан.

Суна  девзар ду…     

Суна  1емар  ду…

Суна хуур ду…

Ас  дийр ду….

-Вайна  тахана  девзар ду  аз а  , элп  а Хьхь. Шуна  евзар  ю Хьхь элпан  башхаллаш . Шуна хуур ду  иза дешан  юьххьехь , юккъехь,  чаккъенгахь  деша.

4. Мукъаха  къора  аз (Хь) , мукъаза  шалха элп Хьхь довзийтар.

·        Суьрташца болх бар. Дешан  юьххьехь, чаккхенгахь, юккъехь аз   (Хь)    довза  1амор.

-Х1ара х1ун ю? (Хьайба ю)    …     Дабагаева  1айша

 

-Ала   ХЬХЬАЙБА   . Муьлха аз  хеза  ХЬАЙБА  дешан  юьххьехь?  (Аз (Хь)  хеза)    

-Ала  ХЬХЬ  . Аз (Хь)  мукъа  ду  я  мукъаза  ду? (Мукъаза ду)

Берийн  жоьпаш).

-Х1унда  ду  и мукъаза? (Аз (Хь) ца  лакхало)

Цакаев  Шемильхан

-Аз (Хь) зевне ду  я  къора   ду? ( Аз (ХЬ)  къора  ду)

Жоп ло  Бултаева  Хедас

-Тидам бе схемин . Х1ун  бос  бу  аз (Хь ) билгалдечу еък1овн? (Сийна)

Хасуев Аюб

-Маса дешдакъа ду  ХЬАЙБА   дешан? (Шиъ  ду)    жоп ло   Гапураев С-М

 

-Муьлханиг  ду хьалхара  дешдакъа ? (ХЬАЙ)

Жоп ло Юсупрва Мархас

 

-Шолг1аниг? (БА)   Жоп ло Абдулазиев Л-А

 

-Х1ара  х1ун ю? (Буьхьиг)  жоп ло Сакаев А-М

 

-Маса дешдакъа ду  БУЬХЬИГ  дешан? (Шиъ ду)   жоп ло Сатыбаев Д

-Муьлханиг  ду хьалхара  дешдакъа ? (БУЬ)    жоп ло Абдулазиева С

-Шолг1аниг? (ХЬИГ)    Хажмурадов  М

-Мича  меттехь хеза  аз (ХЬ)    БУЬХЬИГ    дашехь? (Дешан  юккъехь)

·        Элп  Хьхь  довзийтар.

-Х1ара зорбанан  доккха  элп Хьхь  ду , х1ара  зорбанан жима элп хь ду. И ши элп цхьатера ду  я  тайп-тайпана  ду?

-Тидам бе  элпийн. Маса хьаьрках  пайдаэцна  элп Хьхь яздеш? (Шина)

 

-Муьлханаш  ю  уьш? (Х , Ь) Берийн  жоьпаш).

-Элп  Хь хь  шалха элп ду  , х1унда  аьлча  и  яздеш  пайдаоьцу  шина хьаьрках.

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Суна девзи мукъаза  къора   аз (Хь).  Мукъаза  шалха элп  Хьхь.

Самбулатова Л  жоп ло

·        Хьхь  элпах лаьцна байт 1амор.

 

X ьалххе:шена  лоьхуш  ижу

Хьоза уьйт1ахь  к х и й с а л о

Хьовсал — д1огахь теба Пису,

Хьанна хаьа  цо х1ун до?

Хьавас Пису эккхадо.

 

5. Дешдакъош х1иттор , уьш дешар.

·        Хьхь  элпаца  дешдакъош кхоллар.

-Бераш  , вай  х1инца  1амор ду  дешдакъош деша.  Аса  хьала   ойбу   элп Хь  , аша   аз  а  ца  хадош  д1адеша  иза. (Хьехархочо   д1агойту  элп   , бераша  д1адоьшу.

-ХЬХЬХЬ.

-Аса  цунна  улло дуьллу  кхин  цхьа  элп  А.   (Хь)  олуш  долуш долу  аз  а  ца  хадош  д1адеша   дешдакъа. (Бераша  д1адоьшу)

-ХЬХЬАА.

