Урок марийского языка во 2 классе

                                                  Марий йылме.

Тема: Буратино мемнан деке вашка. Тунемме материалым ушештарымаш урок. 2 класс.

Цель: занимательный материал негызеш тунемме материалым ушештарен, пенгыдемден кодаш; йоча-влакын правилым шарнымыштым тергаш; чын да арун возымаш дене пашам ышташ; тунеммашын пайдалыкше нерген мутланаш.

Оборудований: Буратино сÿрет, серышан конверт, заданий-влакым возыман    вис-вис пеледыш лепесток-влак, чодыра  да олык сÿрет, янлык нерген тушто-влак да кроссворд.

                                                  Урокын эртымыже.

1.     Орг. ужаш.  Йоча-влак парт воктелнышт шогат.

          — Салам лийже, йоча-влак! Марий йылме  урокнам тÿналына. Тендан  чыла ямде уроклан? Таче урокышто кÿлеш тетрадь, ручка, карандаш линейка.

                            Кидым кÿшко нöлталына,

                            Потолокыш ончалына,

                            Вара ÿлык волтена,

                            Шыпак верыш шинчына.

2.     Урокын цельжым шындымаш.

Туныктышо: Йоча-влак, мемнан деке серыш толын. Возен ик весела рвезе, кудо тунемаш öрканен, ачажын налын пуымо книгажымат ужален. Эше юзо пасушко оксам ÿден, оксан пушенге шочмым вучен. Палышта мо кö тиде?

Чынак, тиде Буратино. Кызыт тудо шкенжын йонылышыжым умылен да тендан деке тунемаш толаш шона.(Туныктышо серышым лудеш)

         Но тудын толмо корныжо пеш неле, тÿрлö заданий-влакым шуктышаш. Буратинолан полшаш келшеда мо?

Йоча-влак: Келшена!

3.     Тунемме правил-влакым ушештарымаш.

Туныктышо: Айста, тугеже пашалан пижына веле.Буратинын толмо корныштыжо кугу вис-вис пеледыш лÿнгалт шога, каяшыже мешая, ончыко ынеж колто. Пеледышыже тыглай огыл, а юзо. Кажне лепестокышто заданийым возымо: тунемме правил-влакым шарналташ. Кö полшынеже Буратинолан?

(Доскаште вис-вис пеледыш, кажне лепесток шенгелныже тунемме темым возымо.Йоча-влак черет дене лектыт, ик лепесток дене налын, правил-влакым каласкалат.)

    Туныктышо: Вот молодец улыда! Буратинолан полшышда. Тудат ынде тиде правил-влакым палаш тÿналеш.

4.     Арун да чаткан возымаш.

4.1. Туныктышо: Буратино умбакыже ошкылеш да кугу энер деке миен лектеш. Тиде энер гоч лекташлан кÿварым ышташ кÿлеш. Кÿварым чонашлан она ден пуда огыл, а ручка ден тетрадь кÿлеш. Тетрадьеш арун да чаткан возеда гын ,энер гоч чапле кÿвар чоналт шинчеш да Буратино вес серыш лектын кертеш.

(Туныктышо доскаш сылнын да чын возен ончыкта. 1корно –изи т буква; 2корно – кугу Т буква; 3корно – Тунеммаште – вий  калыкмут. )

                                    Калыкмут дене паша.

                  Туныктышо: Кузе те умыледа тиде калыкмутым?

                  (Йоча-влакын вашмутышт.)

                                   Тетрадьеш возымаш.

— Шичса чыланат сайын, тетрадьым шöрынрак пыштена. Возена арун да чаткан. Вет мыланна чапле кÿварым ыштыман, уке гын кÿварна шалана да Буратино вÿдыш пурен кая.

(Йоча-влак тетрадьеш возат.)

5.     Мутер диктант. (Чодыра сÿрет да кроссворд почеш.)

Туныктышо: Миен шуэш кугу чодыра деке. А чодыраште тÿрлö янлык-влак илат, нунын лÿмыштым палаш кÿлеш.

(Ик тунемше доска деке лектеш возаш , молышт тетрадьеш возат.)

Кроссворд «Янлык-влак»

1)   Коваштыж гыч мотор упшым да ужгам ургат.      (Шашке)

2)      Ой,….модеш, … модеш. (Луй)

3)      …, … пеш чоя. (Рывыж)

4)      Чодыра оза. (Маска)

5)      Изи капан, кужу пылышан, писе янлык.  (Меран)

6)      Пыште-пушто, пыште-пушто, … пуштым пеш шолта.   (Шоншо)

7)      Тиде янлык коваште гыч  кугыжалан упшым ургеныт. (Лумшо)

8)      … , … йолагай. (Пире)

6.     Физкультминутка.

Ончо пеледыш, ошын пеледын.

Иктыжым нальым, весыжым нальым.

Сылне аршашым погем кидышкем.

Погем да тылат пöлеклан кучыктем.

7.     Главный членым кычалмаш.

Туныктышо: Кугу чодыра гыч лекмеке, кугу да сылне олыкыш Буратино лектеш. Айста меат тушко чонештена: шинчадам петырыза да шарналтыза кенежым те кузе олыкышто коштын улыда. Тушто сылне деч сылне пеледыш-влак пеледыт, тамлын ÿпшалтыт, мÿкш мÿйым пога, лыве-влак чонештылыт.

А ынде Буратинолан тиде олыкым эрташ полшена: кужу да сылне предложенийым шонена.

(Йоча-влак шонат да ойлат. Эн сылне предложенийым тетрадьеш возат , ик тунемше доскаш сера. Вара главный член-влакым кычалыт да палемден кодат. Жап сита гын эше ик предложенийым сераш лиеш.)

8.     Шинчалан упражненийым-влак.

9.     Шарнен возымаш.

Ÿяк-мÿяк ÿпшалтеш

Пÿтынь олык кумдыкеш.

Ончалат гын, шинчатлан

Шыри-вури вел коеш.

                                                    М. Казаков.

10. Урокым иктешлымаш.

— Вот Буратино толын шуо мемнан деке. Ынде тудо тендан дене тунемаш тÿналеш, келшеда вет.

     Айста эше ик гана шарналтена, Буратино таче мом пален нале.

     (Йоча-влакын вашмутышт.)

11. Отметкым шындымаш.

— Буратино тендан деке яра кидын толын огыл. Кö Буратинолан тыш шумеш толаш да нелылыкым сенаш полшен, тудлан подаркым кучыкта. Тиде сай отметка-влак.(Урок мучко ко сайын пашам ыштен, нунылан туныктышо отметкым шында.)

12. Мöнгысö паша.

— Вашке аван пайремже толын шуэш. Шкендан йöратыме авада нерген мöнгыштö сылне сочиненийым але почеламутым возен толаш.

                                                      Королева Эльвира Ивановна,

                                                 тÿналтыш классыште туныктышо.

                                                    Морко район, Коркатово школ.