Урок информатики на тему "Массив"

Сабақтың тақырыбы: Массив туралы түсінік. Бір өлшемді, екі өлшемді

                                                    массивтер

         Сабақтың мақсаты:

       Білімділігі: Массив, бір өлшемді массивтер, екі өлшемді массивтер туралы тусінік қалыптастыру, есеп шығару  барысында  қолдануды меңгерту.                                                   

       Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, тәрбиелеу.

        Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін

         біріктіріп,  пәнге деген қызығушылығын арттыру.

        III. Сабақтың түрі:     аралас сабақ

        IV. Сабақтың барысы:

                                   А) ұйымдастыру кезеңі

                                   Б)  сабақ сұрау

                                   В) Бағалау

                                   Г) Жаңа сабақ

                                   Ғ) Практикалық жұмыс                                                                                                                                       

                                   Д) Бекіту

                                   Е) Үйге тапсырма

                                   Ж) Қорытынды

     Жаңа сабақ

Массив деп 1 атпен аталатын, саны алдын-ала анықталған бір типті элементтер жиынын атайды.

Массивті 2 түрде сипаттауға болады:

1. Айнымалылар бөлімінде сипаттау үлгісі:

Var массив аты: array [массив индексінің аралығы] of элемент типі;

(array- массив). Квадрат жақшада массивтің бірінші және соңғы элементтерінің индексі жазылады.

Мысал:       var a: array [1..10] of real;

                     b: array [0..50] of char;

                     c: array [-3..4]  of integer;

а массиві 10, b массиві 51, с массивті 8 элементтен тұрады.

2. Типтер бөлімінде сиппаттау үлгісі:

Type тип аты = array [массив индексінің аралығы] of элемент типі;

Var массив аты: типтің аты;

Мысал:     type m1= array [1..15] of real;

                  m2= array [1..20] of integer;

                  var a:m1; b: m2;

Массивті типтер бөлімінде анықтау программаны оқуды көп жеңілдетеді және ол программалаудың жақсы тәсілі болып табылады.

Мысалдар:

1.    10 элементтен тұратын бүтін сандар массивінің оң элементтерінің арифметикалық ортасын табыңдар.

Program m1;

Var a: array [1..10] of integer;

       S, i, k integer; P: real;

begin

for  i:=1 to 10 do

readln (a [i] );              {массив элементтерін енгізу}

for  i:=1 to 10 do

if a [i]>0 then  begin S:=S+a [i]; к:=к+1; end;

P:=S/k;

Writeln ('оң элементтердің арифметикалық ортасы', P);

end.

2.    Нақты сандар массивінің ең үлкен, ең кіші элементтерін табыңдар.

Program m2;

      Const n=20;

      Var a: array [1..n] of real;

      i, k, t: integer;  max, min: real;

begin

for  i:=1 to n do

readln (a [i] );

max:= a [1]; к:=1; min:= a [1]; t:=1;

for  i:=2 to n do

begin

if max< a [i] then begin max:=a [i]; к:=i; end;

if min > a [i] then begin min:=a [i]; t:=i; end;

end;

Writeln ('max=', max, 'min=', min)

end.

Екі өлшемді массив (матрица).

Массив бір өлшемді (сызықтық), екі өлшемді (матрица), жалпы алғанда n өлшемді болады. n жолдан, m бағаннан тұратын екі өлшемді массив былайша сипаттайды:

Var  массив аты: array  [1..n, 1..m] of элемент типі;

Матрица элементтерін енгізу циклінің жалпы түрі:

for  i:=1 to n do begin

for  j:=1 to m do

read (a [i, j]); readln;end;

Матрица элементтерінің қалпын сақтап экранға шығару циклінің жазуының үлгісі:

for  i:=1 to n do

begin

for  j:=1 to m do

write (a [i, j]); writeln;

end;

1-жаттығу . Матрицаның жұп және тақ элементтерінің санын табыңдар.

Program Matrix1;

            Const n=3;  m=2;

Var a: array [1..3, 1..2] of integer;

      i, k, l: integer;          {k-жұп, l-тақ элемент саны}

begin

for i:=1 to n do

for j:=1 to m do

begin

read (a[i, j ]);

if (a[i, j ]) mod 2=0  then k:=k+1 else l:=l+1;

end;

writeln ('жұп элемент саны=', к, 'тақ элемент саны=', l)

end.

2-жаттығу.  Кездейсоқ бүтін сандармен толтырылған  Х(3х4) матрицаның жолдарындағы элементтердің қосындысын табыңдар.

Program Matrix2;

Var X: array [1..3, 1..4] of integer;

i, j, a, b, S: integer;

begin 

writeln (' сандар аралығын енгіз'); read (a, b);

randomize;

for i:=1 to 3 do

for j:=1 to 4 do

x[i, j]:=random (b-a) +a;

for i:=1 to 3 do

begin

S:=0;

for i:=1 to 4 do

S:=S+X [i, j];

writeln ('S[',i,']=', S)

end

end.

Бақылау сұрақтары:

Масив  дегеніміз не?

Бір өлшемді, екі өлшемді массив дегеніміз не?

Бас, қосалқы диоганаль дегеніміз не?

Массивті қалай енгіземіз?

Үйге тапсырма беру.  Теорияны оқып келу.

Оқушыларды бағалау.

Сабақты қорытындылау.