-Д1адеша  аса гойтуш долу  элп  юха.

-ХЬХЬ.     Бераша  д1адоьшу

 

-Аса  дуьллу  цунна  улло кхин элп О.  (Хь)  олуш долуш долу  аз  а  ца  хадош  ший  цхьана д1адеша.

-ХЬХЬОО.

 

-Юха  аса   дуьллу  элп  У. Аз  ца  ходуьйтуш  д1адеша    Давлиева Иман   

-ХЬХЬУУ,

 

-Юха  аса дуьллу  элп И. Д1адеша  аз а  ца  ходуьйтуш.

-ХЬХЬИИ.

-Юха  аса дуьллу  элп И. Д1адеша  аз а  ца  ходуьйтуш.

-ХЬХЬЕЕ

·        Хьхь  элп юкъадог1у  дешдакъош  дешар.

(Хьехархочо уьн т1е  д1ах1иттадо дешдакъош ,бераша  д1адоьшу)

ХЬХЬАА                           ХЬХЬУУ   ХЬХЬЕЕ
ХЬХЬОО                          ХЬХЬИИ

(1аматан аг1он т1ера а д1адоьшу бераша  дешдакъош)

-Х1ун  кхиамаш  бехи  аша?

·        Суна  1еми дешдакъош деша.

6. Дешнаш  дешар.

·        Уьн т1ера  д1адоьшу дешнаш.

-Д1адеша  хьалхарчу б1ог1амалгера дешнаш. Мила  ву хьархо? (Хьерахь  болх беш волу стаг ву).

-Маса дешдакъа ду ХЬЕР дешан? (Цхьаъ).

-Д1адеша шолг1ачу б1ог1амалгера  дешнаш.  Муха  кхета шу  ХЬАРАМ  бохучу дашах? (Хьарам – иза  ше  йоцу х1ума  шена  йитча  иза хьарам хуьлу)

-Маса  дешдакъа  ду ХЬАНАЛ  дешан? (Шиъ).

-Муьлханиг ду хьалхара  дешдакъа? (ХЬА)

-Шолг1аниг?  (НАЛ) .

-Д1адеша  кхоалг1ачу б1ог1амалгера  дешнаш . Х1ун  ю БОХЬ? (Диттан  угар а  лекхара  генаш бохь  бу)

-Маса  дешдакъа  ду МОХЬ дешан? (Цхьаъ).

-Х1ун ю МОХЬ? (Тухуш болу мохь)

-Кхин  х1ун мохь  хуьлу?  (Еза  ги йоьллина х1ума мохь бу олу)

-Маса  маь1на  ду МОХЬ  дешан? (Шиъ).

-Д1адеша  боьалг1ачу  б1ог1амалгера  дешнаш. Х1унда  яздина  и дешнаш даккхийчу  элпашца? (Уьш  адамийн  ц1ераш ю, цундела уьш  даккхийчу  элпашца  язйо)

·        Абатан 81-г1а  аг1он  т1ера д1адоьшу  дешнаш.

-Х1ун  кхиамаш бехи аша?

·        Суна 1еми  дешнаш  деша.

·        Дехий доций  мукъа  аьзнийн тидам бар.

-Д1адеша  дош. (Бора)

-Хьан бора  хьерахь болх ? (Хьархочо хьерахь болх бора).

-БОРА дашехь аз (О)  деха ду  я доца ду? (Деха).

7. Сада1аран миноташ.

 

1уьйренна полла самабели,тохабели

Меттахбели, озабели,

Малхе хьаьжна, белабели,

Самукъадаьлла, т1емабели

 

 

 

8. Барта  къамел кхиор.

·        Дийцар  х1оттор.

-Муьлш бу  суьрта т1ехь  гуш? (Бераш)

-Уьш  стенга  боьлху? (Уьш экскурсе боьлху) жоп ло Самбулатова Л

-Стенга  экскурсе  боьлху  уьш? (Уьш хьуьнах  боьлху)  Кагиров Б

-Х1ун до цара экскурсехь? (Цара 1аламан  тидам бо).Доклаев С-М

-Шу  хиллий экскурсехь? Х1ун  дара  шуна гуттар а дагахь  лаьттинарг?

