Урок на тему: Металдар туралы және металдардың қаситтері

                                                                «Ақкөл қаласы Ақкол ауданы

 №10 Агротехникалық колледжі» КММ

«Пісіру жұмысы» бойынша ашық сабақ

Сабақ тақырыбы: «Металдар туралы және металдардың қаситтері»

Дайындаған: Өндірістік оқыту шебері

Елеусиз Наурыз

Ақкөл қ – 2015

«Пісіру жұмысы» бойынша ашық сабақ, 1- курс

Сабақ тақырыбы: «Металдар туралы және қасиеттері»

Сабақ түрі: аралас

Сабақ мақсаттары:

-          Тәрбиелік: команда істей білуді, жауапкершілікке  тәрбиелеу, мамандыққа қызығушылық тудыру;

-           

-          Білімділік: өткен сабақты қайталау, оқу өндірістік жұмыстарында істелетін тапсырмаларды орындау металдардын қасиетін түсіну;

-           

-          Дамытушылық: логикалық ойлануды, шығармашылық белсенділікті, өз ойын сауатты жеткізе білуді, өздігінен жұмыс істей білуді дамыту;

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

IV. жаңа сабақты бекіту

V. Үй тапсырмасын бреу

VI. Қорытынды. Оқушылар білімін бағалау

Құрал – жабдықтар, көрнекілік құралдар:

-          Командаларға берілетін конкурс тапсырмалар;

-          Қазылар алқасы үшін жауаптар;

-          Металдардың қасиеті;

-          Металдармен жұмыс жасау;

-          Металдын балқуы

-          Металмен жұмыс жасағанда керектенетін қауіпсіздік шаралары мен киімдері;

-           

 Сабақты ұйымдастыру:

-          Топты 2 командаға бөлу;

-          Командалар өз топтарына ат қойып, капитан сайлау;

-           

І. Ұйымдастыру кезеңі

- сәлемдесу

- оқушылар санын тексеру;

- сабақтың тақырыбын, мақсатын айтып шығу.

 Командалармен танысу

Командалар капитаны команда аттарын айтып таныстырып шығады.

ІІІ. Сабаққа зейін қойдыру

Біз бұған дейін металдар туралы өндірістік оқыту кезінде оқып өткен болатынбыз. Бүгін біз сабақты сайыс түрінде өткіземіз, сондықтан сендерге тапқырлық, тез ойлау қабілеті керек болады.

ІV. Өткен тақырып бойынша білімдерін тексеру

Өткен тақырыптар бойынша әр команда  мүшесі бір сұрақ таңдап алып, жауап береді (дұрыс жауап 1 ұпаймен бағаланады). Егер жауап беруші айта алмаса, ол үшін команданыңбасқа мүшесі, одан кейін қарсы команда жауап беруге болады.

Сұрақтар:

1.      Метал дегеніміз не?

2.      Металдың қасиеттері?

3.      Металдың физикалық қасиеттері?

4.      Металдың химиялық қасиеттері?

5.      Металдың механикалық қасиеттері?

6.      Металдар және метал қорытпаларын нешеге бөлінеді және оларға қандай металдар жатады?

7.      Аморфтық деп қандай металдарды айтамыз?

8.      Қандай металдар мен қорытпалардың пісірілу қасиеттері өте төмен деп есептеледі?

9.      Тығыздығы бойынша металдар мен қорытпалар қандай түрлерге бөлінеді?

10.  Беріктілік қасиетінің физикалық мағынасы?

11.  Иілгіштік қандай өзгерістермен мінезделеді?

12.  Иілгіштік пен серпімділік қасиеттерінің айырмашылығы

13.  Тығыздық дегеніміз не?

14.  Қандай себептер арқылы қатты материалдарды кристалдық деп айтамыз?

1.      метал дегеніміз -  бұл химиялық элементтер, олардың сипаты: мөлдір емес жылтыр, электр және жылу өткізгіштігі жоғары, көпшілігі жақсы пісірілгіш болып келеді.(Урттыбаев Азамат)

2.      Металдың қасиеттері – химиялық, физикалық, механикалық, технологиялық қасиеттері бар.(Нұралин Ералы)

3.      Металдың физикалық қасиеті – түсі, тығыздығы, балқу температурасы,жылу өткізгіштік, жылу сыйымдылығы, жылулық ұлғаю, электр өткізгіштігі, электрлік кедергі, магниттік қасиеттері.(Ермеков Ерик)

4.      Металдың химиялық қасиеті – металдар мен қорытпалардың химиялық қасиеті дегеніміз – металдардың әр түрлі ортаға химиялық ықпалдасу қатынасын анықтаушы қасиеттері.(Қабдешов Досболат)

5.      Металдың механикалық қасиеті – беріктілігі, иілгіштігі,серпімділігі, қаттылығы, соққы тұрақтылығы, төзімділігі.(Төлеубаев Наурызбек)

6.      Қара және түсті болып екіге бөлінеді. Қара металдарға – темір, шойын,болат,ферроқорытпалар,марганец, хром. Түсті металдарға – мыс, қола, жез,титан, титан қорытпалары, алюминий.

