Урок теми: Туслăхра–вăй (Ольга
Туркай ςырнă
«Юлташпа-вăйсăрри
те вăйлă» калавĕ тăрăх)
Урок
тĕсĕ:
Хайлав текстне тишкермелли урок.
Сапăрлăх тĕллвĕ:1.
Тусл=х- чи кирл\ пуянл=х пулнине =нлантарма в\рентесси; 2.Кай=ксемпе ытти ч\р
чунсен пурн=ёне ёынсен \ё\-х\л\пе, шух=ш- к=м=л\пе танлаштарса тишкерме
в\рентесси.
П\лъ
т\ллев\: хайлав=н т\п темипе шух=шне уёса пама
х=н=хтарасси, пал=ртулл= вулама в\рентесси.
Аталантару
т\ллев\: ачасен шух=шлавне, автор пурн=ёа с=нарланине
=нланас пултарул=ха аталантарасси.
Урок
мел\семпе меслеч\сем:
- учитель
с=мах\;- илемл\, пал=ртулл= вулав;- ыйту-хурав;- калаёу;- шырав;- кластер,
синквейн т=вассси;- ваттисен с=мах\семпе \ёлесси;- словарь \ё\.
Пуплеве
аталантарасси: 1.Шух=ша ёир\плетесси; 2.Ыйтусене т\р\с =нланса
хурвласси; 3.Хайлав=н т\п шух=шне тупма в\рентесси.
Словарь
\ё\:
Т=п=л-т=п=л
– тирпейл\, кил\шълл\;
Илен –
йыш=н;
Халс=р –
в=йс=р;
Х=тл= -
лай=х;
Ък\те к\рт –
=нлантар;
К=с=клантар
– интереслентер.
Кирл\
хат\рсем: О. Туркай портреч\, к\некисем, вĕренъ
кĕнеки, компьютер, проектор, экран, Power
Point программăпа хатĕрленĕ
слайдсем (ъкерчĕксемпе
дидактика материалĕсем), туслăх
ёинчен ъкерчĕксем, видеоролик, музыка.
Урок
эпиграф\: «Тус пулсан –эпир пуян, эпир вăйлă,
эпир-хăватлă»
Урок юх=м\.
I.
Класа й\ркелесси. Учитель:
Сывлăх сунатăп ачасем, хаклă хăнасем. Сире курма питĕ хавас. Мана
Филиппова Нина Калистратовна тесе чĕнеςςĕ. Эпир
сирĕнпе ςак сехете кăсăклă та тухăςлă ирттерме тăрăшăпăр.
II.
Малалла экран ςине пăхатпăр. Сирĕн умра сăвă йĕркисем, паллашар-ха
эппин (экран ςине сăвă йĕркисем тухаςςĕ. (1
слайд)
Пурнăçăн
илемĕ
Çирĕп туслăхра.
Туслăха çĕнеймĕн
Теççĕ халăхра.
Ачасем,
калăр-ха тархасшăн,ςак йĕркесенче сăмах мĕн ςинчен пырать-ши?
(Ачасем
хурав параςςĕ) Паллах ачасем сăмах кунта ТУСЛĂХ
ςинчен пырать. Апла пулсан паянхи урокра эпир сирĕнпе тус, юлташ, туслăх, юлашлăх
ςинчен калаςăпăр, тĕрлĕ ĕçсем пурнăçласа туслăх тĕнчин алăкне уçăпăр. Пурнăςра
этем туслăхсăр пурăнма пултараймасть. „Тус“, „Юлташ“ сăмахсем кашни çын
пурнăçĕнче пысăк вырăн йышăнаççĕ. Хăшĕ-пĕри тус-юлташа ачаран тупать те пурнăç
тăршшĕпех унпа савăнса пурăнать. Тепри вара ÿссе çитсен çеç хăйпе пĕр шухăшлă юлташ
тупать. Туслăх, юлташлăх (тус, юлташ) ăнлавсем пĕр-пĕринпе тачă ςыхăннă.
Мĕн
–ши вăл туслăх? Кам каласшăн? Тĕрĕс.
Туслăх вăл - вăрçмасăр, ятлаçмасăр, пĕр-пĕринпе килĕштерсе пурăнни. Туслăх вăл - пĕр-пĕрне шанса
çыхăну тытни.
Ачасем,шухăшласа
пăхар-ха кама тус тетпĕр эпир, кама вара юлташ тетпĕр ?
Ачасен
хурав\сем. (2 слайд)1. Юлташ –
ёыв=х ёын; 2. Тус – пит\
шанч=кл= ёын.
III.
Юлташ сăмах ытти чĕлхесенче мĕнле илтĕнет? (3 слайд)Айтăр-ха
эпир сирĕнпе экран ςине пăхатпăр. Юлташ
сăмах ытти чĕлхесенче мĕнле илтĕнет.