Сатыбаев Д

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Аса  дийцар х1отти.    

8. Дийцар дешар.

·        Массара цхьана  ешар.

·        Шайн  дагахь ешар.

·        З1енаца ешар.

-Д1аеша  хьалхара  предложени. Хьаьнца  дахара  экскурсе? (Хьасанца экскурсе  дахара тхо)    Самбулатова Л

 

-Д1аеша  шолг1а предложени. Мила ву Хьумид? (Хьумид хьархо ву)

Жоп ло Кагиров Б

-Д1аеша  кхоалг1а предложени. Стено хьийзайо хьер? (Хьер хьийзайо хино)

Жоп ло Эскирханова А

-Д1аеша йоьалг1а предложении.  Х1ун  йо цигахь?  (Цигахь  до дама а ,  ахьар а).   Жоп ло  Хатуева Маликас

 

-Д1аеша пхоьалг1а предложении.  Х1ун  керланиг хиира  берашна?  (Тхуна хиира  хьерахь болх  муха бо).   Жоп ло Тулаев М

-Х1ун ю аша  ешнарш? (Предложенеш).  Бераша

-Текст ала мегар  дуй  царех? (Дац).  Бераша

-Х1унда? ( Предложенеш еригге яц маь1ница йозаелла).

 

 

Хаждайдиев Д

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Тхуна 1еми предложенеш  еша.  Жоп ло Бултаева Х

·        Кхоллараллин болх

-Массара  а  язде элп Хьхь, дилла  цунна дог1у  сурт.

10. Жам1 дар.

-Муьлха  аз девзира шуна? (Аз  (ХЬ) ) Бераша

-Аз (Хь)  мукъа ду  я  мукъаза  ду? (Мукъаза) жоп ло   Сакаев М-А

-Зевне ду   я  къора  ду? (Къора)  жоп ло  Хасуев Абус

-Муьлхачу элпаца билгалдо аз (ХЬ) ? (Хьхь элпаца)   Самбулатова Л

-Элп Хьхь цхьалха ду  я шалха ду? (Шалха ду)  Хажмурадов М

 

11.  Рефлекси.

-Х1ун  кхиамаш  бехи аша?

    Тхуна девзи шалха элп хь

       Предложенеш х1иттий.Хиира хьерахь болх муха бо.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Урок чеченского языка 1 класс на тему "Элп ХЬ""

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Мастер зеленого хозяйства

Получите профессию

Бухгалтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

урок чеченского языка по теме:" Бувка ХЬ"

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 662 641 материал в базе

Материал подходит для УМК

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 11.03.2023 197
    • DOCX 24.7 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Лорсанова Тамила Лечиевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Лорсанова Тамила Лечиевна
    Лорсанова Тамила Лечиевна
    • На сайте: 1 год и 1 месяц
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 710
    • Всего материалов: 4

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Интернет-маркетолог

Интернет-маркетолог

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Особенности преподавания учебного предмета «Родной (русский) язык» в условиях реализации ФГОС ООО

36 ч. — 144 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 105 человек из 41 региона
  • Этот курс уже прошли 1 199 человек

Курс профессиональной переподготовки

Педагогическая деятельность по проектированию и реализации образовательного процесса в общеобразовательных организациях (предмет "Русский язык и литература")

Учитель русского языка и литературы

300 ч. — 1200 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 54 человека из 29 регионов
  • Этот курс уже прошли 62 человека

Курс повышения квалификации

Особенности подготовки к проведению ВПР в рамках мониторинга качества образования обучающихся по учебному предмету "Русский язык" в условиях реализации ФГОС НОО

72 ч. — 180 ч.

от 2200 руб. от 1100 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 66 человек из 27 регионов
  • Этот курс уже прошли 238 человек

Мини-курс

Организация образовательного процесса в современном вузе

5 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Стратегии и инструменты для эффективного привлечения и удержания клиентов

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Стратегии брендинга и лояльности потребителей: изучение современных тенденций и подходов

2 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе