Урок на тему "Күн тәртібі, таңғы жаттығу және сергу."

№ 5 сабақ

Тақырып: Күн тәртібі, таңғы жаттығу және сергу.			Мектеп:  Приреченск орта мектебі
Уақыты:			Мұғалімнің аты жөні:  Жуманьязов Алмаз Уразбайулы
Сынып: 1			Қатысқандар саны:	Қатыспағандар саны:
Осы сабақты меңгеруге көмектесетін оқу мақсаттары	1.3.2.2. Жаттығуларды орындау кезінде денені ширатып шынықтырудың маңызын сипаттау.
Сабақтың мақсаты	Барлығы оқушылар орындай алады:
	Зал кеңістігінде бағдарлану.
	Біреуден, екеуден сапта, залдың ортасы арқылы жүру.
	Тынысын тежемей, баяу қарқынмен жүгіру.
	Жүгіруден кейін тынысын қалпына келтіру.
	Ережені сақтап және рөлдік іс-қимылдарды орындап, ойын ойнау.
	Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
	Дене жаттығуларынан кейін денедегі өзгерістерді анықтау.
	Ұзақ жеңіл қалықтап, қолдарды кең сермеп, кең және қысқа адыммен, қысқа әрі жиі жүгіріс адымымен жүгіру.
	Орыннан биіктікке (30 см) секіру.
	Табандар арасына қысылған доппен жүгіру.
	Кейбір оқушылар орындай алады:
	Құрсауды пайдаланып, организмге ең аз және ең жоғары жүктемемен жаттығулар орындау.
Тілдік мақсат	Оқушылар дене жаттығуларын орындау кезінде организмдегі физикалық өзгерістерді анықтап, ең жоғары жүктемелер – жүгіру, секіру, қозғалыс ойынынан кейін организм ресурстарын қалпына келтіру тәсілдері туралы айта алады.
	Пәндік лексика және терминология:
	Қозғалыс белсенділігі, ширығу, босаңсыту, тонус, жүрек соғысы, жүрек, өкпе, тыныс алу, тамыр соғысы, бұлшық еттер, аэробтық жаттығулар, сониторинг.
	Талқылауға арналған сұрақтар:
	Қандай жаттығулар аэробтық деп аталады? Жаңа идеялар ойлап тапқан кезде қиындықтар туындады ма? Аэробтық жаттығулар үшін қандай жабдық пайлануға болады? Осындай жаттығулардан кейін өздеріңді қалай сезінесіңдер? Өздеріңді бақытты сезінесіңдер ме? Ыстықтап, терлейсіңдер ме?
	Неге екенін айта аласыңдар ма?
	Неліктен жүректерің мен өкпелерің қаттырақ жұмыс істей бастады? Неліктен аэробтық жаттығулардан кейін жүректерің қатты соғады? Осындай жаттығулардан кейін денеде қандай өзгерістер байқалады? (Қызу – маңдайыңды ұстап көр, денең қаншалықты қызған? Жүрек соғысы – кеудеңнің сол жағындағы жүрегіңді тыңда, ол қаншалықты жылдам соғып тұр?) Қозғалыс белсенділігі мен организмдегі өзгерістер арасында қандай байланыс бар екенін айта алысңдар ма?
Алдын ала оқыту
Жоспар
Уақыт аясы	Жоспарланған іс-әрекет				Ресурстар
0 – 3 минут 4-6	(Ұ) Оқушыларға әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде организмдегі физикалық өзгерістерді – тыныс алу, жүрек соғысы жылдамдығы, қызуды бақылауды ұсынады. Жаттығуларды бастамас бұрын таңдалған оқушының жүрек тамыры соғысының жылдамдығын, жүрек соғысы мен қызуын өлшеп, оқушылармен бірге көрсеткіштердің әрқайсысы бойынша график құрыңыз. Әр жаттығудан кейін өзгерістерді енгізіп, сыртқы өзгерістерге (сырт келбеті, тер, тыныс тарылуы, қозғалыстың бәсеңдеуі) назар аударыңыз. Біреуден, екеуден зал ортасы арқылы сапта жүру. Қозғалыс ырғақтылығына және аяқ-қол қимылдарының үйлесімділігіне назар аударады.				Кең, бос кеңістік. Мониторингке арналған магнитті тақталар.
