Урок на тему "Кедергілерді өлшеу"

Қармақшы аграрлы-техникалық колледжі

Тақырыбы: Кедергілерді өлшеу

Тобы: №182

Пәні: Электр қондырғыларын автоматтандыру.

Пән оқытушысы: Г.Ускеленова

2015-2016 оқу жылы

«Бекітемін»

Директорың оқу-өндірістік жөніндегі

орынбасары___________Ж.Сейталиев.

«___»________2015 жыл.

Күні: 26.10.2015 ж.

Тобы: №182

Пәні: Электр қондырғыларын автоматтандыру.

Сабақ жоспары №

Сабақтың тақырыбы: Кедергілерді өлшеу

Сабақ /оқу мақсаттары: Оқушылардың дербес жұмыстарын ұйымдастыру

Білімділігі: Оқушыларға кедергілерді өлшеу үшін пайдаланатын аспаптар жайлы үйрету.

Дамытушылық:Білім алушылардың өзіндік ізденісін, шығармашылық қабілетін арттыру, теориялық білімін практикада қолдана білуге дағдыландыру, таңдаған мамандығына деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік: Білім алушыларды өз беттерімен жұмыс жасауға, ізденіске, жауапкершілікке, ұқыптылыққа, үнемшілдікке тәрбиелеу. Логикалық терең ойлауға, адамгершілікке, шапшаңдыққа, тез шешім қабылдауға үйрету.

Сабақ әдісі: қарлы кесек, сөзтізбек, 3 өлшемді әдіс.

Сабақ түрі: аралас сабақ.

Сабақ типі: жаңа сабақты түсіндіру

Сабаққа қажетті:

Оқулықтар/ әдебиеттер: «Электромонтер» Ж.Жәнібеков

Құрал-жабдықтар: интербелсенді тақта, аспап түрлері, оқу-плакаты.

Сабақ / оқу барысы

Реттік №

Сабақ/оқу кезеңі

Мазмұны

1.

Ұйымдастыру кезеңі

• оқушыларды түгелдеу

• білім алушылардың сабаққа дайындығын тексеру

• назарларын сабаққа аудару

• сабақ мақсатымен таныстыру

2.

Өткен сабақтар бойынша білім деңгейлерін тексеру (үй тапсырмасын сұрау)

Кернеуді өлшеу. Вольтметрдің өлшеу шегін ұлғайту.

1.«Қарлы кесек» ойыны. Қағаз допты бір-біріне лақтырып сұрақ қою. Қойған сұраққа жауап беріп, келесі оқушыға сұрақ қою арқылы жалғастыру.

1. Кернеуді қандай аспаппен өлшейді ? (Вольтметр)

2. Өлшегіш аспаптардың қандай түрлері бар ? (Вольтметр, Амперметр, Омметр)

3. Ток күші қандай аспаппен өлшенеді ? (Амперметр)

2. Сөзтізбек (аралас әріптердің арасынан дұрыс сөздерді табу)

э

а

м

п

м

е

к

е

л

е

к

е

р

т

р

р

г

е

т

р

о

у

е

н

е

н

о

р

м

о

н

т

р

о

т

т

о

к

р

е

3.

Жаңа сабақты (материалды) түсіндіру

Кедергілерді өлшеу

Жоспары:

1. Ом заңының шығу тарихы.

2. Кедергілерді өлшеуге арналған құрал.

3. Аспаптардың құрылысы.

Неміс физигі Георг Симон Ом 1787 жылы 16 наурызда Эрланген қаласында дүниеге келген. Көп жылдар ұстаздық еңбек еткен. Оның еңбектерінің негізгі бағыты электр, оптика, акустика салаларына арналған. Ол бірнеше эксперименттер жүргізіп, 1827 жылы электр тізбегінің негізгі заңын ашты. Кедергінің бірлігі 1881 жылдан бері Ом есімімен аталып келеді. Георг Ом 1854 жылы 7 шілдеде қайтыс болды.

Пропорционалдың коэффициенті өткізгіш материалының тегіне және оның өлшеміне тәуелді екендігін, бірқатар тәжірибелер нәтижесінде тапқан.

p · l

S

Электрлік кедергі – электр тізбесінің немесе өткізгіштің электр тогына қарсы бағытталған әсерін сипаттайтын шама. Тұрақты кернеу жағдайында тізбек бөлігіндегі электрлік кедергі R-скаляр шама, ток көздерінің электр қозғаушы күші бұл бөлікте болмаған кезде оның ұштарындағы U кернеудің І ток күшіне қатынасына тең болады.

R=

S

l

Мұндай электрлік кедергі омдық немесе активті кедергі деп атайды.

R=

Мұндағы R – меншікті электрлік кедергі, ол өткізгіш материалын сипаттайды. Көп жағдайда (негізінен электрлік кедергінің физикалық табиғатын қарастырғанда) орнына меншікті электрлік өткізгіш алынады. Электрлік кедергі омметрмен немесе өлшегіш көпірлермен өлшенеді.

Электрлік кедергінің бірліктердің халықаралық жүйесіндегі өлшеу бірлігі – Ом.

Өлшеуіш аспаптың шкаласын бөліктерге бөліп белгілеуді градустау дейді. Осы жағдайда біз аспаптың шкаласын Омдарға бөліп белгілегенде, сондықтан оны омметр ретінде қолдана аламыз.

Қорытынды:

Сұрақтар.

1. Кедергілер қандай аспаппен өлшенеді ?

2. Бұл аспап қандай бөліктерден тұрады ?

3. Өлшеуіш аспаптың шкаласын бөліктерге бөліп белгіленуі не деп аталады ?

4.

Өтілген сабақты (материалды) бекіту

І деңгейлік тапсырма.

А

С

П

А

П

О

М

М

Е

Т

Р

ІІ деңгейлік тапсырма. Жұмбақтар жасыру.

1.Сымға жалғанып,

Сыммен байлайды.

Ол келсе шам жанып,

Үй іші жайнайды. (Электр тогы)

2.Күш көбейсе артады,

Ауадан артқа тартады.

Жүзі жұқа үшкір зат,

Одан бірақ қорқады. (Қысым)

3.Сипаттайды жұмысты,

Тындырады көп істі.

Ол көп болса ширақсың

Кімдер әлсіз, кім күшті? (Қуат)

ІІІ деңгейлік тапсырма.

Венн диаграммасы

Вольтметр Омметр

Вольтметр – жүкке параллель жалғайды, кедергілері барынша үлкен, пайдаланатын энергиясы аз. Кернеуді өлшейтін аспап.

Омметр – өлшеуіш аспаптың шкаласын бөліктерге бөліп белгіленеді. Кедергілерді өлшейтін аспап.

Екеуіне ортақ – өлшейтін құрал.

5.

Үйге тапсырма

§9.9. Кедергілерді өлшеу. 177-178 беттер.

Пайдаланған әдебиет: «Электрмонтер» Ж.Жәнібеков.

6.

Сабақ / оқу қорытындысын жасау, бағалау

1. Оқушылар сұрақтарына жауап беру.

2. Бүгінгі сабақты қорытындылап, 3-деңгейлік тапсырма арқылы бағалау.

Арнайы пән оқытушысы: Г.Ускелеңова