Чăвашла
- юлташ;
вырăсла
– друг, подруга;
тутарла
– иптеш
акăлчанла – friend;
нимĕςле – der Freund.
Учитель:
Ачасем, малалла каллех экран ςине пăхатпăр. Кунта сăмахсем панă,
вĕсен хирĕςле пĕлтерĕшĕсене тĕрĕс тупса палăртсан паянхи урок теми тухса тăрать.(
5 слайд) Паянхи урок теми пирĕн -Туслăхра-вăй ятлă. О.Туркай ςырнă «Юлташпа-
в=йс=рри те в=йл=» калав ςинчен пулĕ.
III. О.
Туракай=н «Юлташпа -в=йс=рри те в=йл=» калав\пе \ёлесси.(4 слайд)
Учитель:
Эсир иртнĕ урокра Ольга Туркайăн «Юлташпа- вăйсăрри те вăйлă»
калавĕпе паллашнă. Паян вара эпир сирĕнпе ςак калава тишкерсе пĕтĕмлетĕпĕр, калавăн
темипе тĕп шухăшне палăртăпăр. Туслăх- чи кирлĕ пуянлăх пулнине ăнланса илĕпĕр.
Кайăксемпе ытти чĕр чунсен пурнăςне ςынсен ĕςĕ-хĕлĕпе, шухăш- кăмăлĕпе
танлаштарса тишкерĕпĕр.
1.Экран
ςине пăхатпăр, содержание аса илмешкĕн сире валли план панă.
(5 слайд) План:
1)Шăнкăрч вĕлли туса ςакни.
2)Ача пăшăрханăвĕ.
3)Шăнкăрчсем йăвана йышăнни.
4)Кĕркунне шăнкăрч вĕллине ςерςисем йышăнни.
5)Шăнкăрчпа ςерςи хирĕςĕвĕ.
6) Туслăх ςĕнтерет.
(6 слайд)2. +нланман с=махсемпе \ёлени.
Т=п=л-т=п=л
– тирпейл\;
Илен –
йыш=н;
Халс=р –
в=йс=р;
Х=тл= -
кил\шълл\, лай=х;
Ък\те к\рт –
=нлантар;
К=с=клантар
– интереслентер.
(7
слайд)3. Ыйтусем ёине хуравлани. (Текстра тупса вуласа парасси)
Учитель:
План тăрăх эсир калав содержание аса илтĕр пулĕ тесе шутлатăп.
Малалла эпир сирĕнпе экран ςинчи ыйтусем ςине хурав тупатпăр.
Хуравĕсене текстран тупса вуласа паратпăр.
- Ёуркунне
ёитсен ача м\н к\тнĕ? (ςуркунне ςитсен эпĕ ыйтнипе атте
шăнкăрч вĕлли турĕ. Эпир ăна пахчара ÿсекен пилеш йывăςςи ςине ςакса хутăмăр.¨ав
кунран пуςласа вара эпĕ шăнкăрчсене
кĕтме пуςларăм.)
- В=л м\нш\н
п=ш=рханн=?
(¨апах
та пушă шăнкăрч вĕлли
мана ςаплах пăшăрхантарчĕ-ха.)
- Ш=нк=рчсем
в\ллене иленни ун к=м=лне м\нле ул=штарнă?(Кантăк умĕнче
ларнă чух курах кайрăм: пĕр шăнкăрч пирĕн вĕллене кĕрет те тухать, кĕрет те
тухать.Савăнса ÿкрĕм)
- Х\лле
ш=нк=рч в\ллине ёерёисем йыш=нни ачана сав=нтарн=-и?
(Сивĕ
ςилсем вĕрме тытăнчĕς. Юрлă-ςумăрлă ςанталăк пуςланчĕ. Шăп ςак вăхăтра шăнкăрч
вĕллине ςерςисем йышăнчĕς.Кусем вара шавлă кайăкскем,кунĕн-ςĕрĕн картишĕнче чĕриклетеςςĕ.)
- Теп\р ёуркунне
ш=нк=рчсем м\нш\н в\ллене йыш=нман?(Акă пирĕн вĕлле тавра
шăнкăрч вĕςме пуςларĕ, анчах ниепле те шала кĕреймест. Кĕрсе тухмалли вырăнта
ςерςи ларать-ςке)
- «Ёерёи –
усал кай=к тенипе ача ашш\ м\нш\н кил\шмест?(Усалах-ши?Мана
пĕрре те ун пек туйăнмасть.Мĕншĕн тесен пăх-ха эсĕ,мĕнле вĕсем туслăн пĕр пулса
юлташне пулăшма пуςтарăнчĕς.Шăнкăрч вара пĕччен, ун хутне кĕме юлташĕсем
килмерĕς)
- Ку калав
пире м\не в\рентет?( Ку калав пире пĕр-пĕриншĕн хута кĕме,
пĕр-пĕрине йывăрлăхра пулăшма, пĕр-пĕринпе туслă пурăнма, пĕр-пĕрне ăнланма
вĕрентет)
- Калав=н
т\п шух=ш\ х=ш предложенире, м\нле с=махсенче пал=рать?(Пĕр-пĕрин
хутне кĕрсен вăйсăрри те вăйлă. Пĕччен чух вара вăйли те халсăр)
4.Ачасен
хурав\сене учитель п\т\млетет.