7.      Аморфтық дегеніміз – атомдары кеістікте бейберекет орналасқан қатты заттар амрофтық деп аталады. (әйнек, плпстмасса, смола.)

8.      Тығыздық – бұл заттың массасының оның алып отырған көлеміне тең қатынасқтағы аумағы. Р-тығыздық. Тығыздығы бойынша металдар мен қорытпалар екі топқа бөлінеді: жеңіл және ауыр деп. жеңіл металдарға: алюминий, магний, титан және оның негіздегі қорытпалары. Ауыр металдарға: мыс, никель, мырыш және оның негізіндегі қорытпалар.

9.      Беріктілік – материалдардың жүктеме салмақ әсерінен болатын бүлінуге қарсы тұру қабілеттілігі. Σ – физикалық мағынасы.

10.  Иілгіштік бұл маьериалдың сыртқы күштердің әсерінен бүлінбей, жаңа пішін мен мөлшер қабылдау қасиеті. Созылу кезіндегі иілгіштілік салыстырмалы ұзару (δ) және салыстырмалы тарылумен (φ) сипатталады.

11.  Иілгіштік пен серпімділік қасиеттерінің айырмашылығы. Иілгіштік – бұл материалдың сыртқы күштердің әсерінен бүлінбей, жаңа  пішін мен мөлшер қабылдау қасиеті ал серпімділік бұл материалдың жүктеме әсерінен кейін бастапқы пішіні мен өлшемін қайта қалпына келдіру қабілеттіліктерінің айырмашылығы.

12.  Тығыздық – бұл заттың массасының оның алып отырған көлеміне тең қатынастағы аумағы.

13.  Атомдары кеңістікте қатаң тәртіпте және дұрыс геометриялық пішіндегі кристалдық тор түзетін қатты заттар кристалдық деп аталады.

V. Жаңа тақырып түсіндіру: «металдар және металдардың қасиеттері»

Жаңа тақырыпты баяндау, презентация көрсетіп, конспекті жазу

Металдардың түрлері мен құрлысы

Құрлысы бойынша барлық қатты заттар аморфтық және кристалдық болып бөлінеді . Атомдары кеңістікте бейберекет орналасқан қатты заттар аморфтық деп аталады. (әйнек, пластмасса, смола және т.б.) Атомдары кеңістікте қатаң тәртіпте және дұрыс геометриялық пішіндегі кристалдық тор түзетін қатты заттар кристалдық деп аталды.

Металдар – бұл химиялық элементтер, олардың сипатты белгілері: мөлдір емес, жылтыр, электр және жылу өткізгіштігі жоғары, көпшілігі жақсы пісірілгіш болып келеді.

Металдар және металл қорытпалары: Қара және түсті болып бөлінеді. Қара металдарға: темір, шойын, болат, ферроқорытпалар, марганец, хром,және т.б.

Түсті металдарға: мыс,қола,жез, титан,титан қорытпалароы, алюминий, алюминий қорытпалары. Барлық металдар мен олардың қорытпалары кристалдық құрлымда болады. Металдардың физикалық қасиеттері: түсі, тығыздығы, балқу температурасы, жылу өткізгіштігі, жылу сыйымдылығы, жылулық ұлғаю, электр өткізгіштігі, электрлік кедергісі, магниттік қасиеттері.

Металдардың химиялық қасиеттері: металдар мен қорытпалардың химиялық қасиеті дегеніміз - мет–лдардың әр түрлі ортаға химиялық ықпалдасу қатынасын анықтаушы қасиеттері.

Металдардың механикалық қасиеттері: Беріктілігі, иілгіштігі, серпімділігі, қаттылығы, соққы тұтқырлығы, төзімділігі. Металдардың технологиялық қасиеттер: Кесу арқылы өңделуі, сомдау, пісірілуі, қыздырылуы немесе шыңдалуы, құю қасиетті, кристалдануға төзімділігі.

ІV. Жаңа сабақты бекіту

1.      Соққы тұтқырлыққа анықтама беріңіз?

(материалдардың соққы кезінде бұзылуға қарсы тұру қабілеттілігі.)

2.      Суыққа сынғыштыққа материалдардың қандай қасиеті ие болады?

(суықтай сыну қасиеті) 

3.      Металдың қаттылығына анықтама беріңіз?

(бұл материалдың оған тым қатты денелердің енуіне кедергі қасиеті.)

4.      Метал қаттылығы неше әдіспен өлшенеді?

(бринелл металл бойынша қаттылықты өлшеу, Роквелл металлл бойынша қаттылықты өлшеу,  виккерс металл бойынша қаттылықты өлшеу.)

5.      Металдардың құрылысын зерттеуге арналған әдістерді атап өтіңіз?

(микроанализ, рентгендік анализ және ультрадыбыс)

6.      Кристалдану дегеніміз не?

(металдың сұйық күйден қатты күйге өту процесі)

V. Үй тапсырмасын беру.

Келесі тақырып болат пен шойын туралы оқу 19-20 беттер

 VI. Қорытынды. Оқушылар білімін бағалау

Пайдаланған әдебиеттер: С. Скрынник, Т. Рахманов « автомеханиктерге арналған материалтану негіздері»