Урок на тему: "ХХ ғ. 20-30 жж.Қазақстанның мәдениеті"

9-сынып.  Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: §  ХХ ғ. 20-30 жж.Қазақстанның дамуы және мәдениеті

Сабақтың мақсаты:

? ХХ ғ. 20-30 жж.Қазақстанның дамуы және мәдениеті туралы алған білімдерін саралау,қайталап-қорытындылау;

? Топтық жарыс арқылы білімдерін нақтылау;

? Тарихи санасы қалыптасқан, дүниежүзілік мәдениетпен сусындаған,  ұлттық рухы жоғары, шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: «Атажұрт» тарихи танымдық ойыны                                                                 Әдісі: интерактивті

Көрнекілік: карта, сызба,таратпа материалдар,ақын-жазушылардың суреттері,интербелсенді тақта

Сабақтың барысы:  І.Ұйымдастыру кезеңі

·        Оқу құралын тексеріп түгелдеу

·        Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ. Сабақтың кезеңдері:

1.      «Өткел»

2.      «Белес»

3.      «Бекет»

4.      «Асу»

5.      «Жерұйық»

1.      Топтарды таныстыру :  «Келешек»,  «Болашақ»

А)  «Өткел»- топ жетекшілеріне сұрақ:

1.Қазақстандағы индустрияландыру КСРО-дағы І бесжылдықпен сәйкес келді, қай жылдарды қамтиды?    1928-1932 жж

2.Жезқазған аумағында мыс кен орындарын зерттеп,болашағын дәлелдеген  жас инженер-геолог?  Қ.Сәтбаев

3.Түркісіб теміржол құрылысына басшылық жасаған  РКФСР ХКК төрағасының орынбасары кім?   Т.Рысқұлов

4.1939 ж.  қалада тұрған қазақтардың саны қанша?   375 мың

5.Индустрияландыру жылдарында  жұмысшылар, инженер-техниктер қай елдерден келді?    Ресей мен Украина, Азербайжаннан

6. Одақтағы ең таңдаулы қорғасын қай қалада өндірілді?   Шымкентте «СЧСЗ» таңбалы қорғасын

7. 1931 ж. көктемнен бастап жалпыға бірдей білім беру жүйесі енгізілген аудандар?    Көшпелі аудандар

8. Жұмыссыздық қашан ресми түрде жойылды?    30-ж. басында

       9.Алдыңғы қатарлы екпінділер қатарында болған Қарсақбайдан шыққан токарьды

       ата?   А.Бүркітбаев

       10. Соғыс қарсаңында  қалаларда, қала  үлгісіндегі елді мекендерде қанша қазақ

       тұрды?   16 пайыз

1.Ф.И.Голощекин ұсынған саясат?  Кіші қазан

2. «Қазақстан отар болып келді және солай болып қалды..» деген?  С.Садуақасов

3.Индустрияландыру жылдары  жұмысшы поселкаларының қаншасы қала мәртебесін алды ?    13

4.   «Саужой» қоғамы  қашан ұйымдастырылды?   1924 ж.

5. 1930-1931 жж.  қандай аудандарда жалпыға бірдей білім беру жүйесі енгізілді?  Отырықшы аудандарда

6. «Алашорда» қайраткерлерін, «халық жауларын» жазалау шараларын кім жүргізді?   БМСБ үштігі

7.Ұжымдастыру жылдары республика аумағында өткен жаппай толқулар мен көтерілістердің саны қанша?    372

8. Республикалық оммунистік жастар одағы құрылды?   1921 ж.

9.Қазақстандық атақты стахановшы, Қарағанды шахтері кім ?  Т.Күзембаев

10. «Ірі бай шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды тәркілеу және жер аудару туралы» декрет шыққан жыл?   1928 ж.

Ә) «Белес»-әр топқа 2  сұрақтан беріледі (керек болса көмек беріледі)

1. «Қалқаман-Мамыр», «Еңлік-Кебек» сияқты тамаша поэмаларды авторы?

Көмек: «Үш анық», «түрік,қырғыз,қазақ және хандар шежіресі» атты философиялық шығармаларды жазған, танымал ақынның рухани ізбасары әрі шәкірті?

                              Шәкәрім Құдайберді

2.1913 ж. «Азамат», 1915 ж. «Терме» деген жалпы атпен басылып шыққан өлеңдер жинағының авторы,ақын,жазушы,публицист,ағартушы-педагог?

Көмек: Қазақ тілінде жазылған,1910 ж. жарық көрген  алғашқы «Бақытсыз Жамал» романының авторы ?

                              М.Дулатов

3.1928 ж. соңында 44 адам « буржуазиялық ұлтшылдар»  деген айыппен

         тұтқындалды?