7 – 15 16 – 24 25-30	Аэробтық жүктеме кезінде бүкіл дененің қозғалатынын түсіндіреді. Жаттығу орындаған кезде біраз уақыт өткеннен кейін тыныс ауырлайды, яғни өкпе мен жүрек қан арқылы бұлшық еттерге оттегі беру үшін қатты жұмыс істейді. (Қызу – маңдайыңды ұстап көр, денең қаншалықты қызған? Жүрек соғысы – кеудеңнің сол жағындағы жүрегіңді тыңда, ол қаншалықты жылдам соғып тұр?)  Баяу қарқынмен жүгіру. Кең және қысқа адыммен жүгіру  - ұзақ жеңіл қалықтап, қолдарды кең сермеп, қысқа және жиі жүгіріс адымымен жүгіру. «Лифт» - тынысты қалпына келтіру Алақаныңды ішіңе қой. Ішіңді үйдің бірінші қабаты екен деп елестет. Одан сәл жоғары асқазан – үйдің екінші қабаты орналасқан. Алақаныңды осы жерде ұстап тұр. Енді алақаныңды кеудеңе қойып, оны үйдің үшінші қабаты ретінде елестет.  Дайындалыңдар, біз «лифтімен жүреміз». Ауа бірінші қабатқа – ішке дейін жеткенше ауызбен баяу және терең дем тарт. Тынысыңды теже. Ауызбен дем шығар. Тағы бір рет ішке дем тартып, «лифтіні тағы «бір қабатқа –кеудеге дейін көтер». Тынысыңды теже. Ауызбен дем шығар. Дем шығарған кезде ширығу мен толқу лифт есігінен шыққандай, денеден шыққанын сезінесің. (Ұ) Шеңбермен жаттығу жасау Оқушыларға шеңберді пайдалана отырып, организмге ең төмен және ең жоғары жүкемемен жаттығулар (шеңберді белге, қолға айналдыру, еденде тігінен тұрған шеңберді айналдыру, саусақтарымен айналдыру; шеңбер арқылы секіру түрлері) көрсетуді ұсынады. Осы ойларды бейімдеп, организмдегі өзгерістерді атап көрсетеді. (Ұ) Орыннан биіктікке секіру – (30 см) Бүкіл сынып қарсы жаққа өткенге дейін кедергіге (керілген жіп) жақындап, оның үстінен секіріп өтіп, келесіге жақындайды. Нұсқау: секірудің ең жоғарғы нүктесінде бүгілген аяқ тізелерін барынша бауырға тартып, одан кейін аяқтарды жылдам түзетіп, қолдарды сермей отырып, аяқпен барынша жұмсақ түсу қажет.  Жерге түскеннен кейін бүкіл табанмен тұрып, бойды тіктеу білігіне назар аударады. (Т) «Аңшылар» қозғалыс ойыны Ойыншылар  екі топқа – «аңшылар» мен «қасқырларға» бөлінеді. «Қасқырлар» диаметрі шамамен 4 м шағын шеңбер ішінде , ал «аңшылар» оның сыртында болады. «Аңшылар» орнынан қозғалмай, бұйрық бойынша шеңбер ішіндегі «қасқырларды» кезек-кезек доппен «атқылай» бастайды. «Қасқырлар» да орнынан қозғалмай, доптан құтылу амалдарын жасайды – еңкейеді, бүгіледі, доптарды ұстап алуға болады. «Аңшылар» әр тигізген доп үшін 1 ұпай алады. Ал егер «қасқырлар» бірі допты ұстап алса, «аңшылардың» жинаған ұпайлары «күйіп кетеді». Лақтыру аяқталғаннан кейін «аңшылар» мен «қасқырлар» орын алмасады. Ұпайды көбірек жинаған топ жеңімпаз болады.				Әр оқушыға арналған диаметрі 50 см шеңберлер. 30 см биіктікте тартылған жіптер.
31-35	(Ұ, Ө, К) «Иықтан түскен жүк» Шаршап-шалдығып, жатып тыныққың келгенімен, тағы да жұмыс істеу керек болса, «иықтағы жүгіңді» түсір.  Аяқты бір-бірінен алшақ қойып тұр, иықтарыңды көтер. Оларды артқа тартып, түсір. Осылай 5-6 рет істесең, жеңілдеп қаласың. Оқушылармен бірге алынған мониторинг деректерін көруді ұсынады, қозғалыс белсенділігінің организмдегі өзгерістерге әсерін талқылайды. Ең жоғары жүктеме – секіру, жүгіру, қимыл-қозғалыс ойындарынан кейін организм ресурстарын қалпына келтіру тәсілдері туралы айтуды ұсынады.
Қосымша ақпарат
Саралау – Сіз қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары балалардың алдына қандай міндет қоюды көздейсіз?	Бағалау – балалардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?				Пәнаралық байланыс Денсаулық пен қауіпсіздікті тексеру АТК-мен байланыс Құндылықтармен байланыс
Денедегі өзгерістерді айқындау тәсілдерін қолдану. Құрсау пайдаланып, организмге ең аз және ең жоғары жүктемемен жаттығулар көрсету. Шайбаны еркін бағытта қозғалту кезінде кеңістік, нысана, денені бақылауды көрсету. Табанға ең жоғары жүктемеден кейін организм ресурстарын қалпына келтіру.		Кең және ұсақ адыммен – ұзақ жеңіл қалықтап, қолдарды кең құлаштап қозғалтып, қысқа әрі жиі жүгіріс адымымен жүгіру. Шеңбер құрып тұрып жаттығуларды бейімдейді. Орыннан биіктікке секіреді.			«Таным» пәнімен байланыс.