Урок-конспект "Хасбулатов Ямлиханан дахар а, кхолларалла а"

Т1ейог1у урок конференцин кепехь д1аяхьа, дешархошна бес-бесара т1едахкарш ло. Вийца лерина яздархо волчух кечван веза цхьа дешархо. Оцу авторх лаьцна статья ешна хила веза иза учебник-хрестомати т1ера. Кхечу ресурсашкара материал кечйина велахь кхин а дика хир ду. Иза конференцин коьрта хьаша хила везаш ву.

3-4 корреспондент а оьшу и тайпа урок д1аяхьа. Дешархошна юкъахь уьш а цхьа урок хьалха билгалбина хила беза, х1унда аьлча, конференци д1аяхьа хьалххе кечдина хаттарш хила деза цара. (Учебник т1ехь ялийна коьчал евзаш хила беза уьш).

Шеран дохаллехь а и тайпа урокаш д1ахьуш хилча, передачин кепехь хилча дика хир дара. «Вай долчохь хьошалг1ахь…» ц1е а йолуш. Маршаллин дешнаш олуш, шайн ялош афоризм я кхин цхьана байт юкъара мог1анаш хилча дика хир ду.

Масала:

«Вайн кхерчарчу ц1арочул а

Хьаша вохвеш, йовхо луш,

Ю вайнехан комаьршалла,

     Ду вайнехан оьзда дош».

(Иштта, оцу дешнашца йолон мегар ду урок).

  Кху тайпанчу урокаша берийн дог-ойла ойъу, еша а, йовза а догдоуьйту нохчийн литература. Боккъал а хьошалг1а веънарг ша яздархо волуш санна, бераша актеран болх дукха сиха кераберзабо. Берийн къамел кхион а боккха пайда хуьлу конференцин кепехь йолчу урокашкахь. Шаьш бакъболу корреспонденташ болуш санна, кечам а дика бо цара.

  Ткъа уггар а диканиг, и 4-5 стаг хилла ца 1а урокехь дакъалоцуш. Вукху бераша лерина ладоьг1на ца хилахь, царна хуур дац  жам1 дан. Церан а дезар ду урокан мах хадон, шайна хетарг ала. Дийнна классе жигара дакъалацийта таро ю ишттачу урокашкахь.

Урокан ц1е: Хасбулатов Iимранан Ямлихан

1алашонаш: Хасбулатов  Ямлиханан дахаран а, кхоллараллин а некъ бовзийтар; дешархойн ойла а, тидам а, барта къамел а кхиор; нохчийн яздархой а, исбаьхьаллин литература а йовза а, талла а лаам г1аттор.

Кхочушдан лору жам1аш: дешархошна хаа деза шайна оьшург текстера схьалаха а, оьшу хаттарш кечдан а; шайн белхан план х1отто, цу планан рог1аллехь болх бан, вовшашца а, хьехархочуьнца а къамеле бовла, къамел д1адахьа, хаа деза предложенеш нийса х1иттон а, барта къамел дан а, 1ама беза шайн кхиамаш а, кхачамбацарш а довза, царех пайдаэца.

Хьехаран некъаш: телепередачин кепехь суртх1оттор, хаттаршца доьзна къамел дар, дешархойн хаамаш, вовшашца дагабовла 1амор.

Урокан тайпа: урок-конференци

Гайтаман г1ирс: яздархочух лаьцна йина презентаци.

Урокан тайпа: урок-конференци.

Урок д1аяхьар

I.                  Урокана кечамбар.

II.               Ойла т1еерзор.

  Хьоме дешархой, тахана вай д1аяхьа лерина ю шакепара урок. Иза конференцин кепехь д1ахьур ю вай. Цунна кечам бина баьхкина дешархой бу.

  Вай долчохь хьошалг1ахь ша Хасбулатов Ямлихан волуш санна, цуьнга хаттарш а луш, юха дийцинчун жам1аш деш, вовше дага а довлуш, хаза д1ахьур ю вай вешан рог1ера нохчийн литературин урок.

III.           Дешархойн хаарш жигардахар

- Нохчийн исбаьхьаллин литература маца дуьйна ю кхоллаелла?

- Ц1ераш яха хуур дарий шуна дуьххьара нохчийн литературе баьхкинчу яздархойн ?

-  Исбаьхьаллин литературин жанрийн ц1ераш яха?

- Нохчийн г1араваьллачу х1инцалерачу 5 поэтан ц1е яккха?

- Журналистехь къа а хьоьгуш, нохчийн литература кхиийначех цхьа а поэт вевзий шуна?

Тахана   шуна вевзар ву шен дахаран шераш журналистикина д1аделла хила волу  поэт Хасбулатов Ямлихан.

(Хьалххе кечбина дешархой схьа а кхойхий, юх-юххе партанаш нисйой, охьаховшабо билгалйинчу метте).

IV.            Конференци д1аяхьар/

1.     Маршалла а хоттуш, конференцин 1алашо а йовзуьйтуш, хьеше дош далар.

2.     Хаттарш-жоьпаш.

3.     Хьешо байт ешар.

4.     Баркаллин дешнаш. Передача ерзор.

5.     Жам1 дар. (Бераша йийцаре йо конференци. Мах хадабо шаьш бинчу белхан. Билгалбоху кхиамаш  а, кхачамбацарш а).

(Хасбулатов Ямлиханан дахарх, кхоллараллех лаьцна кечйинчу презентаце хьовсар)

V.               Учебник т1ерачу статьяца болх бар.

(Цкъа хьалха хьехархочо, цул т1аьхьа дешарошка д1адоьшуьйту статья).

1.     Хаттарш:

-         Мичахь дIаяхана Хасбулатов Ямлиханан бералла, къона хан?

-         ХIун кхоллам хилла Ямлиханан ден Iимранан?

-         Маца язйина поэто шен дуьххьарлера стихаш?

-         ЦIераш яха Хасбулатовн гуларийн, уьш маца араевлла а дийца.

2. Белхан тептар т1ера хьалхара т1едиллар кхочушдар.

VI. Урокан жам1дар

- Стенах лаьцна дийци вай тахана урокехь?

- Хасбулатовн кхоллараллехь коьрта теманаш билгалъяха?

-Дийца Хасбулатовс шен «Къоьзана» поэмехь дуьйцучу коьртачу хаттарех лаций.

- Поэтан амал муха билгалйоккху яздархочо Кусаев Iадиза?

VII. Рефлекси.

Дийца шайн кхиамех лаций.

Суна 1еми…

Суна хии…

Суна кхета хала дара…

Со ца кхийти…

Хаарийн мах хадор. ( Мах дешархошка шайга хадабойту).

VIII. Ц1ахь кхочушдан дезарг.

1.Учебник-хрестомати т1ерачу  хаттаршна жоьпаш кечдар.

2. «Дош», «Стаг хилла ваьллехь хьуо ара» еша.