          Көмек: олардың арасында А.Байтұрсынов, М. Дулатов, М.Жұмабаев,Ж.Аймауытов

          т.б. болды

                                       Алашорда қайраткерлері

         4. Жазасын өтеп келіп,қайта қудаланып А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев т.б.

         атылған жыл?   

         Көмек: Жаппай лаңкестік етек алған жылдарды ата? 

                                       1937-1938 жж.

Б) «Белес»

№ 1. Ф.И.Голощекин кім, оның «Кіші қазан» саясатының мәні не, оны кім қолдады?

№ 2.Қазақстанда индустрияландыру қандай жолмен жүргізілді, Голощекин идеясына  қарсы шыққан кімдер, олардың іс-әрекеті қалай бағаланды?

№ 1. Ұжымдастырудың сталиндік үлгісіне шаруалар қандай қарсылық көрсетті?

№ 2. 1929-1931 жж.қарулы қарсылықтардың ірі ошақтарын атап, түсінік бер?

В) «Асу»

Барлығы 12 ұяшық берілген. Таңдаған ұяшықтағы сұраққа жауап беріп ұпай жинаймыз.

1	2	3	4
5	6	7	8
9	10	11	12

1.Орталық Қазақстанның  минерал-шикізат байлықтарын зерттеген геологтар мен геофизиктердің үлкен тобын бастаған академик?   

Көмек: Ол зерттеу нәтижесінде Қазақстан Республикасы «Кеңес Одағының тұтас металлогенді аймағы болып табылады» деген тұжырым жасаған.

Н.С.Курнаков

2.Кеңес билігінің алғашқы күндерінен бастап –ақ И.М.Губкин нені зерттеумен айналысты?  

Көмек: Бұл ауданды мұнайға аса бай облыстардың бірі деп есептеді

Орал-Ембі мұнайлы ауданын

3.Ел тарихындағы еңбек ерлігінің үздік үлгісі ретінде бағаланған құрылысты ата? 

Көмек: Құрылыста 100 мыңдай адам жұмыс істеді

Түрксіб

4. Қатардағы жұмысшыдан «Қазақкөлікқұрылыс» тресінің бастығы болған? 

Көмек:  Социалистік Еңбек Ері атағын алған

Т.Қазыбеков

5.Қазақстанда жұмысшы табының қалыптасу үдерісі қай ғасырда  басталды?  

Көмек: К.Қасымұлы бастаған көтеріліс қай ғасырда болды?

ХІХ ғ.

6.1921 ж. шілдеде облыстық партия ұйымы болып құрылса, 1925 ж. ақпанда өлкелік ұйым болды, ал Қазақстан Коммунистік партиясы болып қашан ұйымдасты?  

Көмек: Бұл жылы комсомолдың құрамында 21 мың мүше болды

1937 ж.

7.Қазақстанда екпінділер қозғалысы қашан басталды?  

Көмек:  Қазақстан ғылымының қалыптасқан кезеңі

20-ж. соңы мен 30-ж. басында

8.1930-1932 жж. Қазақстанда қандай оқиға орын алды? 

Көмек:   Халықтың 40 %-ы қырылды

Аштық («Ұлы жұт» жылдары)

9. 6 сыныптық білімі бар, кейін тіс емдейтін мектебін бітірген мемлекет қайраткері кім?

                                                         Ф.Голощекин

Көмек:  1932 ж. шілдеде Ғ.Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Даулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев аштық,оның себептері жайлы хат жазды

10. 1931 ж. құрылған лагерь жүйесі?

Көмек:  Мұнда Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері, селекционер,академик В.С.Пустовойт отырған  

Қарлаг

11. Қазақ романының және драматургиясының негізін салушы ағартушы-ғалым, психолог,жазушы ?

Көмек:  Азамат соғысы кезінде қазақтар  тартқан азапты суреттейтін «Ақбілек» романын жазған 

Ж.Аймауытов

12.1926 ж. қаңтарда Қызылорда қаласында республикада алғашқы ...... ашылды?

Көмек:  Дарынды режиссер, драматург Ж.Шанин басқарды

                                                     Ұлттық қазақ театры

6.      «Жерұйық»  Сәйкестендір:

А) М.Әуезов          Ғ.Мүсірепов          П.Г.Хлудов                 Ә.Қастеев     С.Сейфуллин

Ә) «Қыз Жібек»      «Айман-Шолпан»         «Қыз алып қашу»        «Түрксіб»

«Қозы-Көрпеш-Баян сұлу»         «Еңлік-Кебек»        «Қызыл сұңқарлар»         «Ескі және жаңа тұрмыс»         «Бәйге»        «Көкшетау»

7. Қорытынды. Топтарды бағалау.

8.Үйге тапсырма:  Қайталау