-Калав
теми – кай=ксен пурн=ё\нчи хир\ёъпе тусл=х;
- калав=н
т\п шух=ш\ - п\р-п\рин хутне к\рсен в=йс=рри те в=йл=, п\ччен чух вара в=йли те
халс=р.
Апла
пулсан ςак хайлав пире мĕнле пулма вĕрентет-ши?
Тĕрĕс. Ку калав пире, ёынсене те, йыв=рл=хра п\р-п\рне пул=шма,
п\р-п\ринпе тусл= пур=нма в\рентет. Эсир йыв=р в=х=тра п\р- п\рне пул=шат=р-и?
(Ачасем т\сл\хсем калаёё\)
Учитель:
Кунта автор кайăксем
хушшинчи туслăха кăтартать. Калăр-ха ачасем
туслăх ăςта палăрать тата? Туслăх ςынсем
хушшинче, ςынсемпе чĕр чунсем хушшинче пулать.
5. Тусл=х,
юлташл=х ёинчен ваттисен с=мах\сем тупасси, в\сене =нлантарасси.
Учитель: Халĕ эпир сирĕнпе
тусл=х, юлташл=х ёинчен калакан ваттисен с=мах\семпе ĕςлĕпĕр.
Доска ςинчи ваттисен сăмахĕсем
арпашăнса пĕтнĕ, пĕр-пĕрне ςухатнă.Айтăр-ха
эпир вĕсене пулăшар, йĕркене
кĕртер.
Юлташу хăвăнтан лайăх пултăр.
Юлташсăр
çын туратсăр йывăç пек.
Юлташ
лайăххи инкекре курăнать.
Çĕр
тенкĕ пуличчен çĕр юлташ пултăр.
Шанчăклă
тусăн хакĕ çук.
Тусу
çук пулсан тупма тăрăш, тупсан – упрама тăрăш.
Çĕр
пус пуличчен çĕр тус пултăр.
Укçапа
пуйиччен туспа пуй.
Пĕр
тăшман пуличчен çĕр тус пултăр.
Юлташна
ан пăрах, юлмăн хăрах.
Çыншăн
çын – тус, юлташ, тăван.
Ырă
юлташпа çула тухма шанчăклă.
6.Хускану
саманч\
7.
Х\велл\ кластер туни. Юлташ тени м\нле пулмалла?
С=пайл=
Таса ч\релл\
Юлташ Х=юлл=
Маттур
Ёыв=х
Ыр= чунл=
Шанч=кл=
8.
Синквейн туни.
Юлташ
Шанч=кл=, х=юлл=
Тунс=хлать, пул=шать, =нланать
Йыв=р в=х=тра п=рахмасть, ал= парать
Ч=н-ч=н тус
IV. Вырăсла
панă текстпа ĕςлесси. Малалла эпир экран ςинчи вырăсла текстпа паллашăпăр, малтан
хăвăр ăшăрта вулăр, унтан пĕрле вуласа ăнланăпăр.
Притча
о дружбе:
Как-то
два друга много дней шли в пустыне. Однажды они поспорили, и один из них
сгоряча дал пощечину другому. Его друг, почувствовал боль, но ничего не сказал.
Молча, он написал на песке: “Сегодня мой самый лучший друг дал мне пощечину”.
Друзья продолжали идти, и через много дней нашли оазис с озером, в котором они
решили искупаться. Тот, который получил пощечину, едва не утонул и его друг его
спас. Когда он пришел в себя, то высек на камне: “Сегодня мой самый лучший друг
спас мне жизнь”. Первый спросил его: – Когда я тебя обидел, ты написал на
песке, а теперь ты пишешь на камне. Почему? И друг ответил: – Когда кто-либо
нас обижает, мы должны написать это на песке, чтобы ветры могли стереть это. Но
когда кто-либо делает что-либо хорошее, мы должны высечь это на камне, чтобы
никакой ветер не смог бы стереть это. Научись писать обиды на песке и высекать
радости на камне. Оставь немного времени для жизни! И пусть тебе будет легко и
светло...
Учитель:
Чи малтанах притча мĕн иккенне ăнланар-ха. Ачасем, притча тесе
вĕрентсе калакан пĕчĕк калăплă текста калаςςĕ, ςавăн пек текст пире мĕнле
пулмаллине вĕрентсе калать. Калаςу кунта икĕ тус ςинчен пырать.
2.
(Рефлекси)
V.
«Ман=н ч=н-ч=н юлаш» тем=па п\ч\к хайлав ёырасси.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.